قطره آهن برای دندان کودکان ضرر دارد؟
پرسشی از دکتر فرناز مهدی سیر متخصص دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی
آهـــن از مـهـم تـریــن ریزمغذی های لازم در همه سنین است و با توجه به فوایدش در سنین رشد معمولا مکمل دارویی آن، به صورت قطره، برای کودکان تجویز می شود؛ قطره ای که طعمی ناخوشایند دارد و به همین دلیل، بعضی بچه ها از آن گریزان اند....
با دکتر فرناز مهدی سیر، متخصص دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی، معاون بخش ترمیمی دانشکده دندان پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران، گفتگویی کرده ایم درباره شیوه مصرف و تاثیر آن بر دندان کودکان.
▪ چرا می گویند قطره آهن، دندان های بچه ها را سیاه می کند؟
چون قطره آهن حاوی یونی رنگی است که می تواند در بزاق حل شود و با رسوب و جذب سطحی روی دندان باعث ایجاد رنگ قهوه ای یا سیاه در دندان شود.
▪ آیا این قطره باعث پوسیدگی دندان ها هم می شود؟
نه! دلیل اصلی پوسیدگی دندان، باکتری است که پس از متابولیسم مواد قندی خاص، ترکیبات اسیدی تولید می کند که این ترکیبات به تدریج باعث حل شدن ساختمان آهکی دندان ها، نرم شدن قوام آن و تخریب نسج دندان ها می شود. قطره آهن نیز به خودی خود باعث پوسیدگی نمی شود. شیرین کننده های این قطره ها نیز از نوع سدیم ساخارین است که میکروب های پوسیدگی زا از آنها تغذیه نمی کنند. بنابراین این قطره ها باعث پوسیدگی نمی شوند مگر اینکه به صورت ثانویه باعث تخلخل سطحی شده و جذب پلاک میکروبی را افزایش دهند که این امر می تواند با رعایت بهداشت دندان ها کنترل شود.
▪ خیلی از بچه ها طعم این قطره را دوست ندارند. این قطره را چطور باید به کودک داد؟
بهتر است قطره آهن به وسیله قطره چکان در خلفی ترین قسمت زبان چکانده شود تا بلافاصله بلعیده و کمتر با بزاق مخلوط شود. توصیه می شود پس از دادن قطره آهن کمی به کودک آب بدهید تا محیط دهان کاملا تمیز شود. در بچه های بزرگ تر می توان قطره آهن را با آب میوه هایی مانند سیب و پرتقال مخلوط کرد و با نی به بچه داد. اصول بهداشت دهان نیز حتما باید رعایت شود؛ به این ترتیب که پس از خوراندن قطره آهن، دندان های کودک با گاز مرطوب تمیز شود. همچنین می توان با استفاده از مسواک مخصوص شیرخواران، دندان ها را تمیز کرد. در صورت ایجاد تغییر رنگ در دندان ها نیز می توان از خمیردندان های این گروه سنی استفاده کرد ولی به دلیل عدم توانایی کودک در چرخاندن آب در دهان، باید خمیردندان توسط گاز مرطوب تمیز شود.
▪ چرا این قطره باید مصرف شود؟
وظیفه اصلی گلبول های قرمز خون، انتقال اکسیژن به بافت های بدن است زیرا سلول ها برای زنده ماندن و انجام فعالیت طبیعی خود نیاز به اکسیژن دارند. آهن در ساختمان برخی از آنزیم های مهم نقش دارد ولی بیشترین آهن بدن در هموگلوبین موجود در داخل گلبول های قرمز ذخیره می شود که وظیفه آن حمل اکسیژن جذب شده از ریه به بافت هاست. بنابراین اولین عارضه کمبود آهن، کم خونی و به دنبال آن، انتقال ناکافی اکسیژن به بافت های بدن و عوارض ناشی از آن مانند تنفس سریع برای جبران کمبود اکسیژن، رنگ پریدگی، خستگی مفرط، کاهش ضریب فراگیری و ضریب هوشی، سردرد، ضعف سیستم ایمنی، اختلال های رشدی و... خواهد بود.
