تنها روش موثر و کارآمد براي جلوگيري از حاملگي در مردان، بستن لوله هاي مني (وازکتومي) است. اين عمل در مردان خيلي راحت، سرپائي و کم عارضه است. در صورتيکه بستن لوله ها در خانمها يک عمل جراحي تمام عيار محسوب مي شود که نيازمند بيهوشي و بازکردن شکم است و علاوه از آن پر عارضه است. در ابتدا مختصري در مورد آناتومي لوله هاي مني بر توضيح مي دهم تا خوانندگان محترم آشنائي بيشتري با کار کرد لوله هاي مني بر داشته باشند. بيضه ها محل توليد اسپرم يا همان نطفه مردانه مي باشند. در صورتيکه مايع مني توسط پروستات و کيسه هاي منوي توليد مي شود. دو تا لوله مني بر اسپرم را از بيضه ها منتقل کرده و به مايع مني اضافه مي کنند . تنها يک درصد حجم مايع مني را اسپرمها تشکيل مي دهند بنابراين مردانيکه حتي تعداد اسپرم آنها صفر و نابارور هستند در حجم مايع مني آنها تغييري حاصل نمي شود و بدون آزمايش نمي توانند متوجه بيماري خود شوند. به همين ترتيب پس از بستن لوله هاي مني (وازکتومي) که در اصطلاح به آن وازکتومي مي گويند، تغييري در حجم مايع مني حاصل نمي شود، فقط اينگونه مردان در مايع مني خود اسپرم ندارند و حاملگي اتفاق نخواهد افتاد.
وازکتومي را بايد يک روش جلوگيري از حاملگي دائمي تلقي کرد چون برگرداندن وازکتومي يا باز کردن لوله هاي مني بر فوق العاده مشکل و معمولا بي نتيجه است که در يک مقاله جداگانه به آن خواهيم پرداخت. در هنگام وازکتومي با بي حسي موضعي ابتدا لوله هاي مني بر در محل خروج از بيضه با دست پيدا مي شود و بر روي آن يک شکاف يک سانتي متري بر روي پوست بيضه داده مي شود سپس با يک وسيله جراحي لوله مني بر از محل خود بلند مي شود و از داخل کيسه بيضه خارج و قطع مي شود و سپس دو انتهاي قطع شده با نخهاي جراحي غير قابل جذب مسدود مي شوند. پس از قطع لوله هاي مني بر، بيضه ها به توليد اسپرم ادامه مي دهند ولي چون آنها دفع نمي شوند، توسط بدن جذب مي شوند. حتي اگر شما وازکتومي نکرده باشيد و مدت طولاني انزال نداشته باشيد، باز اسپرم توليد شده توسط بيضه جذب بدن مي شود. پس از بستن لوله ها، چند ماه طول مي کشد تا تعداد اسپرم مني صفر شود، چون اسپرمهاي از قبل توليد شده هنوز در سيستم توليد مثل هستند و بايد با انزالهاي مکرر خارج شده و در نهايت صفر شوند. معمولا دو ماه طول مي کشد تا پس از بستن لوله هاي مني بر تعداد اسپرم در مايع مني صفر شود. هر قدر تعداد نزديکيها بيشتر باشد، زودتر تعداد اسپرم مايع مني صفر مي شود. بنابراين پس از بستن لوله هاي مني (وازکتومي) بر تا موقعي که تعداد اسپرم مايع مني صفر نشده است، بايد از روشهاي ديگر جلوگيري از حاملگي استفاده کرد. معمولا پس از بستن لوله هاي مني بر بايد هر چهار هفته يک آزمايش انجام داد و مطمئن شد که ديگر مايع مني حاوي اسپرم نيست.
