سندرم پای بی قرار (RLS) چیست؟
سندرم پای بیقرار ( restless legs syndroms ) نوعی اختلال حرکتی و اختلال خواب است. افراد دچار این بیماری بسختی می توانند مشکل حسی مبهم در عمق پاهای خود را توصیف کنند. این بیماران نیاز مبرمی به حرکت دادن پاهایشان دارند. احساس کشیدگی، سوزش، گزگز، احساس کاذب حرکت مایع یا حرکت مورچه در ساق پاها مواردی هستند که بیماران ذکر می کنند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، اکثر بیماران نمی توانند به خواب روند یا مکررا از خواب بیدار می شوند. علائم با حرکت دادن پاها بهتر می شوند و موقع استراحت بدتر می شوند. همچنین اوج علائم عصرها و شبهاست.
گاهی همراه این بیماری، پرش در پاها بلافاصله پس از بخواب رفتن یا در طی خواب رخ می دهد نام این پرشها “حرکات دوره ای اندام در خواب” است.
این بیماری بسیار شایع است ولی اغلب بیماران نمی دانند که این یک اختلال در سیستم مغز و اعصاب است.
نشانگان پاهای بیقرار (RLS) یک اختلال عصبی حرکتی شایع است که حدوداْ ۱۰ درصد از بزرگسالان را مبتلا می‌کند. حدود یک سوم از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار دارای علایم متوسط تا شدید هستند و به درمان طبی نیاز دارند. هرچند تقریبا یک سوم از بیماران مبتلا به آن برای اولین بار علایم خود را قبل از ۱۸ سالگی تجربه می‌کنند ولی شیوع این بیماری با افزایش سن، افزایش می‌یابد. این بیماری در زنان ونیز در افراد بی‌تحرک و دارای اضافه وزن ، شایع‌تر است. استعداد ژنتیکی ، برای ابتلا به این بیماری در آنهایی که در سنین پایین‌تر دچار می‌شوند وجود دارد .
ممکن است نشانگان پاهای بیقرار یک اختلال اولیه باشد، یا اینکه ثانویه به کمبود آهن، نارسایی کلیه، بارداری یا استفاده از داروهای خاص یا آسیب طناب نخاعی باشد. درمان علل ثانویه نشانگان پاهای بیقرار ممکن است به بهبود یا برطرف‌شدن علایم منجر شود.
این بیماری در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون بیشتر از عموم جمعیت می باشد؛ نشانگان پاهای بیقرار با افزایش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون همراه نبوده است.
علل بیماری سندرم پای بیقرار ( restless legs syndroms ) :
علت قطعی این بیماری معلوم نیست. احتمال دارد مشکل مربوط به ماده ای باشد بنام دوپامین،
دوپامین یک ماده شیمیایی است که در بدن تولید می شود و برای ارتباط بین برخی سلولها در مغز لازم است. برای تولید دوپامین، آهن لازم است. بنابراین کمبود آهن می تواند تولید این ماده را مختل کند.
برخی داروها ممکن است علائم بیماری بی قرار را ایجاد کنند، نظیر بعضی داروهای سرماخوردگی، داروهای معده، داروهای ضد افسردگی و بعضی داروهای دیگر روانپزشکی. همچنین شکلات، نیکوتین، الکل (بخصوص شراب قرمز) یا هر چیزی که کافئین داشته باشد مانند قهوه، چای، و کولاها می توانند علائم این بیماری را تشدید کنند.
بعضی افراد دچار بیماری پای بی قرار هیچ مشکل طبی دیگری ندارند، ولی ممکن است افراد دیگری در خانواده مثل برادر، خواهر، مادر، پدرو فرزندان نیز درگیر این بیماری باشند یعنی بیماری می تواند ژنتیک باشد که در این صورت به آن فرم اولیه می گویند و این فرم معمولا در سنین قبل از ۵۰ سالگی شروع می شود.
اگر چه نام این بیماری پای بی قرار است ولی در موارد شدید ممکن است دست ها هم مبتلا شوند. خوب است بدانید بیماری پای بی قرار در فرهنگ های مختلف اسامی متفاوتی دارد.
عناوین مختلفی از قبیل گزگز کردن، تیر کشیدن و… اصطلاحات شایعی هستند که در مورد این بیماری به کار می روند، اگرچه در اکثریت مواقع این بیماری در موقع استراحت بروز می کند ولی در موارد شدیدتر در هنگام فعالیت هم اتفاق می افتد.
این بیماری ممکن است در حاملگی، نارسایی کلیه، کمبود آهن، مشکلات تیرویید و بیماریهای سیستم اعصاب محیطی رخ دهد. در این صورت به آن فرم ثانویه می گویند و این فرم معمولا در سنین پس از ۵۰ سالگی شروع می شود.
