زنان درتهديد جدي ميگرن
علل سردردهاي عصبي و مزمن را بشناسيد
فعاليت اجتماعي زنان در كنار مسئوليت هايي كه در زمينه تربيت فرزندان و انجام امور روزمره دارند زنان را در جوامع امروزي به افرادي با دو نقش تبديل كرده كه بيش از گذشته در معرض تهديد عوامل استرس زا و عوارض آن قرار داده است.
سردرد هاي ميگرني كه از شايع ترين انواع سردرد است و روز به روز بر شيوع آن افزوده مي شود زنان را بيش از مردان گرفتار مي كند. پژوهش ها بيانگر آن است علاوه بر عوامل رواني و استرس، شرايط جسماني خاص، تغييرات هورموني و باروري موارد ديگري است كه زنان را مستعد تجربه سردرد هاي ميگرني مي كند.
دوره هاي سردرد ميگرني
ميگرن سردردي شايع است كه هنوز علت دقيق آن مشخص نشده است اما به تازگي محققان اتساع عروق داخل جمجمه و مغز را عامل اصلي آن شناخته اند.
بر خلاف سردردهاي خوشه اي كه در مردان شيوع بيشتري دارد و اغلب يكطرفه است، تغييرات هورموني و عوامل محيطي زنان را بيش از مردان به سردردهاي ميگرني مبتلامي كند. دكتر منوچهر ازخوش روانشناس، ميگرن را سردردي شديد، ضربان دار، يكطرفه يا دوطرفه همراه با حالت تهوع و استفراغ و حساسيت به نور، صدا و بو مي داند كه ممكن است 4 تا 72 ساعت ادامه پيدا كرده و انسان را از انجام فعاليت هاي روزمره باز دارد.
طيف حملات ميگرن بسيار متغير بوده و به رغم وجود دوره هاي بدون درد بين سردردهاي ميگرني، شدت آن ممكن است در دوره هاي بعدي كم يا بيشتر از گذشته شود.
سردردهاي ميگرني بطور متوسط يك تا دو مرتبه درماه اتفاق مي افتد. گاهي اوقات سردرد چند ماه بطور متوالي رخ مي دهد و سپس براي مدت زمان طولاني و حتي چند سال هيچگونه درد و مشكلي احساس نمي شود.
با وجود تمام مشخصات فوق، سردردهاي ميگرني كه بيش از يك مرتبه در هفته بيمار را درگير كند به دليل آن كه موجب مصرف زياد داروهاي مسكن مي شود، بايد مورد بررسي قرار گيرد.
تغييرات هورموني و ميگرن
از سنين بلوغ تا اوايل 40 سالگي دوراني است كه بيش از هرسني فرد سردردهاي ميگرني را تجربه مي كند. با توجه به اين كه ميگرن به عنوان سردرد دوران ميانسالي شناخته شده است و مهمترين زمان وقوع آن دهه دوم وسوم زندگي گزارش شده است، بروز آن پس از 40 تا 45 سالگي نادر بوده و مواجهه با آن نياز به بررسي بيشتري دارد.
بنابه دلايل فوق، زنان در سنين باروري به دليل روحيه خاص، شرايط جسماني، نحوه زندگي و فعاليت در اجتماع بيش از ديگران در معرض ابتلابه ميگرن قرار دارند.
تغييرات هورموني زنان از عوامل موثري است كه ارتباط مستقيمي با بروز سردردهاي ميگرني دارد. استروژن و پروژسترون دو هورمون زنانه هستند كه افزايش و كاهش سطح آنها در خون براي باروري لازم است.
دكتر ابوالفضل مهدي زاده، متخصص زنان و زايمان در اين باره مي گويد: تغييرات هورموني در بدن زنان با تاثير بر سيستم عصبي ممكن است باعث بروز يا تشديد سردرد هاي ميگرني شود.
افت ميزان هورمون استروژن و پروژسترون در گردش خون و به دنبال آن افزايش ميزان هورمون پروستا گلاندين در بدن باعث اتساع عروق و مغز شده و سردرد هاي ميگرني را تشديد مي كند. بارداري و به دنبال آن افزايش هورمون هاي زنانه از جمله پروژسترون، دوره اي است كه سردردهاي ميگرني در آن بهبود پيدا مي كند.
