آشنایی با اکیناسه
سرماخوردگیو آنفلوآنزا از شایع ترین علل مراجعه به پزشک و غیبت از کار و مدرسه است.گرچه تا کنون 200 نوع ویروس سرماخوردگی معمولی شناخته شده اند، هنوزویروس های عامل 30 تا 50 درصد موارد سرماخوردگی افراد بالغ ناشناخته باقیمانده و پیش گیری و درمان این بیماری ها از دغدغه های همیشگی جامعهپزشکی است.
به رغم پیشرفت های علمی در زمینه ایمنی سازی علیه بسیاری از بیماری های عفونی واگیردار،در مورد سرماخوردگی و آنفلوآنزا، به علت تنوع زیاد ویروس های ایجاد کنندهی این دو بیماری، بروز سو‌ش های جهش یافته جدید در شروع هر فصل سرما ونیز متفاوت بودن ویروس های غالب بیماری زا در مناطق جغرافیایی مختلف،نمی توان با ساخت یک واکسن خاص در سطح بین‌المللی یا حتی منطقه ای علیه آن ها ایمنی ایجاد کرد. به نظر می رسد با شروع هر فصل جدید از سرماخوردگی و آنفلوآنزا نیازبه تولید و ارایه یک واکسن جدید در هر منطقه جغرافیایی است! این امر بسیاردشوار بوده و هزینه های هنگفتی نیز در پی دارد. بنابراین باید برایمقابله با این بیماری ها چاره ی دیگری اندیشید.
اکیناسه(Echinacea) چیست؟
تحقیقات نشان داده اند که تعدیل و تقویت سیستم ایمنیبدن با روش هایی غیر از واکسیناسیون نه تنها می تواند شانس ابتلا بهبرخی بیماری های عفونی واگیردار را کاهش دهد، بلکه در کاهش شدت علایم ودوره بیماری نیز بسیار موثر است.
در راستای تحقق این هدف و باتوجه به گرایش عمومی به سمت مصرف فرآورده های طبیعی، بسیاری از ترکیباتطبیعی مورد آزمایش قرار گرفته و نقش تعدادی از گیاهان به عنوان محرک ومقوی سیستم ایمنی در مقیاس آزمایشگاهی و نیز کارآزمایی های بالینی مشخصشده است.
یکی از گیاهانی که اثر آن به عنوان تعدیل کننده و تقویت‌کننده ی قدرت دفاعی و ایمنی بدن به طور مسلم و قطعی به اثبات رسیده استگیاه دارویی اکیناسه است که بومی آمریکا بوده و در ایران با نام سرخارگلشناخته می شود.
اکیناسه گیاهی علفی و چندساله، از تیره کاسنی با گل های مخروطی شکل و ارغوانی رنگ است.
اکیناسهاز گیاهان دارویی منتخب سازمان بهداشت جهانی و به عنوان یکی از مهم ترینگیاهان دارویی مطرح در جهان است که کشت آن به طور فزاینده ای در حالافزایش است.
ازمعروف ترین گونه های این گیاه، اکیناسه پورپورا(Echinacea purpurea) استکه به خوبی در شرایط آب و هوایی شمال ایران قابل پرورش است.
مستنداتعلمی متعددی مبنی بر اثر بخشی قسمت های مختلف این گیاه به عنوان ضدباکتری، ضد ویروس، ضد التهاب، تعدیل کننده و تقویت کننده سیستم ایمنی،ترمیم کننده زخم، ضد نئوپلاستیک و ضد عفونی کننده در دسترس است.
درمطالعات بالینی و آزمایشگاهی مختلف، متعاقب مصرف فرآورده‌های حاویاکیناسه، افزایش فعالیت فاگوسیتوزی گرانولوسیت های انسانی، افزایش تعدادسلول های سفید خون، افزایش تعداد و فعالیت لکوسیت ها و افزایش تولید IgMو اینترفرون بتا گزارش شده است که این آثار را می توان در ایمنی زاییاین گیاه دخیل دانست.