پس از وازکتومي يک لباس زير مخصوص است که شما آنرا مي پوشيد تا با ايجاد پانسمان فشاري مانع از جمع شدن خون در محل برش شود. بهتر است شما پس از وازکتومي بقيه روز را استراحت کنيد. تا جند روز مختصر درد در محل برش خواهيد داشت. يک هفته بايد از برداشتن وسايل سنگين خودداري کنيد. معمولا يک هفته بعد شما مي توانيد رابطه زناشوئي خود را از سر بگيريد. ولي بخاطر داشته باشيد که هنوز خانم شما مي تواند حامله شود. معمولا حدود 20 انزال لازم است تا تعداد اسپرم مايع مني صفر شود. وازکتومي سبب کاهش ميل جنسي، کاهش ارضاء جنسي و اختلال نعوظ نمي شود. تا چند ماه پس از وازکتومي شما ممکن است هنگام برانگيختگي جنسي يک درد مختصر در ناحيه بيضه ها حس کنيد. بايد بخاطر داشته باشيد که ميزان موفقيت وازکتومي بسته به روش انجام آن 99 درصد است و صد در صد نمي باشد. از هر هزار نفر خانم که شوهر آنها وازکتومي کرده است، يک نفر در سال اول پس از وازکتومي حامله مي شود. بنده مواردي ديده ام که حاملگي پس از وازکتومي سبب مشکلات شديد در زندگي زناشوئي و انواع اتهامها شده است. اين موضوع از اين نظر ذکر شد که ميزان موفقيت وازکتومي صد در صد نيست ولي تقريبا در حدود صد در صد است. علت شکست وازکتومي اين است که دو انتهاي بريده شده بهم رسيده و دوباره لوله هاي مني بر کاناليزه مي شوند. بنابراين هنگام وازکتومي سعي مي شود يک تکه از لوله هاي مني بر برداشته شده و دو انتهاي آنها دور از هم و در سطوح متفاوت (نه روبروي هم) بسته شوند.
عوارض وازکتومي کدامها هستند؟ وازکتومي داراي عوارض بسيار اندک است ولي ممکن است موارد زير اتفاق بيفتند:
· خونريزي زير جلدي و تجمع خون در محل
· عفونت زخم و در مواردي عفونت بيضه
· نشت اسپرم ار انتهاي بريده شده لوله هاي مني بر و ايجاد يک سفتي موضعي که در اصطلاح به آن گرانولوم مي گويند
· اسپرم پس از توليد در بيضه توسط يک لوله اي بنام اپيديديم منتقل مي شود. اپيديديم در انتها تبديل به لوله هاي مني بر مي شود (شکل 5). گاها پس از وازکتومي، اپيديديم دچار التهاب مي شود.
· در موارد بسيار نادر دو انتهاي لوله هاي مني بر با رشد به همديگر رسيده و مجددا مرد بارور مي شود.
مزاياي وازکتومي يا بستن لوله هاي مني بر
· وازکتومي يک روش دائمي براي جلوگيري از حاملگي حاملگي است.
· آن ارزان و ساده تر از بستن لوله ها در خانمها است.
· مقرون به صرفه بوده و نياز به استفاده از روشهاي ديگر که گاها نيز پر عارضه هستند نيست.
وازکتومي از بيماريهاي آميزشي مثل ايدز جلوگيري نمي کند. بنابرين اقدامات پيشگيري کننده مثل استفاده از کاندوم بايد صورت گيرد. شما بايد موقعي اقدام به وازکتومي کنيد که مطلقا بعدها نخواهيد پدر شويد. در بضي کشورها مردانيکه تقاضاي وازکتومي دارند را چند ماه در ليست انتظار مي گذارند تا براي اخذ تصميم نهائي فرصت کافي داشته باشند.
وازکتومي را بايد يک روش جلوگيري از حاملگي دائمي تلقي کرد چون برگرداندن وازکتومي يا باز کردن لوله هاي مني بر فوق العاده مشکل و معمولا بي نتيجه است که در يک مقاله جداگانه به آن خواهيم پرداخت. در هنگام وازکتومي با بي حسي موضعي ابتدا لوله هاي مني بر در محل خروج از بيضه با دست پيدا مي شود و بر روي آن يک شکاف يک سانتي متري بر روي پوست بيضه داده مي شود سپس با يک وسيله جراحي لوله مني بر از محل خود بلند مي شود و از داخل کيسه بيضه خارج و قطع مي شود و سپس دو انتهاي قطع شده با نخهاي جراحي غير قابل جذب مسدود مي شوند. پس از قطع لوله هاي مني بر، بيضه ها به توليد اسپرم ادامه مي دهند ولي چون آنها دفع نمي شوند، توسط بدن جذب مي شوند. حتي اگر شما وازکتومي نکرده باشيد و مدت طولاني انزال نداشته باشيد، باز اسپرم توليد شده توسط بيضه جذب بدن مي شود. پس از بستن لوله ها، چند ماه طول مي کشد تا تعداد اسپرم مني صفر شود، چون اسپرمهاي از قبل توليد شده هنوز در سيستم توليد مثل هستند و بايد با انزالهاي مکرر خارج شده و در نهايت صفر شوند. معمولا دو ماه طول مي کشد تا پس از بستن لوله هاي مني بر تعداد اسپرم در مايع مني صفر شود. هر قدر تعداد نزديکيها بيشتر باشد، زودتر تعداد اسپرم مايع مني صفر مي شود. بنابراين پس از بستن لوله هاي مني (وازکتومي) بر تا موقعي که تعداد اسپرم مايع مني صفر نشده است، بايد از روشهاي ديگر جلوگيري از حاملگي استفاده کرد. معمولا پس از بستن لوله هاي مني بر بايد هر چهار هفته يک آزمايش انجام داد و مطمئن شد که ديگر مايع مني حاوي اسپرم نيست.