هیچ روش آزمایشگاهی یا تصویربرداری نمی تواند این بیماری را تشخیص دهد و تشخیص صرفا توسط پزشک بر اساس شرح علائم بیمار داده می شود. ولی آزمایش خون و روشهای دیگر می تواند در رد بیماریهای دیگر و بررسی فرم های ثانویه کمک کند.
شیوع :
بیماری پای بی قرار بسیار شایع است. در بسیاری از مطالعاتی که در اروپا انجام شده شیوع آن در مردم عادی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد برآورد شده است. یعنی از هر ۵ نفر یک نفر ممکن است به این بیماری مبتلا شود و از آنجا که این بیماری در فرهنگ ما و در میان پزشکان به درستی جا نیفتاده بیماران مبتلا به پای بی قرار فوق العاده سرگردانند یعنی به پزشکان مختلف مربوط به مفاصل و استخوان ها مراجعه می کنند.
شیوع این بیماری در زنان بیشتر است و۳۰ تا ۴۰ درصد موارد آن ارثی است. از سنین جوانی به بعد نیز کم کم علائم آن شروع شده و در سنین میانسالی تشدید می شود.
RLS اغلب در افرادی که از سایر جهات سالمند، در هر سنی و در هر دو جنس رخ می دهد. بین ۵تا ۱۵ نفر از هر ۱۰۰ نفر ،RLS را زمانی در زندگیشان تجربه کرده اند ، علایم RLS ، دوره هایی از عود و بهبود، بدون هیچ دلیل مشخصی دارد .وبیشتر در خانمها و افراد سالمند رخ میدهد.اخیرا” گزارشهایی از ابتلای بچه ها به این ناراحتی منتشر شده است.
RLS در بچه ها به اشتباه دردهای ناشی از رشد تلقی میگردد و همچنین بچه ها را بی قرار و بی توجه می نماید که با سندرم پرفعالیتی، نقص توجه(ADHD) اشتباه می گردد.
RLS همچنین در خانمهای حامله بخصوص در ۶ ماهه آخر بارداری تشدید می شود. مطالعات نشان می دهد ۸۰% از افراد دچار RLS،PLMS نیز دارند ولی اکثریت مبتلا به PLMS،RLS ندارند.
پاتوفیزیولوژی
اختلالاتی در کارکرد دوپامین و آهن در دستگاه عصبی مرکزی مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار وجود دارد، هرچند این ارتباطات به طور کامل شناخته نشده است. میزان آهن دربعضی مراکز مغز مثل ماده سیاه (Substantia Nigra)و پوتامن در این بیماران پایین است. سطح فریتین در مایع
مغزی–نخاعی این بیماران به طور معنی‌دار کمتر است. آهن در هیدروکسیلاز تیروزین، که مرحله‌ای آنزیمی و محدودکننده میزان تبدیل تیروزین به دوپامین است، نقش کوفاکتور دارد.
علت RLS چیست؟
علت اصلی RLS هنوز مشخص نشده است ولی بنظر می رسد ماده ای شیمیایی در مغز بنام دوپامین در این زمینه نقش دارد. داروهایی که میزان دوپامین مغز را افزایش میدهند باعث بهبود علائم RLS می گردند.
برخی شرایط طبی نیز باعث ایجاد علائم RLS می گردد که عبارتند از :
- پایین بودن سطح خونی آهن
- اختلال جریان خون در پاها
- اختلال اعصاب ناحیه نخاع یا پاها
-اختلالات عضلانی
- اعتیاد به الکل
- کمبود ویتامینها یا مواد معدنی خاص
برخی مواردRLS، ارثی می باشد. در ۵۰% افراد مبتلا به RLS که هیچکدام از شرایط طبی فوق را ندارند، فرد دیگری از اعضای خانواده نیز دچار این علایم است که نشانگر ارثی بودن این بیماری می باشد. بدلیل نامشخص فرم ارثیRLS شدید تر است و به سختی به درمان جواب می دهد.
صرف نظر از علت بوجود آورندهRLS، برخی داروها و مواد نیز علائم را شعله ور می سازد که شامل داروهای رایج آلرژ ی و سرماخوردگی ، کافئین(قهوه) الکل و تنباکو می باشد.
تشخیص بیماری
تشخیص نشانگان پاهای بیقرار، بالینی است. و براساس نیاز به تکان‌دادن پاها که معمولا با احساس ناراحتی همراه است، وقوع حین استراحت، بهبود با فعالیت و بدترشدن علایم هنگام عصر یا شب مطرح می‌شود.
وجود حرکات دوره‌ای اندام حین خواب(PLMS) به نفع تشخیص نشانگان پاهای بیقرار است. تقریبا ۸۰ درصد از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار، به حرکات دوره‌ای اندام حین خواب دچار هستند. درمان موثر نشانگان پاهای بیقرار به طور مشخص حرکات حین خواب را نیز کاهش میدهد.
