ليزيك (LASIK)
تاريخچه:
در سال 1991 دكتر يوناس پاليكاريس در هراكليون كرت (يونان) اولين كسي بود كه با استفاده از دستگاه ميكروكراتوم لايه نازكي از قرنيه را برداشت و سپس با استفاده از ليزر اكسايمر بخشي از بافت قرنيه را تراش داد. با ابداع ليزيك اين عمل به سرعت عموميت يافت و در بسياري از مراكز جايگزين ساير روشها مانند RK (برش قرنيه) و PRK (ليزر) گرديد، گرچه امروزه اين روش ها هر كدام كاربردهاي خاص خود را نيز دارند.
| | [CENTER ALIGN=CENTER][/CENTER ALIGN] |
مرحله اول:
ايجاد لايه نازك يا فلپ (Flap) | مرحله دوم:
با استفاده از ليزر اكسايمر، عيب انكساري اصلاح مي شود | مرحله سوم:
لايه نازك به جاي خود برگردانده مي شود |
تكنيك عمل:
در عمل ليزيك دو عمل با هم تركيب ميشوند تا عيب انكساري اصلاح شود. نخست با استفاده از يك وسيله اتوماتيك بنام ميكروكراتوم لايه نازكي از قرنيه برداشته ميشود. وجود اين لايه نازك اجازه بهبود سريع ديد و كاهش ناراحتيهاي پس از عمل را ميدهد. امروزه از انواعي از ليزر جهت برداشتن اين لايه هم استفاده مي شود.
سپس با استفاده از ليزر اكسايمر كه با كنترل كامپيوتر صورت ميگيرد قرنيه تراش داده ميشود و به اين ترتيب عيب انكساري اصلاح ميگردد. ليزر اكسايمر از جنس نور ماوراي بنفش ميباشد و همان ليزري است كه در عمل پي.آر.كي (ليزر) مورد استفاده قرار ميگيرد. لايه نازك محافظ پس از تراش قرنيه به جاي اوليه خود باز گردانده شده، بدون اينكه نياز به بخيه باشد پس از چند دقيقه در محل خود چسبيده و محكم ميشود، بنابراين به پانسمان هم نيازي نيست.
كل زمان اين عمل براي هر چشم كمتر از 10 دقيقه ميباشد و بيمار ضمن عمل احساس درد نميكند. بهبود ديد سريع بوده و با درد كم يا بدون درد همراه ميباشد. قطرههاي چشمي پس از عمل فقط براي يك هفته استفاده ميشود. ليزيك يك روش موثر براي اصلاح نزديك بينيهاي متوسط و شديد است. از نظر كارايي ميتوان ليزيك را موفقترين روش اصلاح عيب انكساري دانست. همچنين آستيگماتيسمهاي همراه با نزديكبيني نيز با اين روش اصلاح ميگردند. اين عمل براي درمان دوربيني و آستيگماتيسم همراه با آن كاربرد دارد. ميزان موفقيت در اين نوع عيب انكساري كمتر ميباشد.
نتايج:
تقريبا هركسي كه تحت عمل جراحي قرار ميگيرد ميخواهد بداند كه شانس بدست آوردن نتيجه رضايت بخش چقدر است. براي نزديكبيني كم و متوسط (تا 7- ديوپتر)
در حدود 95% بيماران ديد بدون عينك 10/5 تا 10/6 يا بيشتر را به دست ميآوردند و 85% شانس ديد بدون عينك 10/8 تا 10/9 يا بهتر را دارند. اين بدان معناست كه وابستگي افراد به ميزان بسيار زيادي به عينك كم شده اما ممكن است براي انجام كارهاي دقيقتر چشمي مانند رانندگي، عليالخصوص در شب به يك عينك با شماره كم نياز داشته باشند.
براي ميوپي بالا (بالاي 7- ديوپتر)
در حدود 85% بيماران ديد بدون عينك10/5 تا 10/6 يا بهتر و 70% ديد بدون عينك 10/8 تا 10/9 يا بهتر بدست مي آورند.
مزايا:
- بهبود سريع : اغلب بيماران پس از يك يا دو روز ميتوانند به فعاليتهاي روزمره باز گردند. غالبا درد وجود ندارد و بعد از 24 ساعت ديد مفيدي ايجاد ميشود. در آر.كي. (برش قرنيه) و پي.آر.كي. (ليزر) ناراحتيها بيشتر است.
- تصحيح طيف وسيعي از ميوپي: با استفاده از ليزيك حدود 12 ديوپتر نزديكبيني را ميتوان بخوبي اصلاح كرد. در حاليكه استفاده از پي.آركي. (ليزر) براي نمره بالا (بيش از 7 ديوپتر) ميتواند منجر به كدورت قرنيه، كاهش ديد و بازگشت بخشي از نمره چشم شود. همچنين عمل آر.كي. (برش قرنيه) معمولا قادر به اصلاح بيش از 5 تا 6 ديوپتر نيست.
- قابليت تكرار: در مورد تصحيح كمتر از حد با عمل ليزيك، ميتوان با بلند كردن لايه نازكي كه در طي عمل اول ايجاد شده و ليزر مجدد، اين عمل را تكرار كرد. بهبودي مانند عمل اول سريع است.
- پايداري طولاني مدت اثر عمل: اغلب مطالعات نشان ميدهد كه در عرض 6-3 ماه نمره چشم ثابت ميشود، چرا كه پس از اين مدت تغيير ناچيزي در ساختمان قرنيه و ترميم متعاقب آن ايجاد ميشود.
