سرطان رحم:
رحم یک عضو عضلانی تو خالی است که در محوطه لگن بین مثانه و راست روده قرار گرفته است. این عضو در قسمت بالا پهن و در قسمت پایین باریک شده و دارای سه بخش جسم رحم، تنگه رحم و دهانه رحم می باشد.
دهانه رحم تهتانی ترین بخش رحم می باشد.
● سرطان دهانه رحم ( Cervical cancer ) چیست؟
سرطان دهانه رحم یکی از شایع ترین سرطان های دستگاه تناسلی زنان است که به راحتی در مراحل اولیه قابل تشخیص و درمان کامل می باشد و در صورتی که تشخیص آن به تاخیر افتد درمان مشکل و گاهی ناموفق خواهد بود. خانمهایی که چندین بار ازدواج کرده اند بیشتر مستعد ابتلا به این سرطان هستند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، سرطان دهانه رحم شایعترین سرطان دستگاه تولید مثل زنان است این سرطان با یک آزمایش ساده و بدون درد بنام پاپ اسمیر به راحتی تشخیص داده می شود با انجام این آزمایش می توان تغییرات سلولهای دهانه رحم را در مراحل اولیه آن تشخیص داده و اقدام به درمان کرد بدیهی است میزان موفقیت درمان دراین مراحل صد در صد بوده و بیمار بهبودی کامل خود را بدست خواهد آورد به همین علت و به دلیل اهمیتی که این آزمایش دارد توصیه میشود خانمها هر ۳ سال یکبار برای اطمینان از سلامتی خود برای انجام آن به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نمایند .
با تشخیص زود رس و درمان به موقع میتوان به طور کامل سرطان دهانه رحم را درمان کرد .
سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه اغلب بدون علامت است اما با پیشرفت بیماری می توان علائمی را مشاهده نمود که شایعترین آنها عبارتند از: خونریزی غیرطبیعی و ترشح واژینال غیرطبیعی که اغلب نیز بدبو می باشد.
تقریبا ۸۰ تا ۹۰ درصد از بیماران الگوهای مختلفی از خونریزیهای غیرطبیعی را نشان می دهند شامل:
خونریزی پس از مقاربت
خونریزی غیرطبیعی قاعدگی
لکه بینی بین قاعدگی ها
خونریزی پس از یائسگی
همچنین مشاهده شده است که در بعضی از بیماران تنها نشانه وجود سرطان دهانه رحم ، ترشح واژینال غیرطبیعی می باشد.
● در افراد زیر خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم ( Cervical cancer ) افزایش می یابد:
▪ زنانی که در سنین پایین ازدواج می کنند.
▪ زنانی که شوهر آنها قبلاً همسر مبتلا به سرطان دهانه رحم داشته است.
▪ زنانی که دخانیات مصرف می کنند.
▪ زنانی که دچار کمبود ویتامین aوc و اسید فولیک هستند.
● در صورت مشاهدههر یک از علائم زیر باید به پزشک مراجعه شود:
▪ هر گونه خونریزی غیرطبیعی (لکه بینی، خونریزی پس ازنزدیکی و خونریزی پس از یائسگی )
▪ هرگونه ترشح غیر طبیعی
▪ درد شدید لگنی
▪ کاهش شدید وزن و بی اشتهایی
● علت سرطان دهانه رحم چیست ؟
این سرطان یکی از سرطانهایی است که علت آن نسبتاً شناخته شده است وویروس پاپیلومای انسانی ( HPV ) از علل اساسی آن است . این ویروس امروزه به عنوان یک عامل قطعی سرطان شناخته شده است . این ویروس انواع کم خطر و پرخطر دارد . نوع کم خطر آن اغلب باعث زگیل تناسلی می شود و نوع پرخطر بیشتر تبدیل به سرطان می گردد . البته وجود این ویروس شرط لازم است اما کافی نیست . هر خانمی در طول زندگی خود ۷۹٪ احتمال ابتلا به این ویروس را دارد و حدود ۹۰٪ این عفونت ها خود به خود بهبود می یابند .
سرطان دهانه رحم در طبقات پائین اجتماعی – اقتصادی بیشتر دیده می شود . همچنین پائین بودن سن اولین آمیزش جنسی ، تعدد شریک جنسی و همچنین تعداد شریک جنسی در همسر فرد نیز عوامل مؤثری هستند ( این سرطان بدون مقاربت جنسی دیده نمی شود ) . سایر علل مؤثر عبارتند از : سیگار کشیدن ، تعدد بارداری ، سابقه فامیلی ، عفونت ها و عدم ختنه شدن شریک جنسی .
● عوامل خطرزا در ایجاد سرطان دهانه رحم :
مطالعات بسیاری نشان می دهند که مهمترین عوامل خطرزا و موثر در ایجاد سرطان دهانه رحم عبارتند از:
پایین بودن سن در زمان اولین مقاربت (کمتر از ۱۶ سالگی)
داشتن شریکهای جنسی متعدد
داشتن شریک جنسی ای که خود شرکای جنسی متعددی داشته باشد.
پایین بودن سن در هنگام اولین بارداری
بالا بودن تعداد زایمانها
استعمال دخانیات
ابتلا به عفونت پاپیلوما ویروس انسانی ( این ویروس از طریق جنسی انتقال می یابد و عمدتا در اثر ابتلا به آن سرطان ایجاد می شود)
وضعیت اجتماعی اقتصادی نامناسب
مصرف کم سبزیجات و میوه جات
● حقایقی در مورد سرطان دهانه رحم :
سرطان دهانه رحم از سرطانهایی است که به راحتی در مراحل اولیه تشخیص داده می شود و دراین مرحله کاملاً قابل درمان است .
هر چه سرطان دهانه رحم زودتر تشخیص داده شود درمان آن آسانتر و موفقیت آمیزتر است . از راههای تشخیص زودرس سرطان دهانه رحم انجام پاپ اسمیر است .
در موارد بسیاری سرطان دهانه رحم بدون علامت است.
● به خاطر داشته باشید در افراد زیر خطر ابتلاء به سرطان دهانه رحم افزایش می یابد :
۱- زنانی که در سنین پایین ازدواج می کنند .
۲- زنانی که همسرانشان ختنه نشده اند .
۳- زنانی که چندین بار ازدواج کرده اند .
۴- زنانی که شوهرشان قبلاً همسرمبتلاء به سرطان دهانه رحم داشته است .
۵- زنانیکه دخانیات مصرف می کنند . هرچه تعداد سیگار مصرفی بیشتر باشد خطر ابتلاء افزایش می یابد.
۶- زنانی که دچار کمبود ویتامین A,C و اسید فولیک هستند .
تأخیر در تشخیص سرطان دهانه رحم ، فرصت طلایی درمان را از بین می برد .
درصورت مشاهده هریک از علائم زیر به پزشک مراجعه نمایید .
۱- هر گونه خونریزی غیر طبیعی ( لکه بینی ، افزایش میزان خونریزی قاعدگی ، خونریزی در فاصله بین دو قاعدگی ، خونریزی پس از نزدیکی ، خونریزی پس از یائسگی .)
۲- هر گونه ترشح غیر طبیعی .
۳- درد شدید لگنی .
۴- کاهش شدید وزن و بی اشتهایی .
علائم سرطان دهانه رحم اختصاصی نیستند و به همین جهت ممکن است با علائم سایر بیماریها اشتباه شود .
● پیشگیری و تشخیص سرطان دهانه رحم :
شناسایی راههای پیشگیری ابتلا به سرطان دهانه رحم و آموزشهای لازم به بیماران می تواند موفقیت بزرگی را در کاهش میزان ابتلا به سرطان دهانه رحم ایجاد نماید. بهترین راه شناسایی سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه که اغلب بدون علامت نیز می باشد انجام تست پاپ اسمیر است.
این تست بایستی در کلیه زنان از زمانی که از نظر جنسی فعال شده اند هر سا ل یک بار انجام گیرد. بعد از سن سی سالگی در صورت وجود سه تست متوالی سالانه طبیعی و عدم مواجهه با عوامل خطرزا می توان فواصل تست مزبور را به دو یا سه سال افزایش داد.
● برای انجام این تست بهتر است که شرایط زیر رعایت شود:
تست پاپ اسمیر در طول خونریزی قاعدگی گرفته نشود.
چهل و هشت ساعت قبل از انجام تست پاپ اسمیر از مقاربت خودداری شود.
چهل و هشت ساعت قبل از انجام تست پاپ اسمیر از تامپون، کرم و دوش واژینال استفاده نشود.
