خوشبختانه پیشرفت تکنیک های دندانپزشکی و تولید دارو ها و ابزار های جدید در ۳۰ سال گذشته این امکان را فراهم آورده است که به اغلب چنین بیمارانی اطمینان دهیم که ویزیت دندانپزشکی بسیار آسوده تر از روزگار کودکی آنهاست.
دارو هایی برای درد و اضطراب
دارو های بسیاری می توانند درد و اضطراب ناشی از اعمال دندانپزشکی را تخفیف دهند. از این دارو ها می توان به تنهایی یا همراه با تکنیک های آرامش بخشی استفاده کرد.
داروهای بی حسی موضعی:
دندانپزشکان با سوزنی ظریف این داروهای مهار کننده درد را در محل عمل تزریق می کنند. در اغلب موارد دارو در طول چند دقیقه موثر واقع می شود و برای حدود سه ساعت درد را از بین می برد.
امروزه دارو های لیدوکائین و مپیوکائین رایج ترین دارو های مورد استفاده برای این مقصود هستند. بسیاری از دندانپزشکان مقدار کمی اپی نفرین (آدرنالین) را نیز به این دارو ها می افزایند، آدرنالین عروق خونی را منقبض می کند و باعث می شود اثر داروی ضددرد مدت بیشتر ادامه یابد.البته در بیماران مبتلا به فشارخون بالا یا سایر اشکال بیماری قلبی _ عروقی این مخلوط را نباید به کار برد.
داروهای ضداضطراب:
دندانپزشک ممکن است پیش از انجام یک عمل بر روی دندان داروهایی برای کاهش اضطراب و آرام کردنتان به شما بدهد. در صورتی که قرار باشد چنین کاری انجام شود لازم است یک ساعت زودتر از زمان موعود به مطب دندانپزشک بروید تا زمان کافی برای تاثیر داروی ضداضطراب وجود داشته باشد.ضمناً با توجه به اثر خواب آلوده کننده این دارو ها نباید پس از ویزیت دکتر پشت رل بنشینید.
تسکین هوشیارانه:
داروهایی که در این روش مورد استفاده قرار می گیرند هوشیاری شما را کاهش می دهند تا درد را حس نکنید، بدون آنکه مانند بیهوشی عمومی تاثیری بر کارکرد های دیگر بدنی مانند تنفس و بلع داشته باشند.
دارو هایی از این نوع معمولاً برای تسکین اضطراب مورد استفاده قرار می گیرند، اما می توان آنها را با دارو های دیگر تخفیف دهنده درد ترکیب کرد. یکی از شایع ترین دارو ها از این نوع “اکسید نیترو” است که گاهی آن را “گاز خنده آور” هم می نامند.
این داروی گازی شکل مخلوط با اکسیژن را از طریق ماسک استنشاق می کنید. اکسید نیترو باعث ایجاد حالتی از آرامش و شلی عضلانی می شود که فوراً آغاز می شود و هنگامی که تنفس گاز را متوقف کنید به پایان می رسد.
این دارو عوارض جانبی اندکی دارد و برای اکثر افراد بی خطر است. البته برای اعمال دندانی طولانی تر دارو هایی که به صورت داخل وریدی تزریق می شوند، انتخاب های بهتری هستند.
در این مورد دندانپزشک شما یک داروی تسکین بخش یا ضداضطراب را با یک داروی ضددرد شبه افیونی و گاهی یک داروی باربیتوراتی مخلوط می کند. البته تنها دندانپزشکانی که به طور خاص برای این کار آموزش دیده اند و پروانه لازم را دارند مجاز به انجام این نوع تسکین بخشی اند.
بیهوشی عمومی:
در این نوع تسکین بخشی شما هوشیار نیستند و نمی توانید به طور مستقل تنفس کنید یا بلع انجام دهید. بیهوشی عمومی معمولاً برای اعمال جراحی دهان و فک به کار می رود.همچنین در مواردی که اضطراب فرد آنقدر شدید است که انجام اعمال دندانپزشکی معمول را غیر ممکن می کند ممکن است از این روش استفاده شود.
گرچه بیهوشی عمومی برای اغلب افراد خطری ایجاد نمی کند، اما به هر حال خطر بیشتری نسبت به سایر اشکال تسکین بخشی دارد. تنها متخصصان بیهوشی می توانند این روش را به کار ببندند.
