چگونه از شر‌كمرويي رها شويم؟
شرمندگي را شرم باد شرمنده مي‌سازد مرا
روي مبل يك نفره طوري نشسته‌اي كه انگار 2 نفر ديگر هم قرار است كنار تو بنشينند. از وقتي آنجا نشسته‌اي سه چهار تا دستمال كاغذي را از عرق خيس كرده‌اي طوري كه در ماه آبان صاحبخانه به تو تعارف مي‌كند كه مي‌خواهي كولر روشن كنم!
رنگ و رويت، روي لبو و گوجه‌فرنگي را سفيد كرده است و حرف‌ها توي حلقت گره مي‌خورند و مي‌شكنند.
وقتي مي‌خواهي از سابقه تحصيلات و كارت حرف بزني انگار مي‌خواهي از سابقه كيفري و سنوات زندانت حرف بزني. آرام، نامطمئن و بريده بريده سخن مي‌گويي، طوري كه مخاطبت مي‌گويد: كي؟ كجا؟ چقدر؟
و دست آخر پدر عروس خانم به تو تشر مي‌زند كه مرد حسابي! ناسلامتي آمده‌اي خواستگاري. يك خودي نشان بده بابا!
خدا مي‌داند با اين سر و شكل گوجه‌فرنگي و اين خجالت ذاتي تا حالا چند تا دختر را در همان مراسم خواستگاري از خودت بيزار كرده‌اي. ولي اگر نمي‌خواهي به اين كار ادامه دهي با ما همراه شو تا در مورد اين وضعيت بيشتر بداني و بتواني از آن رها شوي!
درست است كه مي‌گويند ترك عادت موجب مرض است، اما برخي عادت‌ها خودش مرض است و خجالت بي‌خودي، يكي از آنهاست.
خجالت از كجا مي‌آيد؟
خجالت يا كمرويي در نتيجه روابط نادرست بين فردي و سازش نايافتگي‌هاي اجتماعي در مراحل اوليه رشد، در خانه و مدرسه شكل مي‌گيرد.
بديهي است كودكان كمرو عموما متعلق به والديني هستند كه خودشان كمروهستند، ولي اين به آن معني نيست كه اين قبيل كودكان، كمرويي را از طريق ژن‌هاي ناقل از والدين خود به ارث برده‌اند، بلكه اساسا به اين معناست كه كمرويي را از آنها ياد گرفته‌اند.
اصلي‌ترين زمينه‌هاي روانشناختي كمرويي عبارتند از: كمرويي ناشي از ترس كه عموما از سال اول زندگي نوزاد مشاهده مي‌شود. ترس نوزادان نسبت به غريبه‌ها و افراد آشنايي كه به خاطر تغيير لباس و آرايش ظاهر متفاوت به نظر مي‌آيند، بيانگر اين موضوع است؛ بعد از 6 ماهگي، كودكان خردسال بتدريج به لحاظ رشد ذهني و عاطفي، مي‌توانند افراد آشنا را از غريبه‌ها تشخيص بدهند و اين حالت مقدمه لازم و مطلوبي براي اجتماعي‌تر شدن كودك است.
خانواده از ديگر شرايط و عوامل كمرويي است، زيرا ويژگي‌هاي شخصي و شخصيتي، نظام باورها و رفتارهاي فردي، موقعيت‌هاي رواني و اجتماعي كودك در خانواده شكل مي‌گيرد.
زماني كه والدين، خودشان عموما مضطرب بوده، از مهارت برقراري روابط عاطفي ـ اجتماعي مطلوب و خوشايند با ديگران، بويژه با فرزندان خود بي‌بهره باشند، فرزندان اين خانواده نيز كمرو بار مي‌آيند.
