باورهای تغذیه‌ای رایج اما نادرست!

یکی از رایج‌ترین باورهای نادرست بین مردم این است که فکر می‌کنند خوردن قند و شکر باعث دیابت می‌شود. اگر شما به دیابت مبتلا هستید، باید در مورد دریافت کربوهیدرات و قند و شکر و کنترل قند خون و نوسانات آن دقت کافی داشته باشید و از یک متخصص تغذیه حتماً کمک بگیرید، ولی مسئله این است که خوردن قند و شکر منجر به دیابت نمی‌شود، بلکه زیاده‌روی در مصرف قند و شکر و به طور کلی شیرینی‌ها باعث اضافه وزن و چاقی می‌شود و یکی از مهم‌ترین فاکتورهای خطر دیابت نوع ۲، چاقی می‌باشد. چاقی و دریافت بالای شیرینی‌ها در کنار عدم تحرک، فرد را مستعد ابتلا به دیابت می‌کند.

شکر قهوه‌ای در واقع همان شکر دانه‌ای سفید است که به آن ملاس اضافه شده است و مواد معدنی بیشتری دارد، اما در مصرف در میزان کم تفاوت چندانی از نظر محتوای مواد معدنی بین شکر قهوه‌ای و سفید نیست. پس این باور که شکر قهوه‌ای بهتر از شکر سفید است، نادرست می‌باشد و در واقع تفاوت چندانی با هم ندارند.

واقعیت این است که بدن ما به چربی نیاز دارد. چربی‌ها به جذب بسیاری از مواد مغذی مثل ویتامین‌های محلول در چربی کمک می‌کنند، باعث نقل و انتقال عصبی می‌شوندو ...، اما اگر در میزان زیاد مصرف شوند، باعث اضافه وزن، گرفتگی عروق و مشکلات قلبی- عروقی و بعضی از انواع سرطان‌ها می‌گردند. نکته دیگر اینکه تمام چربی‌ها یکسان نیستند (ارزش غذایی یکسانی ندارند). بعضی از چربی‌ها مفیدند و باعث ارتقاء سلامت فرد می‌شوند، در حالی که برخی دیگر باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شوند. راه حل این است که چربی‌های بد (چربی‌های اشباع و ترانس) را با چربی‌های خوب (چربی‌های غیر اشباع تک بانده و چند بانده) جایگزین کنیم.

برخلاف تصور مردم، رنگ پوسته تخم مرغ هیچ ارتباطی با کیفیت، طعم، ارزش غذایی تخم مرغ و نحوه پخت آن ندارد. رنگ پوسته بستگی به نژاد و گونه مرغ دارد. تخم مرغ‌های با پوسته سفید توسط مرغ‌هایی با پر سفید و تخم مرغ‌های با پوسته قهوه‌ای توسط مرغ‌هایی با پر قرمز تولید می‌شوند.

در حقیقت کلسترول موجود در غذاهای دریایی و گوشت‌ها اثر ناچیزی بر کلسترول خون در بیشتر افراد دارد. اسیدهای چرب اشباع و ترانس بیشترین اثر را در افزایش کلسترول خون دارند. اسیدهای چرب اشباع معمولاً در غذاهای حیوانی مانند گوشت، محصولات لبنی، کره، خامه، روغن نارگیل و غذاهای آماده (Fast Food) و اسیدهای چرب ترانس در غذاهای سرخ شده، غذاهای آماده، مارگارین و روغن‌های نباتی هیدروژنه وجود دارند.

این درست است که مغزها نسبتاً پر کالری هستند، اما این نکته را نیز از یاد نبرید که مغزها و دانه‌های روغنی بخشی از یک رژیم غذایی سالم هستند. مغزها غنی از اسیدهای چرب غیراشباع تک بانده و چند بانده (چربی‌های خوب) هستند که باعث ارتقاء سلامت فرد می‌شوند و مطالعات نشان داده‌اند که باعث کاهش کلسترول بد (LDL) و کاهش خطر بیماری‌های قلبی- عروقی می‌شوند. بهترین راه حل برای مصرف مغزها این است که در رژیم غذایی جایگزین غذاهایی شوند که غنی از اسیدهای چرب اشباع (چربی‌های بد) هستند.