راه های جایگزین
برای برخی افراد اضطراب به علت دیدن صندلی دندانپزشکی، تحریک کنندگی صدای مته دندانپزشکی، یا ترس از استفراغ یا خفگی ممکن است به همان اندازه نگرانی درباره درد مهم باشد.
هیپنوتیسم و تخیل هدایت شده تمرینات آرامش بخشی و مشاوره می تواند به برطرف شدن اضطراب و ترس کمک کند، برای افرادی که از اعمال دندانپزشکی مضطرب نمی شوند، اما به دلایل مختلف نمی توانند دارو های ضددرد را تحمل کنند، رویکرد های زیرمی توانند به کنترل درد هم کمک کنند.
تخیل هدایت شده (Guided Imagery): شما می توانید با تصور درآوردن صحنه های خوشایند و آرام بخش ذهن تان را از آنچه در دهانتان رخ می دهد، جدا کنید.
به مکانی فکر کنید که خاطراتی خوش از آن دارید و خودتان را به تصور درآورید که به آنجا رفته اید، بر جزییات حسی تمرکز کنید _ برای مثال گرمای شن، صدای ملایم آبی که به ساحل برخورد می کند، آبی درخشان آسمان، یا نوازش باد بر روی صورت تان. خودتان را رها کنید تا تصوراتی که خلق کرده اید شما را با خود ببرد. هنگامی که آن مکان خوشایند را به خیال درمی آورید آهسته و عمیق نفس بکشید.
اگر افکار دیگری با این تصورات تداخل کرد، آنها را بپذیرید و سپس سعی کنید دوباره به بهشت ذهنی که ساخته اید بازگردید.اگر در روز های آینده وقت دندانپزشکی گرفته اید بهتر است چند باری این کار را تمرین کنید تا موقع انجام اعمال دندانی به راحتی بتوانید صحنه های آرامش بخش را به تخیل درآورید.
در زیر دو تمرین آرامش بخشی ساده آورده می شود که می توانید آنها را امتحان کنید:
تا جایی که ممکن است بر روی صندلی دندانپزشکی وضعیت راحتی به خود بگیرید. در حالی که چشم هایتان بسته و عضلاتتان را شل کرده اید، آهسته و عمیق تنفس کنید. یک کلمه کانونی مثلاً «آرام باش» یا «اوم» یا «آرامش» و مانند اینها انتخاب کنید و ضمن انجام تنفس آن کلمه را تکرار کنید، ذهنتان را تا جایی که ممکن است روشن نگه دارید. اگر افکار مزاحمی وارد ذهنتان شد، تمرکزتان را دوباره به تنفس تان و کلمه کانونی معطوف کنید.
دست تان روی شکم تان درست زیر ناف بگذارید تا بتوانید بالا و پایین رفتن ملایم شکم تان را هنگام تنفس احساس کنید. هوا را به درون ریه هایتان بفرستید. نفس تان را تا سه شماره حبس کنید. سپس هوا را بیرون بدهید. به اندازه سه شماره مکث کنید. به تنفس عمیق برای چند دقیقه ادامه دهید و بعد از هر دم و بازدم به اندازه سه شماره مکث کنید.
هیپنوتیسم: هیپنوتیسم برای بسیاری از افراد می تواند جای همه اشکال دیگر کنترل درد حین اعمال دندانپزشکی را بگیرد. این شیوه را می توان برای افرادی که به علت بیماری های مختلف نمی توانند بیهوشی را تحمل کنند هم به کار برد. هیپنوتیسم همچنین برای برطرف شدن ترس از سوزن های تزریقی دندانپزشکی موثر است. خود هپینوتیسم ممکن است شیوه ای عملی باشد: یک درمانگر متبحر در هیپنوتیسم می تواند به شما آموزش دهد چگونه خود را وارد یک حالت هیپنوتیسمی کنید.
نکاتی برای رفع اضطراب ناشی از اعمال دندانپزشکی
دندانپزشکی را پیدا کنید با کمک به شما برای کاهش اضطرابتان متعهد باشد. در مورد ترس هایتان با دندانپزشک صحبت کنید تا در مورد انتخا ب های درمانی برای درد و اضطراب اطلاع حاصل کنید.
با دندانپزشک تان در مورد یک پیام «توقف» توافق کنید تا در صورتی که لازم بود دندانپزشک انجام عمل روی دندان را ادامه ندهد و به شما استراحت بدهد.از نوشیدن نوشابه های کافئین دار پیش از رفتن به دندانپزشکی اجتناب کنید. این نوشابه ها ممکن است باعث تحریک پذیری و عصبی شدن شما شوند.