اما يائسگي مرحله اي از زندگي زنان است كه به دليل كاهش چشمگير ميزان هورمون استروژن و پروژسترون، زنان را مستعد ابتلابه سردردهاي ميگرني و يا تشديد آن مي كند.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران مي افزايد: با توجه به اين كه انقباضات عروقي در سنين يائسگي ممكن است كم خوني مغز، اختلال در فعاليت آن و برخي مشكلات چشمي را به دنبال داشته باشد، هورمون درماني تحت نظر پزشك نقش موثري در پيشگيري از عوارض يائسگي و از جمله سكته مغزي دارد.از سوي ديگر وقوع سردردهاي ميگرني پس از يائسگي نياز به بررسي بيشتر و مشاوره با پزشك دارد.
نقش ژنتيك
تحقيقات در زمينه علل سردردهاي ميگرني حاكي از آن است كه عوامل مختلفي در بروز آن نقش دارد.
شيوع سردردهاي ميگرني در افراد خانواده نشان مي دهد توارث نقش مهمي در انتقال اين بيماري دارد و در مواردي بيش از 50 درصد افراد مبتلابه ميگرن، اين بيماري را از والدين خود به ارث برده اند.
دكتر عليرضا زالي، متخصص مغز و اعصاب در اين باره مي گويد: سروتونين ماده اي شيميايي است كه نقش
تنظيم كننده اي در كنترل خواب دارد. تغيير ميزان سروتونين در گردش خون عامل مهمي است كه ميگرن را تشديد مي كند.
تغذيه نامناسب (حجم كم غذا، به تعويق انداختن يا حذف يك وعده غذايي و گرسنگي)، مصرف كافئين، كمبود خواب يا خواب بيش از اندازه، ناراحتي هاي سر و گردن، بيماري هاي چشم، سينوزيت، مشكلات دندان يا فك و فعاليت فيزيكي بيش از اندازه از ديگر عواملي هستند كه دكتر ازخوش در رابطه با ميگرن به آنها اشاره مي كند. لازم به ذكر است عوامل تاثيرگذار فوق در حالت عادي عامل به وجود آورنده ميگرن محسوب نمي شود بلكه قرار گرفتن در معرض اين عوامل به مدت طولاني و وجود استعداد ژنتيكي احتمال ابتلابه ميگرن را افزايش مي دهد.
نقش تنش هاي رواني
گذشته از عوامل جسماني، يكسري عوامل روانشناختي نيز بخصوص در زنان بر ايجاد ميگرن موثر شناخته شده اند. ميگرن بيماري عصبي شناختي است كه عوامل جسماني و رواني موثر بر آن تنها باعث تشديد ميگرن مي شوند بنابراين استعداد ژنتيكي عامل مهمي است كه فرد را در برابر محرك ها آسيب پذير مي كند. به اين ترتيب استرس يا عوامل جسماني باعث مي شود بدن فردي كه مستعد ابتلابه ميگرن است بيش از ديگران واكنش نشان دهد و سردردهاي ميگرني در وي ظاهر شود.
دكتر علي اسماعيلي، روانشناس، افراد مبتلابه سردردهاي ميگرني را داراي شخصيت خاص مي داند و مي گويد: اين قبيل افراد حساس و دقيق هستند كه نسبت به اغلب مسائل روزمره از خود حساسيت نشان داده و در صورتي كه كارها دقيق و به بهترين شكل انجام نشود به سرعت دچار سردردهاي ميگرني مي شوند. چنين شخصيت هايي توانايي مقابله با استرس را ندارند و تنش هاي روحي به سادگي آنها را آسيب پذير مي كند.
به گفته دكتر اسماعيلي، خانه داري، مشكلات فرزند پروري، تربيت و نگهداري از آنها در كنار اشتغال زنان و كار بيرون از منزل فشار رواني مضاعفي را از نظر جسمي و روحي به زنان وارد مي كند كه در نهايت باعث شده سردردهاي ميگرني در زنان بيش از مردان مشاهده شود.
