کسی که به راحتی برای عمل اشتباهی که انجام داده عذرخواهی می کند، به طور تلویحی به دیگران نشان می دهد که مسئولیت عملی را که انجام داده پذیرفته و آن را با دلایل ساختگی توجیه نمی کند و گناه خود را به گردن این و آن یا حوادث خارج از کنترل نمی اندازد به این افراد مسئولیت پذیر می گوییم.
نتایج تحقیقات علمی روان شناسان نشان می دهد که عذرخواهی می تواند به افزایش سطح اعتماد بین فردی منجر شود. اعتماد، حالت ارزشمندی است که در روابط بین فردی به خصوص در روابط افراد خانواده همیشه مورد ارزیابی قرار می گیرد.
کسی که به راحتی برای عمل اشتباهی که انجام داده عذرخواهی می کند، به طور تلویحی به دیگران نشان می دهد که مسئولیت عملی را که انجام داده پذیرفته و آن را با دلایل ساختگی توجیه نمی کند و گناه خود را به گردن این و آن یا حوادث خارج از کنترل نمی اندازد به این افراد مسئولیت پذیر می گوییم.
انسان های مسئولیت پذیر ارتباطات مناسب و گسترده ای با دیگران دارند، دارای احساس عزت نفس بوده و در خود احساس آرامش و اعتماد ایجاد می کنند، به خود و دیگران احترام می گذارند، می توانند احساسات بد و خوب خود را به شیوه های مناسب ابراز کنند به همین سبب می توانند به راحتی عذرخواهی کنند.
جبر ژنتیکی: یعنی آن چه هستم و آن چه انجام می دهیم ارثی است، به عنوان مثال ممکن است در مکالمات آنان چنین عباراتی را بشنویم، اصلا در خانواده ما همه زود از کوره در می روند! یا من مانند دایی خود رفتار می کنم او هم خیلی زود جوش می آورد! گویی این ویژگی ها و صفات به او ارث رسیده و دیگر هیچ کاری نمی تواند بکند پس مسئولیت از گردن او ساقط می شود بنابراین نیازی به معذرت خواهی هم نیست.
▪ جبر روانی: یعنی تربیت غلط من است، مثلا کسی نبوده به من یاد بدهد که چگونه خوب رفتار کنم! چنین افرادی نیز خطاهای خود را به گردن والدین و مربیان خود می اندازند و مسئولیت اراده و مدیریت رفتارهای خود را نادیده می گیرند.
▪ جبر محیطی: ناشی از رفتار عکس العمل اطرافیانم (همسرم، رئیسم، بچه هایم) یا شرایط اقتصادی است.
به عبارت دیگر می خواهند بگویند شرایط محیطی پیرامون آنان باعث شده چنین خطاهایی را مرتکب شوند.
● چرا عذرخواهی سخت است؟
▪ غرور و توهم این که معذرت خواهی، نشان از ضعف شخصیت است و موجب سرشکستگی مان می شود و این تصور غلط که نباید کم بیاورم.
▪ یک اجبار فکری غلط که به ما می گوید یک انسان کامل و خوب نباید هیچ گاه اشتباه کند.
▪ این فکر غلط که اگر معذرت خواهی کنم حتما طرف گستاخ و جسور خواهد شد.
▪ چون بزرگ تر این جمع یا خانواده هستم، مایه شرمندگی و آبروریزی است اگر معذرت خواهی کنم.
▪ به علت تعصب و تفکر قالبی (فکر قالبی به نوعی از عقاید قدیمی و بدون نقد گفته می شود که از طریق بزرگ ترها و یا خرده فرهنگ های محلی یا خانوادگی به ما می رسند)
▪ در صورتی که تحقیقات نشان داده و عقل سالم می گوید تمام این افکار نادرست است.
● انگیزه های مهم برای عذرخواهی چیست؟
بازسازی یا حفظ یک رابطه ای که در حال ویران شدن است، رایج ترین انگیزه برای یک عذرخواهی به حساب می آید چه یک رابطه دوستانه باشد، یا رابطه با یک هم کلاسی، همکار و یا اعضای خانواده گاهی اوقات همین که کسی را آزار می دهیم، نیرویی از درون ما را وادار می کند که از آن شخص عذرخواهی کنیم ولو این که هیچ رابطه ای با او نداشته باشیم. تنها انگیزه مان در این مواقع، از بین بردن نگرانی رنجش آن شخص است. این انگیزه، انگیزه والایی است.