تشخیص نشانگان پاهای بیقرار در کودکان همانند بزرگسالان است . علاوه بر این، ممکن است کودک با زبان مخصوص به خود علایمی را توصیف کند که مطرح‌کننده ناراحتی در پاها باشد، یا اختلال خواب، یا یک والد یا خواهر و برادر مبتلا داشته باشد.
شرح حال و معاینه فیزیکی دقیق، همچنین تحلیل آزمایشگاهی می‌تواند اختلالاتی با علایم مشابه یا علل زمینه‌ای این بیماری را شناسایی کند.
شرح حال اطلاعات باارزشی در اختیار ما قرار میدهد، نظیر تواتر و شدت علایم؛ درمان‌های قبلی برای این بیماری؛ داروهای فعلی؛ تاریخچه خانوادگی؛ استفاده از کافئین، الکل یا تنباکو.
برای تشخیص به بررسی آزمایشگاهی نیازی نیست، اما می‌توان از آن برای کنارگذاشتن علل ثانویه بهره جست. آزمون‌‌های آزمایشگاهی اولیه شامل بررسی‌های متابولیک پایه و اندازه گیری سطح فریتین است.
تشخیص‌های افتراقی عبارتند از: کرامپ شبانه پاها، لنگش، نوروپاتی محیطی و آکاتیزی(Akathisia)
در صورتیکه علائم زیر را احساس می کنید مبتلا به RLS هستید:
۱) اضطرار شدید برای حرکت دادن پاها
۲) احساس ناخوشایند در پاها از قبیل مورمور شدن ،گزگز، احساس حرکت حشرات روی پوست و ….
۳) بدتر شدن علائم با استراحت یا عدم فعالیت بخصوص در حالت نشسته و درازکش
۴) بهتر شدن علائم با حرکت دادن پاها
۵) بدتر شدن علائم در عصر وشب یا درزمان خواب
درمان
ترک قهوه و الکل
ترک سیگار
ورزش روزانه
قبل از اینکه زیاد خسته شوید بخوابید
ساعات خواب و بیداری خود را منظم کنید
بیماریهایی که باعث تشدید یا ایجاد پای بی قرار می شوند نظیر کمبود آهن بایستی توسط پزشک درمان شوند
داروهایی که اثر شبیه دوپامین دارند توسط پزشک تجویز می شوند مانند سیفرول (۷٫ میراپکس یا پرامی پکسول،( رکیپ (روپینیرول)، لوودوپا و…
گاهی با این داروها علائم زودتر در عصر رخ می دهند و شدیدتر می شوند و در این صورت بایستی پزشک خود را مطلع سازید تا میزان یا زمان یا نوع دارو را عوض کند.
درمان بیماریهای زمینه ای
اگر نشانگان پاهای بیقرار، ثانویه به بیماری زمینه‌ای دیگر باشد، درمان آن بیماری می‌تواند سبب بهبود یا برطرف‌شدن علایم شود. به عنوان مثال، افراد مبتلا به کمبود آهن (با یا بدون کم‌خونی) که به نشانگان پاهای بیقرار نیز مبتلا هستند ممکن است با مصرف آهن علایم‌شان برطرف شود.
این بیماری حین بارداری، به ویژه در سه ماهه سوم شایع و احتمالا با زایمان برطرف می‌شود.
افرادی که ثانویه به بیماری مزمن کلیه دچار این بیماری شده‌اند ممکن است پس از پیوند کلیه علایم‌شان برطرف شود.
عوامل مرتبط با شیوه زندگی
درباره تاثیر شیوه زندگی بر علایم نشانگان پاهای بی‌قراراطلاعات اندکی در دست است. محدودکردن مصرف کافئین، الکل و تنباکو ممکن است سبب بهبود علایم شود. فعالیت‌هایی که سبب تحریک قوای ذهنی می‌شود نیز ممکن است علایم را بهبود بخشد.
شیوع بیماری در افراد بی‌تحرک و دارای اضافه وزن بیشتر است. علایم بیماری با استفاده از برنامه‌های ورزشی مشتمل بر آموزش کاهش مقاومت بدن و ورزش‌های هوازی بهبود می‌یابد.
داروها
بطورکلی تمامی بیماران مبتلا به نشانگان پاهای بیقرار برای درمان علایم خود به دارو نیاز ندارند. .
دسته‌‌های دارویی مختلفی علایم این بیماری را بهبود میدهند در صورت نیاز به دارو، آگونیست‌های دوپامین درمان اولیه برای نشانگان پاهای بیقرار متوسط تا شدید هستند. سایر داروهایی که ممکن است موثر باشند عبارتند از گاباپنتین، کاربی‌دوپا / لووودوپا، اوپیوییدها و بنزودیازپین‌ها.
