خبرگزاری زنان ایران “ایونا” ، دکتر محمد اسلامی ، رئیس اداره تنظیم خانواده و جمعیت وزارت بهداشت می گوید: «۴۰ درصد از زنان به دلیل استفاده نکردن از روش های علمی جلوگیری از بارداری ، ناخواسته باردار می شوند.»
این مقام مسئول اعلام کرده که در فاصله سال های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ نرخ رشد جمعیت در ایران ۶۱/۱ بوده است .۴۰ درصد واقعاً رقم زیادی است و جالب است در اکثریت این موارد ناآگاهی یا اطلاعات ناکافی علت بارداری بوده است !
مطلب زیر به طور مختصر و مفید شیوه های در دسترس برای پیشگیری از بارداری را به زبانی ساده برای خانم های جوان توضیح می دهد.
شاید بزرگ ترین مشکل در حیطه بهداشت و سلامت زوج های جوان ، مسئله خجالت و شرم آن ها باشد که مانع از کسب اطلاعات لازم توسط آن ها می شود. افرادی که ازدواج می کنند باید اطلاعات کافی مثلا در مورد شیوه های پیشگیری از بارداری داشته باشد .
این مطلب به طور خلاصه و مفید اطلاعاتی در مورد ۱۲ شیوه پیشگیری از بارداری را در اختیار زوج های جوان قرار می دهد و می تواند پاسخگوی بسیاری از سوالات آن ها در این باره باشد .
عقیم سازی : یک راه غیر قابل بازگشت
نام های معمول: بستن لوله ها، وازکتومی
در زنان می توان عمل «بستن لوله »را انجام داد . این عمل جراحی باعث می شود لوله های موسوم به لوله های فالوپین،تخمک را از انتقال به رحم بازدارند.در نوع دیگر از این عمل جراحی که به «امی شور» مشهور است یک ایمپلنت در مسیر لوله های فالوپ گذاشته می شود تا مسیر حرکت تخمک به سمت رحم مسدود شود . در مردان عمل عقیم سازی کمتر از زنان خطرناک است . عمل وازکتومی یک عمل جراحی با ریسک بسیار کم است که در آن لوله هایی که اسپرم را از بیضه ها انتقال می دهند قطع می شوند.
چه کسانی نباید استفاده کنند : اگر می خواهید دوباره در آینده صاحب فرزند شوید این انتخاب خوبی برای شما نخواهد بود . در واقع این جراحی ها به گونه ای در نظر گرفته شده اند که برگشت پذیر نباشند. برای هیمن کسانی که ممکن است در آینده نظرشان عوض شود بهتر است از این شیوه استفاده نکنند و سایر شیوه ها رابه کار بگیرند.
قرص های پروژسترونی :
مناسب برای دیابتی ها
نام های معمول تجاری : اورت ، میکرو نور ، نورابی ای
این قرص ها را به اسم قرص کوچک هم می شناسند. این قرص ها فقط حاوی هورمون پروژسترون هستند و در ترکیب آن ها از هورمون استروژن استفاده نشده است .این قرص ها برای افراد سیگاری کم خطرتر هستند. در ضمن برای افرادی که دچار بیماری های قلبی – عروقی یا دیابت هستند، یا آن هایی که به هر دلیل مستعدتولید لخته های خونی هستند. این نوع قرص ها مناسب تر هستند. در ضمن این گونه قرص ها باعث کاهش ترشح شیر در زنانی که به فرزند خود شیر می دهند، نمی شوند.
چه کسانی نباید استفاده کنند : اگر جزو افراد فراموشکار هستید و نمی توانید هر روز راس ساعت مقرر قرص های خود را مصرف کنید، بهتر است از این گروه دارویی استفاده نکنید . این قرص هارا باید به طور منظم و سر ساعت مصرف کرد. تنها ۳ ساعت تاخیر در خوردن یکی از آن ها کل دوره مصرف در یک سیکل را باطل می کند.
رینگ های داخلی حاوی دارو : سیگاری ها مصرف نکنند
نام های معمول تجاری : نووارینگ
این رینگ ها از نوع مواد شیمایی قابل انعطاف ساخته شده و حاوی هورمن های پروژسترون و استروژن است . با ترکیبی مشابه قرص های پیشگیری از نوع ترکیبی استفاده کنندگان از این شیوه باید ۳هفته رینگ را داخل بدن خود داشته باشند و سپس یک هفته آن را خارج کنند تا دوره قاعدگی طبیعی داشته باشند.
چه کسانی نباید استفاده کنند: زنان سیگاری یا آن هایی که در خطر شکل گیری لخته های خونی هستند. برخی سرطان ها هم با ممنوعیت مصرف این دارو همراه هستند.