در اروپا و آمریکا، فرآورده های داروییحاصل از قسمت های مختلف اعم از ریشه و اندام های هوایی اکیناسه پورپورابه طور گسترده ای برای پیشگیری و درمان عفونت های باکتریایی و ویروسیبه ویژه سرماخوردگی و آنفلوآنزا و نیز به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنیو افزایش دهنده قدرت دفاعی بدن استفاده می شود.
ویژگی های مذکورعمدتا به وجود آلکامیدها، گلیکوپروتئین ها، مشتقات کافئیک اسید (چیکوریکاسید) و پلی ساکاریدها در گیاه مربوط می شوند.
مطالعات بالینیمتعدد حاکی از آن است که مصرف فرآورده های دارویی حاوی اکیناسه می توانداحتمال ابتلا به سرماخوردگی را به نصف تقلیل دهد.
همچنین مشخص شده مصرف این فرآورده ها به همراه ویتامین" C " خطر ابتلا را بیش از 80 درصد کاهش می دهد.
تحقیقات دیگر نشان داده اند که مصرف فرآورده های حاوی اکیناسه در شروع نشانه های سرماخوردگی، نه تنها شدت علایم بیماری مانند سرفه، سردرد و سرماخوردگی بینی، بلکه تعداد روزهای علامت دار یعنی دوره بیماری را نیز به طور چشم گیری کاهش می دهد.
این فرآورده ها همچنین به عنوان درمان کمکی در عفونت های راجعه دستگاه ادراری آثار خوبی نشان داده اند.
استعمالموضعی فرآورده های حاوی اکیناسه به طور سنتی در تسریع التیام زخم ها وترمیم بافت ها کاربرد داشته است که این اثر مربوط به مهار فعالیت آنزیمهیالورونیداز بافتی و میکروبی توسط مواد موثره این گیاه است.
آیا عارضه ای هم دارد؟
همانند هر فرآورده دارویی در مورد مصرف فرآورده های دارویی حاوی اکیناسه نیز نکاتی را باید مورد توجه قرار داد.
* به جز مواردی نادر از واکنش های آلرژیک نسبت به اکیناسه، عارضه جانبی دیگری متعاقب مصرف فرآورده های آن گزارش نشده است.
*مصرف هم زمان این فرآورده ها با داروهایی که توسط آنزیم های کبدیمتابولیزه می شوند، داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی و کورتیکواستروئیدهاتوصیه نمی شود.
* مصرف فرآورده های اکیناسه در کودکان باید با احتیاط و با نظر پزشک صورت گیرد.
* زنان باردار و شیرده و افرادی که نسبت به فرآورده های گیاهی حساسیت نشان می دهند باید از مصرف فرآورده های اکیناسه خودداری کنند.
* مصرف فرآورده های اکیناسه در بیماری هایی مانند سل، ام اس، کلاژنوسیس، ایدز یا عفونت های اچ آی وی و دیگر بیماری های خود ایمنی ممنوع است.
* مصرف فرآورده های دارویی حاوی اکیناسه در فصل زمستان و با تجویز پزشک به منظور پیشگیری از سرماخوردگی و آنفلوآنزا به ویژه برای افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند یا به طور مکرر دچار سرماخوردگی می شوند، توصیه می شود.
* در عین حال مصرف مداوم این فرآورده ها بیش از 8 هفته منع شده است.
* افراد سالم نباید به مدت طولانی از این فرآورده ها استفاده کنند.
*بهتر است این فرآورده ها به صورت مقطعی به مدت یک یا دو هفته مصرف شده وسپس برای مدتی مصرف آن ها متوقف شود تا فعالیت طبیعی سیستم ایمنی بدن مختلنشود.
* ذکر این نکته لازم است که فرآورده های دارویی تولید شدهتوسط شرکت های داروسازی مختلف لزوما از نظر نوع و مقادیر ترکیبات موثرهیکسان نیستند؛ لذا توصیه می شود برای اطلاع از دوز مصرف دارو به برگهراهنمای مربوط به شرکت سازنده توجه کرده و در این زمینه از توصیه هایداروساز یا پزشک نیز بهره مند شوند.
