يائسگي: هورمون ها، میل جنسی و شما

يائسگي: هورمون ها، میل جنسی و شما
تعداد زنانی که یائسه ميشوند، روز به روز در حال افزایش است. طول عمر ما بیشتر شده است اما بین زمانی که در زندگی متکی به خود هستیم و زمانی که به دیگران وابسته می شویم، 10 سال فاصله است.
هنوز سر در گم هستیم که واقعاً یائسگی چیست و چطور باید با آن کنار آمد. در این مقاله این موضوع را از دیدگاه دکتر جنیفر بلیک، استاد دانشگاه تورنتو و رئیس انجمن بیماری های زنان و زایمان بررسی می کنیم.
زنان هنگام تولد همه ی تخمک هایی را که در طول عمر آزاد می کنند در خود دارند، در حالیکه مردها در طی عمر خود همواره اسپرم های جدید تولید می کنند. در طی دوران پیش از یائسگی هورمون هایی که باعث قاعدگی می شوند در زنان رو به کاهش میرود. دوران پیش-قاعدگی معمولاً در حدود سن 47 سالگی آغاز می شود و حدود 4 سال طول می کشد تا به یائسگی بینجامد—که 12 ماه قاعده نشدن به طور متوالی است. برای بیشتر زنان انتقال به یائسگی تدریجاً انجام می گیرد. اما در 10 درصد زنان این عمل آنی و ناگهانی است.
کاهش استروژن روی وضعیت رحم، سینه ها، استخوان ها، کبد، مغز و روده ها تاثیر می گذارد. 75 درصد از زنان در این دوره دچار گر گرفتگی شده و برای 10 درصد این زنان این مسئله حتی بیش از 5 سال طول می کشد. علاوه بر گر گرفتگی علائم دیگری نیز برای یائسگی وجود دارد که شامل درد مفصل ها، سختی در تمرکز کردن، عرق کردن بیش از حد، خشکی مهبل، تغییرات خلق و خو، بی خوابی یا کم خوابی، احساس تعرق در شب، تکرر ادرار و در 50 درصد خانم ها، کاهش میل جنسی می باشد.
از آنجا که سطح پروژسترون نیز در بدن کاهش می یابد، عادات ماهانه نامنظم شده و حاملگی دشوارتر می شود. همچنین میزان تولید تستوسترون که میل جنسی ما را باعث می شود، کاهش می یابد. برای اکثر خانم ها HRT درمانی مناسب شناخته شده است چون هم به آسان تر کردن این علائم کمک می کند و هم احساس سلامتی را در فرد بالا می برد. درمان تستوسترون نیز کمک کننده بوده است اما هنوز بی نتیجه و غیر قطعی است. درمان آندروگن برخلاف کانادا، در امریکا بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و در مورد یائسگی های ناگهانی نتیجه بخش بوده است.
کمبود میل جنسی شکایتی است که بیشتر زنان یائسه دارند ولی ما نمی توانیم آن را فقط به گردن تغییرات هورمونی بیندازیم. میل جنسی علاوه بر هورمون ها، تحت تاثیر خستگی، وضعیت سلامتی و جسمی، انتظارات اجتماعی، تجربه های جنسی قبلی، سلامتی همسر، استرس و مسائل زمانی نیز می باشد. مسئله ی بغرنجی است...
برای کنار آمدن با یائسگی و حفظ صمیمیت جنسی بعد از بالا رفتن سن چه باید کرد؟ دکتر بلیک توصیه هایی در این زمینه دارد:
•     بدنتان را روی فرم نگاه دارید.
•     در مورد یائسگی اطلاعات لازم کسب کنید.
•     زندگی خود را بازسازی کنید.
•     به تفریح فکر کنید.
•     از فعالیت های غیر جنسی نیز لذت ببرید.
•     به یاد داشته باشید که مهمترین آلت جنسی مغز شماست.
دکتر بلیک همچنین در مورد درمان HRT نیز صحبت می کند. در جولای 2003 انجمن سلامتی زنان به این نتیجه رسید که این درمان هیچ تاثیری در کاهش بیماری های قلبی نداشته و درصد ابتلا به سرطان سینه و سکته را افزایش داده و احتمال وقوع سرطان روده و پوکی استخوان را کاهش داده و کلسترول را نیز بالا می برد.
جالب است بدانید که در همه ی گروه های مورد آزمایش، ورزش نقش بسیار مهمی در پایین آوردن احتمال سکته داشته است. درصد ابتلا به سرطان سینه از 30 تا 38 مورد افزایش داشته است، در حالیکه برای خانم هایی که این درمان را کمتر از 4 سال استفاده می کردند، این درصد افزایشی نداشته است. خوب است که بدانید با علم امروزی حداقل 10 سال زمان لازم است که هر نوع سرطانی شناخته شود. پس بهترین راه برای پایین آوردن احتمال ابتلا به سرطان سینه در خانم ها این است که وزن خود را کنترل کنند و به وضعیت جسمی خود رسیدگی لازم را داشته باشند و از مصرف الکل هم جداً خودداری کنند.
ورزش بهترین راه برای پایین آوردن خطر ابتلا به سرطان، بالا بردن میل جنسی و سرزندگی است. دکتر بلیک همواره به خانم ها یادآور می شود که دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه باشند و سطح دانش خود را بالاتر ببرند و همواره در راه حفظ سلامتیشان تلاش کنند

