کود بی ضرر چه کودی است

ابتلا به سرطان تنها يکي از عوارض استفاده از کودهاي شيميايي است.

يک متخصص تغذيه و رژيم درماني با بيان اينکه چندي پيش عده اي از افراد به دليل استفاده از صيفي جاتي که قبل از تمام شدن دوره کارنس به بازار عرضه شده بودند دچار فلج حنجره شده اند، نسبت به عوارض خطرناک استفاده بي رويه از کودهاي شيميايي در محصولات کشاورزي هشدار داد.

دکتر ضياءالدين مظهري گفته «متاسفانه استفاده نابجا از کودهاي ازته و نيتراته براي افزايش بهره وري زمين باعث شده که بافت طبيعي مواد غذايي بسيار درهم ريخته شود. اصولا نيترات هايي که به صورت کود وارد زمين مي شود مي تواند وارد آب هاي زيرزميني (که اغلب آب شرب روستايي و شهرها را تامين مي کند) شده که باعث افزايش سطح نيترات آن مي شود در نتيجه موجب افزايش تشکيل نيتروزامين که ماده اي سرطان زا است مي شود و حتي چنين آب هايي براي شرب و يا تهيه غذاي نوزادان و خردسالان منع مصرف دارد و مناسب تغذيه کودکان زير يکسال نيست.»

عدم تجزيه کودها در محصولات کشاورزي و انتقال به مصرف کننده

وي ادامه داد:« علاوه بر اين مسئله کودهاي شيميايي و يا آفت کش هايي که نيمه عمر طولاني تري دارند در صورتي که در زمان عرضه محصولات به بازار، سموم به کار برده شده تجزيه و بي اثر نشده باشند، مي توانند به طور ثانويه به مصرف کنندگان انتقال پيدا کرده و سلامتي و نشاط آنها را تحت تاثير قرار دهند. کما اينکه چندي پيش گزارش شده بود در حوالي کرمانشاه به علت استفاده نابجا از سموم غيراستاندارد براي دفع آفات صيفي جات خصوصا خيار که آثاري از سم بر روي پوست خيار باقيمانده بود تعدادي از افراد مصرف کننده را دچار فلج حنجره نموده بود.»

اين متخصص تغذيه افزود: «حتي بعضي از آلودگي هاي ميکروبي ناشي از بکارگيري کودهاي طبيعي مختلف نيز مي توانند آلودگي هاي خطرناکي را به مصرف کنندگان توليدات کشاورزي سرايت بدهند که نمونه بارز آن مرگ و ميرهايي بود که در سال گذشته در کشورهاي اروپايي و امريکايي از طريق مصرف صيفي جات آلوده به ايکولاي رخ داده بود.»

اين متخصص تغذيه گفته « ما مي توانيم با شستن و يا حرارت دادن مواد غذايي، بعضي از آلودگي ها را از بين ببريم ولي ترکيباتي که در بافت مواد غذايي و يا مواد حيواني است با هيچ ترفندي قابل از بين بردن نيست خصوصا سبزيجاتي که ريشه اي هستند بيشتر در معرض تراکم اين مواد هستند.»

وي گفت: « در گذشته دغدغه خاطر متخصصين تغذيه آبياري صيفي جات و سبزيجات با آب فاضلاب ها بود. عليرغم اينکه آبياري با فاضلاب ها موجب جذب مواد مغذي زياد به خاک و رشد گسترده گياهان مي شود ولي به دليل اينکه در فاضلاب ها مواد شيميايي و فلزات سنگين فراواني مانند سرب و جيوه وکادميوم وجود دارد که از طريق آوندهاي چوبي و آبکش جذب شده و به بافت هاي گياهان رسوخ مي نمايند که به هيچ وجه و از هيچ طريق برطرف شدني نيست.»

دکتر مظهري افزود: «خوشبختانه با اقدامات به موقع مسئولين بهداشتي کشور اين روش آبياري سبزيجات و صيفي جات تحت کنترل درآورده شده و مقدار وقوع آن بسيار کاهش يافته است. نکته قابل تاکيد اين است که آنچه که در بافت گياهان و ميوه ها و حيوانات رسوخ مي يابند با هيچ عواملي قابل رفع نمي باشند، و نه با پختن و نه با شستن.»

وي با بيان اينکه ابتلا به سرطان تنها يکي از عوارض استفاده بي رويه از کودهاي شيميايي است هشدار داده «حساسيت هاي پوستي و مختل شدن سيستم ايمني بدن و ابتلا به بيماري هاي خودايمني نظير ام اس و ديابت هاي زودرس وابسته به انسولين نيز از ديگر عوارض استفاده بي رويه از کودهاي شيميايي است. سيستم ايمني بدن تحت تاثير راديکال هاي آزادي که از طريق سموم و آفت کش ها و کودهاي مختلف وارد بدن مي شود گاهي چنان سردرگم مي شود که خود سيستم ايمني که بايد به بيگانه حمله کند و آنها را از پا درآورد تا سلامت وجود انسان حفظ شود به اندام هاي بدن حمله مي کند که در اصطلاح به آن بيماري خودايمني گويند.»