▪ مصرف این قطره باید از چند سالگی شروع شود؟
از آنجا که در دوران جنینی، هموگلوبین بدن از طریق خون مادر تامین می شود و ذخیره آن تا سن ۶ ماهگی در بدن کودک باقی می ماند؛ پزشکان، زمان لزوم استفاده از قطره آهن را از ۶ ماهگی تا ۲۴ ماهگی می دانند.
▪ آیا می توان به طریقی میزان جذب این قطره را کم و زیاد کرد؟
بله؛ مانند بسیاری از املاح دیگر، جذب این ماده نیز به همراه مواد غذایی دیگر می تواند کاهش یا افزایش یابد. در این دوره سنی، مهم ترین ماده غذایی که باعث کاهش جذب آهن می شود شیر است. بنابراین بهترین زمان خوراندن قطره آهن در فواصل بین شیردهی است تا با جذب آهن تداخل ایجاد نکند. برعکس، ویتامین C باعث افزایش جذب این ترکیب می شود. آب میوه هایی مانند سیب یا مرکبات یا سایر موادغذایی حاوی ویتامین C متناسب با سن کودک می توانند به افزایش جذب آهن کمک کنند.
▪ آیا این قطره، تاثیر نامطلوبی هم بر دستگاه گوارش کودک دارد؟
به هر حال، ممکن است مصرف آهن در برخی کودکان عوارضی مانند یبوست، اسهال یا دل درد ایجاد کند که در صورت بروز این مشکلات، به مادران توصیه می شود با پزشک مشورت کنند.
دکتر گلرخ ثریا
روزنامه سلامت ( www.salamat.ir )
منبع:
http://www.aftab.ir/articles/view/health_therapy/medical_advise/c13_1293864735p1.php
پرسشی از دکتر فرناز مهدی سیر متخصص دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی
آهـــن از مـهـم تـریــن ریزمغذی های لازم در همه سنین است و با توجه به فوایدش در سنین رشد معمولا مکمل دارویی آن، به صورت قطره، برای کودکان تجویز می شود؛ قطره ای که طعمی ناخوشایند دارد و به همین دلیل، بعضی بچه ها از آن گریزان اند....
با دکتر فرناز مهدی سیر، متخصص دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی، معاون بخش ترمیمی دانشکده دندان پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران، گفتگویی کرده ایم درباره شیوه مصرف و تاثیر آن بر دندان کودکان.
▪ چرا می گویند قطره آهن، دندان های بچه ها را سیاه می کند؟
چون قطره آهن حاوی یونی رنگی است که می تواند در بزاق حل شود و با رسوب و جذب سطحی روی دندان باعث ایجاد رنگ قهوه ای یا سیاه در دندان شود.
▪ آیا این قطره باعث پوسیدگی دندان ها هم می شود؟
نه! دلیل اصلی پوسیدگی دندان، باکتری است که پس از متابولیسم مواد قندی خاص، ترکیبات اسیدی تولید می کند که این ترکیبات به تدریج باعث حل شدن ساختمان آهکی دندان ها، نرم شدن قوام آن و تخریب نسج دندان ها می شود. قطره آهن نیز به خودی خود باعث پوسیدگی نمی شود. شیرین کننده های این قطره ها نیز از نوع سدیم ساخارین است که میکروب های پوسیدگی زا از آنها تغذیه نمی کنند. بنابراین این قطره ها باعث پوسیدگی نمی شوند مگر اینکه به صورت ثانویه باعث تخلخل سطحی شده و جذب پلاک میکروبی را افزایش دهند که این امر می تواند با رعایت بهداشت دندان ها کنترل شود.
