• تعریف : سینوزیت بیماری سینوس های هوایی است که در آن یک یا چند عدد از سینوس ها دچار التهاب می شوند . سینوزیت حاد معمولاً ۸-۳ هفته طول می کشد در حالیکه سینوزیت مزمن دوره طولانی تری دارد .
• علائم و نشانه ها :
علائم کلاسیک سینوزیت عبارتند از احتقان بینی ، ترشحات سبزرنگ بینی ، درد در صورت یا دندان ها ، درد چشم ها ، سردرد و سرفه های شبانه . بعضی بیماران همچنین از تب ، بی حالی ، بوی بد دهان و گلو درد شکایت دارند ، سینوزیت معمولاً بدنبال یک سرماخوردگی که پس از ۷-۵ روز خوب نشده است و یا بدتر شده است دیده می شود . تشخیص سینوزیت مزمن کمی سخت تر است . علائمی که در بالا ذکر شد به شکل خفیف تر اما طولانی تری وجود دارد . سینوزیت مزمن در افرادی که آلرژی دارند شایعتر است .
• علل و عوامل خطر ساز :
چهار جفت سینوس در اطراف حفره بینی قرار دارد . این سینوس ها توسط مجاری ریزی به بینی راه دارند . سینوس های بینی حفراتی در درون استخوان های صورت هستند که توسط یک لایه مخاط مفروش شده اند . سینوس ها به طور طبیعی ترشحات موکوس ( مخاطی ) تولید می کنند که بدرون بینی تخلیه می شوند . سینوزیت ( التهاب سینوس ها ) معمولاً وقتی رخ می دهد که حداقل یکی از سه حالات زیر رخ دهد :
۱ - منفذ سینوس ها بسته شود .
۲ - مژک های سلولهای مخاطی که باعث حرکت موکوس به خارج از سینوس می شوند درست کار نکنند .
۳ - مقدار زیادی موکوس تولید شود . این حالت معمولاً التهاب سینوس ها است .
هر نوع ترکیبی از حالات فوق می تواند باعث سینوزیت شود .
• دلایل متفاوت بروز سینوزیت :
سینوس ها حفره های بسته ای هستند که یک روزنه ( مجرای ) کوچک به سوی بینی دارند . ده هزار لیتر هوایی که روزانه استنشاق می کنیم ابتدا توسط بینی قبل از این که وارد این مجراها شوند ، تصفیه ، گرم و مرطوب می شوند . هنگامی که مخاط بینی احتقان پیدا می کنند هوا دیگر داخل سینوس ها نمی شود ، بنابراین آنها محل مناسبی برای رشد باکتری ها و عفونت های گوناگون می شوند . برخی از عوامل نیز بروز این حالت را تسهیل می کنند . این علت ها عبارتند از :
زکامی که خوب مداوا نشده است : پنج تا ده درصد از زکام هایی که در درمان آنها بی توجهی شده به صورت سینوزیت در می آیند . اگر شما مستعد ابتلا به این نوع عفونت هستید ، زکام خود را قبل از این که سینوس هایتان درگیر شوند ، درمان کنید (به وسیله قطره های ضدعفونی کننده ، داروهای استنشاقی و ... )
عامل محیطی : سرما ، اتمسفر مرطوب یا خیلی خشک ( فضای بسیار گرم ، هوای راکد اتاق و ... ) تغییرات اقلیمی شدید ، آلودگی هوا و ... عواملی هستند که اهمیتشان با توجه به حساسیت هر شخص تغییر می کند .
آلرژی : آلرژی تمام مواد حساسیت زا ( پشم گربه ، حشرات و ... ) نیز می توانند مؤثر باشند .
عفونت دندان : دندان های آسیا و پیشین فک بالائی نزدیک به سینوس های فکی آرواره ای هستند . دو حالت وجود دارد ؛ یا دندان عفونت دارد و یا با آمالگامی پر شده که یک قسمت از آن وارد یکی از مجاری سینوسی آرواره ای شده است . در صورت احتمال چنین پیشامدی حتماً با دندانپزشک مشورت کنید . با این حال حتی با مداخله ای دکتر ممکن است سینوسی که منشأ آن عفونت دندانی است باز هم تداوم پیدا کند .
بروز سینوزیت بر اثر یک ناهنجاری کالبد شناختی ( آناتومیک ) ، مادرزادی و یا سانحه : انحراف تیغه بینی ، مجراهای سینوسی بسیار تنگ ، پولیپ بینی ( که معمولاً منشآ آلرژی دارد ) نیز می تواند اتفاق بیفتد .
بعضی مردم اصلاً دچار سینوزیت نمی شوند در حالیکه بعضی دیگر مکرراً دچار سینوزیت می شوند . ( مثل آنهایی که سیستیک فیبروزیس دارند ) سینوزیت معمولاً بدنبال عفونت تنفسی مثل سرماخوردگی بوجود می آید . عفونت راههای تنفسی فوقانی یا واکنش های آلرژیک باعث التهاب و تورم بافت های اطراف منافذ سینوس ها و بسته شدن آنها می شود . بسته شدن سینوس ها باعث تجمع موکوس در آنها می شود که در نتیجه آن سینوس ها جایی بسیار مناسبی برای رشد باکتریها و قارچ ها می شود .