اين متخصص تغذيه و رژيم درماني در پاسخ به اينکه آيا اين سموم خصوصا سم ددت از طريق شيرمادر وارد بدن نوزاد مي شود و اگر آري تا چه حد مي تواند براي نوزاد خطرناک باشد، گفت:« همواره توصيه مي شده مادران به هنگام بيماري و مصرف دارويي خاص نمي توانند به نوزاد شير دهند اما خوشبختانه بعدا تحقيقات نشان داد که شيرمادر به جز تعداد معدودي از داروها، با وجود مصرف اغلب داروها ايمن تر ازغذاهاي ديگر است البته تعدادي از سموم از جمله ددت و ساير مواد آفت کشي که داراي نيمه عمر بسيار طولاني هستند و در سم پاشي هاي محيطي براي دفع آفات و حشرات بکار برده مي شوند قادر به آلوده ساختن شير مادران و انتقال به نوزاد شيرخوار مي باشند.»

وي تاکيد کرد:« استفاده از کود و مواد ضد انگل تنها موادي نيستند که مي توانند باعث آلودگي مادر و شيرمادر شود بلکه استفاده نابجا از آفت کش ها در منزل مي تواند آلودگي را در همه خانواده از جمله بچه هاي غير شيرخوار نيز ايجاد کند. بعضي از آفت کش ها ترکيبات بسيار پايداري دارند که اگر به ماندگاري و زمان نيمه عمر آنها مراجعه فرماييد مي بينيد که در بين آن برخي ترکيبات مثلا ددت بسيار پايدار و ماندگارترهستند.»

دکتر مظهري هشدار داد:« آلودگي هاي محيط زيست خصوصا در دوران بارداري نيز بسيار اهميت دارند چرا که مي توانند از طريق مايعات و جامدات مصرفي مادر، بچه را در دوران رشد جنيني اش تحت تاثير قرار دهند.»

چندی پیش، دبیر پنجمین همایش سالانه انجمن سرطان ایران نسبت به شیوع سرطان‌های دستگاه گوارش هشدار داد و گفت که ‌بقایای سموم و كودهای شیمیایی در محصولات كشاورزی، سلامت ایرانیان را به خطر انداخته و باید از به كارگیری كودهای ازته ممانعت به عمل آید. تحقیقات ‌نشان داده‌اند که نیترات موجود در این کودها موجب انواع سرطان‌های گوارشی می‌شود. از طرفی سرطان معده هم‌اكنون شایع‌ترین نوع سرطان در ایران است که متاسفانه همچنان در حال افزایش است و یكی از دلایل این امر می‌تواند استفاده از كودهای نیترات‌دار به خصوص در نواحی شمالی كشورمان باشد.

مهندس وحید متقی، کارشناس ارشد کشاورزی، در این باره توضیح می دهند:

استفاده از کودهای شیمیایی چه عوارضی را به میوه‌ها و سبزی‌هایی که مصرف می‌کنیم، تحمیل می‌کند؟

سال‌ها ست كه كشورهای توسعه یافته و پیشرفته، استفاده از كودهای شیمیایی را به دلیل سرطان‌زا بودن‌شان ممنوع اعلام كرده‌اند، اما متاسفانه در کشور ما برای واردات این کودها یارانه پرداخت می‌شود و باید بدانید که این کودها سرطان‌ زا هستند.

با توجه به سرطان‌زا بودن این کودها، چرا همچنان از این کودها استفاده می‌شود؟

استفاده از این كودها موجب بزرگ و سنگین شدن سبزی‌های غده‌ای مانند سیب زمینی‌ می‌شود و سود بیشتری را برای باغدار به دنبال دارد و بیشتر این باغداران نیز نمی‌دانند که این کودها به عنوان یك عامل سرطان‌زا شناخته شده اند و مسئولان باید در این زمینه هر چه زودتر تدابیر لازم را بیندیشند، زیرا در حالی مردم را به خوردن سبزی و صیفی‌جات به منظور مقابله با سرطان ترغیب می‌كنیم كه به دلیل استفاده از كود ازته، این سبزی‌ها منشا سرطان‌ها هستند. از طرفی، گیاهان غده‌ای مانند سیب‌زمینی بیشتر كودهای اوره و فسفر را جذب می‌كنند و دلیل تیره و سیاه شدن سیب‌زمینی پس از برش دادن و در معرض هوا قرار گرفتن به وجود نیترات برمی گردد كه ماده‌ای سرطان‌زا است. حتی گفته می‌شود که مصرف بیش از حد سموم دفع آفات در شمال كشور، موجب افزایش روزافزون سرطان‌های دستگاه گوارش در این مناطق شده است. بر اساس آمار، سرطان معده نیز در بیشتر كشورهای دنیا از جمله در كشورهای آمریكایی، اروپایی، آفریقایی و حتی آسیایی در رده سوم و یا چهارم قرار دارد، اما در ایران در رده اول سرطان‌ها جای گرفته و همچنان رو به افزایش است و استفاده از كودهای حاوی نیترات یكی از دلایل عمده رشد این نوع سرطان‌ در ایران به حساب می‌آید.

