سلام دوستای عزیزم:
در گذشته پدر و مادری که در حال فرزنددار شدن بودند تا زمان تولد نوزاد نمی‌توانستند به جنسیت آن پی ببرند چون هنوز دستگاهی برای تشخیص آن کشف نشده بود. همین طور هیچ مادری تا زمان زایمان خبر نداشت که ممکن است کودک وی عقب افتاده یا دارای ناهنجاری‌های مادرزادی شود. اما امروزه با کشف دستگاهی به نام سونوگرافی همه این موارد قابل تشخیص و پیشگیری است.
درحال حاضر به محض اینکه تست حاملگی مادر مثبت تشخیص داده شد دکتر زنان و زایمان برای تشخیص سن حاملگی انجام سونوگرافی را برای مادر تجویز می‌کند که پس از تأیید نهایی از بارداری، جهت سالم بودن جنین و نداشتن ناهنجاری مادرزادی سونوگرافی از مادر انجام می‌شود.
سونوگرافی علاوه بر موارد فوق در موارد دیگر همچون تعیین مقدار مایع آمنیوتیک، تعیین محل جفت و تعیین یک یا چندقلویی نوزاد کاربرد دارد.
در موارد معمول عمل سونوگرافی از روی شکم مادر باردار صورت می‌گیرد که پزشک متخصص زنان و زایمان از روی گزارشات اعلام شده از سونوگرافی، تشخیص خود را می‌دهد اما برخی مواقع ممکن است که گزارشات اعلام شده کامل نباشد و پزشک قادر به تشخیص درست نباشد در این صورت است که سونوگرافی باید تکرار شود. حتی در برخی موارد ممکن است این کار به سه تا چهار بار یا حتی بیشتر هم بینجامد. حال این سؤال برای هر مادری که نگران سلامت کودکش است مطرح می‌شود، آیا انجام تعداد زیاد سونوگرافی برای جنین بی‌ضرر است یا خیر؟
این سؤالی است که دکتر وحید پورمجید، متخصص زنان و زایمان به خبرنگار سلامت روزنامه جوان این طور پاسخ می‌دهد: مقدار انرژی صوتی ساطع‌شده در سونوگرافی، برخلاف دستگاه‌هایی که از انرژی صوتی در موارد درمان و جراحی استفاده می‌شود، بسیار کم است و در حدی نیست که در جنین اختلالی ایجاد کند. با وجود این، در چند مقاله آمده بود که سونوگرافی بر وزن و هوش کودک اثر دارد. لیکن هیچ‌یک از این موارد به صورت مطالعات پایه ثابت نشده است و نمی‌توان گفت که مثلاً فلان عارضه در اثر سونوگرافی ایجاد شده است. با توجه به این که هر کار غیرضروری در حاملگی ممکن است با عوارضی در آینده همراه باشد که ما از آن بی‌‌اطلاع باشیم، بهتر است اگر ضرورتی وجود ندارد، سونوگرافی انجام نشود.
متأسفانه دیده می‌شود که برخی از پزشکانی که در مطب خود مجهز به دستگاه سونوگرافی هستند به خاطر سود مالی خود بدون نیاز جدی، برای مادران انجام سونوگرافی را تجویز می‌کنند و این مشکلی است که متأسفانه گریبانگیر برخی از مادران باردار می‌شود.
دکتر پورمجید در همین خصوص می‌گوید: سونوگرافی تنها در تشخیص بارداری به کار نمی‌رود بلکه در تشخیص بسیاری از بیماری‌ها نیز کاربرد دارد به همین خاطر به همه بیماران و زنان باردار توصیه می‌شود که برای انجام سونوگرافی به مراکزی مراجعه کنند که مورد اعتماد پزشک معالجشان باشد تا از سونوگرافی‌های متعدد پرهیز شود.
انجام یک نوبت سونوگرافی در هفته 11 تا 14 حاملگی را پیشنهاد می‌کنیم، چرا که در این زمان، برخی ناهنجاری‌ها و تعداد جنین‌ها مشخص می‌شود. هفته‌های 11 تا 14 حاملگی بهترین زمان برای تعیین سن حاملگی است و سونوگرافی در این زمان دقیق‌تر از سونوگرافی در هفته 38 برای تعیین سن حاملگی است. بنابراین در مواردی که زن باردار به سن حاملگی مشکوک است، در این فاصله زمانی، سونوگرافی لازم است. درحال‌حاضر، تمام ناهنجاری‌ها به‌جز سندروم داون، آنانسفالی و اختلالات اسکلتی‌ـ عضلانی بعد از 18 هفتگی قابل تشخیصند و بهترین زمان برای تشخیص ناهنجاری‌های قلبی، کلیوی و... بین هفته‌های 20 تا 24 حاملگی است.
این متخصص زنان و زایمان از کاربرد سونوگرافی در تشخیص علت نازایی خبر می‌دهد و می‌گوید: امروزه سونوگرافی از ابزار اساسی در درمان نازایی است، چرا که با سونوگرافی بررسی می‌شود که تخمک‌گذاری به‌موقع انجام می‌شود یا خیر و در صورت تجویز داروهای تحریک‌کننده تخمک‌گذاری، سونوگرافی بهترین راه کنترل تأثیر دارو در بدن است.
همچنین ناهنجاری‌های لگنی و تخمدان‌های پلی‌کیستیک نیز به‌راحتی با سونوگرافی تشخیص داده می‌شوند.
منبع:
http://www.khedmat.ir
شرح موضوع 