تغييرات آب و هوايي، رايحه هاي تند، فعاليت هاي طاقت فرسا، مطالعه طولاني مدت، نور درخشان يا كم سو، هيجان و تماشاي بيش از اندازه تلويزيون يا كامپيوتر نيز از ديگر عواملي است كه با تاثير بر سيستم عصبي، ميگرن را تشديد مي كند.
راهكارهاي مبارزه با ميگرن
اغلب متخصصان محور اصلي درمان سردردهاي ميگرني را اجتناب از عوامل تحريك كننده آن مي دانند.
استراحت در اتاقي تاريك و دراز كشيدن بدون هيچ گونه تحركي هنگام سردرد كمك زيادي به كاهش درد و حتي تهوع مي كند.
به گفته دكتر اسماعيلي، آموزش مهارت زندگي، مديريت استرس، راه هاي فرزند پروري و چگونگي برخورد با مشكلات، مسئله مداري و نحوه مقابله با مشكلات از مواردي است كه پس از مشاوره با روانشناس كمك زيادي به پيشگيري از سردردهاي ميگرني و ناراحتي هاي عصبي مي كند.
برون گرايي و بروز احساسات يكي ديگر از مواردي است كه استرس را در انسان كاهش مي دهد و مانع از غلبه آن بر روان انسان مي شود.
به گفته دكتر ازخوش، زنان ممكن است به دنبال سردردهاي ميگرني، بي حوصله، كلافه و عصباني شوند و يا ارتباطشان به صورت مقطعي با ديگران دچار مشكل شود. از آنجا كه خانواده در كاهش سردردها سهيم است، فراهم سازي شرايط مناسب براي استراحت، كاهش تنش هاي موجود در خانواده و در كل همكاري با آنها ميزان تحمل سردردهاي ميگرني را افزايش مي دهد.
منبع :http://www.magiran.com
بانك اطلاعات نشريات كشور
علل سردردهاي عصبي و مزمن را بشناسيد
فعاليت اجتماعي زنان در كنار مسئوليت هايي كه در زمينه تربيت فرزندان و انجام امور روزمره دارند زنان را در جوامع امروزي به افرادي با دو نقش تبديل كرده كه بيش از گذشته در معرض تهديد عوامل استرس زا و عوارض آن قرار داده است.
سردرد هاي ميگرني كه از شايع ترين انواع سردرد است و روز به روز بر شيوع آن افزوده مي شود زنان را بيش از مردان گرفتار مي كند. پژوهش ها بيانگر آن است علاوه بر عوامل رواني و استرس، شرايط جسماني خاص، تغييرات هورموني و باروري موارد ديگري است كه زنان را مستعد تجربه سردرد هاي ميگرني مي كند.
دوره هاي سردرد ميگرني
ميگرن سردردي شايع است كه هنوز علت دقيق آن مشخص نشده است اما به تازگي محققان اتساع عروق داخل جمجمه و مغز را عامل اصلي آن شناخته اند.
بر خلاف سردردهاي خوشه اي كه در مردان شيوع بيشتري دارد و اغلب يكطرفه است، تغييرات هورموني و عوامل محيطي زنان را بيش از مردان به سردردهاي ميگرني مبتلامي كند. دكتر منوچهر ازخوش روانشناس، ميگرن را سردردي شديد، ضربان دار، يكطرفه يا دوطرفه همراه با حالت تهوع و استفراغ و حساسيت به نور، صدا و بو مي داند كه ممكن است 4 تا 72 ساعت ادامه پيدا كرده و انسان را از انجام فعاليت هاي روزمره باز دارد.
طيف حملات ميگرن بسيار متغير بوده و به رغم وجود دوره هاي بدون درد بين سردردهاي ميگرني، شدت آن ممكن است در دوره هاي بعدي كم يا بيشتر از گذشته شود.