منبع:تبيان
سرماخوردگیو آنفلوآنزا از شایع ترین علل مراجعه به پزشک و غیبت از کار و مدرسه است.گرچه تا کنون 200 نوع ویروس سرماخوردگی معمولی شناخته شده اند، هنوزویروس های عامل 30 تا 50 درصد موارد سرماخوردگی افراد بالغ ناشناخته باقیمانده و پیش گیری و درمان این بیماری ها از دغدغه های همیشگی جامعهپزشکی است.
به رغم پیشرفت های علمی در زمینه ایمنی سازی علیه بسیاری از بیماری های عفونی واگیردار،در مورد سرماخوردگی و آنفلوآنزا، به علت تنوع زیاد ویروس های ایجاد کنندهی این دو بیماری، بروز سو‌ش های جهش یافته جدید در شروع هر فصل سرما ونیز متفاوت بودن ویروس های غالب بیماری زا در مناطق جغرافیایی مختلف،نمی توان با ساخت یک واکسن خاص در سطح بین‌المللی یا حتی منطقه ای علیه آن ها ایمنی ایجاد کرد. به نظر می رسد با شروع هر فصل جدید از سرماخوردگی و آنفلوآنزا نیازبه تولید و ارایه یک واکسن جدید در هر منطقه جغرافیایی است! این امر بسیاردشوار بوده و هزینه های هنگفتی نیز در پی دارد. بنابراین باید برایمقابله با این بیماری ها چاره ی دیگری اندیشید.
اکیناسه(Echinacea) چیست؟
تحقیقات نشان داده اند که تعدیل و تقویت سیستم ایمنیبدن با روش هایی غیر از واکسیناسیون نه تنها می تواند شانس ابتلا بهبرخی بیماری های عفونی واگیردار را کاهش دهد، بلکه در کاهش شدت علایم ودوره بیماری نیز بسیار موثر است.
در راستای تحقق این هدف و باتوجه به گرایش عمومی به سمت مصرف فرآورده های طبیعی، بسیاری از ترکیباتطبیعی مورد آزمایش قرار گرفته و نقش تعدادی از گیاهان به عنوان محرک ومقوی سیستم ایمنی در مقیاس آزمایشگاهی و نیز کارآزمایی های بالینی مشخصشده است.
یکی از گیاهانی که اثر آن به عنوان تعدیل کننده و تقویت‌کننده ی قدرت دفاعی و ایمنی بدن به طور مسلم و قطعی به اثبات رسیده استگیاه دارویی اکیناسه است که بومی آمریکا بوده و در ایران با نام سرخارگلشناخته می شود.
اکیناسه گیاهی علفی و چندساله، از تیره کاسنی با گل های مخروطی شکل و ارغوانی رنگ است.
اکیناسهاز گیاهان دارویی منتخب سازمان بهداشت جهانی و به عنوان یکی از مهم ترینگیاهان دارویی مطرح در جهان است که کشت آن به طور فزاینده ای در حالافزایش است.
ازمعروف ترین گونه های این گیاه، اکیناسه پورپورا(Echinacea purpurea) استکه به خوبی در شرایط آب و هوایی شمال ایران قابل پرورش است.
مستنداتعلمی متعددی مبنی بر اثر بخشی قسمت های مختلف این گیاه به عنوان ضدباکتری، ضد ویروس، ضد التهاب، تعدیل کننده و تقویت کننده سیستم ایمنی،ترمیم کننده زخم، ضد نئوپلاستیک و ضد عفونی کننده در دسترس است.
درمطالعات بالینی و آزمایشگاهی مختلف، متعاقب مصرف فرآورده‌های حاویاکیناسه، افزایش فعالیت فاگوسیتوزی گرانولوسیت های انسانی، افزایش تعدادسلول های سفید خون، افزایش تعداد و فعالیت لکوسیت ها و افزایش تولید IgMو اینترفرون بتا گزارش شده است که این آثار را می توان در ایمنی زاییاین گیاه دخیل دانست.