جهت انجام تست پزشک یا ماما در حین انجام معاینه دستگاه تناسلی زنان مقداری از سلولهای مخاط دهانه رحم را بدون ایجاد درد و ناراحتی با وسیله مخصوصی برداشته و بر روی یک لام شیشه ای منتقل و پس از تثبیت جهت بررسی به آزمایشگاه ارسال می شود تا لام پاپ اسمیر توسط پاتولوژیست در زیر میکروسکوپ از نظر وجود سلولهای پیش بدخیم و سرطانی بررسی گردد.
اگر در جواب پاپ اسمیر سلولهای پیش بدخیم و سرطانی گزارش شود لازم است از بافت دهانه رحم نمونه برداری گردد زیرا تنها با یک نمونه بافتی از دهانه رحم تشخیص قطعی سرطان دهانه رحم مشخص می شود.
● تشخیص سرطان دهانه رحم از راههای زیر امکان پذیر است :
۱- پاپ اسمیر :
برداشتن نمونه از سلولهای دهانه رحم و بررسی آن زیر میکروسکوپ.
پاپ اسمیر آزمایش ساده ای است که قادر به تشخیص سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه است این آزمایش ممکن است در تشخیص سایر سرطانهای دستگاه تناسلی نیز کمک کننده باشد .پاپ اسمیر باید برای کلیه زنان ۶۵ – ۲۰ ساله ازدواج کرده حداقل هر سه سال یکبار انجام شود .(با نظر پزشک فاصله آزمایشها قابل تغییر است .)درصورتیکه نتیجه پاپ اسمیرغیرطبیعی بود ،باید آزمایشات تشخیصی بیشتر مانند کولپوسکوپی ،کورتاژدهانه رحم ، بیوپسی انجام شود .
۲- کولپوسکوپی :
یک آزمایش ساده تشخیص سرطان دهانه رحم است که بیش از چند دقیقه طول نمی کشد این آزمایش به وسیله دستگاهی به نام کولپوسکوپ که قادر است سلولهای دهانه رحم را چندین برابر بزرگتر و در معرض دید معاینه کننده قرار دهد صورت می پذیرد.
۳- کورتاژ دهانه رحم :
خراش دادن و برداشتن سلولهای داخلی دهانه رحم .
۴- بیوپسی :
یک عمل جراحی کوچک است که به صورت نمونه برداری از نسج دهانه رحم به منظور تشخیص غیر طبیعی توسط متخصص زنان انجام میشود این عمل بسیار ساده و بدون درد است .
سرطان دهانه رحم از سرطانهایی است که به راحتی قابل تشخیص و پیشگیری بوده و درمان در مراحل اولیه امکان پذیر است .
● شرایط لازم برای انجام پاپ اسمیر
۴۸ ساعت قبل از پاپ اسمیر شستشوی داخلی واژن صورت نگرفته باشد .
۲۴ قبل از انجام پاپ اسمیر نزدیکی صورت نگرفته باشد .
۲۴ ساعت قبل از انجام پاپ اسمیر لکه بینی و خونریزی وجود نداشته باشد .
یک هفته قبل از انجام پاپ اسمیر از کرمهای واژینال جهت درمان استفاده نشود .
درصورتیکه نتیجه پاپ اسمیر غیر طبیعی بود باید آزمایشات تشخیصی بیشتر مانند کولپوسکوپی ، کورتاژ دهانه رحم و بیوپسی انجام گیرد .
پایبندی به اصول اخلاقی ، اسلامی و خانوادگی احتمال بروز بیماریهای مقاربتی و سرطان دهانه رحم را کاهش می دهد .
● چرا هر خانمی در سنین باروری باید مرتباً تست سرطان یا پاپ اسمیر انجام دهد ؟
سرطان دهانه رحم حدود ۵۰ سال پیش اولین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در کشورهای پیشرفته بوده است ، اما میزان مرگ ومیر ناشی از آن اکنون به دو سوم تقلیل پیدا کرده است و در حال حاضر هشتمین علت مرگ و میر ناشی از سرطان است . ( شایع ترین سرطان ها در زنان به ترتیب عبارتند از : ریه ، پستان ، روده بزرگ ،لوزالمعده ، تخمدان ،غده لنفاوی و خون )
علت چنین کاهشی در مرگ و میر ، تشخیص زودرس و بموقع بیماری است که بسیاری از این رامدیون آزمایش سلول شناسی به روش پاپانیکولا یعنی پاپ اسمیر می باشیم .
● تشخیص سرطان دهانه رحم چگونه صورت می گیرد ؟
امروزه خانم ها با مراجعه به پزشکان متخصص زنان یا ماماها می توانند به راحتی آزمایش پاپ اسمیر بدهند . وسایل مختلفی برای نمونه برداری وجود دارد . این نمونه برداری خیلی راحت و بدون درد و بدون بیهوشی در مطب صورت می گیرد و نمونه سلولهای دهانه رحم با وسیله چوبی یا پلاستیکی روی لام شیشه ای کشیده شده و ثابت میگردد . سپس برای رنگ آمیزی و بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه ارسال می گردد و متخصص پاتولوژی یا سلول شناس آن را بررسی می کند .
در این بررسی ها تغییرات قبل از بدخیمی ، علائم عفونت با ویروس پاپیلوما و تغییرات بدخیمی واضح و پیش رفته دهانه رحم دیده می شود . علاوه بر آن عفونت های دهانه رحم و واژن ( مهبل ) مثل کاندیدا ، تریکومونا ، کوکوباسیل و … نیز خود را نشان می دهند . گاهی نیز علائم بدخیمی در سایر قسمت های تناسلی زنان مثل رحم ، واژن و لوله ها هم مشخص می شود اما این آزمایش روش مناسبی برای غربالگری این بدخیمی ها نیست و فقط به طور اتفاقی این بیماریها را ممکن است نمایان کند . علاوه بر این با این آزمایش می توان وضعیت هورمونی بدن را هم در شرایط خاصی بررسی کرد . برای بررسی ابتدا باید نمونه مناسب باشد . تعداد کافی ( ۸تا ۱۲ هزار سلول ) ازاین ناحیه باید در اسلاید دیده شود . خون ، مواد زاید و سلولهای التهابی نباید روی لام را گرفته باشند ، لام باید سالم و نشکسته باشد .
* قبل از نمونه گیری چه مسائلی باید رعایت شود ؟
۱ – بهتر است نمونه گیری در زمان قاعدگی یا زمانی که ترشحات خیلی زیاد هستند و عفونت خیلی واضحی وجود دارد صورت نگیرد .
۲ – قبل از نمونه گیری نباید به مدت ۴۸ ساعت نزدیکی صورت گرفته باشد .
۳ – از پمادهای داخل واژن یک هفته قبل از نمونه گیری استفاده نشده باشد .
انجام این آزمایش برای کلیه خانم هایی که فعالیت جنسی دارند یا داشته اند در تمامی سنین الزامی است و باید در ابتدای شروع فعالیت جنسی در سه سال اول ، هر سال یکبار و بعد در صورتی که آزمایش طبیعی باشد هر ۳ سال یکبار انجام شود .
البته گاهی اوقات با توجه به تغییرات خاص یا عفونت ها ، پزشک متخصص زنان تشخیص می دهد که این فواصل کمتر شود و پس از درمان نیز با یک آزمایش دیگر نتایج درمان بررسی شود .
سرطان دهانه رحم یکی از شایع ترین سرطان های دستگاه تناسلی زنان است که به راحتی در مراحل اولیه قابل تشخیص و درمان کامل می باشد و در صورتی که تشخیص آن به تاخیر افتد درمان مشکل و گاهی ناموفق خواهد بود.
● پاپ اسمیر
(آزمایش زودرس سرطان دهانه رحم) این آزمایش بسیار ساده، به تشخیص سریع و درمان به موقع سرطان دهانه رحم قبل از آنکه پیشرفت کرده و علائم دیگری را نشان بدهد کمک می کند.
در آزمایش پاپ اسمیر نمونه ای از سلولهای دهانه رحم جهت بررسی تغییرات خوش خیم و یا بد خیم برداشته می شود.
انجام پاپ اسمیر برای چه افرادی لازم می باشد.
کلیه زنان ازدواج کرده باید تا سه سال متوالی پاپ اسمیر را انجام بدهند و در صورت طبیعی بودن نتیجه آزمایشات، آزمایش هر سه سال یکبار تکرار گردد.
همچنین در صورت وجود هرگونه ابهام در نتیجه آزمایش، این آزمایش باید بر طبق نظر پزشک و یا ماما در فواصل کمتر تکرار گردد و در صورت نیاز آزمایشات تشخیصی کاملتر انجام گارد.
افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم بوده و بایستی آزمایش را به طور مرتب انجام دهند:
زنانی که اولین بارداری آنها قبل از سن ۲۰ سالگی بوده و یا زایمان های متعدد داشته اند.
۱) زنانی که روابط زناشویی قبل از ۱۸ سالگی داشته اند.
۳) زنانی که مبتلا به عفونتهای ناحیه تناسلی مثل تبخال باشند.
۴) زنانی که شوهرانشان تعدد زوجات دارند.
۵) زنانی که در روابط جنسی پایبند اصول اخلاقی نیستند.
قبل از آزمایش پاپ اسمیر توجه به نکات ذیل ضروری است.
- ۲۴ ساعت قبل از آزمایش نزدیکی صورت نگرفته و لکه بینی و خونریزی وجود نداشته باشد.
- ۴۸ ساعت قبل از آزمایش شستشوی داخل واژن صورت نگرفته و از کرمهای واژینال استفاده نشده باشد.
- بهترین زمان نمونه برداری در اواسط سیکل قاعدگی است، و می توان از روز دهم تا بیست و سوم قاعدگی نمونه برداری را انجام داد.
● پاپ اسمیر، تشخیص سریعتر، درمان بهتر
▪ چگونگی انجام پاپ اسمیر
از شما خواسته می شود بر روی تخت مخصوص معاینه زنان قرار بگیرید. سپس پزشک یا کارشناسان بهداشتی زن با استفاده از وسایل مخصوص که کاملاً بی خطر هستند دهانه واژن را باز نموده و توسط یک قاشقک سلولهای دهانه رحم را جمع آوری می نماید آنگاه سلولهای جمع آوری شده را بر روی لام با استفاده از محلولهای مخصوص ثابت می کند تا از تغییر شکل سلولها هنگام خشک شدن در هوای معمولی جلوگیری شود.
بعد از گرفتن نمونه، لام توسط افراد متخصص دیده شده تا از میان صدهزار سلول، سلولهای سرطانی و یا در حال سرطانی شدن را تشخیص دهند.
بعد از انجام آزمایش پاپ اسمیر، پزشک یا کارشناسان بهداشت زن با پوشیدن دستکش های استریل به انجام معاینات مخصوص و بررسی جسم رحم و تخمدان می پردازند.
طبق آمار زنانی که هر سال این آزمایش را انجام میدهند ۷۰درصد کمتر از دیگران دچار مرگ و میر ناشی از سرطان دهانه رحم می شوند.
تشخیص سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه و درمان به موقع آن ۹۰ درصد موارد طول عمر را افزایش می دهد.
برای انجام تست پاپ اسمیر می توان به مراکز بهداشتی ودرمانی یا به مطب پزشکان عمومی و یا متخصصین زنان و زایمان مراجعه نمود
● پاسخ به سوالاتی در مورد سرطان دهانه رحم :
تست پاپ اسمیر چیست وکاربرد آن کدام است؟
سرطان دهانه رحم که دومین سرطان شایع خانمها در سراسر جهان است، پس از ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم ، ایجاد میشود. فاصله زمانی بین تبدیل ضایعات پیش سرطانی به سرطان واقعی ، طولانی وحداقل ۵سال است . از این رو استفاده از روش بیمار یابی این سرطان که به وسیله ی بررسی سلولهای ریزش شده دهانه رحم ایجاد میشود دردرمان ضایعات ، قبل از سرطانی شدن اهمیت ویژه ای دارد.
استفاده وسیع از بیماریابی که به وسیله ی تست پاپ اسمیر یا تست سلول شناسی دهانه رحم امکان پذیر است، باعث کاهش ۷۰درصد مرگ ومیر ناشی از سرطان دهانه رحم طی ۵۰ سال اخیردر کشورهای پیشرفته شده است؛ درحالیکه در کشورهای درحال توسعه به دلیل عدم اطلاع از روش بیماریابی ودر مواقعی ، عدم امکان انجام آن به صورت گسترده در سطح جامعه ، کاهش مرگ ومیر ناشی از سرطان دهانه رحم به این اندازه نیست.
عوامل خطر سازسرطان رحم چیست؟ به چه دلیل ایجاد میشود؟
مطالعات متعدد نشان داده اند که سرطان دهانه ی رحم وضایعات پیش سرطانی آن مشخصات یک بیماری مقاربتی رادارد . نادر بودن این بیماری در راهبه ها وشیوع آن در زنان روسپی نشان دهنده ی این است که فعالیت جنسی ، سن اولین مقاربت وتعداد شرکای جنسی نقش مهمی در ایجاد این بیماری دارند.
محققین نشان داده اند که شیوع سرطان دهانه ی رحم در خانمهایی با حاملگی متعدد ( بیش از ۱۰ حاملگی) وشرکای جنسی متعدد بیشتر از ۵ برابر است.
آیا عامل ویروسی یا باکتریایی خاصی در سرطان دهانه رحم شناخته شده است؟
بله، عامل ایجاد کننده سرطان دهانه ی رحم و ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم ، ویروسی بنام ویروس پاپیلوم انسانی است که در اثر مقاربت جنسی منتقل می شود .
طی ۱۵الی۲۰ سال اخیر شواهد فراوانی برنقش ویروس پاپیلوم انسانی در ایجاد سرطان دهانه رحم وضایعات پیش سرطانی قبل از آن تاکید داشته است .
تا کنون بیش از ۶۰نوع از این ویروس شناخته شده است که حداقل ۲۰ نوع آن در دستگاه تناسلی وجود دارند ومطالعات متعددی همراهی این ویروس وسرطان دهانه رحم را نشان داده اند. این ویروس به طور کلی به ۳ گروه تقسیم بندی میشود:
۱- گروه با خطر کم که شامل انواع ۶،۱۱،۴۲،۴۳،۴۴ ویروس پاپیلوم انسانی است که در ایجاد زگیل تناسلی نقش دارند.
۲- گروه با خطر متوسط که شامل ویروسهای نوع ۳۱،۳۳،۵۱،۳۵،۵۲ پاپیلوم انسانی است.
۳- انواع خطر ناک شامل ۱۶،۱۸،۴۵،۴۶ است.
عمده خطرایجاد سرطان دهانه رحم متوجه الودگی با ویروس شماره ۱۶-۱۸ پاپیلوم انسانی است؛بطوریکه ثابت شده است خطر نسبی ایجاد سرطان با این دو ویروس ۱۱درصد وعفونت ناشی از سایر انواع معادل ۵/۳ درصد است.
شیوع سرطان دهانه رحم چقدر است ؟
همیشه برای آنکه اهمیت موضوعی بهتر مشخص شود ضروری است از شیوع آن اطلاع داشته باشیم . سرطان دهانه ی رحم از نظر شیوع پس از سرطان پستان و ریه و … در مرتبه ی هفتم قرار دارد . حدود ۱۰ % از سرطان های مهاجم زنان مربوط به رحم است که نیمی از آنها مربوط به گردن رحم است .
سرطان دهانه ی رحم بیشتر در چه سنینی بروز می کند ؟:
اوج شیوع تغییرات اولیه در مراحل پیش سرطانی در سنین ۳۸ ـ ۳۵ سالگی است ولی بیشترین شیوع سرطان درسنین ۴۸ ـ ۴۵ سالگی است . با این وجود بیماری می تواند حتی در دهه دوم زندگی و در دوران حاملگی نیزبروز کند.خوشبختانه سرطان دهانه ی رحم جزء آن دسته از بیماری ها است که دوره ی تبدیل از مراحل ابتدای آن تاظهور سرطان زمانی نسبتاً طولانی است . به نحوی که از مرحله ی دیسپلازی که زودرس ترین تغییر سلولی قابل تشخیص است تا مرحله ی سرطان محدود حدود ۵ سال است و از این مرحله تا سرطان مهاجم حدود ۱۰ ـ ۷ سال طول می کشد و حدود ۹۵ % بیمارانی که در مراحل ابتدایی قرار دارند در صورت تشخیص به موقع قابل درمان هستند .
عوامل مساعد برای ابتلا به سرطان : دهانه رحم کدام اند ؟
۱ ـ شروع رابطه جنسی در سنین پایین
۲ ـ داشتن شرکای جنسی متعدد
۳ ـ داشتن شریک جنسی با روابط جنسی متعدد
۴ ـ استعمال سیگار
۵ ـ وجود بیماری های مقاربتی به خصوص ویروس پاپیلوما (خصوصاً سوش ۱۸ ـ ۱۶ )
۶ ـ مصرف قرص های جلوگیری از بارداری به مدت طولانی (طولانی تر از ۵ سال )
۷ ـ ابتلا همسر به سرطان آلت تناسلی و پروستات
عامل مستعد کننده غیر جنسی سرطان دهانه ی رحم کدامند؟
اعتیاد بیمار ویا همسر وی به سیگار ، احتمال سرطان دهانه رحم را بیشتر می کند. عامل دیگر رژیم وعادت غذایی است ؛ بطوریکه کمبود ویتامین َAوC وفولات باعث استعداد بیشتر ابتلا به سرطان دهانه رحم شده ودر نتیجه استفاده از رژیمهای غذایی حاوی این مواد پروتئینی باعث پیشگیریاز بروز سرطان دهانه رحم میشود.