افرادی که دارای ضعف سیستم ایمنی هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا هستند.
همانطور که اشاره شد شایعترین دلایل سینوزیت عفونت راههای تنفسی فوقانی و رینیت ... آلرژیک می باشد . عوامل خطرساز دیگر شامل سابقه آسم ، استفاده بیش از حد از داروهای دکونژستان ، انحراف تیغه بینی ، تومورهای بینی یا صورت ،پولیپ های بینی ، جسم خارجی و ... می باشند .
عوامل فوق به طور معمول باعث بسته شدن منافذ سینوس ها می شوند . و بدنبال آن سینوزیت رخ می دهد . بیماریهایی که باعث ضعف سیستم ایمنی می شوند و بیمار را مستعد به ابتلا به بیماریهای عفونی می کنند . این بیماریها عبارتند از : ابتلا به ایدز ، سرطان و بیماریهایی که جهت درمان آنها از شیمی درمانی یا داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مثل کورتون استفاده می شود . بعضی بیماریهای ژنتیکی که باعث اختلال کارکرد مژک های سلولی معروف به سلیاها می شوند نیز جزء عوامل خطر سینوزیت محسوب می شوند . این بیماریها عبارتند از بیماری سیستیک فیبروزیس ، سندرم کارتاژنر و سندرم سلیای غیرمتحرک . به خاطر داشته باشید که بیماریهای فوق افراد را مستعد به ابتلا به سینوزیت می کنند چرا که آنها باعث می شوند سینوس ها جای مناسبی برای رشد باکتریها و دیگر عوامل بیماریزا بشود و همه افراد مبتلا به یکی از بیماریهای فوق الزاماً دچار سینوزیت نخواهند شد .
• پیشگیری :
عفونت های راههای هوایی و آلرژی هارا بخوبی درمان کنید .
از سیگار کشیدن و آلودگی های محیطی اجتناب کنید .
از دمای بالا یا پائین ( تغییرات شدید دمای محیط ) پرهیز کنید چرا که باعث افزایش درد سینوس ها می شود .
از آنجا که رطوبت باعث رقیق شدن موکوس و راحت تر تخلیه شدن آن می شود بهتر است از بخور استفاده کنید تا باعث مرطوب شدن سینوس هایتان شود . همچنین توصیه به مصرف مایعات فراوان سودمند است .
استفاده از دکونژستان ها در هنگام عفونت مجاری هوایی ممکن است احتمال ابتلا به سینوزیت را کاهش دهد .
• علائم و نشانه ها :
علائم کلاسیک سینوزیت عبارتند از احتقان بینی ، ترشحات سبزرنگ بینی ، درد در صورت یا دندان ها ، درد چشم ها ، سردرد و سرفه های شبانه . بعضی بیماران همچنین از تب ، بی حالی ، بوی بد دهان و گلو درد شکایت دارند ، سینوزیت معمولاً بدنبال یک سرماخوردگی که پس از ۷-۵ روز خوب نشده است و یا بدتر شده است دیده می شود . تشخیص سینوزیت مزمن کمی سخت تر است . علائمی که در بالا ذکر شد به شکل خفیف تر اما طولانی تری وجود دارد . سینوزیت مزمن در افرادی که آلرژی دارند شایعتر است .
• علل و عوامل خطر ساز :
چهار جفت سینوس در اطراف حفره بینی قرار دارد . این سینوس ها توسط مجاری ریزی به بینی راه دارند . سینوس های بینی حفراتی در درون استخوان های صورت هستند که توسط یک لایه مخاط مفروش شده اند . سینوس ها به طور طبیعی ترشحات موکوس ( مخاطی ) تولید می کنند که بدرون بینی تخلیه می شوند . سینوزیت ( التهاب سینوس ها ) معمولاً وقتی رخ می دهد که حداقل یکی از سه حالات زیر رخ دهد :
۱ - منفذ سینوس ها بسته شود .
۲ - مژک های سلولهای مخاطی که باعث حرکت موکوس به خارج از سینوس می شوند درست کار نکنند .
۳ - مقدار زیادی موکوس تولید شود . این حالت معمولاً التهاب سینوس ها است .
هر نوع ترکیبی از حالات فوق می تواند باعث سینوزیت شود .