كودهای شیمیایی هر تركیبی كه داشته باشند و با هر اصطلاحی شامل كودهای ازت، كودهای اوره و فسفره به كار گرفته شوند، اساس همه شان نیترات است كه در تمام این كودها وجود دارد و به عنوان ماده سرطان‌زا ته‌نشین می‌شود. در حقیقت به گفته متخصصان، همین نیترات است که موجب بروز سرطان‌های دستگاه گوارش می‌شود.

بیشترین جذب این سموم در چه سبزی‌هایی دیده می‌شود؟

نیترات می‌تواند در همه انواع سبزی و میوه نفوذ كند، اما محصولاتی كه در داخل زمین جای می‌گیرند مثل پیاز، سیب زمینی و هویج قابلیت جذب بیشتری دارند و نیتراتی را که به درون زمین نفوذ می‌كند، جذب می‌كنند. البته به طور كلی نیترات در سطح و عمق زمین بیشتر باقی می‌ماند و به همین دلیل انواع میوه و سبزی نیز كه به‌ صورت بوته‌ای در سطح زمین رشد می‌كنند و ارتفاع كمی دارند، بیشتر در معرض جذب این ماده سرطان‌زا قرار دارند، اما میوه‌های درختی و به‌طور كلی گیاهانی كه ارتفاع بیشتری دارند، كمتر در معرض نفوذ نیترات هستند.

امروزه وجود میوه‌ها و سبزیجات درشتی كه فاقد طعم و خاصیت‌های چند دهه پیش هستند، نیز ناشی از استفاده بی‌رویه همین كودهای شیمیایی و سموم دفع آفات و باقی ماندن تركیبات شان در این محصولات است.

متاسفانه ذرات این کودهای شیمیایی ممنوعه، به داخل میوه و سبزی راه پیدا می‌کند و با هیچ روشی از بین نمی‌رود و به همین دلیل است که گفته می‌شود مصرف چنین محصولاتی ابتلا به سرطان‌های گوارشی را به همراه دارد. باز هم تاکید می‌کنم که تغذیه گیاهان با كودهای شیمیایی و رعایت‌نكردن اصول علمی در تولید میوه و سبزی در ایران به مرز هشداردهنده‌ای رسیده است به گونه‌ای كه كارشناسان درباره آثار و پیامدهای منفی آن بر سلامت شهروندان اظهار نگرانی می‌كنند اما مسئولان، این امر را جدی نمی‌گیرند.

شما در این زمینه چه توصیه‌ای به هموطنان‌مان که این میوه‌ها و سبزی‌ها را مصرف می‌کنند، دارید؟

توصیه می‌کنم که هموطنان حتی‌الامکان از میوه‌ها و سبزی‌ها ارگانیک (بدون استفاده از کود شیمیایی و به طور طبیعی پرورش داده می شوند) استفاده کنند. از طرفی به دلیل آنکه بیشتر سموم محلول در چربی هستند، روی پوست میوه قرار گرفته و هنگام شستشو با آب از بین نمی‌روند. بنابراین توصیه می‌شود برای پاک کردن سموم از روی میوه‌ها و سبزی‌ها آنها را با كمی مواد ضدعفونی‌کننده یا نمک شسته و سبزی‌ها را کاملاً آب‌کشی کنند تا سم شان از بین برود.

به طور كلی، هر یک کیلوگرم میوه تازه باید 50 میلی‌گرم نیترات داشته باشد و اگر از این مقدار بیشتر شود، مضر خواهد بود. درشتی میوه‌ها نیز در بیشتر مواقع به دلیل نیترات بالای آنها است. بنابراین توصیه می‌شود در انتخاب میوه‌ها دقت كرده و از میوه‌های درشت صرفه نظر كنید. میوه‌های متوسط یا کوچک با رنگ روشن جزء مناسب‌ترین‌ها هستند، زیرا تیره بودن میوه نیز نشان دهنده نیترات بالای آن است. با این حال، بدن مکانیزم دفاعی قوی دارد که در برابر سموم وارد عمل شده و موجب دفع سموم می‌شود، ولی در صورتی که مواد مضر برای طولانی‌مدت وارد بدن شوند، می‌توانند اثرگذار باشند پس از چه کودی استفاده کنیم کود. شیمیایی سرطان زا کودحیوانی ناقل بیماری ایا کود مرغی غنی شده خوبه یا کود گوسفندی که تو روستا هست