برخی افراد ممکن است به بیش از یک دسته دارویی نیاز داشته باشند.
۱-آگونیست‌های دوپامین: برای بیماری متوسط تا شدید درمان خط اول مناسبی به شمارمی‌روند.آگونیست‌های دوپامین متفاوت‌اند، هرچند گیرنده‌های عصبی دوپامین را فعال می‌کنند. مکانیسمی که از طریق آن دوپامین و آگونیست‌های دوپامین سبب بهبود علایم می‌شوند به خوبی شناخته نشده است. پرامیپکسول (Mirapex) و روپینیرول (Requip) هر دو برای درمان بیماری متوسط تا شدید به کار می‌روند. دوز آگونیست‌های دوپامین برای درمان این بیماری کمتر از دوز مورد نیاز برای بیماری پارکینسون است.
کابرگولین (Dostinex) و پرگولید (Permax)، که آگونیست‌های دوپامینی مشتق از ارگوت هستند، در این بیماری اثربخش هستند. با این حال، اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) این داروها را برای درمان این بیماری تایید نکرده است. آگونیست‌های دوپامینی ارگوت به میزان اندک سبب اختلال دریچه‌ای قلب می‌شوند، که به جمع‌آوری پرگولید از بازار منجر شد.
عوارض جانبی آگونیست‌های دوپامین عبارتند از تهوع، خواب‌آلودگی حین روز، و افت فشار خون وضعیتی.
۲- کاربی‌دوپا/نودوپا : لوودوپا پیش‌ساز دوپامین است. لوودوپا معمولاً با کاربی‌دوپا ترکیب می‌شود، که مانع از شکسته‌شدن لوودوپا در بافت‌های محیطی میگردد. کاربی‌دوپا / لوودوپا در درمان نشانگان پاهای بیقرار موثر است، اما در افرادی که به درمان روزانه نیاز دارند وقوع پدیده تقویت (Augmentation) مصرف آن را محدود می‌سازد. در این پدیده، ممکن است طی روز علایم زودتر بروز کند، شدت بیشتری داشته باشد، یا در سایر قسمت‌های بدن (مثلا بازوها) رخ دهد که پیش از درمان وجود نداشته است. در ۸۲ درصد از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار که کاربی‌دوپا/لوودوپا دریافت می‌کنند پدیده تقویت رخ میدهد. ممکن است این پدیده با مصرف آگونیست‌های دوپامین نیز دیده شود، اما نه به این شدت.
۳- گاباپنتین (Neurontin): گاباپنتین برای درمان این بیماری اثربخش بوده است.گاباپنتین برای درمان بیمارانی که علاوه بر نشانگان پاهای بیقرار به درد نوروپاتیک نیز مبتلا هستند، درمان خط اول محسوب می‌شود.
۴- اوپیوییدها: اپیوییدها ممکن است علایم این بیماران را بهبود بخشند. درمان با اکسی‌کدون به کاهش علایم نشانگان RLS، کاهش حرکات دوره‌ای اندام حین خواب و بهبود هوشیاری طی روز منجرمی شود. پروپوکسی‌فن (Darvon) در درمان بیماری مفید بود،
مصرف ترامادول در هنگام شب علایم بیماری RLS را بهبود می بخشد.
۵- بنزودیازپین‌ها : بنزودیازپین‌ها در درمان علایمی که منجر به بیداری بیمار از خواب می‌شود ویا اگر شروع به خواب رفتن در بیمار مشکل است، می‌تواند مفید باشد.
مصرف برخی داروها سبب تشدید علایم می‌شوند . قطع این داروها ممکن است علایم را بهبود بخشد. تمامی مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین سبب افزایش حرکات دوره‌ای اندام حین خواب می‌شوند. برعکس، بوپروپیون تعداد حرکات اندام را کاهش میدهد. به علت همپوشانی نشانگان پاهای بیقرار و حرکات دوره‌ای اندام حین خواب، احتمال دارد بوپروپیون سبب بهبود، یا حداقل عدم تشدید علایم نشانگان پاهای بیقرار شود.
پیش‌آگهی
نشانگان پاهای بیقرار سیر متغیری دارد، اما معمولا علایم آن با افزایش سن پیشرفت می‌کند. ممکن است در برخی افراد برای مدتی علایم به طور خود‌به‌خود برطرف شود، اما معمولا علایم عود می‌کند. در نوع ثانویه به بیماری زمینه‌ای، در صورت درمان بیماری زمینه‌ای ممکن است علایم بهبود یافته یا برطرف شود. داروها، در صورت نیاز، ممکن است علایم را بهبود بخشند.