در اروپا و آمریکا، فرآورده های داروییحاصل از قسمت های مختلف اعم از ریشه و اندام های هوایی اکیناسه پورپورابه طور گسترده ای برای پیشگیری و درمان عفونت های باکتریایی و ویروسیبه ویژه سرماخوردگی و آنفلوآنزا و نیز به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنیو افزایش دهنده قدرت دفاعی بدن استفاده می شود.
ویژگی های مذکورعمدتا به وجود آلکامیدها، گلیکوپروتئین ها، مشتقات کافئیک اسید (چیکوریکاسید) و پلی ساکاریدها در گیاه مربوط می شوند.
مطالعات بالینیمتعدد حاکی از آن است که مصرف فرآورده های دارویی حاوی اکیناسه می توانداحتمال ابتلا به سرماخوردگی را به نصف تقلیل دهد.
همچنین مشخص شده مصرف این فرآورده ها به همراه ویتامین" C " خطر ابتلا را بیش از 80 درصد کاهش می دهد.
تحقیقات دیگر نشان داده اند که مصرف فرآورده های حاوی اکیناسه در شروع نشانه های سرماخوردگی، نه تنها شدت علایم بیماری مانند سرفه، سردرد و سرماخوردگی بینی، بلکه تعداد روزهای علامت دار یعنی دوره بیماری را نیز به طور چشم گیری کاهش می دهد.
این فرآورده ها همچنین به عنوان درمان کمکی در عفونت های راجعه دستگاه ادراری آثار خوبی نشان داده اند.
استعمالموضعی فرآورده های حاوی اکیناسه به طور سنتی در تسریع التیام زخم ها وترمیم بافت ها کاربرد داشته است که این اثر مربوط به مهار فعالیت آنزیمهیالورونیداز بافتی و میکروبی توسط مواد موثره این گیاه است.
آیا عارضه ای هم دارد؟
همانند هر فرآورده دارویی در مورد مصرف فرآورده های دارویی حاوی اکیناسه نیز نکاتی را باید مورد توجه قرار داد.
* به جز مواردی نادر از واکنش های آلرژیک نسبت به اکیناسه، عارضه جانبی دیگری متعاقب مصرف فرآورده های آن گزارش نشده است.
*مصرف هم زمان این فرآورده ها با داروهایی که توسط آنزیم های کبدیمتابولیزه می شوند، داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی و کورتیکواستروئیدهاتوصیه نمی شود.
* مصرف فرآورده های اکیناسه در کودکان باید با احتیاط و با نظر پزشک صورت گیرد.
* زنان باردار و شیرده و افرادی که نسبت به فرآورده های گیاهی حساسیت نشان می دهند باید از مصرف فرآورده های اکیناسه خودداری کنند.
* مصرف فرآورده های اکیناسه در بیماری هایی مانند سل، ام اس، کلاژنوسیس، ایدز یا عفونت های اچ آی وی و دیگر بیماری های خود ایمنی ممنوع است.
* مصرف فرآورده های دارویی حاوی اکیناسه در فصل زمستان و با تجویز پزشک به منظور پیشگیری از سرماخوردگی و آنفلوآنزا به ویژه برای افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند یا به طور مکرر دچار سرماخوردگی می شوند، توصیه می شود.
* در عین حال مصرف مداوم این فرآورده ها بیش از 8 هفته منع شده است.
* افراد سالم نباید به مدت طولانی از این فرآورده ها استفاده کنند.
*بهتر است این فرآورده ها به صورت مقطعی به مدت یک یا دو هفته مصرف شده وسپس برای مدتی مصرف آن ها متوقف شود تا فعالیت طبیعی سیستم ایمنی بدن مختلنشود.
* ذکر این نکته لازم است که فرآورده های دارویی تولید شدهتوسط شرکت های داروسازی مختلف لزوما از نظر نوع و مقادیر ترکیبات موثرهیکسان نیستند؛ لذا توصیه می شود برای اطلاع از دوز مصرف دارو به برگهراهنمای مربوط به شرکت سازنده توجه کرده و در این زمینه از توصیه هایداروساز یا پزشک نیز بهره مند شوند.
منبع:تبيان
شرح موضوع