▪ حتی المقدور قرار دندانپزشکی را در اول روز بگذارید و شب پیش از آن به اندازه کافی بخوابید .
یک عضو خانواده یا یکی از دوستان تان را برای قوت قلب همراه خود ببرید.
▪ یک دستگاه پخش نوار یا سی دی قابل حمل همراه با هدفون به مطب ببرید و با گوش دادن به موسیقی مورد پسندتان پیش و در حین درمان ذهن خودتان را از عمل دندان دور کنید.
از تمرینات آرامش بخشی و تکنیک های تخیل هدایت شده استفاده کنید.
به طور منظم برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید، ویزیت های مکرر از چند طریق به شما کمک می کند: رابطه خوبی با دندانپزشک برقرار می کنید، با مواد و تجهیزات دندانپزشکی و اقدامات معمول در مطب آشنا می شوید، امکان تشخیص زودرس مشکلات دندانی فراهم و بالقوه نیاز به اعمال دندانی گسترده تر برطرف می شود.
راه هایی برای تسکین درد
امروز، با وجود تکنیک های پیچیده بی حسی می توان تقریباً اطمینان داشت که در مطب دندانپزشکی دردی به سراغ تان نخواهد آمد.گرچه پس از یک عمل دندانی دهان و دندان های شما از چند ساعت تا چند روز ممکن است بی حس بماند.
اما شاید با درد و تورم در محل عمل دندانی هم روبه رو شوید در زیر به چند نکته برای رفع این ناراحتی ها اشاره می کنیم:
تورم را با به کار بردن یخ پیچیده شده در یک پارچه مرطوب کاهش دهید.سوزش و درد به دنبال درمان های لثه را با قرقره کردن با محلول رقیق نمک یا سودا و آب تسکین دهید.
از داروهای مسکن معمول مثل آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید (آسپیرین نباید پس از اعمال جراحی مورد استفاده قرار گیرد.) دندانپرشک شما ممکن است دارو های ضددرد قوی تر را به دنبال اعمالی که دردشدیدتری ایجاد می کنند مانند کشیدن دندان، جاگذاری ایمپلنت و درمان کانال ریشه دندان، تجویز کند.
لینک منبع
دارو هایی برای درد و اضطراب
دارو های بسیاری می توانند درد و اضطراب ناشی از اعمال دندانپزشکی را تخفیف دهند. از این دارو ها می توان به تنهایی یا همراه با تکنیک های آرامش بخشی استفاده کرد.
داروهای بی حسی موضعی:
دندانپزشکان با سوزنی ظریف این داروهای مهار کننده درد را در محل عمل تزریق می کنند. در اغلب موارد دارو در طول چند دقیقه موثر واقع می شود و برای حدود سه ساعت درد را از بین می برد.
امروزه دارو های لیدوکائین و مپیوکائین رایج ترین دارو های مورد استفاده برای این مقصود هستند. بسیاری از دندانپزشکان مقدار کمی اپی نفرین (آدرنالین) را نیز به این دارو ها می افزایند، آدرنالین عروق خونی را منقبض می کند و باعث می شود اثر داروی ضددرد مدت بیشتر ادامه یابد.البته در بیماران مبتلا به فشارخون بالا یا سایر اشکال بیماری قلبی _ عروقی این مخلوط را نباید به کار برد.
داروهای ضداضطراب:
دندانپزشک ممکن است پیش از انجام یک عمل بر روی دندان داروهایی برای کاهش اضطراب و آرام کردنتان به شما بدهد. در صورتی که قرار باشد چنین کاری انجام شود لازم است یک ساعت زودتر از زمان موعود به مطب دندانپزشک بروید تا زمان کافی برای تاثیر داروی ضداضطراب وجود داشته باشد.ضمناً با توجه به اثر خواب آلوده کننده این دارو ها نباید پس از ویزیت دکتر پشت رل بنشینید.
تسکین هوشیارانه:
داروهایی که در این روش مورد استفاده قرار می گیرند هوشیاری شما را کاهش می دهند تا درد را حس نکنید، بدون آنکه مانند بیهوشی عمومی تاثیری بر کارکرد های دیگر بدنی مانند تنفس و بلع داشته باشند.