كمال‌جويي و آرمان‌گرايي فوق‌العاده والدين و انتظارات نامعقول آنان از فرزندان در شرايط گوناگون و وادار كردن آنها به رفتارهاي كليشه‌اي و قالبي و سختگيري بيش از حد بر كودكان و نوجوانان و داشتن توقعات زياد، رفتار خصمانه و عصبي با ايشان، تهديدها و تنبيه‌ها، تحقيرها و تحديدهاي ناروا و يا حمايت‌هاي افراطي و غيرضروري از فرزندان از اصلي‌ترين زمينه‌هاي رشد معيوب اجتماعي كودك و بروز كمرويي به شمار مي‌آيند زيرا اعتماد به نفس اين كودكان از بين مي‌رود.
كمرويي در ميان فرزندان اول خانواده و تك‌فرزندها بيش از ساير فرزندان خانواده ديده مي‌شود؛ به طور كلي در اغلب موارد، فرزندان اول خانواده و تك‌فرزندها با بزرگ‌ترها بيشتر همانندسازي مي‌كنند و تمايل ايشان در برقراري ارتباط با بزرگسالان بيش از همسالانشان است. انتظارات فوق‌العاده، اعمال فشارهاي رواني از طرف والدين و آرمان‌خواهي‌هاي فراوان ايشان و احساس ناتواني اين قبيل فرزندان در تحقق بخشيدن به خواست‌هاي والدين، بتدريج زمينه اضطراب فراگير و كمرويي در شخصيت آنان را شكل مي‌دهد.
متاسفانه در بسياري از موارد، كمرويي كودكان در محيط مدرسه و فضاي كلاس درس تقويت مي‌شود. در اغلب موارد، اولياي مدرسه رفتار انفعالي و آرام و سكوت مضطربانه كودك يا كودكان كمرو و ناتوان را به عنوان يك صفت پسنديده و ويژگي رفتاري مطلوب تلقي مي‌كنند، بعضا با تاييد و تشويق‌هاي خود، به طور مستقيم و غيرمستقيم مي‌كوشند آن را تقويت كنند و كمرو‌ها بالاترين نمره انضباط را مي‌گيرند.
عواملي همچون محروميت‌ها و آسيب‌هاي اجتماعي، ناسازگاري‌هاي شغلي، سلطه‌ها و فشارهاي گروهي، مقايسه‌ها و برتري‌طلبي‌هاي قومي و نژادي، تقويت شخصيت انفعالي، پرخاشگري‌ها و قدرت‌مداري‌ها، كنترل شديد اجتماعي، بي‌احترامي به حقوق و آزادي‌هاي مشروع فردي، ويرانگري خلاقيت‌هاي ذهني، تقبيح و تهديد صراحت‌ها و شجاعت‌‌هاي اخلاقي از سوي صاحبان زور و واليان تزوير، ترويج فرهنگ خصومت و خشونت و لجام گسيختگي نفساني در جامعه مي‌تواند از ديگر عوامل زمينه‌ساز فزوني اضطراب تشديد كمرويي و رفتارهاي گوشه‌گيرانه باشد.
يك خبر خوش
با همه اين اطلاعات نااميدكننده حالا مي‌خواهيم بگوييم عادتي كه بر اثر اين شرايط طي اين همه سال كسب كرده‌ايد، قابل رفع است و روش‌هاي گوناگوني دارد كه همه آنها تمرين و پشتكار مي‌طلبد :
برو قوي شو اگر راحت جهان‌طلبي. تو مي‌تواني اين قدرت را از هر مهارتي كسب كني. فقط به يك مهارت كه دوست داري بچسب و در آن خبره شو و بعد برو سراغ مهارت بعدي. با اين كار حس قدرت و اعتماد به نفس به سراغت مي‌آيد.
حس كنترل خود را با ايجاد تغيير‌‌تقويت كن. كمك به ديگران، تغيير دكوراسيون و كاهش وزن يا اقدام به هر چيزي كه قدرت تغيير مثبت آن را داري، اثري است كه باعث كاهش خجالت تو مي‌شود.
خودت را پرت كن وسط ماجرا. براي اين كار در كلاس درس كه هستي صبر كن تا اولين سوالي كه جوابش را مي‌داني، مطرح شود و بي‌معطلي دستت را بالا كن.