به طور کلی معذرت خواهی در روابط بین اعضای خانواده تاثیر بسزایی در تحکیم و تلطیف جاری در فضای خانواده می گذارد.
عذرخواهی صمیمانه اگر بین زوجین وجود داشته باشد در ایجاد احساس اعتماد، عشق و محبت تاثیری شگرف دارد و به این معنی است که مسئولیت رفتار اشتباه خود را به عهده می گیرم و هیچ برتری بر تو ندارم.
واضح است چنین پیامی چه نقش بزرگی در ایجاد احساس اعتماد به نفس زوجین خواهد داشت و منتهی به رضایت از زندگی زناشویی خواهد شد.اما معمولا دو دلیل دیگر هم برای معذرت خواهی وجود دارد که البته شان و منزلت انگیزه های قبلی را ندارند.
یکی، تخفیف در مجازات است و دیگری، رهایی از عذاب وجدان. خیلی ها هستند که معذرت خواهی می کنند فقط برای فراراز تنبیه.
مثلا قاتلی را در نظر بگیرید که از قاضی یا خانواده یا از خانواده مقتول معذرت خواهی می کند فقط برای این که در مجازات او تخفیف قائل شوند.به هر حال فارغ از این که انگیزه و علت عذرخواهی چه باشد آن چیزی که باعث می شود یک معذرت خواهی تاثیر کند جا به جا شدن احساس شرم و احساس قدرت بین طرفین معذرت خواهی است.
ما با عذرخواهی شرمی را که در وجود یک شخص دیگر تزریق کرده بودیم از او می گیریم و آن شرم را به خودمان برمی گردانیم. در عوض به کسی که مورد رنجش و آزارمان قرار گرفته بود این قدرت را می دهیم که ما را ببخشد یا نبخشد.عذرخواهی در واقع جبران یک خسارت روحی، جسمی یا مالی است برای این جبران لازم است که معذرت خواهی کننده احساس شرمندگی اش را به زبان بیاورد. در عذرخواهی اگر چه کلمات خیلی مهم اند اما معمولا کفایت نمی کنند. بیان صریح این که به من بگو چه کار کنم تا از من بگذری و مرا ببخشی؟ در خیلی از موارد لازم است.
عذرخواهی خیلی بزرگ تر از آن چیزی است که اغلب مان فکر می کنیم. حفظ حرمت اشخاص و حفظ حرمت خودمان به جای خود اما باید قبول کرد که عذرخواهی می تواند از ارزش های انسانی هم پاسداری کند.چه بین دو نفر، چه بین چند نفر چه بین اعضای خانواده و چه بین دولت ها و ملت ها.معذرت خواهی در عمل آن قدرها که فکر می کنیم ساده نیست. عذرخواهی صحیح راه و رسم خودش را دارد.
یعنی اجزای مشخصی دارد که اگر حق هر یک از این اجزا به درستی ادا نشود احتمال شکست خوردن و پذیرفته نشدن معذرت خواهی ما کم نیست.اول از همه باید در درون خودمان بپذیریم که اشتباه کرده ایم و مسئولیت اشتباه مان را قبول کنیم. اما پس از این که نکته ذهنی، نکات عینی دیگری هم هستند که به کار بستن شان تاثیر عذرخواهی را دو چندان می کند.
در معذرت خواهی باید از اشتباه مان اسم ببریم. مثلا چنین کلماتی برای یک عذرخواهی مناسب نیستند اگر باعث آزارتان شده ام ببخشید... اگر به هر دلیلی از دست من دلخور شدی معذرت می خواهم... بهتر است که اشتباه تان را هم ذکر کنید. مثلا بگویید من واقعا اشتباه کردم که پشت سرت حرف زدم. مرا ببخش...
اشاره به این که ما خودمان متوجه شده ایم عملی که از ما سر زده اشتباه بوده و باعث دلخوری فرد متقابل مان شده مهم است.مثلا: من می دانم که خندیدنم در کلاس باعث دلخوری ات شده به همین خاطر با تمام وجودم از تو معذرت می خواهم. مرا ببخش...
عنصر دیگری که یک عذرخواهی را موثر می کند توضیح این مطلب است که چرا و چگونه این رنجش خاطر به وجود آمده است. نباید بگذاریم ابهامات ذهنی فردی که از ما رنجیده است سرجایش باقی بماند.
یک توضیح خوب و صادقانه می تواند خیلی از این ابهامات ذهنی را رفع و رجوع کند.
