تغذیه در نوجوانان
دوره نوجواني دوره انتقال از كودكي به جواني است كه با جهش رشد جسمي‌و بلوغ توام است. بنابراين تغذيه اين دوران از نظر رشد اهميت زيادي دارد. از آنجايي كه يكي از مشكلات عمده تغذيه‌اي در اين دوران وجود باورهاي غلط غذايي است، لذا اصلاح باورهاي غذايي آنها از طريق رسانه‌هاي گروهي از اهميت بسزايي برخوردار است. براي دستيابي به جامعه‌اي سالم و خلاق و پويا بايد آموزش تغذيه‌اي در همه ابعاد آن صورت گيرد. در موارد فردي بايد از طريق مشاوره با متخصصان تغذيه، رژيم‌هاي غذايي اصلاح شوند و در موارد گروهي توصيه مي‌شود كه نوجوانان براي پيشگيري از سوءتغذيه از راهنماي غذايي ذيل كه تمامي گروه‌هاي غذايي را دارد، در برنامه غذايي روزانه خود استفاده نمايند
1 ـ گروه نان و غلات: روزانه 11ـ9 واحد
يك واحد نان برابر است با 1 برش نان بربري يا سنگك به اندازه يك كف دست
برابر است با 4 برش نان لواش به اندازه يك كف دست
يك واحد از برنج و ماكاروني پخته شده برابر است با نصف ليوان
2 ـ گروه شير و لبنيات: روزانه 3 واحد يا بيشتر .
يك واحد از شير و ماست برابر است با يك ليوان / يك واحد از پنير برابر است با 45ـ30 گرم / يك واحد از كشك برابر است با يك چهارم ليوان / يك واحد از دوغ برابر است با 2 ليوان
3 ـ گروه ميوه ها: روزانه 3 تا 4 واحد
1 واحد ميوه برابر است با 1 عدد ميوه متوسط / برابر است با يك‌دوم تا سه‌چهارم ليوان آب ميوه / برابر است با يك‌چهارم ليوان ميوه خشك
4 ـ گروه سبزي‌ها: روزانه 4 تا 5 واحد
يك واحد سبزي برابر است با 1 ليوان سبزي خام / برابر است با نصف ليوان سبزي پخته / برابر است با يك عدد سيب‌زميني متوسط
5 ـ گروه گوشت و جانشين‌هاي آن: روزانه 2 تا 3 واحد
يك واحد گوشت برابر است با 2 تا 3 تكه خورشتي (90ـ60 گرم) گوشت قرمز، ماكيان و ماهي پخته شده / 30 گرم گوشت برابر است با يك عدد تخم مرغ يا نصف ليوان حبوبات پخته يا 2 قاشق غذاخوري از مغزهاي پسته و فندق و گردو و ...
مشكلات ناشي از تغذيه ناسالم
1 ـ كم‌وزني و لاغري كه بيشتر ناشي از تصور غلط نوجوانان از تناسب اندام است و به دنبال آن بعضي اقدام به رژيم سخت و خودسرانه مي‌كنند كه سلامت آينده آنان را به خطر مي‌اندازد. بويژه در دختران كه دوران مهم بارداري و شيردهي را به دنبال دارند، اين مسئله ممكن است باعث قاعدگي نامنظم و يا عدم قاعدگي آنها شود. همچنين در توليد مثل و باروري آنها تداخل كند.
2 ـ اضافه وزن و چاقي كه اغلب در اثر كمي‌تحرك و فعاليت بدني، استفاده مداوم از تلويزيون و رايانه و نيز رژيم‌هاي غلط غذايي و مصرف زياد تنقلات، نوشابه‌ها و غيره است.
3 ـ كم‌خوني(لينك به كم‌خوني) ناشي از فقرآهن كه يكي از مشكلات شايع تغذيه‌اي به ويژه در دختران در اين سنين است كه بر رشد جسمي، ذهني و سيستم ايمني آنها اثر سوء دارد. كم‌خوني در اين دوران در اثر افزايش نياز (به دليل رشد)، استفاده از رژيم‌هاي غذايي فقر غذايي، آلودگي‌هاي انگلي و آلودگي‌هاي محيطي (مانند ذرات ريز سرب معلق در هوا) به وجود مي‌آيد.
4 ـ بي‌اشتهايي عصبي يا پرخوري عصبي منجر به سوء تغذيه مي‌شود و نياز به اصلاح رفتار خواهد داشت. در كنار آن مشاوره تغذيه‌اي ضروري است.
ـ آكنه (جوش صورت) كه مشكل 80% نوجوانان است بيشتر تحت تاثير عوامل هورموني، استرس، فازهاي قاعدگي و ژنتيك رخ مي‌دهد. استفاده از مواد غذايي مانند مغزها در بروز آن تاثير زيادي ندارند. مطالعات نشان داده است كه ارتباطي قوي بين دريافت غذا و بروز آكنه وجود ندارد. اما ارتباط آن با كمبود دريافت مواد مغذي مانند ويتامين اي
و روي شناخته شده است.