سطح اجتماعی – اقتصادی پائین و عدم رعایت بهداشت نیز از عوامل مستعد کننده این نوع سرطان است .ارتباط استفاده از قرصهای پیشگیری از بارداری وبروز سرطان دهانه ی رحم ثابت نشده است؛ اگر چه مطالعات نشان داده اند که استفاده طولانی مدت از قرصهای پیشگیری از بارداری خطر ابتلا به سرطان دهانه ی رحم را ۳/۱ برابر نسبت به افرادی که از روشهای ممانعتی پیشگیری از بارداری استفاده می کنند، افزایش میدهد.
علایم سرطان دهانه ی رحم چیست ؟
شیوع سنی سرطان دهانه رحم در سنین ۴۵-۵۰ سالگی است . سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه کاملا بدون علامت بوده وتنها با بررسی سلولهای ریزش کرده از دهانه ی رحم (تست پاپ اسمیر) قابل تشخیص است. در مراحل پیشرفته ی بیماری شایع ترین شکایت ، خونریزی غیر طبیعی واژینال است. این خونریزی ممکن است به صورت خونریزی بین دو عادت ماهیانه ، خون ریزی پس از نزدیکی و یا خونریزی پس از دوش وارژینال باشد. گاهی ترشحات بدبو ، رقیق وخونی نیز وجود دارد.
در مراحل پیشرفته ی بیماری فشار یا درد لگنی وجود دارد . انتشار تومور سرطانی به عروق لنفاتیک اطراف رشته های عصبی باعث درد میشود که به صورت درد سیاتیک است، همچنین در مراحل پیشرفته اختلال کار روده ، مثانه، وورم در پاها دیده می شود.
بیمار یابی سرطان دهانه رحم چگونه است؟
دهانه رحم بهترین عضو برای بررسی سلولی است . توصیه ی انجمن بین المللی سرطان بانوان برای بیماریابی سرطان دهانه رحم انجام تست پاپ اسمیر و معاینه لگنی به صورت سالیانه در همه خانم هایی است که از نظر جنسی فعال بوده و بالای ۱۸ سال سن دارند . بعد از سه بار آزمون پی در پی یا بیشتر تست پاپ اسمیر وطبیعی بودن آن ، با پزشک معالج میتوان فواصل انجام ازمایش را بیشتر کرد.
اگر تست پاپ اسمیر به صورت مرتب انجام نشود چه خطراتی بانوان راتهدید میکند ؟
خطر سرطان دهانه رحم در خانمهایی که به مدت سه سال یا بیشتر بیمار یابی نشده اند ، ۹/۳ بیشتر از کسانی است که به صورت سالیانه بیمار یابی میشوند وبرای کسانی که در مدت ۱۰ سال اخیر بیمار یابی نشده اند ، خطر ابتلا ۳/۱۲ برابر بیشتر است . اهمیت تست پاپ اسمیر تا بدانجا است که حتی طی دوران بارداری هم توصیه میشود ، بدون اینکه هیچگونه خطری برای ادامه بارداری داشته باشد .
در مورد انجام تست پاپ اسمیر بیماران چه نکاتی را باید در نظر بگیرند؟
۱) بهتر است تست پاپ اسمیر بعد از اتمام عادت انجام شود ودر خلال آن به هیچوجه انجام نشود.
۲) ۲۴ ساعت قبل از انجام تست پاپ اسمیر از دوش واژینال استفاده نشده باشد .
۳) یک هفته قبل از انجام تست از داروهای واژینال استفاده نشده باشد .
در ضمن چون حدود ۲۰ درصد از موارد تست پاپ اسمیر جواب منفی کاذب دارد ، یعنی با وجود این بیماری این آ زمایش نمی تواند این بیماری را تشخیص دهد ، در صورت شک به بیماری دهانه رحم، برای مثال وجود ضایعه غیر طبیعی روی دهانه رحم که به وسیله پزشک دیده شده و یا علائم بالینی به صورت خونریزی بعد از مقاربت ویا ابتلا به زگیل های تناسلی که به دلیل عفونت ناشی از انواع ویروس پاپیلوم انسانی ایجاد می شود ، بررسی دقیق تر با میکروسکوپ سه بعدی به نام کولپوسکوپ ضروری است.
روشهای قطعی تشخیص سرطان دهانه رحم چیست؟
اگر در تست پاپ اسمیر وبررسی سلولی ، تغییرات غیر طبیعی به وسیله آسیب شناسی دیده شود باید نمونه بافت دهانه رحم زیر میکروسکوپ سه بعدی (کولپوسکوپی) بررسی شود ؛ در صورتیکه در بررسی میکروسکوپی تمام نواحی در معرض خطر قابل رویت بود ، نمونه بافت از محل مشکوک تهیه شده ودرمان بر اساس شدت بیماری شروع می شود.
در مواردی که در بررسی با کولپوسکوپ تمام ناحیه در معرض حطر قابل رویت نباشد یا تشخیص بافتی با این روش مبهم باشد از تمام نواحی در معرض خطر نمونه گیری می شود که این روش در اتاق عمل انجام می شود .با این روش که هم تشخیصی است وهم درمانی ، میتوان سرطان دهانه رحم را در مراحل اولیه کشف کرد.درمان سرطان رحم در این مرحله بدون هیچگونه تاثیر در طول عمر انسان امکان پذیر است .
ایا احتمال ابتلا به سرطان رحم در هر زنی وجود دارد ؟
هر زنی در هر سنی که باشد ممکن است به سرطان رحم دچار شود. در کشورهای اروپایی نظیر فرانسه سالانه ۳ هزار زن به این سرطان مبتلا میشوند.
آیا ویروس عامل ابتلا به سرطان رحم است ؟
برخلاف سایر سرطان‌ها، سرطان دهانه رحم در اثر نوعی از ویروس‌ها از خانواده پاپیلوما ویروسهای انسانی یا HPV منتقل میشوند. این ویروس از طریق رابطه جنسی به رحم راه پیدا میکند و تقریبا ۷۰ درصد زنان در طول زندگی خود با آن مواجه‌اند. این ویروس در اکثر موارد توسط دستگاه ایمنی بدن از بین می‌رود اما گاهی نیز می‌تواند در اثر بروز جراحات قبل سرطانی در ناحیه واژن زمینه بروز سرطان رحم و دهانه رحم را فراهم کند.
آیا جراحات قبل سرطانی دهانه رحم همیشه سبب بروز سرطان میشوند ؟
اکثر این جراحات را میتوان به کمک نوعی روش جراحی به نام Conisation درمان کرد. با این حال تعداد کمی از این جراحت‌ها می‌توانند به ویژه در دوران بارداری یا بیماریهای شدید جسمانی به سرطان دهانه رحم تبدیل شوند.
آیا می‌توانیم از ابتلا به سرطان رحم پیشگیری کنیم ؟
جالب است بدانید سرطان دهانه رحم از جمله سرطانهای نادری است که می‌توانیم با مراقبت از بروز آن پیشگیری کنیم. واکسیناسیون می‌تواند تا ۷۰ درصد از آلوده‌شدن انسان به این ویروس پیشگیری کند به همین دلیل توصیه میشود تمامی دختران از ۱۴ سالگی به بعد این واکسن را بزنند. آزمایش فروتیز نیز روش دیگری است که به کمک آن میتوان جراحاتی را که ممکن است به سرطان مبدل شوند تشخیص داد. متخصصان زنان و زایمان توصیه می‌کنند هر ۳ سال یک بار خانمها این آزمایش ساده و بدون درد را انجام دهند.
آیا زدن واکسن موجب بروز بیماری میشود ؟
واکسن ضد سرطان دهانه رحم در واقع خود ویروس HPV نیست بلکه تنها ذرات صنعتی شبیه به آن است که DNA نداشته و تنها سبب تحریک سیستم ایمنی میشوند تا جلوی ابتلای شخص به بیماری را بگیرند.