سردردهاي ميگرني بطور متوسط يك تا دو مرتبه درماه اتفاق مي افتد. گاهي اوقات سردرد چند ماه بطور متوالي رخ مي دهد و سپس براي مدت زمان طولاني و حتي چند سال هيچگونه درد و مشكلي احساس نمي شود.
با وجود تمام مشخصات فوق، سردردهاي ميگرني كه بيش از يك مرتبه در هفته بيمار را درگير كند به دليل آن كه موجب مصرف زياد داروهاي مسكن مي شود، بايد مورد بررسي قرار گيرد.
تغييرات هورموني و ميگرن
از سنين بلوغ تا اوايل 40 سالگي دوراني است كه بيش از هرسني فرد سردردهاي ميگرني را تجربه مي كند. با توجه به اين كه ميگرن به عنوان سردرد دوران ميانسالي شناخته شده است و مهمترين زمان وقوع آن دهه دوم وسوم زندگي گزارش شده است، بروز آن پس از 40 تا 45 سالگي نادر بوده و مواجهه با آن نياز به بررسي بيشتري دارد.
بنابه دلايل فوق، زنان در سنين باروري به دليل روحيه خاص، شرايط جسماني، نحوه زندگي و فعاليت در اجتماع بيش از ديگران در معرض ابتلابه ميگرن قرار دارند.
تغييرات هورموني زنان از عوامل موثري است كه ارتباط مستقيمي با بروز سردردهاي ميگرني دارد. استروژن و پروژسترون دو هورمون زنانه هستند كه افزايش و كاهش سطح آنها در خون براي باروري لازم است.
دكتر ابوالفضل مهدي زاده، متخصص زنان و زايمان در اين باره مي گويد: تغييرات هورموني در بدن زنان با تاثير بر سيستم عصبي ممكن است باعث بروز يا تشديد سردرد هاي ميگرني شود.
افت ميزان هورمون استروژن و پروژسترون در گردش خون و به دنبال آن افزايش ميزان هورمون پروستا گلاندين در بدن باعث اتساع عروق و مغز شده و سردرد هاي ميگرني را تشديد مي كند. بارداري و به دنبال آن افزايش هورمون هاي زنانه از جمله پروژسترون، دوره اي است كه سردردهاي ميگرني در آن بهبود پيدا مي كند.
اما يائسگي مرحله اي از زندگي زنان است كه به دليل كاهش چشمگير ميزان هورمون استروژن و پروژسترون، زنان را مستعد ابتلابه سردردهاي ميگرني و يا تشديد آن مي كند.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران مي افزايد: با توجه به اين كه انقباضات عروقي در سنين يائسگي ممكن است كم خوني مغز، اختلال در فعاليت آن و برخي مشكلات چشمي را به دنبال داشته باشد، هورمون درماني تحت نظر پزشك نقش موثري در پيشگيري از عوارض يائسگي و از جمله سكته مغزي دارد.از سوي ديگر وقوع سردردهاي ميگرني پس از يائسگي نياز به بررسي بيشتر و مشاوره با پزشك دارد.
نقش ژنتيك
تحقيقات در زمينه علل سردردهاي ميگرني حاكي از آن است كه عوامل مختلفي در بروز آن نقش دارد.
شيوع سردردهاي ميگرني در افراد خانواده نشان مي دهد توارث نقش مهمي در انتقال اين بيماري دارد و در مواردي بيش از 50 درصد افراد مبتلابه ميگرن، اين بيماري را از والدين خود به ارث برده اند.
دكتر عليرضا زالي، متخصص مغز و اعصاب در اين باره مي گويد: سروتونين ماده اي شيميايي است كه نقش
تنظيم كننده اي در كنترل خواب دارد. تغيير ميزان سروتونين در گردش خون عامل مهمي است كه ميگرن را تشديد مي كند.