پس از وازکتومي يک لباس زير مخصوص است که شما آنرا مي پوشيد تا با ايجاد پانسمان فشاري مانع از جمع شدن خون در محل برش شود. بهتر است شما پس از وازکتومي بقيه روز را استراحت کنيد. تا جند روز مختصر درد در محل برش خواهيد داشت. يک هفته بايد از برداشتن وسايل سنگين خودداري کنيد. معمولا يک هفته بعد شما مي توانيد رابطه زناشوئي خود را از سر بگيريد. ولي بخاطر داشته باشيد که هنوز خانم شما مي تواند حامله شود. معمولا حدود 20 انزال لازم است تا تعداد اسپرم مايع مني صفر شود. وازکتومي سبب کاهش ميل جنسي، کاهش ارضاء جنسي و اختلال نعوظ نمي شود. تا چند ماه پس از وازکتومي شما ممکن است هنگام برانگيختگي جنسي يک درد مختصر در ناحيه بيضه ها حس کنيد. بايد بخاطر داشته باشيد که ميزان موفقيت وازکتومي بسته به روش انجام آن 99 درصد است و صد در صد نمي باشد. از هر هزار نفر خانم که شوهر آنها وازکتومي کرده است، يک نفر در سال اول پس از وازکتومي حامله مي شود. بنده مواردي ديده ام که حاملگي پس از وازکتومي سبب مشکلات شديد در زندگي زناشوئي و انواع اتهامها شده است. اين موضوع از اين نظر ذکر شد که ميزان موفقيت وازکتومي صد در صد نيست ولي تقريبا در حدود صد در صد است. علت شکست وازکتومي اين است که دو انتهاي بريده شده بهم رسيده و دوباره لوله هاي مني بر کاناليزه مي شوند. بنابراين هنگام وازکتومي سعي مي شود يک تکه از لوله هاي مني بر برداشته شده و دو انتهاي آنها دور از هم و در سطوح متفاوت (نه روبروي هم) بسته شوند.
عوارض وازکتومي کدامها هستند؟ وازکتومي داراي عوارض بسيار اندک است ولي ممکن است موارد زير اتفاق بيفتند:
· خونريزي زير جلدي و تجمع خون در محل
· عفونت زخم و در مواردي عفونت بيضه
· نشت اسپرم ار انتهاي بريده شده لوله هاي مني بر و ايجاد يک سفتي موضعي که در اصطلاح به آن گرانولوم مي گويند
· اسپرم پس از توليد در بيضه توسط يک لوله اي بنام اپيديديم منتقل مي شود. اپيديديم در انتها تبديل به لوله هاي مني بر مي شود (شکل 5). گاها پس از وازکتومي، اپيديديم دچار التهاب مي شود.
· در موارد بسيار نادر دو انتهاي لوله هاي مني بر با رشد به همديگر رسيده و مجددا مرد بارور مي شود.
مزاياي وازکتومي يا بستن لوله هاي مني بر
· وازکتومي يک روش دائمي براي جلوگيري از حاملگي حاملگي است.
· آن ارزان و ساده تر از بستن لوله ها در خانمها است.
· مقرون به صرفه بوده و نياز به استفاده از روشهاي ديگر که گاها نيز پر عارضه هستند نيست.
وازکتومي از بيماريهاي آميزشي مثل ايدز جلوگيري نمي کند. بنابرين اقدامات پيشگيري کننده مثل استفاده از کاندوم بايد صورت گيرد. شما بايد موقعي اقدام به وازکتومي کنيد که مطلقا بعدها نخواهيد پدر شويد. در بضي کشورها مردانيکه تقاضاي وازکتومي دارند را چند ماه در ليست انتظار مي گذارند تا براي اخذ تصميم نهائي فرصت کافي داشته باشند.
منبع:
دکتر صفری نژاد
شرح موضوع