مطب دیگری  را در مورد یائسگی در ادامه مشاهده کنید:

يائسگي



هر خانمي يائسگي و علائم همراه آن را به شکل متفاوتي تجربه مي کند همچنين سن شروع يائسگي در افراد مختلف متفاوت است .

بعضي خانمها در دهه ۳۰ يا ۴۰ و بعضي در دهه ۶۰ به سن يائسگي مي رسند سن متوسط براي شروع يائسگي معمولاً ۵۱ سالگي میباشد


يائسگي بطور طبيعي زماني شروع مي شود که تخمدانها ميزان کمتري استروژن و پروژسترون توليد مي کنند که اين روند معمولاً در اواخر دهه ۳۰ يا اوائل دهه ۴۰ شروع مي شود . تخمک هاي باقي مانده در تخمدانها احتمال کمي براي باروري دارند . همچنين خونريزي ماهيانه متوقف شده و شما ديگر نمي توانيد باردار شويد . چون اين روند در طي يک دوره چند ساله اتفاق مي افتد يائسگي معمولاً به دو دوره تقسيم مي شود .



دوران حوالي يائسگي :

اين دوره زماني است که علائم يائسگي شروع مي شوند ولي هنوز خونريزي ماهيانه وجود دارد . سطوح هورموني بصورت نامنظم بالا و پائين رفته و شما دچار گرگرفتگي و يا تغييرات عادت ماهيانه مي شويد .

خونريزي شما ممکن است به نسبت معمول کمتر ،‌بيشتر يا نامنظم شود . اين يک روند طبيعي است که به يائسگي منجر مي شود و معمولاً سه سال قبل از آخرين خونريزي ماهيانه شروع مي شود اگر چه اين دوره براي هر زن متفاوت مي باشد .



دوران پس از يائسگي :

۱۲ ماه بعد از آخرين دوره قاعدگي ، شما در دوره پس از قاعدگي هستيد تخمدانهاي شما ديگر مقادير قابل توجهي از استروژن و پروژسترون توليد نکرده و تخمک آزاد نمي کنند .  گاهي افزايش موقت هورمونها باعث خونريزي ماهيانه مي شود .

اگر چه اين لکه بيني عادت ماهيانه محسوب نمي شود چون تغييرات هورموني بر مبناي تغييرات دوره اي نمي باشد .

در صورت وقوع خونريزي يا لکه بيني بعد از ۱۲ ماه از آخرين عادت ماهيانه با پزشک خود مشورت کنيد چون اين مسئله مي تواند نشانگر يک بيماري جدي تر مثل سرطان تخمدان باشد . گاهي زنان در سنين پائين تر نيز دچار يائسگي زودرس مي شوند که علت آن ناتواني تخمدانها در توليد استروژن يا پروژسترون مي باشد .

همچنين بعضي داروها و يا اعمال جراحي مي تواند موجب يائسگي زودرس شود که اين موارد عبارتند از :

در هيسترکتومي ( برداشتن رحم )‌ که رحم برداشته شود ولي تخمدانها برداشته نشوند معمولاً باعث يائسگي نمي شود اما در هيسترکتومي کامل که رحم و تخمدانها با هم برداشته مي شوند يائسگي شروع مي شود .

بعد از هيسترکتومي کامل دوره حوالي يائسگي وجود ندارد . عادت ماهيانه شما فوراً متوقف شده و شما احتمالاً دچار گرگرفتگي و ساير علائم يائسگي خواهيد شد .



شيمي درماني و اشعه درماني :

اين درمانهاي سرطان مي توانند باعث يائسگي شوند . اما معمولاً اين روند بصورت تدريجي رخ داده و ممکن است شما قبل از اينکه واقعاً‌به دوران يائسگي برسيد ماهها يا سالها علائم دوران حوالي يائسگي را داشته باشيد .



هورمونها

هورمونها موادي هستند که پيغامهاي شيميايي را از يک عضو به عضو ديگر يا بافت هاي ديگر منتقل مي کنند .