منبع :
http://www.pezeshk.us/?p=23150
سندرم پای بیقرار ( restless legs syndroms ) نوعی اختلال حرکتی و اختلال خواب است. افراد دچار این بیماری بسختی می توانند مشکل حسی مبهم در عمق پاهای خود را توصیف کنند. این بیماران نیاز مبرمی به حرکت دادن پاهایشان دارند. احساس کشیدگی، سوزش، گزگز، احساس کاذب حرکت مایع یا حرکت مورچه در ساق پاها مواردی هستند که بیماران ذکر می کنند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، اکثر بیماران نمی توانند به خواب روند یا مکررا از خواب بیدار می شوند. علائم با حرکت دادن پاها بهتر می شوند و موقع استراحت بدتر می شوند. همچنین اوج علائم عصرها و شبهاست.
گاهی همراه این بیماری، پرش در پاها بلافاصله پس از بخواب رفتن یا در طی خواب رخ می دهد نام این پرشها “حرکات دوره ای اندام در خواب” است.
این بیماری بسیار شایع است ولی اغلب بیماران نمی دانند که این یک اختلال در سیستم مغز و اعصاب است.
نشانگان پاهای بیقرار (RLS) یک اختلال عصبی حرکتی شایع است که حدوداْ ۱۰ درصد از بزرگسالان را مبتلا می‌کند. حدود یک سوم از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار دارای علایم متوسط تا شدید هستند و به درمان طبی نیاز دارند. هرچند تقریبا یک سوم از بیماران مبتلا به آن برای اولین بار علایم خود را قبل از ۱۸ سالگی تجربه می‌کنند ولی شیوع این بیماری با افزایش سن، افزایش می‌یابد. این بیماری در زنان ونیز در افراد بی‌تحرک و دارای اضافه وزن ، شایع‌تر است. استعداد ژنتیکی ، برای ابتلا به این بیماری در آنهایی که در سنین پایین‌تر دچار می‌شوند وجود دارد .
ممکن است نشانگان پاهای بیقرار یک اختلال اولیه باشد، یا اینکه ثانویه به کمبود آهن، نارسایی کلیه، بارداری یا استفاده از داروهای خاص یا آسیب طناب نخاعی باشد. درمان علل ثانویه نشانگان پاهای بیقرار ممکن است به بهبود یا برطرف‌شدن علایم منجر شود.
این بیماری در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون بیشتر از عموم جمعیت می باشد؛ نشانگان پاهای بیقرار با افزایش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون همراه نبوده است.
علل بیماری سندرم پای بیقرار ( restless legs syndroms ) :
علت قطعی این بیماری معلوم نیست. احتمال دارد مشکل مربوط به ماده ای باشد بنام دوپامین،
دوپامین یک ماده شیمیایی است که در بدن تولید می شود و برای ارتباط بین برخی سلولها در مغز لازم است. برای تولید دوپامین، آهن لازم است. بنابراین کمبود آهن می تواند تولید این ماده را مختل کند.
برخی داروها ممکن است علائم بیماری بی قرار را ایجاد کنند، نظیر بعضی داروهای سرماخوردگی، داروهای معده، داروهای ضد افسردگی و بعضی داروهای دیگر روانپزشکی. همچنین شکلات، نیکوتین، الکل (بخصوص شراب قرمز) یا هر چیزی که کافئین داشته باشد مانند قهوه، چای، و کولاها می توانند علائم این بیماری را تشدید کنند.
بعضی افراد دچار بیماری پای بی قرار هیچ مشکل طبی دیگری ندارند، ولی ممکن است افراد دیگری در خانواده مثل برادر، خواهر، مادر، پدرو فرزندان نیز درگیر این بیماری باشند یعنی بیماری می تواند ژنتیک باشد که در این صورت به آن فرم اولیه می گویند و این فرم معمولا در سنین قبل از ۵۰ سالگی شروع می شود.
اگر چه نام این بیماری پای بی قرار است ولی در موارد شدید ممکن است دست ها هم مبتلا شوند. خوب است بدانید بیماری پای بی قرار در فرهنگ های مختلف اسامی متفاوتی دارد.
عناوین مختلفی از قبیل گزگز کردن، تیر کشیدن و… اصطلاحات شایعی هستند که در مورد این بیماری به کار می روند، اگرچه در اکثریت مواقع این بیماری در موقع استراحت بروز می کند ولی در موارد شدیدتر در هنگام فعالیت هم اتفاق می افتد.
این بیماری ممکن است در حاملگی، نارسایی کلیه، کمبود آهن، مشکلات تیرویید و بیماریهای سیستم اعصاب محیطی رخ دهد. در این صورت به آن فرم ثانویه می گویند و این فرم معمولا در سنین پس از ۵۰ سالگی شروع می شود.
