دانستنیهای بارداری
http://publicrelations.tums.ac.ir/
بارداري دوره اي از تغييرات هورموني و متابوليك عميق است كه بدن آنرا براي مدت نسبتاً كوتاهي تحمل مي كند و در طي آن تغييرات متعددي در پوست، ناخن و موها بروز مي كند، بثورات و تغييرات پوستي در طول بارداري فوق العاده شايع هستند، به علت شرايط خاص روحي و رواني زنان باردار، اين تغييرات مي توانند سبب بروز نگراني هايي شوند كه ممكن است مربوط به زيبايي ظاهري، امكان عود در بارداري هاي بعدي، اثرات بالقوه بر روي جنين و يا مجموعه اي از آنها باشد. بثوراتي كه در دوران بارداري مشاهده مي شوند همگي از اهميت يكساني برخوردار نيست.
برخي از آنها تغييرات پوستي شايعي هستند كه تقريباً در تمام زنان باردار ديده مي شوند. البته تعدادي از بيماري هاي پوستي نيز وجود دارند كه اختصاصاً با حاملگي همراه هستند. همچنين حاملگي مي تواند سبب تشديد يا تخفيف بسياري از بيماري هاي پوستي شود كه اختصاص به اين دوران ندارد.
تغييرات شايع در پوست و ضمايم
تيره شدن پوست (هيپرپيگمانتاسيون): درجات مختلفي از افزايش رنگدانه در پوست كه منجر به تيره شدن منتشر آن مي شود در 90 درصد زنان بارداري اتفاق مي افتد. اين تغيير در خانم هايي كه موي تيره و پوست سفيد دارند، ديده مي شود. قسمت هايي از بدن كه به طور طبيعي تيره تر هستند تيرگي بيشتري پيدا مي كنند مخصوصاً نوك سينه ها و هاله اطراف آنها، نواحي تناسلي و خط مياني ديواره شكم كه در اين زمان اصطلاحاً به آن خط سياه گفته مي شود.
همچنين گاهي تغيير مشابه در زير بغل و كشاله ران ها نيز مشهود است. اين تغيير رنگ معمولاً بعد از حاملگي از بين مي رود، ولي ممكن است درجاتي از آن باقي بماند.
همچنين در طول بارداري خال هاي تيره ممكن است بزرگتر و يا تيره تر شده و خال هايي كه قبلاً مورد توجه قرار نگرفته اند، مشخص گردند. بايد توجه داشت كه تغييرات ذكر شده در خال ها، به طور كم و بيش يكسان و متناسب در تمام خال ها تغييرات واضح در اندازه و يا رنگ پيدا كند و يا دچار علايمي نظير خارش، سوزش و يا احياناً خونريزي گردد، حتماً بايد توسط متخصص پوست بررسي گردد. يك طرح مشخص از تيره شدن پوست كه در حدود 70 درصد از زنان باردار مخصوصاً سبزه ها در نيمه دوم حاملگي ديده مي شود، ماسك حاملگي است كه در نواحي مختلف صورت ظاهر مي شود. اين تيرگي عموماً لب بالا، گونه ها، پيشاني و چانه را گرفتار مي كند و به دنبال تماس با آفتاب نيز تشديد مي شود. اين نواحي تيره عموماً به رنگ قهوه اي و اغلب دو طرفه و قرينه هستند. تغيير رنگ مشابه ماسك حاملگي در زنان غيرباردار كه از قرص هاي ضدبارداري استفاده مي كنند و يا گاهي حتي در مردان نيز ديده مي شود. ماسك حاملگي بعد از زايمان ممكن است از بين برود و يا به درجاتي پايدار باقي بماند.
مو: بيشتر زنان در دوران بارداري به درجاتي از پرمويي دچار مي شوند كه معمولاً در صورت، مشخص تر از ساير نواحي است. با اين وجود، احتمال گرفتاري بازو، ساق و پشت پا نيز وجود دارد، اين موي اضافي كه به علت افزايش در نسبت موهاي در حال رشد در مناطق مختلف بدن است، تحت تأثير عوامل هورموني بوده و در عرض 6 ماه پس از زايمان غالباً از بين مي رود. همچنين به علت مشابه يعني افزايش در نسبت موهاي در حال رشد، موهاي سر نيز پرپشت تر از حالت طبيعي شده و از ريزش طبيعي موها نيز به طور قابل ملاحظه اي كاسته مي شود. به همين دليل اغلب خانم ها از موهاي خود در طي دوران بارداري اظهار رضايت مي كنند. به دنبال زايمان و برگشت وضعيت هورموني بدن به حالت طبيعي برگشت پيدا مي كند كه اين حالت با ريزش موي نسبتاً شديدي در 3 الي 5 ماه پس از زايمان مشخص مي شود.