تا مي‌تواني داوطلب شو. از خواستگاري رفتن هم نترس اين هم يكي از موارد پيشقدم شدن است.
ارتباط را با تعريف از نقاط مثبت طرف مقابلت شروع كن.معمولا مردم تعريف‌ها را با بازگويي نقاط مثبت شما جبران مي‌كنند و اين اعتماد به نفستان را بيشتر مي‌كند.
نقش‌هاي ترسناك و اضطراب‌آور را با خود در مقابل آينه تمرين كن. با ديگران همان‌طور رفتار كنيد كه دوست داريد با شما رفتار شود. اين شما را به فردي محبوب قلوب بدل مي‌سازد.
كمال‌گرايي را كنار بگذاريد. از خودتان و ديگران در حد نرمال توقع داشته باشيد. اين‌طوري اگر اتفاق خارق‌العاده‌اي بيفتد، خوشحال مي‌شويد، اما اگر همه چيز معمولي باشد، خجالت نمي‌كشيد.
براي جمع، اين مهم است كه شما با آنها همراه باشيد، فقط همين!
خجالتي‌ها از ارتباط چشمي ناتوان هستند، شما خود را به دل حادثه بزنيد و مستقيم به چشم طرفي كه با او صحبت مي‌كنيد، نگاه كنيد. اين در برقراري ارتباط به شما كمك مي‌كند. اين ارتباط چشمي را ترجيحا با يك لبخند ملايم و حالت دوستانه همراه كنيد.
اگر حمله خجالت به شما رو آورد، با 10 نفس عميق آن را مهار كنيد.
بسيار مطالعه كنيد: براي اينكه حرف‌هاي خوبي براي گفتن داشته باشيد مطالعه كنيد و باز هم تكرار مي‌كنيم: خود را به وسط ماجرا پرتاب كنيد. داوطلب سخن سنجيده گفتن ارتباط برقرار كردن، كمك كردن و دوست شدن باشيد. داوطلب اصلي و پروپا قرص زندگي كردن باشيد.
منبع : جام جم آنلاین
شرمندگي را شرم باد شرمنده مي‌سازد مرا
روي مبل يك نفره طوري نشسته‌اي كه انگار 2 نفر ديگر هم قرار است كنار تو بنشينند. از وقتي آنجا نشسته‌اي سه چهار تا دستمال كاغذي را از عرق خيس كرده‌اي طوري كه در ماه آبان صاحبخانه به تو تعارف مي‌كند كه مي‌خواهي كولر روشن كنم!
رنگ و رويت، روي لبو و گوجه‌فرنگي را سفيد كرده است و حرف‌ها توي حلقت گره مي‌خورند و مي‌شكنند.
وقتي مي‌خواهي از سابقه تحصيلات و كارت حرف بزني انگار مي‌خواهي از سابقه كيفري و سنوات زندانت حرف بزني. آرام، نامطمئن و بريده بريده سخن مي‌گويي، طوري كه مخاطبت مي‌گويد: كي؟ كجا؟ چقدر؟
و دست آخر پدر عروس خانم به تو تشر مي‌زند كه مرد حسابي! ناسلامتي آمده‌اي خواستگاري. يك خودي نشان بده بابا!
خدا مي‌داند با اين سر و شكل گوجه‌فرنگي و اين خجالت ذاتي تا حالا چند تا دختر را در همان مراسم خواستگاري از خودت بيزار كرده‌اي. ولي اگر نمي‌خواهي به اين كار ادامه دهي با ما همراه شو تا در مورد اين وضعيت بيشتر بداني و بتواني از آن رها شوي!
درست است كه مي‌گويند ترك عادت موجب مرض است، اما برخي عادت‌ها خودش مرض است و خجالت بي‌خودي، يكي از آنهاست.
خجالت از كجا مي‌آيد؟
خجالت يا كمرويي در نتيجه روابط نادرست بين فردي و سازش نايافتگي‌هاي اجتماعي در مراحل اوليه رشد، در خانه و مدرسه شكل مي‌گيرد.