توصيه‌هاي تغذيه‌اي
برنامه غذايي نوجوانان بايد شامل تركيبي از غذاهاي مختلف در گروه‌هاي اصلي غذايي باشد.
سه وعده اصلي غذايي با تاكيد بر مصرف صبحانه و دو ميان وعده توصيه مي‌شود. در ميان وعده‌ها به جاي استفاده از مواد غيرمغذي و بعضا كالري‌زا مثل نوشابه‌ها، چيپس، كيك‌ها
از مواد غذايي مغذي مانند شير، نان، پنير، خشكبار، ميوه‌ها و مغزها استفاده شود.
جهت پيشگيري از كم وزني و لاغري از انجام هر گونه رژيم خودسرانه به شدت خودداري شود و تحت نظر متخصصين تغذيه اقدام شود. جهت پيشگيري از اضافه وزن و چاقي ضمن توصيه به فعاليت هاي روزانه استفاده از يك رژيم غذايي صحيح و متعادل تحت نظر متخصص تغذيه ضروري است.
براي جلوگيري از كم خوني ناشي از فقر آهن مواد ذيل توصيه مي‌شود:
1 ـ استفاده از مواد غذايي صحيح و همچنين غني از آهن مثل انواع گوشت‌ها، سبزي‌هاي سبز برگ و حبوبات.
2 ـ استفاده از مواد غذايي داراي ويتامين
ث انواع سبزي‌هاي تازه، فلفل سبز، گوجه‌فرنگي كلم، ميوه‌هاي تازه بخصوص پرتقال ، ليمو و ساير مركبات همراه با غذا كه سبب مي‌شود آهن بيشتر جذب شود.
3 ـ عدم استفاده از چاي در فاصله 2 تا 3 ساعت قبل و بعد از غذا به ويژه غذاهاي آهن‌دار.
4 ـ درمان آلودگي‌هاي انگلي و محيطي.
5 ـ از مصرف نوشابه‌هاي شيرين و گازدار خودداري شود.
6 ـ مصرف غذاهاي آماده و صنعتي محدود شود و بيشتر از غذاهاي تازه استفاده گردد.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران
دوره نوجواني دوره انتقال از كودكي به جواني است كه با جهش رشد جسمي‌و بلوغ توام است. بنابراين تغذيه اين دوران از نظر رشد اهميت زيادي دارد. از آنجايي كه يكي از مشكلات عمده تغذيه‌اي در اين دوران وجود باورهاي غلط غذايي است، لذا اصلاح باورهاي غذايي آنها از طريق رسانه‌هاي گروهي از اهميت بسزايي برخوردار است. براي دستيابي به جامعه‌اي سالم و خلاق و پويا بايد آموزش تغذيه‌اي در همه ابعاد آن صورت گيرد. در موارد فردي بايد از طريق مشاوره با متخصصان تغذيه، رژيم‌هاي غذايي اصلاح شوند و در موارد گروهي توصيه مي‌شود كه نوجوانان براي پيشگيري از سوءتغذيه از راهنماي غذايي ذيل كه تمامي گروه‌هاي غذايي را دارد، در برنامه غذايي روزانه خود استفاده نمايند
1 ـ گروه نان و غلات: روزانه 11ـ9 واحد
يك واحد نان برابر است با 1 برش نان بربري يا سنگك به اندازه يك كف دست
برابر است با 4 برش نان لواش به اندازه يك كف دست
يك واحد از برنج و ماكاروني پخته شده برابر است با نصف ليوان
2 ـ گروه شير و لبنيات: روزانه 3 واحد يا بيشتر .
يك واحد از شير و ماست برابر است با يك ليوان / يك واحد از پنير برابر است با 45ـ30 گرم / يك واحد از كشك برابر است با يك چهارم ليوان / يك واحد از دوغ برابر است با 2 ليوان
3 ـ گروه ميوه ها: روزانه 3 تا 4 واحد
1 واحد ميوه برابر است با 1 عدد ميوه متوسط / برابر است با يك‌دوم تا سه‌چهارم ليوان آب ميوه / برابر است با يك‌چهارم ليوان ميوه خشك
4 ـ گروه سبزي‌ها: روزانه 4 تا 5 واحد
يك واحد سبزي برابر است با 1 ليوان سبزي خام / برابر است با نصف ليوان سبزي پخته / برابر است با يك عدد سيب‌زميني متوسط
5 ـ گروه گوشت و جانشين‌هاي آن: روزانه 2 تا 3 واحد
يك واحد گوشت برابر است با 2 تا 3 تكه خورشتي (90ـ60 گرم) گوشت قرمز، ماكيان و ماهي پخته شده / 30 گرم گوشت برابر است با يك عدد تخم مرغ يا نصف ليوان حبوبات پخته يا 2 قاشق غذاخوري از مغزهاي پسته و فندق و گردو و ...