- حفظ ساختمان طبيعي قرنيه: لايه نازك برداشته شده بعد از چند روز كاملا محكم ميگردد، به شكلي كه با پلك زدن يا مالش چشم جابجا نمي شود. در عمل ليزيك بر خلاف عمل آر.كي. يا برش قرنيه، استحكام قرنيه و مقاومت آن در مقابل ضربه كاهش نمييابد.
- عدم ايجاد كدورت: بر خلاف پي.آر.كي. (ليزر) كه در نمرههاي بالا احتمال كدورت قرنيه در آن وجود دارد، در عمل ليزيك هيچگونه كدورتي در قرنيه ايجاد نميشود.
- عدم نياز به استفاده طولاني مدت از قطرههاي چشمي: در عمل ليزيك بر خلاف پي.آر.كي. نيازي به كنترل ترميم زخم با استفاده از قطرههاي استروييدي نيست. بيماران ليزيك معمولا بيش از يك هفته به دارو نياز ندارند.
معايب:
- عمل ليزيك نيازمند جراح ماهر است. بخاطر پيچيدگي عمل، تجربه كافي براي حصول نتيجه مناسب لازم است. چشم پزشكان نور به عنوان پيشگامان اين عمل در ايران، هزاران عمل ليزيك را با نتايج عالي انجام دادهاند و در اين زمينه ايران از جمله كشورهايي است كه تجربه بسيار زيادي دارد.
- قيمت وسايل گران است. قيمت دستگاه ليزر و وسايل مورد نياز 400 ميليون تومان و هزينه نگهداري سالانه آن حدودا 50 تا 100 ميليون تومان است. با تغييرات سريع تكنولوژي، ليزرها را بايستي اغلب به روز كرد و تمامي اين هزينه به بيمارستان يا مراكز درماني تحميل خواهد شد.
عوارض:
همانند هر روش جراحي در ليزيك نيز عوارضي ممكن است ايجاد شود كه شامل تصحيح كمتر از حد، تصحيح بيش از حد و كاهش بهترين ديد ميباشند. تصحيح كمتر از حد هنگامي ايجاد ميشود كه بافت كافي براي اصلاح كامل ديد برداشته نشود و تصحيح بيش از حد وقتي اتفاق مي افتد كه بافت بيشتري برداشت شده است. تصحيح كمتر از حد را ميتوان در عمل جراحي مجدد اصلاح كرد ولي درمان تصحيح بيش از حد مشكلتر ميباشد. در هنگام برداشتن لايه نازك از قرنيه توسط ميكروكراتوم ممكن است مشكلاتي ايجاد شود كه شامل عدم توانايي در ايجاد لايه به اندازه، ضخامت و يا شكل مناسب، جابجايي لايه پس از عمل و عفونت ميباشد. به جز عفونت ساير عوارض لايه معمولا بدون اينكه براي ديد بيمار مشكلي ايجاد كنند درمان ميشوند. احتمال عفونت يك در 5 هزار است كه بسيار كمتر از ميزان وقوع آن در لنزهاي تماسي ميباشد و بر خلاف آن كه در تمام مدت استفاده از لنز تماسي چشم در معرض عفونت قرار دارد در اين عمل احتمال وقوع آن محدود به همان 1 تا 4 هفته نخست بعد از عمل ميگردد.
اگرچه پس از عمل، عيب انكساري اصلاح ميشود و ديد خوبي بدست ميآيد، اما بعضي بيماران بعد از عمل ليزيك يك يا چند مورد از عوارض زير را كم و بيش تجربه ميكنند.
- ديدن هاله يا سايه در كنار تصوير و اعوجاج مختصر در چند ماه اول شايع است، ولي اين عوارض بندرت در فعاليتهاي معمول ايجاد مشكل ميكند. عمده اين مشكلات بتدريج در 1 تا 3 ماه اول بعداز عمل خود به بخود از بين ميروند.
- ميوپي در شب: چون در اين عمل فقط بخش مركزي قرنيه تغيير شكل پيدا ميكند، در هنگام باز شدن مردمك در شب نور از محيط قرنيه كه تغيير شكلي پيدا نكرده است، وارد چشم ميشود و ايجاد نزديكبيني ميكند. حتي اگر در روز ديد عالي وجود داشته باشد، در شب ممكن است براي ديد كامل احتياج به عينك مختصري باشد.
- خشكي چشم: در روند ترميم پس از عمل ليزيك ممكن است بيمار احساس خشكي چشم كرده و به قطره اشك مصنوعي براي تسكين موقت نياز داشته باشد.
- ناراحتي و درد: در ليزيك اغلب محدود به شش تا 24 ساعت اول پس از عمل است و براحتي با مسكن ها رفع ميشود. در اين مدت چشم بصورت موقت به نور خورشيد حساستر ميشود.
- در 4 تا 6 هفته نخست بعد از عمل كيفيت ديد علي الخصوص ديد نزديك افت ميكند كه به تدريج و بصورت خود بخودي بهبود مييابد. مشكلات ديد نزديك در افرادي كه در سنين پيرچشمي قرار دارند و تحت عمل قرار ميگيرند بيشتر نمود دارد و همانطور كه قبلا اشاره گرديد، اين افراد پس از عمل نياز به عينك مطالعه خواهند داشت.
- منبع:http://www.noorvision.com/fa/article.aspx?id=21