مثلا ممکن است توضیحات تان چیزهایی از این قبیل باشد. خسته بودم، حالم خوب نبود ذهنم به بیماری مادرم مشغول بود، حواسم نبود... قول می دهم که چنین اتفاقی دیگر تکرار نشود.
یک معذرت خواهی خوب، باید صادقانه و صمیمانه مطرح شود تا اثر بخش باشد. تا زمانی که به شرم و احساس گناه و پشیمانی خودمان اعتراف نکرده ایم، معمولا طرف مقابل متوجه نمی شود که آیا ما از عمل مان واقعا پشیمانیم یا نه، حس نگرانی و شرمندگی ما به هنگام عذرخواهی به فرد مقابل می فهماند که ما نگرانیم از این که مبادا رابطه دو طرفه مان به هم بریزد.
این اظهار شرمندگی در واقع یک احترام مضاعف به شخصی است که از ما رنجیده است.
البته زمان هم عنصر مهمی به شمار می آید. کی عذرخواهی کنیم؟ برای یک رنجش ساده: مثلا وقتی که حرف کسی را قطع می کنیم و اصطلاحا وسط حرفش می پریم، اگر بلافاصله عذرخواهی نکنیم، ممکن است دیگر دیر شود و عذرخواهی مان تاثیرش را از دست بدهد. برای یک دلخوری شدید، مثلا بابت این که یک نفر را در جمع تحقیر کرده ایم. بلافاصله عذرخواهی کردن صورت خوشی ندارد. حتی کار را بدتر می کند. چون حواس همه روی آن موضوع متمرکز می شود و دلگیری فرد را از ما بیشتر می کند. برای عذرخواهی در چنین مواردی، باید سنجیده تر و حساب شده تر اقدام کنیم.
هنگام عذرخواهی به نکات زیر توجه داشته باشیم:
ـ گذشته را یادآوری نکنیم، به چیزی که اکنون در حال روی دادن است توجه کنیم.
ـ به همسر یا فرزندانمان بگوییم که دشمن او نیستیم اگر به آرامی در مورد موضوعی توضیح می دهیم و فرزندتان یک باره صدایش را بالا برده و از کوره در می رود کافی است به طرفش رفته و او را نوازش کنید و دست خود را به آرامی در دستش قرار دهید تا بفهمد که این مجادله بی اهمیت است...
http://www.forum.garonkish.com/showthread.php?t=5681
--------------------------------------------------------------------------------
نتایج تحقیقات علمی روان شناسان نشان می دهد که عذرخواهی می تواند به افزایش سطح اعتماد بین فردی منجر شود. اعتماد، حالت ارزشمندی است که در روابط بین فردی به خصوص در روابط افراد خانواده همیشه مورد ارزیابی قرار می گیرد.
کسی که به راحتی برای عمل اشتباهی که انجام داده عذرخواهی می کند، به طور تلویحی به دیگران نشان می دهد که مسئولیت عملی را که انجام داده پذیرفته و آن را با دلایل ساختگی توجیه نمی کند و گناه خود را به گردن این و آن یا حوادث خارج از کنترل نمی اندازد به این افراد مسئولیت پذیر می گوییم.
انسان های مسئولیت پذیر ارتباطات مناسب و گسترده ای با دیگران دارند، دارای احساس عزت نفس بوده و در خود احساس آرامش و اعتماد ایجاد می کنند، به خود و دیگران احترام می گذارند، می توانند احساسات بد و خوب خود را به شیوه های مناسب ابراز کنند به همین سبب می توانند به راحتی عذرخواهی کنند.
جبر ژنتیکی: یعنی آن چه هستم و آن چه انجام می دهیم ارثی است، به عنوان مثال ممکن است در مکالمات آنان چنین عباراتی را بشنویم، اصلا در خانواده ما همه زود از کوره در می روند! یا من مانند دایی خود رفتار می کنم او هم خیلی زود جوش می آورد! گویی این ویژگی ها و صفات به او ارث رسیده و دیگر هیچ کاری نمی تواند بکند پس مسئولیت از گردن او ساقط می شود بنابراین نیازی به معذرت خواهی هم نیست.
▪ جبر روانی: یعنی تربیت غلط من است، مثلا کسی نبوده به من یاد بدهد که چگونه خوب رفتار کنم! چنین افرادی نیز خطاهای خود را به گردن والدین و مربیان خود می اندازند و مسئولیت اراده و مدیریت رفتارهای خود را نادیده می گیرند.