بديهي است كودكان كمرو عموما متعلق به والديني هستند كه خودشان كمروهستند، ولي اين به آن معني نيست كه اين قبيل كودكان، كمرويي را از طريق ژن‌هاي ناقل از والدين خود به ارث برده‌اند، بلكه اساسا به اين معناست كه كمرويي را از آنها ياد گرفته‌اند.
اصلي‌ترين زمينه‌هاي روانشناختي كمرويي عبارتند از: كمرويي ناشي از ترس كه عموما از سال اول زندگي نوزاد مشاهده مي‌شود. ترس نوزادان نسبت به غريبه‌ها و افراد آشنايي كه به خاطر تغيير لباس و آرايش ظاهر متفاوت به نظر مي‌آيند، بيانگر اين موضوع است؛ بعد از 6 ماهگي، كودكان خردسال بتدريج به لحاظ رشد ذهني و عاطفي، مي‌توانند افراد آشنا را از غريبه‌ها تشخيص بدهند و اين حالت مقدمه لازم و مطلوبي براي اجتماعي‌تر شدن كودك است.
خانواده از ديگر شرايط و عوامل كمرويي است، زيرا ويژگي‌هاي شخصي و شخصيتي، نظام باورها و رفتارهاي فردي، موقعيت‌هاي رواني و اجتماعي كودك در خانواده شكل مي‌گيرد.
زماني كه والدين، خودشان عموما مضطرب بوده، از مهارت برقراري روابط عاطفي ـ اجتماعي مطلوب و خوشايند با ديگران، بويژه با فرزندان خود بي‌بهره باشند، فرزندان اين خانواده نيز كمرو بار مي‌آيند.
كمال‌جويي و آرمان‌گرايي فوق‌العاده والدين و انتظارات نامعقول آنان از فرزندان در شرايط گوناگون و وادار كردن آنها به رفتارهاي كليشه‌اي و قالبي و سختگيري بيش از حد بر كودكان و نوجوانان و داشتن توقعات زياد، رفتار خصمانه و عصبي با ايشان، تهديدها و تنبيه‌ها، تحقيرها و تحديدهاي ناروا و يا حمايت‌هاي افراطي و غيرضروري از فرزندان از اصلي‌ترين زمينه‌هاي رشد معيوب اجتماعي كودك و بروز كمرويي به شمار مي‌آيند زيرا اعتماد به نفس اين كودكان از بين مي‌رود.
كمرويي در ميان فرزندان اول خانواده و تك‌فرزندها بيش از ساير فرزندان خانواده ديده مي‌شود؛ به طور كلي در اغلب موارد، فرزندان اول خانواده و تك‌فرزندها با بزرگ‌ترها بيشتر همانندسازي مي‌كنند و تمايل ايشان در برقراري ارتباط با بزرگسالان بيش از همسالانشان است. انتظارات فوق‌العاده، اعمال فشارهاي رواني از طرف والدين و آرمان‌خواهي‌هاي فراوان ايشان و احساس ناتواني اين قبيل فرزندان در تحقق بخشيدن به خواست‌هاي والدين، بتدريج زمينه اضطراب فراگير و كمرويي در شخصيت آنان را شكل مي‌دهد.
متاسفانه در بسياري از موارد، كمرويي كودكان در محيط مدرسه و فضاي كلاس درس تقويت مي‌شود. در اغلب موارد، اولياي مدرسه رفتار انفعالي و آرام و سكوت مضطربانه كودك يا كودكان كمرو و ناتوان را به عنوان يك صفت پسنديده و ويژگي رفتاري مطلوب تلقي مي‌كنند، بعضا با تاييد و تشويق‌هاي خود، به طور مستقيم و غيرمستقيم مي‌كوشند آن را تقويت كنند و كمرو‌ها بالاترين نمره انضباط را مي‌گيرند.