اكثر افراد به طور طبيعي روزانه حدود 50 تا 75 تار مو از دست مي دهند، ولي ريزش مو پس از زايمان به بيش از 100 مو در روز بالغ مي شود. اگر چه داشتن زايمان سخت و طولاني خصوصاً اگر همراه با خونريزي شديد باشد، در تشديد اين حالت مؤثر است، اما بر خلاف عقيده عموم، شير دادن به نوزاد تأثيري در روند آن ندارد. اين حالت نياز به درمان خاص نداشته و رشد مجدد طبيعي موها در عرض 6 ماه الي 1 سال كامل مي شود و تراكم موها به حالت پيش از بارداري بر مي گردد.
به ندرت در پايان حاملگي درجه خفيفي از پس نشيني خط رويش مو در ناحيه پيشاني و شقيقه ها بروز مي كند كه احتمال دارد به حالت طبيعي بازگشت نموده و يا به صورت غيرطبيعي باقي بماند.
همچنين به ندرت ممكن است افزايشي در موهاي تيپ مردانه در ناحيه صورت خصوصاً چانه، گردن و پشت لب در نيمه دوم حاملگي صورت گيرد. اين حالت ممكن است ناشي از افزايش ترشح هورمون هاي مردانه و يا ناشي از يك تومور ترشح كننده آنها باشد و لذا اين بيماران بايستي به دقت توسط پزشك مورد بررسي قرار گيرند. در صورتي كه عامل ايجاد كننده، تومور نباشد، اين مشكل در حاملگي هاي بعدي تكرار مي شود و اين حالت از پر مويي ممكن است بين حاملگي ها پسرفت پيدا كند اما هميشه كامل نيست.
ناخن ها: خانم هاي باردار اغلب از شكنندگي ناخن ها و ايجاد شيارهاي عرضي در آنها شكايت مي كنند و در مواردي نيز امكان دارد كه صفحه ناخن از بستر آن جدا گردد. اين تغييرات ناخني نيز به تغييرات هورموني در بدن نسبت داده مي شود، ولي از آن جاي كه ارتبا اين تغييرات با حاملگي نامشخص است، جهت بررسي ساير علل بايستي مورد معاينه قرار بگيرند. همچنين خطوط طولي تيره رنگي ممكن است در طول حاملگي در ناخن ها ديده شود.
غدد عرق: در بدن دو نوع كلي از غدد عرق وجود دارد. يك نوع كه به آن غدد عرق «اكرين» گفته مي شود، به طور منتشر در تمام بدن و مخصوصاً كف دست ها و پاها يافت مي شود.
منشأ تعريفي كه به طور طبيعي در نتيجة افزايش درجة محيط و يا فعاليت فيزيكي ايجاد مي شود اين غدد هستند. نوع ديگر كه به آنها غدد عرق «آپوكرين» گفته مي شود، به طور عمده در زير بغل ها و نواحي تناسلي يافت مي شود و ترشحات حاصل از آن ها در ايجاد بوي بدن دخالت دارند.
در طي بارداري فعاليت و ايجاد ترشح غدد اكرين به طور قابل ملاحظه اي در تمام بدن بجز كف دست و پا افزايش مي يابد كه اين افزايش تعريق احتمالاً منجر به افزايش شيوع جوش هاي عرق سوز نيز مي شود.
در مقابل، فعاليت غدد عرق آپوكرين كاهش يافته و سبب مي شود تا برخي از بيماري هاي مربوط به آنها نظير عرق جوش غدد آپوكرين در طي بارداري تخفيف پيدا كنند.
غدد چربي: ميزان ترشح غدد چربي پوست در حين حاملگي افزايش يافته و پس از زايمان به حالت طبيعي بر مي گردد. همچنين در دوران بارداري غدد چربي روي هاله نوك پستان بزرگ شده و به صورت برجستگي هاي كوچك قهوه اي رنگ ظاهر مي شوند. اين پديده بيشتر در سه ماه دوم و سوم حاملگي مشخص شده و گاهي در زنان غيرحامله نيز ديده مي شود.