• دلایل متفاوت بروز سینوزیت :
سینوس ها حفره های بسته ای هستند که یک روزنه ( مجرای ) کوچک به سوی بینی دارند . ده هزار لیتر هوایی که روزانه استنشاق می کنیم ابتدا توسط بینی قبل از این که وارد این مجراها شوند ، تصفیه ، گرم و مرطوب می شوند . هنگامی که مخاط بینی احتقان پیدا می کنند هوا دیگر داخل سینوس ها نمی شود ، بنابراین آنها محل مناسبی برای رشد باکتری ها و عفونت های گوناگون می شوند . برخی از عوامل نیز بروز این حالت را تسهیل می کنند . این علت ها عبارتند از :
زکامی که خوب مداوا نشده است : پنج تا ده درصد از زکام هایی که در درمان آنها بی توجهی شده به صورت سینوزیت در می آیند . اگر شما مستعد ابتلا به این نوع عفونت هستید ، زکام خود را قبل از این که سینوس هایتان درگیر شوند ، درمان کنید (به وسیله قطره های ضدعفونی کننده ، داروهای استنشاقی و ... )
عامل محیطی : سرما ، اتمسفر مرطوب یا خیلی خشک ( فضای بسیار گرم ، هوای راکد اتاق و ... ) تغییرات اقلیمی شدید ، آلودگی هوا و ... عواملی هستند که اهمیتشان با توجه به حساسیت هر شخص تغییر می کند .
آلرژی : آلرژی تمام مواد حساسیت زا ( پشم گربه ، حشرات و ... ) نیز می توانند مؤثر باشند .
عفونت دندان : دندان های آسیا و پیشین فک بالائی نزدیک به سینوس های فکی آرواره ای هستند . دو حالت وجود دارد ؛ یا دندان عفونت دارد و یا با آمالگامی پر شده که یک قسمت از آن وارد یکی از مجاری سینوسی آرواره ای شده است . در صورت احتمال چنین پیشامدی حتماً با دندانپزشک مشورت کنید . با این حال حتی با مداخله ای دکتر ممکن است سینوسی که منشأ آن عفونت دندانی است باز هم تداوم پیدا کند .
بروز سینوزیت بر اثر یک ناهنجاری کالبد شناختی ( آناتومیک ) ، مادرزادی و یا سانحه : انحراف تیغه بینی ، مجراهای سینوسی بسیار تنگ ، پولیپ بینی ( که معمولاً منشآ آلرژی دارد ) نیز می تواند اتفاق بیفتد .
بعضی مردم اصلاً دچار سینوزیت نمی شوند در حالیکه بعضی دیگر مکرراً دچار سینوزیت می شوند . ( مثل آنهایی که سیستیک فیبروزیس دارند ) سینوزیت معمولاً بدنبال عفونت تنفسی مثل سرماخوردگی بوجود می آید . عفونت راههای تنفسی فوقانی یا واکنش های آلرژیک باعث التهاب و تورم بافت های اطراف منافذ سینوس ها و بسته شدن آنها می شود . بسته شدن سینوس ها باعث تجمع موکوس در آنها می شود که در نتیجه آن سینوس ها جایی بسیار مناسبی برای رشد باکتریها و قارچ ها می شود .
افرادی که دارای ضعف سیستم ایمنی هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا هستند.
همانطور که اشاره شد شایعترین دلایل سینوزیت عفونت راههای تنفسی فوقانی و رینیت ... آلرژیک می باشد . عوامل خطرساز دیگر شامل سابقه آسم ، استفاده بیش از حد از داروهای دکونژستان ، انحراف تیغه بینی ، تومورهای بینی یا صورت ،پولیپ های بینی ، جسم خارجی و ... می باشند .
عوامل فوق به طور معمول باعث بسته شدن منافذ سینوس ها می شوند . و بدنبال آن سینوزیت رخ می دهد . بیماریهایی که باعث ضعف سیستم ایمنی می شوند و بیمار را مستعد به ابتلا به بیماریهای عفونی می کنند . این بیماریها عبارتند از : ابتلا به ایدز ، سرطان و بیماریهایی که جهت درمان آنها از شیمی درمانی یا داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مثل کورتون استفاده می شود . بعضی بیماریهای ژنتیکی که باعث اختلال کارکرد مژک های سلولی معروف به سلیاها می شوند نیز جزء عوامل خطر سینوزیت محسوب می شوند . این بیماریها عبارتند از بیماری سیستیک فیبروزیس ، سندرم کارتاژنر و سندرم سلیای غیرمتحرک . به خاطر داشته باشید که بیماریهای فوق افراد را مستعد به ابتلا به سینوزیت می کنند چرا که آنها باعث می شوند سینوس ها جای مناسبی برای رشد باکتریها و دیگر عوامل بیماریزا بشود و همه افراد مبتلا به یکی از بیماریهای فوق الزاماً دچار سینوزیت نخواهند شد .
• پیشگیری :
عفونت های راههای هوایی و آلرژی هارا بخوبی درمان کنید .
از سیگار کشیدن و آلودگی های محیطی اجتناب کنید .
از دمای بالا یا پائین ( تغییرات شدید دمای محیط ) پرهیز کنید چرا که باعث افزایش درد سینوس ها می شود .
از آنجا که رطوبت باعث رقیق شدن موکوس و راحت تر تخلیه شدن آن می شود بهتر است از بخور استفاده کنید تا باعث مرطوب شدن سینوس هایتان شود . همچنین توصیه به مصرف مایعات فراوان سودمند است .
استفاده از دکونژستان ها در هنگام عفونت مجاری هوایی ممکن است احتمال ابتلا به سینوزیت را کاهش دهد .
*** برای مشاهده تصاویر مربوط به این بیماری ، اینجا مراجعه فرمایید.
شرح موضوع 