منبع :
سایت پزشکان بدون مرز
موضوعات مرتبط :
سرطان رحم
سرطان گردن رحم چیست؟
رحم یک عضو عضلانی تو خالی است که در محوطه لگن بین مثانه و راست روده قرار گرفته است. این عضو در قسمت بالا پهن و در قسمت پایین باریک شده و دارای سه بخش جسم رحم، تنگه رحم و دهانه رحم می باشد.
دهانه رحم تهتانی ترین بخش رحم می باشد.
● سرطان دهانه رحم ( Cervical cancer ) چیست؟
سرطان دهانه رحم یکی از شایع ترین سرطان های دستگاه تناسلی زنان است که به راحتی در مراحل اولیه قابل تشخیص و درمان کامل می باشد و در صورتی که تشخیص آن به تاخیر افتد درمان مشکل و گاهی ناموفق خواهد بود. خانمهایی که چندین بار ازدواج کرده اند بیشتر مستعد ابتلا به این سرطان هستند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، سرطان دهانه رحم شایعترین سرطان دستگاه تولید مثل زنان است این سرطان با یک آزمایش ساده و بدون درد بنام پاپ اسمیر به راحتی تشخیص داده می شود با انجام این آزمایش می توان تغییرات سلولهای دهانه رحم را در مراحل اولیه آن تشخیص داده و اقدام به درمان کرد بدیهی است میزان موفقیت درمان دراین مراحل صد در صد بوده و بیمار بهبودی کامل خود را بدست خواهد آورد به همین علت و به دلیل اهمیتی که این آزمایش دارد توصیه میشود خانمها هر ۳ سال یکبار برای اطمینان از سلامتی خود برای انجام آن به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نمایند .
با تشخیص زود رس و درمان به موقع میتوان به طور کامل سرطان دهانه رحم را درمان کرد .
سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه اغلب بدون علامت است اما با پیشرفت بیماری می توان علائمی را مشاهده نمود که شایعترین آنها عبارتند از: خونریزی غیرطبیعی و ترشح واژینال غیرطبیعی که اغلب نیز بدبو می باشد.
تقریبا ۸۰ تا ۹۰ درصد از بیماران الگوهای مختلفی از خونریزیهای غیرطبیعی را نشان می دهند شامل:
خونریزی پس از مقاربت
خونریزی غیرطبیعی قاعدگی
لکه بینی بین قاعدگی ها
خونریزی پس از یائسگی
همچنین مشاهده شده است که در بعضی از بیماران تنها نشانه وجود سرطان دهانه رحم ، ترشح واژینال غیرطبیعی می باشد.
● در افراد زیر خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم ( Cervical cancer ) افزایش می یابد:
▪ زنانی که در سنین پایین ازدواج می کنند.
▪ زنانی که شوهر آنها قبلاً همسر مبتلا به سرطان دهانه رحم داشته است.
▪ زنانی که دخانیات مصرف می کنند.
▪ زنانی که دچار کمبود ویتامین aوc و اسید فولیک هستند.
● در صورت مشاهدههر یک از علائم زیر باید به پزشک مراجعه شود:
▪ هر گونه خونریزی غیرطبیعی (لکه بینی، خونریزی پس ازنزدیکی و خونریزی پس از یائسگی )
▪ هرگونه ترشح غیر طبیعی
▪ درد شدید لگنی
▪ کاهش شدید وزن و بی اشتهایی
● علت سرطان دهانه رحم چیست ؟
این سرطان یکی از سرطانهایی است که علت آن نسبتاً شناخته شده است وویروس پاپیلومای انسانی ( HPV ) از علل اساسی آن است . این ویروس امروزه به عنوان یک عامل قطعی سرطان شناخته شده است . این ویروس انواع کم خطر و پرخطر دارد . نوع کم خطر آن اغلب باعث زگیل تناسلی می شود و نوع پرخطر بیشتر تبدیل به سرطان می گردد . البته وجود این ویروس شرط لازم است اما کافی نیست . هر خانمی در طول زندگی خود ۷۹٪ احتمال ابتلا به این ویروس را دارد و حدود ۹۰٪ این عفونت ها خود به خود بهبود می یابند .
سرطان دهانه رحم در طبقات پائین اجتماعی – اقتصادی بیشتر دیده می شود . همچنین پائین بودن سن اولین آمیزش جنسی ، تعدد شریک جنسی و همچنین تعداد شریک جنسی در همسر فرد نیز عوامل مؤثری هستند ( این سرطان بدون مقاربت جنسی دیده نمی شود ) . سایر علل مؤثر عبارتند از : سیگار کشیدن ، تعدد بارداری ، سابقه فامیلی ، عفونت ها و عدم ختنه شدن شریک جنسی .
● عوامل خطرزا در ایجاد سرطان دهانه رحم :
مطالعات بسیاری نشان می دهند که مهمترین عوامل خطرزا و موثر در ایجاد سرطان دهانه رحم عبارتند از:
پایین بودن سن در زمان اولین مقاربت (کمتر از ۱۶ سالگی)
داشتن شریکهای جنسی متعدد
داشتن شریک جنسی ای که خود شرکای جنسی متعددی داشته باشد.
پایین بودن سن در هنگام اولین بارداری
بالا بودن تعداد زایمانها
استعمال دخانیات
ابتلا به عفونت پاپیلوما ویروس انسانی ( این ویروس از طریق جنسی انتقال می یابد و عمدتا در اثر ابتلا به آن سرطان ایجاد می شود)
وضعیت اجتماعی اقتصادی نامناسب
مصرف کم سبزیجات و میوه جات
● حقایقی در مورد سرطان دهانه رحم :
سرطان دهانه رحم از سرطانهایی است که به راحتی در مراحل اولیه تشخیص داده می شود و دراین مرحله کاملاً قابل درمان است .
هر چه سرطان دهانه رحم زودتر تشخیص داده شود درمان آن آسانتر و موفقیت آمیزتر است . از راههای تشخیص زودرس سرطان دهانه رحم انجام پاپ اسمیر است .
در موارد بسیاری سرطان دهانه رحم بدون علامت است.
● به خاطر داشته باشید در افراد زیر خطر ابتلاء به سرطان دهانه رحم افزایش می یابد :
۱- زنانی که در سنین پایین ازدواج می کنند .
۲- زنانی که همسرانشان ختنه نشده اند .
۳- زنانی که چندین بار ازدواج کرده اند .
۴- زنانی که شوهرشان قبلاً همسرمبتلاء به سرطان دهانه رحم داشته است .
۵- زنانیکه دخانیات مصرف می کنند . هرچه تعداد سیگار مصرفی بیشتر باشد خطر ابتلاء افزایش می یابد.
۶- زنانی که دچار کمبود ویتامین A,C و اسید فولیک هستند .
تأخیر در تشخیص سرطان دهانه رحم ، فرصت طلایی درمان را از بین می برد .
درصورت مشاهده هریک از علائم زیر به پزشک مراجعه نمایید .
۱- هر گونه خونریزی غیر طبیعی ( لکه بینی ، افزایش میزان خونریزی قاعدگی ، خونریزی در فاصله بین دو قاعدگی ، خونریزی پس از نزدیکی ، خونریزی پس از یائسگی .)
۲- هر گونه ترشح غیر طبیعی .
۳- درد شدید لگنی .
۴- کاهش شدید وزن و بی اشتهایی .
علائم سرطان دهانه رحم اختصاصی نیستند و به همین جهت ممکن است با علائم سایر بیماریها اشتباه شود .
● پیشگیری و تشخیص سرطان دهانه رحم :
شناسایی راههای پیشگیری ابتلا به سرطان دهانه رحم و آموزشهای لازم به بیماران می تواند موفقیت بزرگی را در کاهش میزان ابتلا به سرطان دهانه رحم ایجاد نماید. بهترین راه شناسایی سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه که اغلب بدون علامت نیز می باشد انجام تست پاپ اسمیر است.
این تست بایستی در کلیه زنان از زمانی که از نظر جنسی فعال شده اند هر سا ل یک بار انجام گیرد. بعد از سن سی سالگی در صورت وجود سه تست متوالی سالانه طبیعی و عدم مواجهه با عوامل خطرزا می توان فواصل تست مزبور را به دو یا سه سال افزایش داد.
● برای انجام این تست بهتر است که شرایط زیر رعایت شود:
تست پاپ اسمیر در طول خونریزی قاعدگی گرفته نشود.
چهل و هشت ساعت قبل از انجام تست پاپ اسمیر از مقاربت خودداری شود.
چهل و هشت ساعت قبل از انجام تست پاپ اسمیر از تامپون، کرم و دوش واژینال استفاده نشود.