دارو هایی از این نوع معمولاً برای تسکین اضطراب مورد استفاده قرار می گیرند، اما می توان آنها را با دارو های دیگر تخفیف دهنده درد ترکیب کرد. یکی از شایع ترین دارو ها از این نوع “اکسید نیترو” است که گاهی آن را “گاز خنده آور” هم می نامند.
این داروی گازی شکل مخلوط با اکسیژن را از طریق ماسک استنشاق می کنید. اکسید نیترو باعث ایجاد حالتی از آرامش و شلی عضلانی می شود که فوراً آغاز می شود و هنگامی که تنفس گاز را متوقف کنید به پایان می رسد.
این دارو عوارض جانبی اندکی دارد و برای اکثر افراد بی خطر است. البته برای اعمال دندانی طولانی تر دارو هایی که به صورت داخل وریدی تزریق می شوند، انتخاب های بهتری هستند.
در این مورد دندانپزشک شما یک داروی تسکین بخش یا ضداضطراب را با یک داروی ضددرد شبه افیونی و گاهی یک داروی باربیتوراتی مخلوط می کند. البته تنها دندانپزشکانی که به طور خاص برای این کار آموزش دیده اند و پروانه لازم را دارند مجاز به انجام این نوع تسکین بخشی اند.
بیهوشی عمومی:
در این نوع تسکین بخشی شما هوشیار نیستند و نمی توانید به طور مستقل تنفس کنید یا بلع انجام دهید. بیهوشی عمومی معمولاً برای اعمال جراحی دهان و فک به کار می رود.همچنین در مواردی که اضطراب فرد آنقدر شدید است که انجام اعمال دندانپزشکی معمول را غیر ممکن می کند ممکن است از این روش استفاده شود.
گرچه بیهوشی عمومی برای اغلب افراد خطری ایجاد نمی کند، اما به هر حال خطر بیشتری نسبت به سایر اشکال تسکین بخشی دارد. تنها متخصصان بیهوشی می توانند این روش را به کار ببندند.
راه های جایگزین
برای برخی افراد اضطراب به علت دیدن صندلی دندانپزشکی، تحریک کنندگی صدای مته دندانپزشکی، یا ترس از استفراغ یا خفگی ممکن است به همان اندازه نگرانی درباره درد مهم باشد.
هیپنوتیسم و تخیل هدایت شده تمرینات آرامش بخشی و مشاوره می تواند به برطرف شدن اضطراب و ترس کمک کند، برای افرادی که از اعمال دندانپزشکی مضطرب نمی شوند، اما به دلایل مختلف نمی توانند دارو های ضددرد را تحمل کنند، رویکرد های زیرمی توانند به کنترل درد هم کمک کنند.
تخیل هدایت شده (Guided Imagery): شما می توانید با تصور درآوردن صحنه های خوشایند و آرام بخش ذهن تان را از آنچه در دهانتان رخ می دهد، جدا کنید.
به مکانی فکر کنید که خاطراتی خوش از آن دارید و خودتان را به تصور درآورید که به آنجا رفته اید، بر جزییات حسی تمرکز کنید _ برای مثال گرمای شن، صدای ملایم آبی که به ساحل برخورد می کند، آبی درخشان آسمان، یا نوازش باد بر روی صورت تان. خودتان را رها کنید تا تصوراتی که خلق کرده اید شما را با خود ببرد. هنگامی که آن مکان خوشایند را به خیال درمی آورید آهسته و عمیق نفس بکشید.
اگر افکار دیگری با این تصورات تداخل کرد، آنها را بپذیرید و سپس سعی کنید دوباره به بهشت ذهنی که ساخته اید بازگردید.اگر در روز های آینده وقت دندانپزشکی گرفته اید بهتر است چند باری این کار را تمرین کنید تا موقع انجام اعمال دندانی به راحتی بتوانید صحنه های آرامش بخش را به تخیل درآورید.
در زیر دو تمرین آرامش بخشی ساده آورده می شود که می توانید آنها را امتحان کنید:
تا جایی که ممکن است بر روی صندلی دندانپزشکی وضعیت راحتی به خود بگیرید. در حالی که چشم هایتان بسته و عضلاتتان را شل کرده اید، آهسته و عمیق تنفس کنید. یک کلمه کانونی مثلاً «آرام باش» یا «اوم» یا «آرامش» و مانند اینها انتخاب کنید و ضمن انجام تنفس آن کلمه را تکرار کنید، ذهنتان را تا جایی که ممکن است روشن نگه دارید. اگر افکار مزاحمی وارد ذهنتان شد، تمرکزتان را دوباره به تنفس تان و کلمه کانونی معطوف کنید.