▪ جبر محیطی: ناشی از رفتار عکس العمل اطرافیانم (همسرم، رئیسم، بچه هایم) یا شرایط اقتصادی است.
به عبارت دیگر می خواهند بگویند شرایط محیطی پیرامون آنان باعث شده چنین خطاهایی را مرتکب شوند.
● چرا عذرخواهی سخت است؟
▪ غرور و توهم این که معذرت خواهی، نشان از ضعف شخصیت است و موجب سرشکستگی مان می شود و این تصور غلط که نباید کم بیاورم.
▪ یک اجبار فکری غلط که به ما می گوید یک انسان کامل و خوب نباید هیچ گاه اشتباه کند.
▪ این فکر غلط که اگر معذرت خواهی کنم حتما طرف گستاخ و جسور خواهد شد.
▪ چون بزرگ تر این جمع یا خانواده هستم، مایه شرمندگی و آبروریزی است اگر معذرت خواهی کنم.
▪ به علت تعصب و تفکر قالبی (فکر قالبی به نوعی از عقاید قدیمی و بدون نقد گفته می شود که از طریق بزرگ ترها و یا خرده فرهنگ های محلی یا خانوادگی به ما می رسند)
▪ در صورتی که تحقیقات نشان داده و عقل سالم می گوید تمام این افکار نادرست است.
● انگیزه های مهم برای عذرخواهی چیست؟
بازسازی یا حفظ یک رابطه ای که در حال ویران شدن است، رایج ترین انگیزه برای یک عذرخواهی به حساب می آید چه یک رابطه دوستانه باشد، یا رابطه با یک هم کلاسی، همکار و یا اعضای خانواده گاهی اوقات همین که کسی را آزار می دهیم، نیرویی از درون ما را وادار می کند که از آن شخص عذرخواهی کنیم ولو این که هیچ رابطه ای با او نداشته باشیم. تنها انگیزه مان در این مواقع، از بین بردن نگرانی رنجش آن شخص است. این انگیزه، انگیزه والایی است.
به طور کلی معذرت خواهی در روابط بین اعضای خانواده تاثیر بسزایی در تحکیم و تلطیف جاری در فضای خانواده می گذارد.
عذرخواهی صمیمانه اگر بین زوجین وجود داشته باشد در ایجاد احساس اعتماد، عشق و محبت تاثیری شگرف دارد و به این معنی است که مسئولیت رفتار اشتباه خود را به عهده می گیرم و هیچ برتری بر تو ندارم.
واضح است چنین پیامی چه نقش بزرگی در ایجاد احساس اعتماد به نفس زوجین خواهد داشت و منتهی به رضایت از زندگی زناشویی خواهد شد.اما معمولا دو دلیل دیگر هم برای معذرت خواهی وجود دارد که البته شان و منزلت انگیزه های قبلی را ندارند.
یکی، تخفیف در مجازات است و دیگری، رهایی از عذاب وجدان. خیلی ها هستند که معذرت خواهی می کنند فقط برای فراراز تنبیه.
مثلا قاتلی را در نظر بگیرید که از قاضی یا خانواده یا از خانواده مقتول معذرت خواهی می کند فقط برای این که در مجازات او تخفیف قائل شوند.به هر حال فارغ از این که انگیزه و علت عذرخواهی چه باشد آن چیزی که باعث می شود یک معذرت خواهی تاثیر کند جا به جا شدن احساس شرم و احساس قدرت بین طرفین معذرت خواهی است.
ما با عذرخواهی شرمی را که در وجود یک شخص دیگر تزریق کرده بودیم از او می گیریم و آن شرم را به خودمان برمی گردانیم. در عوض به کسی که مورد رنجش و آزارمان قرار گرفته بود این قدرت را می دهیم که ما را ببخشد یا نبخشد.عذرخواهی در واقع جبران یک خسارت روحی، جسمی یا مالی است برای این جبران لازم است که معذرت خواهی کننده احساس شرمندگی اش را به زبان بیاورد. در عذرخواهی اگر چه کلمات خیلی مهم اند اما معمولا کفایت نمی کنند. بیان صریح این که به من بگو چه کار کنم تا از من بگذری و مرا ببخشی؟ در خیلی از موارد لازم است.