جهت انجام تست پزشک یا ماما در حین انجام معاینه دستگاه تناسلی زنان مقداری از سلولهای مخاط دهانه رحم را بدون ایجاد درد و ناراحتی با وسیله مخصوصی برداشته و بر روی یک لام شیشه ای منتقل و پس از تثبیت جهت بررسی به آزمایشگاه ارسال می شود تا لام پاپ اسمیر توسط پاتولوژیست در زیر میکروسکوپ از نظر وجود سلولهای پیش بدخیم و سرطانی بررسی گردد.
اگر در جواب پاپ اسمیر سلولهای پیش بدخیم و سرطانی گزارش شود لازم است از بافت دهانه رحم نمونه برداری گردد زیرا تنها با یک نمونه بافتی از دهانه رحم تشخیص قطعی سرطان دهانه رحم مشخص می شود.
● تشخیص سرطان دهانه رحم از راههای زیر امکان پذیر است :
۱- پاپ اسمیر :
برداشتن نمونه از سلولهای دهانه رحم و بررسی آن زیر میکروسکوپ.
پاپ اسمیر آزمایش ساده ای است که قادر به تشخیص سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه است این آزمایش ممکن است در تشخیص سایر سرطانهای دستگاه تناسلی نیز کمک کننده باشد .پاپ اسمیر باید برای کلیه زنان ۶۵ – ۲۰ ساله ازدواج کرده حداقل هر سه سال یکبار انجام شود .(با نظر پزشک فاصله آزمایشها قابل تغییر است .)درصورتیکه نتیجه پاپ اسمیرغیرطبیعی بود ،باید آزمایشات تشخیصی بیشتر مانند کولپوسکوپی ،کورتاژدهانه رحم ، بیوپسی انجام شود .
۲- کولپوسکوپی :
یک آزمایش ساده تشخیص سرطان دهانه رحم است که بیش از چند دقیقه طول نمی کشد این آزمایش به وسیله دستگاهی به نام کولپوسکوپ که قادر است سلولهای دهانه رحم را چندین برابر بزرگتر و در معرض دید معاینه کننده قرار دهد صورت می پذیرد.
۳- کورتاژ دهانه رحم :
خراش دادن و برداشتن سلولهای داخلی دهانه رحم .
۴- بیوپسی :
یک عمل جراحی کوچک است که به صورت نمونه برداری از نسج دهانه رحم به منظور تشخیص غیر طبیعی توسط متخصص زنان انجام میشود این عمل بسیار ساده و بدون درد است .
سرطان دهانه رحم از سرطانهایی است که به راحتی قابل تشخیص و پیشگیری بوده و درمان در مراحل اولیه امکان پذیر است .
● شرایط لازم برای انجام پاپ اسمیر
۴۸ ساعت قبل از پاپ اسمیر شستشوی داخلی واژن صورت نگرفته باشد .
۲۴ قبل از انجام پاپ اسمیر نزدیکی صورت نگرفته باشد .
۲۴ ساعت قبل از انجام پاپ اسمیر لکه بینی و خونریزی وجود نداشته باشد .
یک هفته قبل از انجام پاپ اسمیر از کرمهای واژینال جهت درمان استفاده نشود .
درصورتیکه نتیجه پاپ اسمیر غیر طبیعی بود باید آزمایشات تشخیصی بیشتر مانند کولپوسکوپی ، کورتاژ دهانه رحم و بیوپسی انجام گیرد .
پایبندی به اصول اخلاقی ، اسلامی و خانوادگی احتمال بروز بیماریهای مقاربتی و سرطان دهانه رحم را کاهش می دهد .
● چرا هر خانمی در سنین باروری باید مرتباً تست سرطان یا پاپ اسمیر انجام دهد ؟
سرطان دهانه رحم حدود ۵۰ سال پیش اولین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در کشورهای پیشرفته بوده است ، اما میزان مرگ ومیر ناشی از آن اکنون به دو سوم تقلیل پیدا کرده است و در حال حاضر هشتمین علت مرگ و میر ناشی از سرطان است . ( شایع ترین سرطان ها در زنان به ترتیب عبارتند از : ریه ، پستان ، روده بزرگ ،لوزالمعده ، تخمدان ،غده لنفاوی و خون )
علت چنین کاهشی در مرگ و میر ، تشخیص زودرس و بموقع بیماری است که بسیاری از این رامدیون آزمایش سلول شناسی به روش پاپانیکولا یعنی پاپ اسمیر می باشیم .
● تشخیص سرطان دهانه رحم چگونه صورت می گیرد ؟
امروزه خانم ها با مراجعه به پزشکان متخصص زنان یا ماماها می توانند به راحتی آزمایش پاپ اسمیر بدهند . وسایل مختلفی برای نمونه برداری وجود دارد . این نمونه برداری خیلی راحت و بدون درد و بدون بیهوشی در مطب صورت می گیرد و نمونه سلولهای دهانه رحم با وسیله چوبی یا پلاستیکی روی لام شیشه ای کشیده شده و ثابت میگردد . سپس برای رنگ آمیزی و بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه ارسال می گردد و متخصص پاتولوژی یا سلول شناس آن را بررسی می کند .
در این بررسی ها تغییرات قبل از بدخیمی ، علائم عفونت با ویروس پاپیلوما و تغییرات بدخیمی واضح و پیش رفته دهانه رحم دیده می شود . علاوه بر آن عفونت های دهانه رحم و واژن ( مهبل ) مثل کاندیدا ، تریکومونا ، کوکوباسیل و … نیز خود را نشان می دهند . گاهی نیز علائم بدخیمی در سایر قسمت های تناسلی زنان مثل رحم ، واژن و لوله ها هم مشخص می شود اما این آزمایش روش مناسبی برای غربالگری این بدخیمی ها نیست و فقط به طور اتفاقی این بیماریها را ممکن است نمایان کند . علاوه بر این با این آزمایش می توان وضعیت هورمونی بدن را هم در شرایط خاصی بررسی کرد . برای بررسی ابتدا باید نمونه مناسب باشد . تعداد کافی ( ۸تا ۱۲ هزار سلول ) ازاین ناحیه باید در اسلاید دیده شود . خون ، مواد زاید و سلولهای التهابی نباید روی لام را گرفته باشند ، لام باید سالم و نشکسته باشد .
* قبل از نمونه گیری چه مسائلی باید رعایت شود ؟
۱ – بهتر است نمونه گیری در زمان قاعدگی یا زمانی که ترشحات خیلی زیاد هستند و عفونت خیلی واضحی وجود دارد صورت نگیرد .
۲ – قبل از نمونه گیری نباید به مدت ۴۸ ساعت نزدیکی صورت گرفته باشد .
۳ – از پمادهای داخل واژن یک هفته قبل از نمونه گیری استفاده نشده باشد .
انجام این آزمایش برای کلیه خانم هایی که فعالیت جنسی دارند یا داشته اند در تمامی سنین الزامی است و باید در ابتدای شروع فعالیت جنسی در سه سال اول ، هر سال یکبار و بعد در صورتی که آزمایش طبیعی باشد هر ۳ سال یکبار انجام شود .
البته گاهی اوقات با توجه به تغییرات خاص یا عفونت ها ، پزشک متخصص زنان تشخیص می دهد که این فواصل کمتر شود و پس از درمان نیز با یک آزمایش دیگر نتایج درمان بررسی شود .
سرطان دهانه رحم یکی از شایع ترین سرطان های دستگاه تناسلی زنان است که به راحتی در مراحل اولیه قابل تشخیص و درمان کامل می باشد و در صورتی که تشخیص آن به تاخیر افتد درمان مشکل و گاهی ناموفق خواهد بود.
● پاپ اسمیر
(آزمایش زودرس سرطان دهانه رحم) این آزمایش بسیار ساده، به تشخیص سریع و درمان به موقع سرطان دهانه رحم قبل از آنکه پیشرفت کرده و علائم دیگری را نشان بدهد کمک می کند.
در آزمایش پاپ اسمیر نمونه ای از سلولهای دهانه رحم جهت بررسی تغییرات خوش خیم و یا بد خیم برداشته می شود.
انجام پاپ اسمیر برای چه افرادی لازم می باشد.
کلیه زنان ازدواج کرده باید تا سه سال متوالی پاپ اسمیر را انجام بدهند و در صورت طبیعی بودن نتیجه آزمایشات، آزمایش هر سه سال یکبار تکرار گردد.
همچنین در صورت وجود هرگونه ابهام در نتیجه آزمایش، این آزمایش باید بر طبق نظر پزشک و یا ماما در فواصل کمتر تکرار گردد و در صورت نیاز آزمایشات تشخیصی کاملتر انجام گارد.
افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم بوده و بایستی آزمایش را به طور مرتب انجام دهند:
زنانی که اولین بارداری آنها قبل از سن ۲۰ سالگی بوده و یا زایمان های متعدد داشته اند.
۱) زنانی که روابط زناشویی قبل از ۱۸ سالگی داشته اند.
۳) زنانی که مبتلا به عفونتهای ناحیه تناسلی مثل تبخال باشند.
۴) زنانی که شوهرانشان تعدد زوجات دارند.
۵) زنانی که در روابط جنسی پایبند اصول اخلاقی نیستند.
قبل از آزمایش پاپ اسمیر توجه به نکات ذیل ضروری است.
- ۲۴ ساعت قبل از آزمایش نزدیکی صورت نگرفته و لکه بینی و خونریزی وجود نداشته باشد.
- ۴۸ ساعت قبل از آزمایش شستشوی داخل واژن صورت نگرفته و از کرمهای واژینال استفاده نشده باشد.
- بهترین زمان نمونه برداری در اواسط سیکل قاعدگی است، و می توان از روز دهم تا بیست و سوم قاعدگی نمونه برداری را انجام داد.
● پاپ اسمیر، تشخیص سریعتر، درمان بهتر
▪ چگونگی انجام پاپ اسمیر
از شما خواسته می شود بر روی تخت مخصوص معاینه زنان قرار بگیرید. سپس پزشک یا کارشناسان بهداشتی زن با استفاده از وسایل مخصوص که کاملاً بی خطر هستند دهانه واژن را باز نموده و توسط یک قاشقک سلولهای دهانه رحم را جمع آوری می نماید آنگاه سلولهای جمع آوری شده را بر روی لام با استفاده از محلولهای مخصوص ثابت می کند تا از تغییر شکل سلولها هنگام خشک شدن در هوای معمولی جلوگیری شود.
بعد از گرفتن نمونه، لام توسط افراد متخصص دیده شده تا از میان صدهزار سلول، سلولهای سرطانی و یا در حال سرطانی شدن را تشخیص دهند.
بعد از انجام آزمایش پاپ اسمیر، پزشک یا کارشناسان بهداشت زن با پوشیدن دستکش های استریل به انجام معاینات مخصوص و بررسی جسم رحم و تخمدان می پردازند.
طبق آمار زنانی که هر سال این آزمایش را انجام میدهند ۷۰درصد کمتر از دیگران دچار مرگ و میر ناشی از سرطان دهانه رحم می شوند.
تشخیص سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه و درمان به موقع آن ۹۰ درصد موارد طول عمر را افزایش می دهد.
برای انجام تست پاپ اسمیر می توان به مراکز بهداشتی ودرمانی یا به مطب پزشکان عمومی و یا متخصصین زنان و زایمان مراجعه نمود
● پاسخ به سوالاتی در مورد سرطان دهانه رحم :
تست پاپ اسمیر چیست وکاربرد آن کدام است؟
سرطان دهانه رحم که دومین سرطان شایع خانمها در سراسر جهان است، پس از ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم ، ایجاد میشود. فاصله زمانی بین تبدیل ضایعات پیش سرطانی به سرطان واقعی ، طولانی وحداقل ۵سال است . از این رو استفاده از روش بیمار یابی این سرطان که به وسیله ی بررسی سلولهای ریزش شده دهانه رحم ایجاد میشود دردرمان ضایعات ، قبل از سرطانی شدن اهمیت ویژه ای دارد.
استفاده وسیع از بیماریابی که به وسیله ی تست پاپ اسمیر یا تست سلول شناسی دهانه رحم امکان پذیر است، باعث کاهش ۷۰درصد مرگ ومیر ناشی از سرطان دهانه رحم طی ۵۰ سال اخیردر کشورهای پیشرفته شده است؛ درحالیکه در کشورهای درحال توسعه به دلیل عدم اطلاع از روش بیماریابی ودر مواقعی ، عدم امکان انجام آن به صورت گسترده در سطح جامعه ، کاهش مرگ ومیر ناشی از سرطان دهانه رحم به این اندازه نیست.
عوامل خطر سازسرطان رحم چیست؟ به چه دلیل ایجاد میشود؟
مطالعات متعدد نشان داده اند که سرطان دهانه ی رحم وضایعات پیش سرطانی آن مشخصات یک بیماری مقاربتی رادارد . نادر بودن این بیماری در راهبه ها وشیوع آن در زنان روسپی نشان دهنده ی این است که فعالیت جنسی ، سن اولین مقاربت وتعداد شرکای جنسی نقش مهمی در ایجاد این بیماری دارند.
محققین نشان داده اند که شیوع سرطان دهانه ی رحم در خانمهایی با حاملگی متعدد ( بیش از ۱۰ حاملگی) وشرکای جنسی متعدد بیشتر از ۵ برابر است.
آیا عامل ویروسی یا باکتریایی خاصی در سرطان دهانه رحم شناخته شده است؟
بله، عامل ایجاد کننده سرطان دهانه ی رحم و ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم ، ویروسی بنام ویروس پاپیلوم انسانی است که در اثر مقاربت جنسی منتقل می شود .
طی ۱۵الی۲۰ سال اخیر شواهد فراوانی برنقش ویروس پاپیلوم انسانی در ایجاد سرطان دهانه رحم وضایعات پیش سرطانی قبل از آن تاکید داشته است .
تا کنون بیش از ۶۰نوع از این ویروس شناخته شده است که حداقل ۲۰ نوع آن در دستگاه تناسلی وجود دارند ومطالعات متعددی همراهی این ویروس وسرطان دهانه رحم را نشان داده اند. این ویروس به طور کلی به ۳ گروه تقسیم بندی میشود:
۱- گروه با خطر کم که شامل انواع ۶،۱۱،۴۲،۴۳،۴۴ ویروس پاپیلوم انسانی است که در ایجاد زگیل تناسلی نقش دارند.
۲- گروه با خطر متوسط که شامل ویروسهای نوع ۳۱،۳۳،۵۱،۳۵،۵۲ پاپیلوم انسانی است.
۳- انواع خطر ناک شامل ۱۶،۱۸،۴۵،۴۶ است.
عمده خطرایجاد سرطان دهانه رحم متوجه الودگی با ویروس شماره ۱۶-۱۸ پاپیلوم انسانی است؛بطوریکه ثابت شده است خطر نسبی ایجاد سرطان با این دو ویروس ۱۱درصد وعفونت ناشی از سایر انواع معادل ۵/۳ درصد است.
شیوع سرطان دهانه رحم چقدر است ؟
همیشه برای آنکه اهمیت موضوعی بهتر مشخص شود ضروری است از شیوع آن اطلاع داشته باشیم . سرطان دهانه ی رحم از نظر شیوع پس از سرطان پستان و ریه و … در مرتبه ی هفتم قرار دارد . حدود ۱۰ % از سرطان های مهاجم زنان مربوط به رحم است که نیمی از آنها مربوط به گردن رحم است .
سرطان دهانه ی رحم بیشتر در چه سنینی بروز می کند ؟:
اوج شیوع تغییرات اولیه در مراحل پیش سرطانی در سنین ۳۸ ـ ۳۵ سالگی است ولی بیشترین شیوع سرطان درسنین ۴۸ ـ ۴۵ سالگی است . با این وجود بیماری می تواند حتی در دهه دوم زندگی و در دوران حاملگی نیزبروز کند.خوشبختانه سرطان دهانه ی رحم جزء آن دسته از بیماری ها است که دوره ی تبدیل از مراحل ابتدای آن تاظهور سرطان زمانی نسبتاً طولانی است . به نحوی که از مرحله ی دیسپلازی که زودرس ترین تغییر سلولی قابل تشخیص است تا مرحله ی سرطان محدود حدود ۵ سال است و از این مرحله تا سرطان مهاجم حدود ۱۰ ـ ۷ سال طول می کشد و حدود ۹۵ % بیمارانی که در مراحل ابتدایی قرار دارند در صورت تشخیص به موقع قابل درمان هستند .
عوامل مساعد برای ابتلا به سرطان : دهانه رحم کدام اند ؟
۱ ـ شروع رابطه جنسی در سنین پایین
۲ ـ داشتن شرکای جنسی متعدد
۳ ـ داشتن شریک جنسی با روابط جنسی متعدد
۴ ـ استعمال سیگار
۵ ـ وجود بیماری های مقاربتی به خصوص ویروس پاپیلوما (خصوصاً سوش ۱۸ ـ ۱۶ )
۶ ـ مصرف قرص های جلوگیری از بارداری به مدت طولانی (طولانی تر از ۵ سال )
۷ ـ ابتلا همسر به سرطان آلت تناسلی و پروستات
عامل مستعد کننده غیر جنسی سرطان دهانه ی رحم کدامند؟
اعتیاد بیمار ویا همسر وی به سیگار ، احتمال سرطان دهانه رحم را بیشتر می کند. عامل دیگر رژیم وعادت غذایی است ؛ بطوریکه کمبود ویتامین َAوC وفولات باعث استعداد بیشتر ابتلا به سرطان دهانه رحم شده ودر نتیجه استفاده از رژیمهای غذایی حاوی این مواد پروتئینی باعث پیشگیریاز بروز سرطان دهانه رحم میشود.