هورمونهاي جنسي در يک الگوي پيچيده با هم کارکرده تا چرخه توليد مثل بتواند بطور صحيح عمل کند و همچنين اين هورمونها در سلامت کلي انسان نقش دارند . هورمونهاي جنسي اصلي در زنان استروژن و پروژسترون مي باشند .

اين هورمونها در طي سالهاي باروري عمدتاً توسط تخمدانها توليد مي شوند .

با افزيش سن ميزان توليد تخمک کاهش مي يابد .

همچنين سطوح هورموني بخصوص در طي سالهاي قبل از شروع يائسگي بالا و پايين رفته و سپس کاهش مي يابد . اين موارد خبر از شروع يائسگي مي دهند .



:استروژن  




استروژن هورمون جنسي اصلي زنانه مي باشد . اين هورمون باعث هدايت تخمک گذاري ، لقاح و بارداري مي شود . استروژن همچنين بر بافتهاي بسياري در بدن تأثير گذاشته و باعث تحريک رشد سينه ، رحم و تخمدانها شده و همچنين کمک به ساخته شدن و حفظ توده هاي استخواني مي کند. همچنين اين هورمون در افزايش سطح کلسترول ليپوپروتئين با دانستيه بالا (‌ HDL يا کلسترول خوب ) و کاهش سطح کلسترول ليپوپروتئين با دانستيه کم (‌ LDL يا کلسترول بد )‌ نقش دارد .

بعد از يائسگي توليد استروژن از تخمدانها کاهش مي يابد . مقادير کم استروژن توسط سلولهاي چربي ساخته مي شود همچنين هورمونهاي مردانه توليد شده توسط تخمدانها ( آندروژنها )‌به استروژن تبديل مي شوند ولي توليد استروژن به يک سوم سطح سالهاي باروري کاهش مي يابد.




پروژسترون :

پروژسترون همراه با استروژن از طريق تنظيم سيکل قاعدگي بدن شما را براي لقاح و حاملگي آماده مي کند .

همچنين تغييرات سطوح پروژسترون باعث نامنظم شدن سيکل هاي قاعدگي از زمان قبل از يائسگي مي شود . بعد از يائسگي بدن تنها بخش کوچکي از ميزان پروژسترون زمان باروري را توليد مي کند .

آندروژن :

آندروژن اگر چه معمولاً يک هورمون مردانه شناخته مي شود اما تخمدانها ،‌غدد فوق کليه و سلولهاي چربي يک زن نيز آنرا توليد مي کنند .

آندروژن در رشد سريع دختران در هنگام بلوغ نيز اثر نسبي دارد همچنين بنظر مي رسد آندروژن در حفظ انرژي ، حفظ قدرت عضلات و استخوانها و تمايز جنسي نقش دارد . در طي يائسگي توليد آندروژن زنان ممکن است به نصف رسيده يا حتي اگر تخمدانها برداشته شوند بيش از اين نيز کاهش يابد .

اثرات يائسگي بر روي سلامتي :

علائم و نشانه هاي يائسگي در زنان متفاوت مي باشد همچنانکه واکنش آنان نيز با هم تفاوت دارد. ممکن است ورود شما به يائسگي همراه با تعداد کمي از علائم يا تغييرات سلامتي باشد يا ممکن است تغييرات جسمي و روحي متعددي را تجربه کنيد شامل :






۱ – گُر گرفتگي :

    
همچنانکه تعادل هورمونهاي شما دستخوش تغييرات مي شود عروق خوني به سرعت متسع شده و باعث مي شوند درجه حرارت پوست بالا رفته و احساس گرمائي که از سمت سينه بطرف شانه ها ، گردن و سر بطرف بالا حرکت مي کند ايجاد شود .

شما ممکن است عرق کنيد و همچنانکه عرق از سطح پوست تبخير مي شود احساس لرز ، ضعف و گيجي پيدا کنيد . صورت شما ممکن است برافروخته بنظر برسد و لک هاي قرمز ممکن است روي سينه ، گردن و بازوها ظاهر شوند . گُرگرفتگي ممکن است از ۳۰ ثانيه تا ۳۰ دقيقه طول بکشد اگر چه در اکثريت افراد ظرف ۲ تا ۳ دقيقه از بين مي رود .

دفعات گرگرفتگي از هر زني تا زن ديگر متفاوت است . ممکن است شما در طول شبانه روز بارها دچار اين حالت شويد يا اينکه فقط گاهي اينحالت را تجربه کنيد . اين حالت ممکن است براي يکسال يا بيشتر  در طول زندگي شما باشد يا ممکن است هرگز آنرا تجربه نکنيد .



۲ - قاعدگي نامنظم  :

سيکل قاعدگي شما ممکن است بطور ناگهاني متوقف شده يا به احتمال بيشتر دچار تغييرات تدريجي شود يعني ممکن است قبل از توقف کامل دفعات يا ميزان خونريزي کمتر يا بيشتر شود .

