چاقى و اضافه وزن به طور قطع با فشارخون بالا ارتباط دارد. شيوع اين مشكل در افراد جوان دچار اضافه وزن دو برابر و در افراد مسن و چاق ۵۰ درصد بيشتر از افراد داراى وزن طبيعى است. در مردان به ازاى هر ۱۰ درصد افزايش وزن، فشار خون ۶/۶ ميليمترجيوه بالاتر مى رود.
اكثر افراد مبتلا به پرفشارى علايمى ندارند، اما اين مشكل مى تواند آسيب هاى حاد يا مزمن به بخش هاى مختلف بدن وارد كند. در مغز اين مشكل به مويرگ هاى خونى آسيب مى رساند، در نتيجه سكته مغزى بروز مى كند. در چشم ها، پرفشارى سبب آسيب به مويرگ هاى خونى و بروز اختلال بينايى و در كليه ها نيز سبب نارسايى كليه مى شود. ممكن است علايمى از قبيل سردرد، دردهاى قفسه سينه و تنگى نفس نيز بروز كند.
مواردى از پرفشارى كه در حد مرز هستند، اغلب بدون درمان باقى مى مانند. درمان غيردارويى با كاهش مصرف نمك در رژيم غذايى، ترك سيگار، انجام ورزش منظم و استفاده از روش هاى شل كردن عضلات امكانپذير گاهى مواقع داروهاى ضد فشارخون نيز تجويز مى شوند.
غذاهاى مفيد
اغلب پزشكان بر اين باورند كه افراد دچار پرفشارى، نياز به كاهش دريافت سديم دارند. پتاسيم و كلسيم اضافى نيز مى تواند به كاهش فشارخون كمك كند.
ـ موز، زردآلو، انجير، گريپ فروت، هلو، انگور و آلو ميوه هايى سرشار از پتاسيم هستند و سيب زمينى، سير، بروكلى، كدو سبز، قارچ و گوجه فرنگى و سبزى ها سرشار از پتاسيم هستند. حبوبات نيز از اين نظر غنى اند. ميوه ها و سبزى ها داراى مقدار كم سديم هستند و بايد به وفور مصرف شوند. در مطالعات مقايسه اى ميان گياه خواران با افراد غيرگياه خوار، مشاهده شده است كه متوسط فشارخون گياه خواران كمتر است. يكى از علل اين تفاوت را دريافت بيشتر پتاسيم در گياه خواران دانسته اند.
ـ مركبات، توت ها و سبزى هاى داراى برگ سبز، منابع خوب ويتامين ث هستند. دريافت كم اين ويتامين با پرفشارى ارتباط دارد. مصرف مكمل ويتامين ث درافراد دچار پرفشارى و همچنين افراد سالم سبب كاهش فشارخون مى شود.
ـ گوشت و مرغ طبخ شده بدون نمك براى افراد دچار پرفشارى توصيه مى شود. براى معطركردن گوشت مى توان از سبزيهاى معطر، ادويه ها و ميوه ها استفاده كرد. به عنوان مثال براى گوشت گوسفند از مرزنگوش و مريم گلى، براى مرغ از شويد و ترخون و براى جگر از پرتقال مى توان استفاده كرد.
ـ ماهى تازه، منجمد يا كنسروشده بدون آب نمك هم مفيد هستند.
ـ سبزى هاى ريشه اى مانند سيب زمينى، همچنين برنج، ماكارونى، رشته ها و حليم بدون نمك و همچنين مواد نشاسته اى داراى سديم كم هستند و مى توان به عنوان پايه اى براى وعده غذايى از آنها استفاده كرد.
ـ دانه كنجد و سبزى هاى برگ سبز، منابع كم سديم و تأمين كننده كلسيم هستند.
ـ سير نيز به كاهش فشارخون كمك مى كند.
از چه غذاهايى بايد پرهيز كرد؟
ـ از مصرف سوسيس، كالباس، كنسرو گوشت، برگرها و ساير فرآورده هاى گوشتى به علت دارا بودن مقادير بالاى سديم بايد پرهيز كرد. سبزى هاى كنسروشده در آب نمك، زيتون شور، چيپس و ساير تنقلات شور نيز نبايد مصرف شوند.
ـ ماهى دودى يا كنسروشده و تن ماهى سرشار از سديم هستند.
ـ سس ها، سوپ ها، قرص هاى گوشت، كنسرو لوبيا و ساير غذاهاى آماده مصرف مى تواند سبب تشديد بيمارى شود.
ـ مصرف الكل با فشاربالا ارتباط داشته و مى تواند سبب تشديد بيمارى شود.
ـ در طبخ به جاى كره و روغن نباتى جامد بهتر است از روغن زيتون، سويا و كانولا استفاده كرد.
ـ مواد حاوى كافئين از قبيل قهوه، چاى، نوشابه هاى كولا و شكلات، سبب افزايش فشارخون مى شوند و بايد در حد اعتدال مصرف شوند.
ـ كاهش وزن و حفظ وزن طبيعى از اركان اساسى هر برنامه طراحى شده براى مقابله با پرفشارى هستند.
ـ نياز روزانه يك فرد بزرگسال به نمك يك دهم قاشق چاى خورى است. مقادير بيشتر نمك فقط در شرايط آب و هوايى گرم لازم است. در اين موارد يك قاشق چاى خورى نمك كافى خواهد بود.
ـ براى كاهش فشارخون پياده روى سريع ۳۰ تا ۴۵ دقيقه در روز و ۳ تا ۵ بار در هفته توصيه مى شود.