تغذيه نامناسب (حجم كم غذا، به تعويق انداختن يا حذف يك وعده غذايي و گرسنگي)، مصرف كافئين، كمبود خواب يا خواب بيش از اندازه، ناراحتي هاي سر و گردن، بيماري هاي چشم، سينوزيت، مشكلات دندان يا فك و فعاليت فيزيكي بيش از اندازه از ديگر عواملي هستند كه دكتر ازخوش در رابطه با ميگرن به آنها اشاره مي كند. لازم به ذكر است عوامل تاثيرگذار فوق در حالت عادي عامل به وجود آورنده ميگرن محسوب نمي شود بلكه قرار گرفتن در معرض اين عوامل به مدت طولاني و وجود استعداد ژنتيكي احتمال ابتلابه ميگرن را افزايش مي دهد.
نقش تنش هاي رواني
گذشته از عوامل جسماني، يكسري عوامل روانشناختي نيز بخصوص در زنان بر ايجاد ميگرن موثر شناخته شده اند. ميگرن بيماري عصبي شناختي است كه عوامل جسماني و رواني موثر بر آن تنها باعث تشديد ميگرن مي شوند بنابراين استعداد ژنتيكي عامل مهمي است كه فرد را در برابر محرك ها آسيب پذير مي كند. به اين ترتيب استرس يا عوامل جسماني باعث مي شود بدن فردي كه مستعد ابتلابه ميگرن است بيش از ديگران واكنش نشان دهد و سردردهاي ميگرني در وي ظاهر شود.
دكتر علي اسماعيلي، روانشناس، افراد مبتلابه سردردهاي ميگرني را داراي شخصيت خاص مي داند و مي گويد: اين قبيل افراد حساس و دقيق هستند كه نسبت به اغلب مسائل روزمره از خود حساسيت نشان داده و در صورتي كه كارها دقيق و به بهترين شكل انجام نشود به سرعت دچار سردردهاي ميگرني مي شوند. چنين شخصيت هايي توانايي مقابله با استرس را ندارند و تنش هاي روحي به سادگي آنها را آسيب پذير مي كند.
به گفته دكتر اسماعيلي، خانه داري، مشكلات فرزند پروري، تربيت و نگهداري از آنها در كنار اشتغال زنان و كار بيرون از منزل فشار رواني مضاعفي را از نظر جسمي و روحي به زنان وارد مي كند كه در نهايت باعث شده سردردهاي ميگرني در زنان بيش از مردان مشاهده شود.
تغييرات آب و هوايي، رايحه هاي تند، فعاليت هاي طاقت فرسا، مطالعه طولاني مدت، نور درخشان يا كم سو، هيجان و تماشاي بيش از اندازه تلويزيون يا كامپيوتر نيز از ديگر عواملي است كه با تاثير بر سيستم عصبي، ميگرن را تشديد مي كند.
راهكارهاي مبارزه با ميگرن
اغلب متخصصان محور اصلي درمان سردردهاي ميگرني را اجتناب از عوامل تحريك كننده آن مي دانند.
استراحت در اتاقي تاريك و دراز كشيدن بدون هيچ گونه تحركي هنگام سردرد كمك زيادي به كاهش درد و حتي تهوع مي كند.
به گفته دكتر اسماعيلي، آموزش مهارت زندگي، مديريت استرس، راه هاي فرزند پروري و چگونگي برخورد با مشكلات، مسئله مداري و نحوه مقابله با مشكلات از مواردي است كه پس از مشاوره با روانشناس كمك زيادي به پيشگيري از سردردهاي ميگرني و ناراحتي هاي عصبي مي كند.
برون گرايي و بروز احساسات يكي ديگر از مواردي است كه استرس را در انسان كاهش مي دهد و مانع از غلبه آن بر روان انسان مي شود.
به گفته دكتر ازخوش، زنان ممكن است به دنبال سردردهاي ميگرني، بي حوصله، كلافه و عصباني شوند و يا ارتباطشان به صورت مقطعي با ديگران دچار مشكل شود. از آنجا كه خانواده در كاهش سردردها سهيم است، فراهم سازي شرايط مناسب براي استراحت، كاهش تنش هاي موجود در خانواده و در كل همكاري با آنها ميزان تحمل سردردهاي ميگرني را افزايش مي دهد.
منبع :http://www.magiran.com
بانك اطلاعات نشريات كشور
شرح موضوع