مشكلات ناشي از تغذيه ناسالم
1 ـ كم‌وزني و لاغري كه بيشتر ناشي از تصور غلط نوجوانان از تناسب اندام است و به دنبال آن بعضي اقدام به رژيم سخت و خودسرانه مي‌كنند كه سلامت آينده آنان را به خطر مي‌اندازد. بويژه در دختران كه دوران مهم بارداري و شيردهي را به دنبال دارند، اين مسئله ممكن است باعث قاعدگي نامنظم و يا عدم قاعدگي آنها شود. همچنين در توليد مثل و باروري آنها تداخل كند.
2 ـ اضافه وزن و چاقي كه اغلب در اثر كمي‌تحرك و فعاليت بدني، استفاده مداوم از تلويزيون و رايانه و نيز رژيم‌هاي غلط غذايي و مصرف زياد تنقلات، نوشابه‌ها و غيره است.
3 ـ كم‌خوني(لينك به كم‌خوني) ناشي از فقرآهن كه يكي از مشكلات شايع تغذيه‌اي به ويژه در دختران در اين سنين است كه بر رشد جسمي، ذهني و سيستم ايمني آنها اثر سوء دارد. كم‌خوني در اين دوران در اثر افزايش نياز (به دليل رشد)، استفاده از رژيم‌هاي غذايي فقر غذايي، آلودگي‌هاي انگلي و آلودگي‌هاي محيطي (مانند ذرات ريز سرب معلق در هوا) به وجود مي‌آيد.
4 ـ بي‌اشتهايي عصبي يا پرخوري عصبي منجر به سوء تغذيه مي‌شود و نياز به اصلاح رفتار خواهد داشت. در كنار آن مشاوره تغذيه‌اي ضروري است.
ـ آكنه (جوش صورت) كه مشكل 80% نوجوانان است بيشتر تحت تاثير عوامل هورموني، استرس، فازهاي قاعدگي و ژنتيك رخ مي‌دهد. استفاده از مواد غذايي مانند مغزها در بروز آن تاثير زيادي ندارند. مطالعات نشان داده است كه ارتباطي قوي بين دريافت غذا و بروز آكنه وجود ندارد. اما ارتباط آن با كمبود دريافت مواد مغذي مانند ويتامين اي
و روي شناخته شده است.
توصيه‌هاي تغذيه‌اي
برنامه غذايي نوجوانان بايد شامل تركيبي از غذاهاي مختلف در گروه‌هاي اصلي غذايي باشد.
سه وعده اصلي غذايي با تاكيد بر مصرف صبحانه و دو ميان وعده توصيه مي‌شود. در ميان وعده‌ها به جاي استفاده از مواد غيرمغذي و بعضا كالري‌زا مثل نوشابه‌ها، چيپس، كيك‌ها
از مواد غذايي مغذي مانند شير، نان، پنير، خشكبار، ميوه‌ها و مغزها استفاده شود.
جهت پيشگيري از كم وزني و لاغري از انجام هر گونه رژيم خودسرانه به شدت خودداري شود و تحت نظر متخصصين تغذيه اقدام شود. جهت پيشگيري از اضافه وزن و چاقي ضمن توصيه به فعاليت هاي روزانه استفاده از يك رژيم غذايي صحيح و متعادل تحت نظر متخصص تغذيه ضروري است.
براي جلوگيري از كم خوني ناشي از فقر آهن مواد ذيل توصيه مي‌شود:
1 ـ استفاده از مواد غذايي صحيح و همچنين غني از آهن مثل انواع گوشت‌ها، سبزي‌هاي سبز برگ و حبوبات.
2 ـ استفاده از مواد غذايي داراي ويتامين
ث انواع سبزي‌هاي تازه، فلفل سبز، گوجه‌فرنگي كلم، ميوه‌هاي تازه بخصوص پرتقال ، ليمو و ساير مركبات همراه با غذا كه سبب مي‌شود آهن بيشتر جذب شود.
3 ـ عدم استفاده از چاي در فاصله 2 تا 3 ساعت قبل و بعد از غذا به ويژه غذاهاي آهن‌دار.
4 ـ درمان آلودگي‌هاي انگلي و محيطي.
5 ـ از مصرف نوشابه‌هاي شيرين و گازدار خودداري شود.
6 ـ مصرف غذاهاي آماده و صنعتي محدود شود و بيشتر از غذاهاي تازه استفاده گردد.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران
شرح موضوع