سطح اجتماعی – اقتصادی پائین و عدم رعایت بهداشت نیز از عوامل مستعد کننده این نوع سرطان است .ارتباط استفاده از قرصهای پیشگیری از بارداری وبروز سرطان دهانه ی رحم ثابت نشده است؛ اگر چه مطالعات نشان داده اند که استفاده طولانی مدت از قرصهای پیشگیری از بارداری خطر ابتلا به سرطان دهانه ی رحم را ۳/۱ برابر نسبت به افرادی که از روشهای ممانعتی پیشگیری از بارداری استفاده می کنند، افزایش میدهد.
علایم سرطان دهانه ی رحم چیست ؟
شیوع سنی سرطان دهانه رحم در سنین ۴۵-۵۰ سالگی است . سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه کاملا بدون علامت بوده وتنها با بررسی سلولهای ریزش کرده از دهانه ی رحم (تست پاپ اسمیر) قابل تشخیص است. در مراحل پیشرفته ی بیماری شایع ترین شکایت ، خونریزی غیر طبیعی واژینال است. این خونریزی ممکن است به صورت خونریزی بین دو عادت ماهیانه ، خون ریزی پس از نزدیکی و یا خونریزی پس از دوش وارژینال باشد. گاهی ترشحات بدبو ، رقیق وخونی نیز وجود دارد.
در مراحل پیشرفته ی بیماری فشار یا درد لگنی وجود دارد . انتشار تومور سرطانی به عروق لنفاتیک اطراف رشته های عصبی باعث درد میشود که به صورت درد سیاتیک است، همچنین در مراحل پیشرفته اختلال کار روده ، مثانه، وورم در پاها دیده می شود.
بیمار یابی سرطان دهانه رحم چگونه است؟
دهانه رحم بهترین عضو برای بررسی سلولی است . توصیه ی انجمن بین المللی سرطان بانوان برای بیماریابی سرطان دهانه رحم انجام تست پاپ اسمیر و معاینه لگنی به صورت سالیانه در همه خانم هایی است که از نظر جنسی فعال بوده و بالای ۱۸ سال سن دارند . بعد از سه بار آزمون پی در پی یا بیشتر تست پاپ اسمیر وطبیعی بودن آن ، با پزشک معالج میتوان فواصل انجام ازمایش را بیشتر کرد.
اگر تست پاپ اسمیر به صورت مرتب انجام نشود چه خطراتی بانوان راتهدید میکند ؟
خطر سرطان دهانه رحم در خانمهایی که به مدت سه سال یا بیشتر بیمار یابی نشده اند ، ۹/۳ بیشتر از کسانی است که به صورت سالیانه بیمار یابی میشوند وبرای کسانی که در مدت ۱۰ سال اخیر بیمار یابی نشده اند ، خطر ابتلا ۳/۱۲ برابر بیشتر است . اهمیت تست پاپ اسمیر تا بدانجا است که حتی طی دوران بارداری هم توصیه میشود ، بدون اینکه هیچگونه خطری برای ادامه بارداری داشته باشد .
در مورد انجام تست پاپ اسمیر بیماران چه نکاتی را باید در نظر بگیرند؟
۱) بهتر است تست پاپ اسمیر بعد از اتمام عادت انجام شود ودر خلال آن به هیچوجه انجام نشود.
۲) ۲۴ ساعت قبل از انجام تست پاپ اسمیر از دوش واژینال استفاده نشده باشد .
۳) یک هفته قبل از انجام تست از داروهای واژینال استفاده نشده باشد .
در ضمن چون حدود ۲۰ درصد از موارد تست پاپ اسمیر جواب منفی کاذب دارد ، یعنی با وجود این بیماری این آ زمایش نمی تواند این بیماری را تشخیص دهد ، در صورت شک به بیماری دهانه رحم، برای مثال وجود ضایعه غیر طبیعی روی دهانه رحم که به وسیله پزشک دیده شده و یا علائم بالینی به صورت خونریزی بعد از مقاربت ویا ابتلا به زگیل های تناسلی که به دلیل عفونت ناشی از انواع ویروس پاپیلوم انسانی ایجاد می شود ، بررسی دقیق تر با میکروسکوپ سه بعدی به نام کولپوسکوپ ضروری است.
روشهای قطعی تشخیص سرطان دهانه رحم چیست؟
اگر در تست پاپ اسمیر وبررسی سلولی ، تغییرات غیر طبیعی به وسیله آسیب شناسی دیده شود باید نمونه بافت دهانه رحم زیر میکروسکوپ سه بعدی (کولپوسکوپی) بررسی شود ؛ در صورتیکه در بررسی میکروسکوپی تمام نواحی در معرض خطر قابل رویت بود ، نمونه بافت از محل مشکوک تهیه شده ودرمان بر اساس شدت بیماری شروع می شود.
در مواردی که در بررسی با کولپوسکوپ تمام ناحیه در معرض حطر قابل رویت نباشد یا تشخیص بافتی با این روش مبهم باشد از تمام نواحی در معرض خطر نمونه گیری می شود که این روش در اتاق عمل انجام می شود .با این روش که هم تشخیصی است وهم درمانی ، میتوان سرطان دهانه رحم را در مراحل اولیه کشف کرد.درمان سرطان رحم در این مرحله بدون هیچگونه تاثیر در طول عمر انسان امکان پذیر است .
ایا احتمال ابتلا به سرطان رحم در هر زنی وجود دارد ؟
هر زنی در هر سنی که باشد ممکن است به سرطان رحم دچار شود. در کشورهای اروپایی نظیر فرانسه سالانه ۳ هزار زن به این سرطان مبتلا میشوند.
آیا ویروس عامل ابتلا به سرطان رحم است ؟
برخلاف سایر سرطان‌ها، سرطان دهانه رحم در اثر نوعی از ویروس‌ها از خانواده پاپیلوما ویروسهای انسانی یا HPV منتقل میشوند. این ویروس از طریق رابطه جنسی به رحم راه پیدا میکند و تقریبا ۷۰ درصد زنان در طول زندگی خود با آن مواجه‌اند. این ویروس در اکثر موارد توسط دستگاه ایمنی بدن از بین می‌رود اما گاهی نیز می‌تواند در اثر بروز جراحات قبل سرطانی در ناحیه واژن زمینه بروز سرطان رحم و دهانه رحم را فراهم کند.
آیا جراحات قبل سرطانی دهانه رحم همیشه سبب بروز سرطان میشوند ؟
اکثر این جراحات را میتوان به کمک نوعی روش جراحی به نام Conisation درمان کرد. با این حال تعداد کمی از این جراحت‌ها می‌توانند به ویژه در دوران بارداری یا بیماریهای شدید جسمانی به سرطان دهانه رحم تبدیل شوند.
آیا می‌توانیم از ابتلا به سرطان رحم پیشگیری کنیم ؟
جالب است بدانید سرطان دهانه رحم از جمله سرطانهای نادری است که می‌توانیم با مراقبت از بروز آن پیشگیری کنیم. واکسیناسیون می‌تواند تا ۷۰ درصد از آلوده‌شدن انسان به این ویروس پیشگیری کند به همین دلیل توصیه میشود تمامی دختران از ۱۴ سالگی به بعد این واکسن را بزنند. آزمایش فروتیز نیز روش دیگری است که به کمک آن میتوان جراحاتی را که ممکن است به سرطان مبدل شوند تشخیص داد. متخصصان زنان و زایمان توصیه می‌کنند هر ۳ سال یک بار خانمها این آزمایش ساده و بدون درد را انجام دهند.
آیا زدن واکسن موجب بروز بیماری میشود ؟
واکسن ضد سرطان دهانه رحم در واقع خود ویروس HPV نیست بلکه تنها ذرات صنعتی شبیه به آن است که DNA نداشته و تنها سبب تحریک سیستم ایمنی میشوند تا جلوی ابتلای شخص به بیماری را بگیرند.
منبع :
سایت پزشکان بدون مرز
موضوعات مرتبط :
سرطان رحم
سرطان گردن رحم چیست؟
شرح موضوع