عروق پوست: تغييرات متعددي در ساختمان و كاركرد عروق پوست در طي بارداري ممكن است رخ دهد. از آن جا كه تغييرات منحصر به حاملگي نبوده و ممكن است در ساير حالات نيز ديده شود توجه به آنها و درميان گذاشتن آنها با پزشك معالج ضروري است.
مهمترين اين تغييرات عبارتند از:
• آنژيوم عنكبوتي به شكل يك برجستگي قرمز رنگ به اندازة سرسنجاق كه داراي يك قسمت مركزي است و از اطراف آن عروق خوني متسع بشكل شعاعي خارج مي شود. اين ضايعه در افراد طبيعي نيز ديده مي شود، اما شيوع آن در حاملگي افزايش مي يابد به گونه اي كه در 70 درصد زنان باردار بوز مي كند.
پيدايش آنها بين ماه هاي دوم تا پنجم حاملگي بوده و به طور عمده در نيمه فوقاني بدن ظاهر شده و بيشتر در زنان سفيد پوست مشهود است. ضايعات معمولاً در طي 3 ماه پس از زايمان از بين مي روند.
• قرمزي كف دست در 40 درصد زنان سفيد پوست و 30 درصد زنان تيره پوست باردار ديده مي شود كه ممكن است به صورت نقطه در برجستگي هاي كف دست ظاهر شود.
• وريدهاي واريسي در پاها و هموروييد (بواسير) از عوارض شايع حاملگي است. بسياري از خانم هاي حامله دچار تورم در صورت، پلك ها، دست ها، و پاها مي شوند. اين تورم، صبح ها بيشتر است و بتدريج در طي روز از بين مي رود. با توجه با اين كه مشكلات قلبي، كليوي و عوارض ناشي از حاملگي مي توانند نماي مشابهي ايجاد كنند، مشورت با پزشك در خصوص الزامي است.
لثه ها: حدود 80 درصد زنان باردار دچار قرمزي و تورم در لثه ها مي شوند كه مخصوصاً اگر بهداشت دهان خوب نباشد، مي تواند به دردناك و زخمي شدن آنها منجر شود. گاهي نيز ضايعات عروقي كوچكي ممكن است در لثه ايجاد شوند كه به دنبال تماس (مواد غذايي، مسواك و...) دچار خونريزي مي شوند. اين تغييرات بعد از زايمان از بين مي روند. توجه به بهداشت دهان يك ضرورت مهم است.
خطوط كشش يا استريا: پيدايش استريا يك يافته شايع و مشخص در اكثر حاملگي هاست. اين خطوط در 90 درصد زنان باردار در ماه هاي ششم و هفتم حاملگي ابتدا در ديواره شكم ظاهر شده و بعداً به ميزان كمتري بر روي سينه ها نيز نمايان مي شوند و با شيوع و شدت كمتر ممكن است در ساير نواحي بدن نيز ديده شوند. علت پيدايش اين خطوط را به مجموعه اي از تغييرات هورموني، كشش بيش از اندازه پوست و پارگي برخي الياف بافت نگاهدارندة آن نسبت مي دهند. طول اين خطوط چند سانتي متر بوده و پهناي آنها از 1 تا 10 ميلي متر متغيير است و به رنگ صورتي تا ارغواني و گاهي همراه با خارش مختصر ظاهر مي شوند. رنگ اين خطوط معمولاً مدتي پس از خاتمه بارداري تبديل به رنگ خطوط معمولاً مدتي پس از خاتمه بارداري تبديل به رنگ پوست شده، مختصري فرو رفته و سرانجام چروكيده مي شوند. استريا معمولاً يك مشكل ظاهري است وليكن در برخي موارد مخصوصاً اگر وسيع باشد ممكن است زخمي شده و يا در جريان حوادث به سادگي پاره شود. بايد به خاطر داشت كه استريا در دوران بلوغ و در ارتباط با افزايش سريعتر حجم بدن نسبت به رشد پوست، در هر دو جنس به طور عمده در نواحي ران ها، باسن، كمر و سينه ممكن است ايجاد شود.
همچنين احتمال دارد ضايعات مشابهي در جريان برخي از بيماري ها و يا همزمان با مصرف انواعي از داروهاي موضعي يا سيستميك، خصوصاً تركيبات كورتون دار، ايجاد شود.