۳ - اختلالات خواب و تعريق شبانه :

اختلال خواب اغلب بدنبال گُرگرفتگي شبانه ايجاد مي شود .

شما ممکن است از يک خواب خوب با عرق شبانه و پس از آن لرز بيدار شده و نتوانيد براحتي دوباره بخوابيد . کمبود خواب مي تواند روي خلق و خو و سلامتي شما اثر بگذارد .



۴ - تغييرات واژن و مثانه :

با کاهش سطح استروژن بافت هاي پوشاننده واژن و پشابراه خشک تر ، نازک تر و قابليت کشش آنها کمتر مي شود . بعلت کاهش ترشحات طبيعي ممکن است در حين نزديکي احساس خشکي ، سوزش ، خارش يا ناراحتي ايجاد شده و همچنين ميزان عفونتهاي مثانه و عفونتهاي قارچي واژن بيشتر شود .



۵ - بي اختياري ادرار :

ممکن است با از دست رفتن کشش پذيري پيشابراه و واژن دچار بي اختياري ادرار شويد .  بي اختياري ادرار ممکن است همراه با نياز به سريعتر رفتن به دستشويي باشد و يا اينکه بهنگام سرفه، خنده ‌و يا بلند کردن اجسام ايجاد شود .



۶ - تغييرات روحي :

همچنانکه به سمت يائسگي مي رويد ممکن است تغييرات خلقي را تجربه کرده و حساس تر شويد . در قديم اين علائم را به تغييرات هورموني نسبت مي دادند .

ممکن است ارتباطي بين سطح هورمون و خلق وجود داشته باشد ، اما ساير عواملي که به تغييرات خلق کمک مي کنند شامل استرس ، بي خوابي و وقايعي از زندگي هستند که مي تواند در اين مرحله از زندگي رخ دهد . مانند بيماري يا مرگ والدين ، ترک جمع خانوادگي توسط فرزندان يا بازنشستگي



۷ - فقدان ميل جنسي

گاهي در طي يائسگي ميل جنسي کاهش مي يابد علت آن مي تواند هورموني باشد اما همچنين مي تواند در نتيجه تغييرات خلقي يا تحريک پذيري ايجاد شده باشد .

در اکثريت زنان ميل جنسي تغيير پيدا نمي کند .



۸ - تغييرات ظاهري

بعد از يائسگي چربي که زماني در ران و لگن تجمع يافته بود به بالاتر از کمر و شکم منتقل مي شود ممکن است دچار فقدان احساس پري سينه ها ،‌نازکي موها و چين و چروک پوست شويد . سطح استروژن کاهش مي يابد ولي بدن به توليد مقادير کم هورمون مردانه تستوسترون ادامه مي دهد در نتيجه ممکن است موي ضخيم روي چانه ، لب فوقاني ، سينه و شکم رشد کند .



۹ - بيماري قلبي

استروژن با کاهش کلسترول تام و کلسترول بد يا LDL و افزايش کلسترول خوب يا HDL در سلامت قلب نقش دارد . زماني که سطح استروژن شما در طي يائسگي کاهش مي يابد ممکن است سطح کلسترول تام بالا رفته و احتمال خطر بيماري قلبي ،‌سکته و ساير بيماريهائي را که بر قلب و عروق خوني شما تأثير مي گذارند زياد کند .

بيماري قلبي اولين علت مرگ در زنان و مردان مي باشد . احتمال مرگ زنان بعلت بيماري قلبي ۱۰ برابر بيشتر از مرگ ناشي از سرطان سينه است .

اگر سيگاري هستيد ،‌فشار خون بالا يا ديابت داريد ، بطور منظم ورزش نمي کنيد يا رژيم مناسب براي قلب نداريد در معرض خطر بيشتري براي بيماري قلبي هستيد .

۱۰ - پوکي استخوان :


در طي چند سال اول پس از يائسگي تراکم استخوانها با سرعت بيشتري کاهش مي يابد .

اين کاهش مي تواند منجر به استئوپني (‌کاهش توده استخواني ) شود که ممکن است بحالت شديدتر يعني پوکي استخوان بيانجامد .




ساير عوامل خطرساز شايع عبارتند از :

-         تاريخچه خانوادگي پوکي استخوان

-         سيگاري بودن يا شروع يائسگي در سن کمتر از معمول



پوکي استخوان باعث شکنندگي و ضعف استخوانها مي شود . پس از يائسگي استعداد شما براي شکستگي هاي لگن ،‌مچ و ستون فقرات مرتباً افزايش مي يابد . بطور متوسط نيمي از زنان بالاي۵۰ سال بعلت پوکي استخوان دچار شکستگي در طول زندگي مي شوند .

منبع: http://www.irib.ir/health/html/menopose.htm