همه چیز درباره HCG (آزمایش بتا خون)

هورمون hCG در حین حاملگی تولید می شود. این هورمون توسط جفت که تخم را پس از لانه گیزی در رحم تغذیه می کند، ایجاد می شود . hCG اولین بار حدود 11 روز پس از لقاح در خون و بین 12 تا 14 روز پس از لقاح در ادرار قابل اندازه گیری است . به طور طبیعی مقدار HCG هر 72 ساعت دوبرابر می شود . سطح این هورمون در هفته های 8 تا 11 به حداکثر خود رسیده و سپس در ادامه حاملگی کاهش می یابد.

• در مورد سطوح hCG نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
• در 85% حاملگیها مقدار این هورمون طی 72-48 ساعت دوبرابر می شود. هرچه سن حاملگی بیشتر می شود، زمان دوبرابر شدن این هورمون طولانی تر شده و حداکثر به 96 ساعت می رسد.
• در مورد مقادیر این هورمون می بایست توجه نمود. زیرا در برخی حاملگیهای طبیعی مقدار این هورمون می تواند کم باشد ولی نوزادی کاملا سالم به دنیا بیاید. سونوگرافی در هفته های 6-5 صحت بیشتری نسبت به اندازه گیری hCG دارد.
• سطح هورمون hCG کمتر از mIU/ml 5 نشاندهنده عدم حاملگی است. هر مقداری بیش از mIU/ml 25 نشاندهنده وجود حاملگی می باشد.
• مقدار این هورمون با واحد (milli-international units per milliliter (mIU/ml)) اندازه گیری می شود.
• زمانی که سطح hCG به 2000-1000 برسد، سونوگرافی ترانس واژینال می تواند ساک حاملگی را تشخیص دهد. چون سطوح این هورمون می تواند مختلف باشد و زمان لقاح نیز به درستی مشخص نشده باشد، تشخیص با یافته های سونوگرافی تا زمانی که مقدار هورمون به 2000 نرسد قابل انجام نخواهد بود.
• تنها انجام یک نوبت آزمایش برای اندازه گیری این هورمون در بیشتر موارد کافی نیست. در مواردی که شک به سلامت بارداری وجود دارد می بایست چند آزمایش با فاصله از هم انجام شود تا بتوان یک نتیجه گیری درست انجام داد.
• دو نوع آزمایش hCG وجود دارد: نوع «کمی» که فقط وجود یا عدم وجود هورمون را مشخص می کند و دیگر نوع «کیفی» که مقدار آن را نیز معین خواهد نمود.

• راهنمای سطوح hCG در طول بارداری:
زمانها بر اساس سن حاملگی(Gestational Age) [تعداد هفته هایی که از اولین روز آخرین قاعدگی(LMP) گذشته است] می باشد:
• 3 هفته از LMP گذشته باشد:  50-5 mIU/ml
• 4 هفته از LMP گذشته باشد : 426-5 mIU/ml
• 5 هفته از LMP گذشته باشد : 7340-18 mIU/ml
• 6 هفته از LMP گذشته باشد : 56500-1080 mIU/ml
• 8-7 هفته از LMP گذشته باشد : 229000-7650 mIU/ml
• 12-9 هفته از LMP گذشته باشد : 288000-25700 mIU/ml
• 16-13 هفته از LMP گذشته باشد : 254000-13300 mIU/ml
• 24-17 هفته از LMP گذشته باشد : 165400-4060 mIU/ml
• 40-25 هفته از LMP گذشته باشد : 117000-3640 mIU/ml
• زن غیر حامله : <5 mIU/ml
• بعد از یائسگی : <5/9 mIU/ml
توجه: این اعداد فقط به عنوان راهنما داده شده و افزایش این هورمون در هر فرد متفاوت می باشد. مقدار مطلق به اندازه سیر تغییرات اهمیت ندارد.

• سطوح پایین مقدار این هورمون نشانه چیست؟
مقادیر پایین hCG علل مختلفی می تواند داشته باشد و می بایست آزمایش طی 72-48 بعد تکرار شود تا با توجه به تغییرات سطح هورمون بتوان قضاوت نمود. سطوح پایین hCG میتواند نشاندهنده موارد زیر باشد:
• اشتباه در تعیین سن حاملگی
• احتمال سقط یا Blighted Ovum
• حاملگی نابجا Ectopic Pregnancy

• سطوح بالای مقدار این هورمون نشانه چیست؟
مقادیر زیاد hCG علل مختلفی می تواند داشته باشد و می بایست آزمایش طی 72-48 بعد تکرار شود تا با توجه به تغییرات سطح هورمون بتوان قضاوت نمود. سطوح بالای hCG می تواند نشاندهنده موارد زیر باشد:
• اشتباه در تخمین سن حاملگی
• حاملگی مولار
• چندقلویی

• آیا مقدار hCG می بایست به طور مرتب در طی حاملگی اندازه گیری شود؟
مقدار این هورمون به طور معمول توسط پزشکان دوباره اندزاه گیری نمی شود مگر این که مشکلی به وجود آمده باشد. در صورت خونریزی، درد شدید شکمی یا سابقه سقط ممکن است پزشک این آزمایش را تکرار کند.

• آیا عاملی می تواند مقدار hCG را تحت تاثیر قرار دهد؟
هیچ عاملی نمی تواند مقدار این هورمون را تحت تاثیر قرار دهد بجز داروهایی که حاوی این هورمون باشند. این داروها برای درمان نازایی مورد استفاده قرار می گیرد و پزشک در مورد زمان انجام این آزمایش پس از دریافت این داروها، شما را راهنمایی خواهد نمود. سایر داروها مثل آنتی بیوتیکها، ضد دردها، قرصهای ضد بارداری خوراکی یا سایر داروهای هورمونی هیچ تاثیر بر مقدار این هورمون نخواهند داشت.

تنظیم و ترجمه: دکتر رهام صادقی
منبع : انجمن بارداری آمریکا