▪ خیلی از بچه ها طعم این قطره را دوست ندارند. این قطره را چطور باید به کودک داد؟
بهتر است قطره آهن به وسیله قطره چکان در خلفی ترین قسمت زبان چکانده شود تا بلافاصله بلعیده و کمتر با بزاق مخلوط شود. توصیه می شود پس از دادن قطره آهن کمی به کودک آب بدهید تا محیط دهان کاملا تمیز شود. در بچه های بزرگ تر می توان قطره آهن را با آب میوه هایی مانند سیب و پرتقال مخلوط کرد و با نی به بچه داد. اصول بهداشت دهان نیز حتما باید رعایت شود؛ به این ترتیب که پس از خوراندن قطره آهن، دندان های کودک با گاز مرطوب تمیز شود. همچنین می توان با استفاده از مسواک مخصوص شیرخواران، دندان ها را تمیز کرد. در صورت ایجاد تغییر رنگ در دندان ها نیز می توان از خمیردندان های این گروه سنی استفاده کرد ولی به دلیل عدم توانایی کودک در چرخاندن آب در دهان، باید خمیردندان توسط گاز مرطوب تمیز شود.
▪ چرا این قطره باید مصرف شود؟
وظیفه اصلی گلبول های قرمز خون، انتقال اکسیژن به بافت های بدن است زیرا سلول ها برای زنده ماندن و انجام فعالیت طبیعی خود نیاز به اکسیژن دارند. آهن در ساختمان برخی از آنزیم های مهم نقش دارد ولی بیشترین آهن بدن در هموگلوبین موجود در داخل گلبول های قرمز ذخیره می شود که وظیفه آن حمل اکسیژن جذب شده از ریه به بافت هاست. بنابراین اولین عارضه کمبود آهن، کم خونی و به دنبال آن، انتقال ناکافی اکسیژن به بافت های بدن و عوارض ناشی از آن مانند تنفس سریع برای جبران کمبود اکسیژن، رنگ پریدگی، خستگی مفرط، کاهش ضریب فراگیری و ضریب هوشی، سردرد، ضعف سیستم ایمنی، اختلال های رشدی و... خواهد بود.
▪ مصرف این قطره باید از چند سالگی شروع شود؟
از آنجا که در دوران جنینی، هموگلوبین بدن از طریق خون مادر تامین می شود و ذخیره آن تا سن ۶ ماهگی در بدن کودک باقی می ماند؛ پزشکان، زمان لزوم استفاده از قطره آهن را از ۶ ماهگی تا ۲۴ ماهگی می دانند.
▪ آیا می توان به طریقی میزان جذب این قطره را کم و زیاد کرد؟
بله؛ مانند بسیاری از املاح دیگر، جذب این ماده نیز به همراه مواد غذایی دیگر می تواند کاهش یا افزایش یابد. در این دوره سنی، مهم ترین ماده غذایی که باعث کاهش جذب آهن می شود شیر است. بنابراین بهترین زمان خوراندن قطره آهن در فواصل بین شیردهی است تا با جذب آهن تداخل ایجاد نکند. برعکس، ویتامین C باعث افزایش جذب این ترکیب می شود. آب میوه هایی مانند سیب یا مرکبات یا سایر موادغذایی حاوی ویتامین C متناسب با سن کودک می توانند به افزایش جذب آهن کمک کنند.
▪ آیا این قطره، تاثیر نامطلوبی هم بر دستگاه گوارش کودک دارد؟
به هر حال، ممکن است مصرف آهن در برخی کودکان عوارضی مانند یبوست، اسهال یا دل درد ایجاد کند که در صورت بروز این مشکلات، به مادران توصیه می شود با پزشک مشورت کنند.
دکتر گلرخ ثریا
روزنامه سلامت ( www.salamat.ir )
منبع:
http://www.aftab.ir/articles/view/health_therapy/medical_advise/c13_1293864735p1.php
شرح موضوع