ـ مصرف سيگار سبب تشديد پرفشارى شده بنابراين توصيه به ترك سيگار مى شود.
www.iran-newspaper.com
اكثر افراد مبتلا به پرفشارى علايمى ندارند، اما اين مشكل مى تواند آسيب هاى حاد يا مزمن به بخش هاى مختلف بدن وارد كند. در مغز اين مشكل به مويرگ هاى خونى آسيب مى رساند، در نتيجه سكته مغزى بروز مى كند. در چشم ها، پرفشارى سبب آسيب به مويرگ هاى خونى و بروز اختلال بينايى و در كليه ها نيز سبب نارسايى كليه مى شود. ممكن است علايمى از قبيل سردرد، دردهاى قفسه سينه و تنگى نفس نيز بروز كند.
مواردى از پرفشارى كه در حد مرز هستند، اغلب بدون درمان باقى مى مانند. درمان غيردارويى با كاهش مصرف نمك در رژيم غذايى، ترك سيگار، انجام ورزش منظم و استفاده از روش هاى شل كردن عضلات امكانپذير گاهى مواقع داروهاى ضد فشارخون نيز تجويز مى شوند.
غذاهاى مفيد
اغلب پزشكان بر اين باورند كه افراد دچار پرفشارى، نياز به كاهش دريافت سديم دارند. پتاسيم و كلسيم اضافى نيز مى تواند به كاهش فشارخون كمك كند.
ـ موز، زردآلو، انجير، گريپ فروت، هلو، انگور و آلو ميوه هايى سرشار از پتاسيم هستند و سيب زمينى، سير، بروكلى، كدو سبز، قارچ و گوجه فرنگى و سبزى ها سرشار از پتاسيم هستند. حبوبات نيز از اين نظر غنى اند. ميوه ها و سبزى ها داراى مقدار كم سديم هستند و بايد به وفور مصرف شوند. در مطالعات مقايسه اى ميان گياه خواران با افراد غيرگياه خوار، مشاهده شده است كه متوسط فشارخون گياه خواران كمتر است. يكى از علل اين تفاوت را دريافت بيشتر پتاسيم در گياه خواران دانسته اند.
ـ مركبات، توت ها و سبزى هاى داراى برگ سبز، منابع خوب ويتامين ث هستند. دريافت كم اين ويتامين با پرفشارى ارتباط دارد. مصرف مكمل ويتامين ث درافراد دچار پرفشارى و همچنين افراد سالم سبب كاهش فشارخون مى شود.
ـ گوشت و مرغ طبخ شده بدون نمك براى افراد دچار پرفشارى توصيه مى شود. براى معطركردن گوشت مى توان از سبزيهاى معطر، ادويه ها و ميوه ها استفاده كرد. به عنوان مثال براى گوشت گوسفند از مرزنگوش و مريم گلى، براى مرغ از شويد و ترخون و براى جگر از پرتقال مى توان استفاده كرد.
ـ ماهى تازه، منجمد يا كنسروشده بدون آب نمك هم مفيد هستند.
ـ سبزى هاى ريشه اى مانند سيب زمينى، همچنين برنج، ماكارونى، رشته ها و حليم بدون نمك و همچنين مواد نشاسته اى داراى سديم كم هستند و مى توان به عنوان پايه اى براى وعده غذايى از آنها استفاده كرد.
ـ دانه كنجد و سبزى هاى برگ سبز، منابع كم سديم و تأمين كننده كلسيم هستند.
ـ سير نيز به كاهش فشارخون كمك مى كند.
از چه غذاهايى بايد پرهيز كرد؟
ـ از مصرف سوسيس، كالباس، كنسرو گوشت، برگرها و ساير فرآورده هاى گوشتى به علت دارا بودن مقادير بالاى سديم بايد پرهيز كرد. سبزى هاى كنسروشده در آب نمك، زيتون شور، چيپس و ساير تنقلات شور نيز نبايد مصرف شوند.
ـ ماهى دودى يا كنسروشده و تن ماهى سرشار از سديم هستند.
ـ سس ها، سوپ ها، قرص هاى گوشت، كنسرو لوبيا و ساير غذاهاى آماده مصرف مى تواند سبب تشديد بيمارى شود.
ـ مصرف الكل با فشاربالا ارتباط داشته و مى تواند سبب تشديد بيمارى شود.
ـ در طبخ به جاى كره و روغن نباتى جامد بهتر است از روغن زيتون، سويا و كانولا استفاده كرد.
ـ مواد حاوى كافئين از قبيل قهوه، چاى، نوشابه هاى كولا و شكلات، سبب افزايش فشارخون مى شوند و بايد در حد اعتدال مصرف شوند.
ـ كاهش وزن و حفظ وزن طبيعى از اركان اساسى هر برنامه طراحى شده براى مقابله با پرفشارى هستند.
ـ نياز روزانه يك فرد بزرگسال به نمك يك دهم قاشق چاى خورى است. مقادير بيشتر نمك فقط در شرايط آب و هوايى گرم لازم است. در اين موارد يك قاشق چاى خورى نمك كافى خواهد بود.
ـ براى كاهش فشارخون پياده روى سريع ۳۰ تا ۴۵ دقيقه در روز و ۳ تا ۵ بار در هفته توصيه مى شود.
ـ مصرف سيگار سبب تشديد پرفشارى شده بنابراين توصيه به ترك سيگار مى شود.
www.iran-newspaper.com
شرح موضوع