قرص های طولانی کننده سیکل :
نام های معمول تجاری : لیبرل،سیسونال،سیسونیک این قرص ها باعث می شوند هر ۳ ماه یک بار قاعده شوید و باردار هم نشوید. قرص ها لیبرل نوعی است که باید آن را در تمام روزهای سال به طور منظم مصرف کنید. با این قرص فقط یک بار در سال دوران قاعدگی خواهید داشت.
چه کسانی نباید استفاده کنند : این داروها جزو داروهای جدید محسوب می شوند .پزشکان می گویند نداشتن دوره های قاعدگی در زنان تغییر چشمگیری ایجاد نمی کند و باعث بروز مشکل یا ناراحتی نمی شود، اما به هر حال مطالعات طولانی مدت لازم است تا مشخص شود این داروها واقعا مشکلی ایجاد نمی کنند.
دیافراگم : اگر وزنتان بالا و پایین می رود
نام های معمول تجاری : رسامینا، اورتو آل ملکس، میکس و ایدسیل
این اجسام از جنس پلاستیک و به شکل حلقه یا گنبد ساخته می شوند . این اجسام مانع از باردار شدن تخمک های زن توسط سلول های جنسی مرد می شود. این اجسام گردن رحم را مسدود می کنند و معمولا هم دارای ترکیباتی هستند که سلول های جنسی مردانه را می کشد . حتما پزشکان باید این اجسام را داخل بدن زنان بگذارند.
چه کسانی نبایداستفاده کنند : اگر وزن شما بالا یا پایین می رود ، برای مثال در یک مقطع زمانی نه چندان بلند ۵ کیلو گرم به وزن شما اضافه می شود یا از آن کاسته می شود ، این وسیله درشما موثر نخواهد بود و نباید از آن استفاده کنید . اگر هم سابقه عفونت مثانه یا سایر عفونت های دستگاه ادراری دارد و مستعد ابتلا به این بیماری هستید از این شیوه استفاده نکنید . اگر هم تاکنون سابقه بیماری «سندرم شوک توکسیک» داشته اید استفاده از دیافراگم برای شما ممنوع است .
۱۰ سال استفاده :IUD
نام های معمول دیگر : میرنا ، پاراگارد
می توان IUDها را به دو گونه تقسیم کرد ، هر دو این اجسام از جنس مس ساخته می شوند و در داخل بدن زنان جای گذاری می شوند. نوع اول به طور فیزیکی مانع از رسیدن سلول های جنسی مرد به تخمک زن می شود ونوع دوم هم اگر چه باز هم به صورت فیزیکی مانع از لقاح می شود اما در عین حال هورمون هایی هم آزاد می کند که همین کار را انجام می دهند. این وسایل که نام آن ها مخفف اجسام داخل رحمی هستند بیش از ۹۹ درصد موثر هستند، یعنی احتمال بارداری با آن ها زیر یک درصد است . در ضمن این وسایل می توانند ۱۰ سال مورد استفاده باشند .
چه کسانی نباید استفاده کنند : برخی پزشکان معتقدند استفاده ازIUD فقط باید مختص زنانی باشد که پیش از این باردار بودن را تجربه کرده اند و مادر شده اند.یکی از دلایل این تاکید این است که جای گذاری این وسایل باعث بازتر شدن رحم و ایجاد درد در زنانی که تاکنون بارداری نداشته اند می شود. در ضمن زنانی که می خواهند در طی یکی دو سال آینده صاحب فرزند شوند نباید از این شیوه استفاده کنند.
استفاده ازIUD فقط باید مختص زنانی باشد که پیش از این باردار بودن را تجربه کرده اند و مادر شده اند
کاندوم های زنانه : خیلی کارآمد نیستند
نام های معمول تجاری : فمی ، پروتکتیو ، رئالیتی
کاندوم های زنانه از جنس پلی اوریتان یا همان پلاستیک نرم هستند و می توانند زنان را از خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی حفظ کنند . این اجسام در نزدیکی دهانه رحم جای می گیرند ، مشابه دیافراگم ، اما بر خلاف انواع مردانه این اجسام را باید حداقل ۸ ساعت قبل از رابطه جای گذاری کرد .
چه کسانی نباید استفاده کنند : بررسی ها نشان داده نوع مردانه کاندوم بیشتر از نوع زنانه آن موثر است . چه در مقابل ابتلا به عفونت های مقاربتی و چه در مقابل بارداری ، برای همین مشخص است که ارجحیت چندانی برای استفاده ندارند.
کاندوم های مردانه : دوری از عفونت
نام های معمول تجاری در بازار : انواع مختلفی دارد
کاندوم های مردانه باعث جلوگیری از انتقال عفونت های مقاربتی از جملهHIV و نیز جلوگیری از بارداری می شوند . اگر از لحاظ دقت متوجه تمام مسائل باشید این ابزار مانع از ورود سلول های جنسی مرد به داخل بدن زن می شود. البته باید متوجه باشید که برخی از انواع آن وجود دارند که شما را در مقابل خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی حذف نمی کند.