هیچ روش آزمایشگاهی یا تصویربرداری نمی تواند این بیماری را تشخیص دهد و تشخیص صرفا توسط پزشک بر اساس شرح علائم بیمار داده می شود. ولی آزمایش خون و روشهای دیگر می تواند در رد بیماریهای دیگر و بررسی فرم های ثانویه کمک کند.
شیوع :
بیماری پای بی قرار بسیار شایع است. در بسیاری از مطالعاتی که در اروپا انجام شده شیوع آن در مردم عادی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد برآورد شده است. یعنی از هر ۵ نفر یک نفر ممکن است به این بیماری مبتلا شود و از آنجا که این بیماری در فرهنگ ما و در میان پزشکان به درستی جا نیفتاده بیماران مبتلا به پای بی قرار فوق العاده سرگردانند یعنی به پزشکان مختلف مربوط به مفاصل و استخوان ها مراجعه می کنند.
شیوع این بیماری در زنان بیشتر است و۳۰ تا ۴۰ درصد موارد آن ارثی است. از سنین جوانی به بعد نیز کم کم علائم آن شروع شده و در سنین میانسالی تشدید می شود.
RLS اغلب در افرادی که از سایر جهات سالمند، در هر سنی و در هر دو جنس رخ می دهد. بین ۵تا ۱۵ نفر از هر ۱۰۰ نفر ،RLS را زمانی در زندگیشان تجربه کرده اند ، علایم RLS ، دوره هایی از عود و بهبود، بدون هیچ دلیل مشخصی دارد .وبیشتر در خانمها و افراد سالمند رخ میدهد.اخیرا” گزارشهایی از ابتلای بچه ها به این ناراحتی منتشر شده است.
RLS در بچه ها به اشتباه دردهای ناشی از رشد تلقی میگردد و همچنین بچه ها را بی قرار و بی توجه می نماید که با سندرم پرفعالیتی، نقص توجه(ADHD) اشتباه می گردد.
RLS همچنین در خانمهای حامله بخصوص در ۶ ماهه آخر بارداری تشدید می شود. مطالعات نشان می دهد ۸۰% از افراد دچار RLS،PLMS نیز دارند ولی اکثریت مبتلا به PLMS،RLS ندارند.
پاتوفیزیولوژی
اختلالاتی در کارکرد دوپامین و آهن در دستگاه عصبی مرکزی مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار وجود دارد، هرچند این ارتباطات به طور کامل شناخته نشده است. میزان آهن دربعضی مراکز مغز مثل ماده سیاه (Substantia Nigra)و پوتامن در این بیماران پایین است. سطح فریتین در مایع
مغزی–نخاعی این بیماران به طور معنی‌دار کمتر است. آهن در هیدروکسیلاز تیروزین، که مرحله‌ای آنزیمی و محدودکننده میزان تبدیل تیروزین به دوپامین است، نقش کوفاکتور دارد.
علت RLS چیست؟
علت اصلی RLS هنوز مشخص نشده است ولی بنظر می رسد ماده ای شیمیایی در مغز بنام دوپامین در این زمینه نقش دارد. داروهایی که میزان دوپامین مغز را افزایش میدهند باعث بهبود علائم RLS می گردند.
برخی شرایط طبی نیز باعث ایجاد علائم RLS می گردد که عبارتند از :
- پایین بودن سطح خونی آهن
- اختلال جریان خون در پاها
- اختلال اعصاب ناحیه نخاع یا پاها
-اختلالات عضلانی
- اعتیاد به الکل
- کمبود ویتامینها یا مواد معدنی خاص
برخی مواردRLS، ارثی می باشد. در ۵۰% افراد مبتلا به RLS که هیچکدام از شرایط طبی فوق را ندارند، فرد دیگری از اعضای خانواده نیز دچار این علایم است که نشانگر ارثی بودن این بیماری می باشد. بدلیل نامشخص فرم ارثیRLS شدید تر است و به سختی به درمان جواب می دهد.
صرف نظر از علت بوجود آورندهRLS، برخی داروها و مواد نیز علائم را شعله ور می سازد که شامل داروهای رایج آلرژ ی و سرماخوردگی ، کافئین(قهوه) الکل و تنباکو می باشد.
تشخیص بیماری
تشخیص نشانگان پاهای بیقرار، بالینی است. و براساس نیاز به تکان‌دادن پاها که معمولا با احساس ناراحتی همراه است، وقوع حین استراحت، بهبود با فعالیت و بدترشدن علایم هنگام عصر یا شب مطرح می‌شود.
وجود حرکات دوره‌ای اندام حین خواب(PLMS) به نفع تشخیص نشانگان پاهای بیقرار است. تقریبا ۸۰ درصد از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار، به حرکات دوره‌ای اندام حین خواب دچار هستند. درمان موثر نشانگان پاهای بیقرار به طور مشخص حرکات حین خواب را نیز کاهش میدهد.