عواملي همچون محروميت‌ها و آسيب‌هاي اجتماعي، ناسازگاري‌هاي شغلي، سلطه‌ها و فشارهاي گروهي، مقايسه‌ها و برتري‌طلبي‌هاي قومي و نژادي، تقويت شخصيت انفعالي، پرخاشگري‌ها و قدرت‌مداري‌ها، كنترل شديد اجتماعي، بي‌احترامي به حقوق و آزادي‌هاي مشروع فردي، ويرانگري خلاقيت‌هاي ذهني، تقبيح و تهديد صراحت‌ها و شجاعت‌‌هاي اخلاقي از سوي صاحبان زور و واليان تزوير، ترويج فرهنگ خصومت و خشونت و لجام گسيختگي نفساني در جامعه مي‌تواند از ديگر عوامل زمينه‌ساز فزوني اضطراب تشديد كمرويي و رفتارهاي گوشه‌گيرانه باشد.
يك خبر خوش
با همه اين اطلاعات نااميدكننده حالا مي‌خواهيم بگوييم عادتي كه بر اثر اين شرايط طي اين همه سال كسب كرده‌ايد، قابل رفع است و روش‌هاي گوناگوني دارد كه همه آنها تمرين و پشتكار مي‌طلبد :
برو قوي شو اگر راحت جهان‌طلبي. تو مي‌تواني اين قدرت را از هر مهارتي كسب كني. فقط به يك مهارت كه دوست داري بچسب و در آن خبره شو و بعد برو سراغ مهارت بعدي. با اين كار حس قدرت و اعتماد به نفس به سراغت مي‌آيد.
حس كنترل خود را با ايجاد تغيير‌‌تقويت كن. كمك به ديگران، تغيير دكوراسيون و كاهش وزن يا اقدام به هر چيزي كه قدرت تغيير مثبت آن را داري، اثري است كه باعث كاهش خجالت تو مي‌شود.
خودت را پرت كن وسط ماجرا. براي اين كار در كلاس درس كه هستي صبر كن تا اولين سوالي كه جوابش را مي‌داني، مطرح شود و بي‌معطلي دستت را بالا كن.
تا مي‌تواني داوطلب شو. از خواستگاري رفتن هم نترس اين هم يكي از موارد پيشقدم شدن است.
ارتباط را با تعريف از نقاط مثبت طرف مقابلت شروع كن.معمولا مردم تعريف‌ها را با بازگويي نقاط مثبت شما جبران مي‌كنند و اين اعتماد به نفستان را بيشتر مي‌كند.
نقش‌هاي ترسناك و اضطراب‌آور را با خود در مقابل آينه تمرين كن. با ديگران همان‌طور رفتار كنيد كه دوست داريد با شما رفتار شود. اين شما را به فردي محبوب قلوب بدل مي‌سازد.
كمال‌گرايي را كنار بگذاريد. از خودتان و ديگران در حد نرمال توقع داشته باشيد. اين‌طوري اگر اتفاق خارق‌العاده‌اي بيفتد، خوشحال مي‌شويد، اما اگر همه چيز معمولي باشد، خجالت نمي‌كشيد.
براي جمع، اين مهم است كه شما با آنها همراه باشيد، فقط همين!
خجالتي‌ها از ارتباط چشمي ناتوان هستند، شما خود را به دل حادثه بزنيد و مستقيم به چشم طرفي كه با او صحبت مي‌كنيد، نگاه كنيد. اين در برقراري ارتباط به شما كمك مي‌كند. اين ارتباط چشمي را ترجيحا با يك لبخند ملايم و حالت دوستانه همراه كنيد.
اگر حمله خجالت به شما رو آورد، با 10 نفس عميق آن را مهار كنيد.
بسيار مطالعه كنيد: براي اينكه حرف‌هاي خوبي براي گفتن داشته باشيد مطالعه كنيد و باز هم تكرار مي‌كنيم: خود را به وسط ماجرا پرتاب كنيد. داوطلب سخن سنجيده گفتن ارتباط برقرار كردن، كمك كردن و دوست شدن باشيد. داوطلب اصلي و پروپا قرص زندگي كردن باشيد.
منبع : جام جم آنلاین
شرح موضوع