عذرخواهی خیلی بزرگ تر از آن چیزی است که اغلب مان فکر می کنیم. حفظ حرمت اشخاص و حفظ حرمت خودمان به جای خود اما باید قبول کرد که عذرخواهی می تواند از ارزش های انسانی هم پاسداری کند.چه بین دو نفر، چه بین چند نفر چه بین اعضای خانواده و چه بین دولت ها و ملت ها.معذرت خواهی در عمل آن قدرها که فکر می کنیم ساده نیست. عذرخواهی صحیح راه و رسم خودش را دارد.
یعنی اجزای مشخصی دارد که اگر حق هر یک از این اجزا به درستی ادا نشود احتمال شکست خوردن و پذیرفته نشدن معذرت خواهی ما کم نیست.اول از همه باید در درون خودمان بپذیریم که اشتباه کرده ایم و مسئولیت اشتباه مان را قبول کنیم. اما پس از این که نکته ذهنی، نکات عینی دیگری هم هستند که به کار بستن شان تاثیر عذرخواهی را دو چندان می کند.
در معذرت خواهی باید از اشتباه مان اسم ببریم. مثلا چنین کلماتی برای یک عذرخواهی مناسب نیستند اگر باعث آزارتان شده ام ببخشید... اگر به هر دلیلی از دست من دلخور شدی معذرت می خواهم... بهتر است که اشتباه تان را هم ذکر کنید. مثلا بگویید من واقعا اشتباه کردم که پشت سرت حرف زدم. مرا ببخش...
اشاره به این که ما خودمان متوجه شده ایم عملی که از ما سر زده اشتباه بوده و باعث دلخوری فرد متقابل مان شده مهم است.مثلا: من می دانم که خندیدنم در کلاس باعث دلخوری ات شده به همین خاطر با تمام وجودم از تو معذرت می خواهم. مرا ببخش...
عنصر دیگری که یک عذرخواهی را موثر می کند توضیح این مطلب است که چرا و چگونه این رنجش خاطر به وجود آمده است. نباید بگذاریم ابهامات ذهنی فردی که از ما رنجیده است سرجایش باقی بماند.
یک توضیح خوب و صادقانه می تواند خیلی از این ابهامات ذهنی را رفع و رجوع کند.
مثلا ممکن است توضیحات تان چیزهایی از این قبیل باشد. خسته بودم، حالم خوب نبود ذهنم به بیماری مادرم مشغول بود، حواسم نبود... قول می دهم که چنین اتفاقی دیگر تکرار نشود.
یک معذرت خواهی خوب، باید صادقانه و صمیمانه مطرح شود تا اثر بخش باشد. تا زمانی که به شرم و احساس گناه و پشیمانی خودمان اعتراف نکرده ایم، معمولا طرف مقابل متوجه نمی شود که آیا ما از عمل مان واقعا پشیمانیم یا نه، حس نگرانی و شرمندگی ما به هنگام عذرخواهی به فرد مقابل می فهماند که ما نگرانیم از این که مبادا رابطه دو طرفه مان به هم بریزد.
این اظهار شرمندگی در واقع یک احترام مضاعف به شخصی است که از ما رنجیده است.
البته زمان هم عنصر مهمی به شمار می آید. کی عذرخواهی کنیم؟ برای یک رنجش ساده: مثلا وقتی که حرف کسی را قطع می کنیم و اصطلاحا وسط حرفش می پریم، اگر بلافاصله عذرخواهی نکنیم، ممکن است دیگر دیر شود و عذرخواهی مان تاثیرش را از دست بدهد. برای یک دلخوری شدید، مثلا بابت این که یک نفر را در جمع تحقیر کرده ایم. بلافاصله عذرخواهی کردن صورت خوشی ندارد. حتی کار را بدتر می کند. چون حواس همه روی آن موضوع متمرکز می شود و دلگیری فرد را از ما بیشتر می کند. برای عذرخواهی در چنین مواردی، باید سنجیده تر و حساب شده تر اقدام کنیم.
هنگام عذرخواهی به نکات زیر توجه داشته باشیم:
ـ گذشته را یادآوری نکنیم، به چیزی که اکنون در حال روی دادن است توجه کنیم.
ـ به همسر یا فرزندانمان بگوییم که دشمن او نیستیم اگر به آرامی در مورد موضوعی توضیح می دهیم و فرزندتان یک باره صدایش را بالا برده و از کوره در می رود کافی است به طرفش رفته و او را نوازش کنید و دست خود را به آرامی در دستش قرار دهید تا بفهمد که این مجادله بی اهمیت است...
http://www.forum.garonkish.com/showthread.php?t=5681
--------------------------------------------------------------------------------
شرح موضوع