تشخیص نشانگان پاهای بیقرار در کودکان همانند بزرگسالان است . علاوه بر این، ممکن است کودک با زبان مخصوص به خود علایمی را توصیف کند که مطرح‌کننده ناراحتی در پاها باشد، یا اختلال خواب، یا یک والد یا خواهر و برادر مبتلا داشته باشد.
شرح حال و معاینه فیزیکی دقیق، همچنین تحلیل آزمایشگاهی می‌تواند اختلالاتی با علایم مشابه یا علل زمینه‌ای این بیماری را شناسایی کند.
شرح حال اطلاعات باارزشی در اختیار ما قرار میدهد، نظیر تواتر و شدت علایم؛ درمان‌های قبلی برای این بیماری؛ داروهای فعلی؛ تاریخچه خانوادگی؛ استفاده از کافئین، الکل یا تنباکو.
برای تشخیص به بررسی آزمایشگاهی نیازی نیست، اما می‌توان از آن برای کنارگذاشتن علل ثانویه بهره جست. آزمون‌‌های آزمایشگاهی اولیه شامل بررسی‌های متابولیک پایه و اندازه گیری سطح فریتین است.
تشخیص‌های افتراقی عبارتند از: کرامپ شبانه پاها، لنگش، نوروپاتی محیطی و آکاتیزی(Akathisia)
در صورتیکه علائم زیر را احساس می کنید مبتلا به RLS هستید:
۱) اضطرار شدید برای حرکت دادن پاها
۲) احساس ناخوشایند در پاها از قبیل مورمور شدن ،گزگز، احساس حرکت حشرات روی پوست و ….
۳) بدتر شدن علائم با استراحت یا عدم فعالیت بخصوص در حالت نشسته و درازکش
۴) بهتر شدن علائم با حرکت دادن پاها
۵) بدتر شدن علائم در عصر وشب یا درزمان خواب
درمان
ترک قهوه و الکل
ترک سیگار
ورزش روزانه
قبل از اینکه زیاد خسته شوید بخوابید
ساعات خواب و بیداری خود را منظم کنید
بیماریهایی که باعث تشدید یا ایجاد پای بی قرار می شوند نظیر کمبود آهن بایستی توسط پزشک درمان شوند
داروهایی که اثر شبیه دوپامین دارند توسط پزشک تجویز می شوند مانند سیفرول (۷٫ میراپکس یا پرامی پکسول،( رکیپ (روپینیرول)، لوودوپا و…
گاهی با این داروها علائم زودتر در عصر رخ می دهند و شدیدتر می شوند و در این صورت بایستی پزشک خود را مطلع سازید تا میزان یا زمان یا نوع دارو را عوض کند.
درمان بیماریهای زمینه ای
اگر نشانگان پاهای بیقرار، ثانویه به بیماری زمینه‌ای دیگر باشد، درمان آن بیماری می‌تواند سبب بهبود یا برطرف‌شدن علایم شود. به عنوان مثال، افراد مبتلا به کمبود آهن (با یا بدون کم‌خونی) که به نشانگان پاهای بیقرار نیز مبتلا هستند ممکن است با مصرف آهن علایم‌شان برطرف شود.
این بیماری حین بارداری، به ویژه در سه ماهه سوم شایع و احتمالا با زایمان برطرف می‌شود.
افرادی که ثانویه به بیماری مزمن کلیه دچار این بیماری شده‌اند ممکن است پس از پیوند کلیه علایم‌شان برطرف شود.
عوامل مرتبط با شیوه زندگی
درباره تاثیر شیوه زندگی بر علایم نشانگان پاهای بی‌قراراطلاعات اندکی در دست است. محدودکردن مصرف کافئین، الکل و تنباکو ممکن است سبب بهبود علایم شود. فعالیت‌هایی که سبب تحریک قوای ذهنی می‌شود نیز ممکن است علایم را بهبود بخشد.
شیوع بیماری در افراد بی‌تحرک و دارای اضافه وزن بیشتر است. علایم بیماری با استفاده از برنامه‌های ورزشی مشتمل بر آموزش کاهش مقاومت بدن و ورزش‌های هوازی بهبود می‌یابد.
داروها
بطورکلی تمامی بیماران مبتلا به نشانگان پاهای بیقرار برای درمان علایم خود به دارو نیاز ندارند. .
دسته‌‌های دارویی مختلفی علایم این بیماری را بهبود میدهند در صورت نیاز به دارو، آگونیست‌های دوپامین درمان اولیه برای نشانگان پاهای بیقرار متوسط تا شدید هستند. سایر داروهایی که ممکن است موثر باشند عبارتند از گاباپنتین، کاربی‌دوپا / لووودوپا، اوپیوییدها و بنزودیازپین‌ها.