دست تان روی شکم تان درست زیر ناف بگذارید تا بتوانید بالا و پایین رفتن ملایم شکم تان را هنگام تنفس احساس کنید. هوا را به درون ریه هایتان بفرستید. نفس تان را تا سه شماره حبس کنید. سپس هوا را بیرون بدهید. به اندازه سه شماره مکث کنید. به تنفس عمیق برای چند دقیقه ادامه دهید و بعد از هر دم و بازدم به اندازه سه شماره مکث کنید.
هیپنوتیسم: هیپنوتیسم برای بسیاری از افراد می تواند جای همه اشکال دیگر کنترل درد حین اعمال دندانپزشکی را بگیرد. این شیوه را می توان برای افرادی که به علت بیماری های مختلف نمی توانند بیهوشی را تحمل کنند هم به کار برد. هیپنوتیسم همچنین برای برطرف شدن ترس از سوزن های تزریقی دندانپزشکی موثر است. خود هپینوتیسم ممکن است شیوه ای عملی باشد: یک درمانگر متبحر در هیپنوتیسم می تواند به شما آموزش دهد چگونه خود را وارد یک حالت هیپنوتیسمی کنید.
نکاتی برای رفع اضطراب ناشی از اعمال دندانپزشکی
دندانپزشکی را پیدا کنید با کمک به شما برای کاهش اضطرابتان متعهد باشد. در مورد ترس هایتان با دندانپزشک صحبت کنید تا در مورد انتخا ب های درمانی برای درد و اضطراب اطلاع حاصل کنید.
با دندانپزشک تان در مورد یک پیام «توقف» توافق کنید تا در صورتی که لازم بود دندانپزشک انجام عمل روی دندان را ادامه ندهد و به شما استراحت بدهد.از نوشیدن نوشابه های کافئین دار پیش از رفتن به دندانپزشکی اجتناب کنید. این نوشابه ها ممکن است باعث تحریک پذیری و عصبی شدن شما شوند.
▪ حتی المقدور قرار دندانپزشکی را در اول روز بگذارید و شب پیش از آن به اندازه کافی بخوابید .
یک عضو خانواده یا یکی از دوستان تان را برای قوت قلب همراه خود ببرید.
▪ یک دستگاه پخش نوار یا سی دی قابل حمل همراه با هدفون به مطب ببرید و با گوش دادن به موسیقی مورد پسندتان پیش و در حین درمان ذهن خودتان را از عمل دندان دور کنید.
از تمرینات آرامش بخشی و تکنیک های تخیل هدایت شده استفاده کنید.
به طور منظم برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید، ویزیت های مکرر از چند طریق به شما کمک می کند: رابطه خوبی با دندانپزشک برقرار می کنید، با مواد و تجهیزات دندانپزشکی و اقدامات معمول در مطب آشنا می شوید، امکان تشخیص زودرس مشکلات دندانی فراهم و بالقوه نیاز به اعمال دندانی گسترده تر برطرف می شود.
راه هایی برای تسکین درد
امروز، با وجود تکنیک های پیچیده بی حسی می توان تقریباً اطمینان داشت که در مطب دندانپزشکی دردی به سراغ تان نخواهد آمد.گرچه پس از یک عمل دندانی دهان و دندان های شما از چند ساعت تا چند روز ممکن است بی حس بماند.
اما شاید با درد و تورم در محل عمل دندانی هم روبه رو شوید در زیر به چند نکته برای رفع این ناراحتی ها اشاره می کنیم:
تورم را با به کار بردن یخ پیچیده شده در یک پارچه مرطوب کاهش دهید.سوزش و درد به دنبال درمان های لثه را با قرقره کردن با محلول رقیق نمک یا سودا و آب تسکین دهید.
از داروهای مسکن معمول مثل آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید (آسپیرین نباید پس از اعمال جراحی مورد استفاده قرار گیرد.) دندانپرشک شما ممکن است دارو های ضددرد قوی تر را به دنبال اعمالی که دردشدیدتری ایجاد می کنند مانند کشیدن دندان، جاگذاری ایمپلنت و درمان کانال ریشه دندان، تجویز کند.
لینک منبع
شرح موضوع