بسیاری از رژیم‌های کم کربوهیدرات در واقع میزان کربوهیدرات لازم برای نیاز روزانه بدن را تأمین نمی‌کنند. بنابراین بدن شما شروع به سوزاندن ذخایر کربوهیدرات بدن یعنی گلیکوژن برای تولید انرژی می‌کند. زمانی که گلیکوژن سوزانده می‌شود، آب آزاد می‌کند. بنابراین کاهش وزن اولیه چشمگیری که در شروع رژیم کم کربوهیدرات می‌بینیم در واقع آب بدن (که ناشی از سوختن گلیکوژن است) می‌باشد که از دست می‌رود. واقعیت این است که رژیم‌های کم کربوهیدرات اغلب کم کالری نیز هستند. ممکن است فرد روزانه یک رژیم ۱۰۰۰ کیلوکالری دریافت کند که بسیار کم کالری است.برای کاهش نیم کیلوگرم در هفته فقط کافی است که از دریافت روزانه خود ۵۰۰ کیلوکالری کم کنید و دریافت متعادلی از تمام گروه‌های غذایی داشته باشید، نه اینکه کربوهیدرات حذف یا خیلی محدود شود، زیرا بدن شما به حداقل دریافت کربوهیدرات در روز نیاز دارد.

این تصور که یک خانم چون حامله است و ۲ نفر حساب می‌شود و باید به اندازه ۲ نفر غذا بخورد، کاملاً اشتباه است و منجر به اضافه وزن بالا و مشکلات بسیاری در طی حاملگی، زایمان و حتی پس از زایمان می‌شود. در طی ۳ ماهه نخست بارداری نیاز انرژی روزانه به اندازه ۱۰۰ کیلوکالری افزایش می‌یابد و این میزان در ۳ ماهه دوم و سوم بارداری به ۳۰۰ کیلوکالری در روز می‌رسد. اغلب ممکن است نیاز به مصرف مکمل مولتی ویتامین مینرال زیر نظر پزشک باشد.

خیلی از مردم فکر می‌کنند که با حذف وعده‌های غذایی، غذای کمتری خواهند خورد و بنابراین وزن کم می‌کنند، در حالی که این تصور درست نیست. افرادی که چنین فکر می‌کنند، به درستی نمی‌دانند که بدنشان چگونه کار می‌کند.زمانی که شما وعده‌های غذایی مثلاً شام یا صبحانه را حذف می‌کنید بدن فکر می‌کند شما در شرایط روزه‌داری هستید و بنابراین متابولیسم بدن به جبران کم می‌شود. به این ترتیب، شما تمایل به زیاده‌روی در وعده بعدی پیدا می‌کنید. اغلب اوقات حذف یک وعده غذایی و سپس پرخوری در وعده بعدی منجر به دریافت کالری خیلی بیشتر از حالتی می‌شود که آن وعده را دریافت می‌کردید. راه حل درست، دریافت وعده‌های غذایی سالم در حجم کم و دفعات بیشتر و میان وعده‌ها در طول روز است.

خیلی از مردم اشاره می‌کنند که اصلاً گوشت قرمز مصرف نمی‌کنند، چون برای سلامتی مضر است. درست است که در بسیاری از مطالعات نشان داده شده که مصرف گوشت قرمز به دلیل محتوای اسید چرب اشباع آن باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی- عروقی می‌شود و این نیز درست است که مرغ و بوقلمون دارای اسید چرب اشباع کمتری هستند، ولی با این حال دارای اسید چرب اشباع می‌باشند. زمانی از مصرف ماکیان اسید چرب اشباع کمتری به بدن می‌رسد که قسمت‌هایی که گوشت روشن دارد (قسمت‌های تیره مرغ و بوقلمون دارای اسید چرب اشباع بیشتری هستند)، بدون پوست خورده شود.

همچنان که اشاره شد بسیاری از باورهای غذایی رایج بین مردم، پایه و اساس علمی ندارد و حتی اشتباه است. امیدواریم که با افزایش دانش و اطلاعات تغذیه‌ای، بهتر بتوانیم در حفظ سلامتی خود کوشا باشیم.