برخی افراد ممکن است به بیش از یک دسته دارویی نیاز داشته باشند.
۱-آگونیست‌های دوپامین: برای بیماری متوسط تا شدید درمان خط اول مناسبی به شمارمی‌روند.آگونیست‌های دوپامین متفاوت‌اند، هرچند گیرنده‌های عصبی دوپامین را فعال می‌کنند. مکانیسمی که از طریق آن دوپامین و آگونیست‌های دوپامین سبب بهبود علایم می‌شوند به خوبی شناخته نشده است. پرامیپکسول (Mirapex) و روپینیرول (Requip) هر دو برای درمان بیماری متوسط تا شدید به کار می‌روند. دوز آگونیست‌های دوپامین برای درمان این بیماری کمتر از دوز مورد نیاز برای بیماری پارکینسون است.
کابرگولین (Dostinex) و پرگولید (Permax)، که آگونیست‌های دوپامینی مشتق از ارگوت هستند، در این بیماری اثربخش هستند. با این حال، اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) این داروها را برای درمان این بیماری تایید نکرده است. آگونیست‌های دوپامینی ارگوت به میزان اندک سبب اختلال دریچه‌ای قلب می‌شوند، که به جمع‌آوری پرگولید از بازار منجر شد.
عوارض جانبی آگونیست‌های دوپامین عبارتند از تهوع، خواب‌آلودگی حین روز، و افت فشار خون وضعیتی.
۲- کاربی‌دوپا/نودوپا : لوودوپا پیش‌ساز دوپامین است. لوودوپا معمولاً با کاربی‌دوپا ترکیب می‌شود، که مانع از شکسته‌شدن لوودوپا در بافت‌های محیطی میگردد. کاربی‌دوپا / لوودوپا در درمان نشانگان پاهای بیقرار موثر است، اما در افرادی که به درمان روزانه نیاز دارند وقوع پدیده تقویت (Augmentation) مصرف آن را محدود می‌سازد. در این پدیده، ممکن است طی روز علایم زودتر بروز کند، شدت بیشتری داشته باشد، یا در سایر قسمت‌های بدن (مثلا بازوها) رخ دهد که پیش از درمان وجود نداشته است. در ۸۲ درصد از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار که کاربی‌دوپا/لوودوپا دریافت می‌کنند پدیده تقویت رخ میدهد. ممکن است این پدیده با مصرف آگونیست‌های دوپامین نیز دیده شود، اما نه به این شدت.
۳- گاباپنتین (Neurontin): گاباپنتین برای درمان این بیماری اثربخش بوده است.گاباپنتین برای درمان بیمارانی که علاوه بر نشانگان پاهای بیقرار به درد نوروپاتیک نیز مبتلا هستند، درمان خط اول محسوب می‌شود.
۴- اوپیوییدها: اپیوییدها ممکن است علایم این بیماران را بهبود بخشند. درمان با اکسی‌کدون به کاهش علایم نشانگان RLS، کاهش حرکات دوره‌ای اندام حین خواب و بهبود هوشیاری طی روز منجرمی شود. پروپوکسی‌فن (Darvon) در درمان بیماری مفید بود،
مصرف ترامادول در هنگام شب علایم بیماری RLS را بهبود می بخشد.
۵- بنزودیازپین‌ها : بنزودیازپین‌ها در درمان علایمی که منجر به بیداری بیمار از خواب می‌شود ویا اگر شروع به خواب رفتن در بیمار مشکل است، می‌تواند مفید باشد.
مصرف برخی داروها سبب تشدید علایم می‌شوند . قطع این داروها ممکن است علایم را بهبود بخشد. تمامی مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین سبب افزایش حرکات دوره‌ای اندام حین خواب می‌شوند. برعکس، بوپروپیون تعداد حرکات اندام را کاهش میدهد. به علت همپوشانی نشانگان پاهای بیقرار و حرکات دوره‌ای اندام حین خواب، احتمال دارد بوپروپیون سبب بهبود، یا حداقل عدم تشدید علایم نشانگان پاهای بیقرار شود.
پیش‌آگهی
نشانگان پاهای بیقرار سیر متغیری دارد، اما معمولا علایم آن با افزایش سن پیشرفت می‌کند. ممکن است در برخی افراد برای مدتی علایم به طور خود‌به‌خود برطرف شود، اما معمولا علایم عود می‌کند. در نوع ثانویه به بیماری زمینه‌ای، در صورت درمان بیماری زمینه‌ای ممکن است علایم بهبود یافته یا برطرف شود. داروها، در صورت نیاز، ممکن است علایم را بهبود بخشند.
منبع :
http://www.pezeshk.us/?p=23150
شرح موضوع