چه کسانی باید استفاده کنند : در صورت وجود حساسیت به مواردی مانند لاتکس یا پلی اوریتان یا موارد مشابه نباید از این شیوه استفاده کرد . در ضمن استفاده همزمان از نرم کننده ها و مرطوب کننده های حاوی ترکیبات بنزینی مثل کرم های مرطوب کننده پوست و دست یا کرم های بچه می تواند باعث خراب شدن آن شود.
بزرگ ترین مشکل در حیطه بهداشت و سلامت زوج های جوان ، مسئله خجالت و شرم آن ها می باشد.
چسب ها patch : خطر لخته های خون
نام معمول تجاری : ارتواورا
شما می توانید این چسب ها را روی بازو ، ران ها یا شکم خود بچسبانید .بعد از آن تاثیر این چسب ها برای یک هفته باقی می ماند.
اگر پزشکان تشخیص داده اند که شما در معرض خطر لخته شدن خون هستید بهتر است شیوه دیگری را در پیش بگیرید. بر اساس آزمایش هاي انجام شده این چسب ها نسبت به قرص های پیشگیری ۶۰ درصد استروژن بیشتری را در بدن آزاد می کنند و به این ترتیب خطر لخته های خونی در افرادی که از آن ها استفاده می کنندبیشتر می شود ، پس بهتر است افرادی که خود در خطر این حالت هستند از آن ها استفاده نکنند.
شیوه پیشگیری اورژانسی : قرص روز بعد
نام های معمول : کاپرتی IUD،نکست چویس ، پلان بی ، پلان یک مرحله ای
در واقع شاید نتوان این شیوه را یک شیوه پیشگیری دانست چرا که این حالت فقط در مقاطع زمانی کوتاه به عنوان افزایش اطمینان استفاده می شود. برای مثال قرص های پلان بی شامل دوزهای بالای همان هورمون هایی است که در ترکیب قرص های ترکیبی به کار رفته اند، بهترین حالت استفاده از این قرص ها طی ۷۲ ساعت بعد از ارتباط است .
اگر شیوه های پیشگیری استفاده نمی شده یا مثلا یک قرص در طی دوره فراموش شده یابه هر دلیل احتمال شکست شیوه پیشگیری وجود دارد می توان تا ۷۲ ساعت بعد از ارتباط از این شیوه استفاده کرد . در عین حال شیوه کاپرتی IUD هم هست که در آن پزشک متخصص می تواند ۵ تا ۷ روز بعد از ارتباط این وسیله را داخل رحم جای دهد تا مانع از بارداری شود.
چه کسانی نباید استفاده کنند : قرص های مرسوم به پلان بی ، که به قرص های «روز بعد» هم مرسوم هستند در داروخانه ها به فروش می رسند و بدون نسخه پزشک تهیه آن ها ممکن است ، اما بهتر است استفاده از آن ها با نظر پزشک باشد. شیوه کاپرتی IUDهم ممکن است تا ۱۰ سال باعث ناباروری شود، پس اگر می خواهید در آینده صاحب فرزند شوید از این شیوه استفاده نکنید.
قرص های ترکیبی : میگرن ها ممنوع
نام های معمول تجاری در بازار : یاسمین ، استرو استپ ، لو استرین ، اورتونووم ، یاز
این قرص ها که ترکیبی از هورمون های زنانه را در خود دارند اگر درست سر یک ساعت مشخص مصرف شوند حدود ۹۹ درصد کارآیی دارند، یعنی امکان بارداری با آن ها در صورت مصرف مرتب و منظم زیر یک درصد است . در ضمن این قرص ها برای منظم کردن دوره های قاعدگی در خانم ها و کم کردن احساس گر گرفتگی و بر افروختگی در برخی زنان هم استفاده می شوند.
چه کسانی نباید استفاده کنند : افراد سیگاری و خانم های ۳۵ سال به بالا . هورمون استروژن این قرص ها ممکن است در افراد مسن تر از این سن ایجاد لخته های خونی خطرناک کند .افرادی که دچار میگرن هستند هم ممکن است با مصرف این قرص ها شاهد بروز حملات یا تشدید سردردهای خود باشند
ایمپلنت : ۱۰۰ درصد ممنوع
نام های معمول تجاری : ایمپلنون ، نووپلنت
این ایمپلنت ها در حد و اندازه یک چوب کبریت هستند و زیر پوست ناحیه بازو جا داده می شوند. آن ها برای ۳ سال مورد مصرف قرار می گیرند ولی قیمت آن ها به نسبت سایر شیوه ها بالاست . می گویند این ایمپلنت ها ۱۰۰ درصد موثر هستند .
چه کسانی نباید استفاده کنند : برای زنانی که بیش از حد اضافه وزن دارند ممکن است این شیوه چندان موثر نباشند.
شرح موضوع