آويزهاي پوستي: ضايعاتي هستند كه در ماه هاي آخر حاملگي ظاهر گشته و به طور نسبي يا كامل پس از زايمان ناپديد مي شوند. اندازة آنها از سر يك سوزن تا يك نخود متفاوت بوده و بصورت زوايد برجسته به رنگ پوست يا كمي تيره تر در طرفين صورت، گردن، قسمت فوقاني سينه و زير پستان ها ديده مي شوند. به خاطر شباهت آنها به بعضي از انواع زگيل گاهي بيماران اين زائده هاي پوستي را با زگيل اشتباه مي گيرند.
بيماري هاي شايع خاص دوران بارداري
يك خانم حامله علاوه بر احتمال گرفتار به انواع بيماري هاي پوست نظير افراد ديگر، در معرض ابتلا به برخي بيماري ها نيز قرار دارد كه اختصاص به دوران بارداري دارند.
خارش حاملگي: حدود 20 درصد زنان باردار به درجاتي دچار خارش مي شوند كه در اكثر موارد ناشي از يك بيماري شناخته شده نظير كهير، اكزما، حساسيت هاي دارويي و يا ابتلا به عفونت هاي انگلي نظير گال است.
اما گروه كوچكي از خانم هاي حامله تنها مبتلا به يك خارش شديد هستند كه با هيچ ضايعة پوستي مشخصي همراه نيست كه به اين حالت، خارش حاملگي اطلاق مي شود. اين حالت، كه در سه ماهة سوم حاملگي شروع شده و اغلب محدود به شكم است (اگرچه ممكن است كاملاً منتشر باشد) ناشي از اختلال در ترشح صفرا در كبد (كلستاز) است. اين خارش معمولاً بعد از زايمان از بين مي رود وليكن در حاملگي هاي بعدي و يا هنگام مصرف قرص هاي ضدبارداري عود مي كند. اين حالت عموماً تأثيري بر سرنوشت حاملگي و يا سلامت جنين نداشته و تنها خر بالقوه آن اين است كه احتمال بروز سنگ هاي صفراوي در زنان مبتلا به اين عارضه بيشتر است.
بثورات كهيري دوران حاملگي: اين اختلال كه در 5/0 درصد تمام حاملگي ها بروز مي كند، به صورت پيدايش ضايعات كهيري است كه در سه ماهه سوم حاملگي ظاهر مي شوند. اين بيماري عموماً در بارداري اول بروز مي كند و به ندرت در حاملگي هاي بعدي تكرار مي شود و چنانچه عود داشته باشد شدت آن كمتر است. علت بيماري دقيقاً معلوم نيست و به افزايش غيرطبيعي وزن در مادر و جنين نسبت داده شده است.
علامت بيماري شامل پيدايش بثورات كهيري است كه شديداً با خارش همراه بوده و اغلب بيمار قادر به خوابيدن در شب نيست. اين بثورات معمولاً از ناحية شكم شروع شده و بيشتر محدود به خطوط استريا مي باشند. اما گاهي قسمت فوقاني بازوها و رانها نيز ممكن است گرفتار شود. در اغلب موارد ضايعات در عرض 2 تا 3 هفته پس از زايمان از بين مي روند، اما ممكن است تشديد قابل توجهي بلافاصله پس از زايمان مشاهده گردد. اين بيماري تأثيري بر روند حاملگي و سلامت جنين نداشته و حتي نوزادان متولد شده بزرگتر از حالت طبيعي هستند.
برخي از آنها تغييرات پوستي شايعي هستند كه تقريباً در تمام زنان باردار ديده مي شوند. البته تعدادي از بيماري هاي پوستي نيز وجود دارند كه اختصاصاً با حاملگي همراه هستند. همچنين حاملگي مي تواند سبب تشديد يا تخفيف بسياري از بيماري هاي پوستي شود كه اختصاص به اين دوران ندارد.
تغييرات شايع در پوست و ضمايم
تيره شدن پوست (هيپرپيگمانتاسيون): درجات مختلفي از افزايش رنگدانه در پوست كه منجر به تيره شدن منتشر آن مي شود در 90 درصد زنان بارداري اتفاق مي افتد. اين تغيير در خانم هايي كه موي تيره و پوست سفيد دارند، ديده مي شود. قسمت هايي از بدن كه به طور طبيعي تيره تر هستند تيرگي بيشتري پيدا مي كنند مخصوصاً نوك سينه ها و هاله اطراف آنها، نواحي تناسلي و خط مياني ديواره شكم كه در اين زمان اصطلاحاً به آن خط سياه گفته مي شود.
همچنين گاهي تغيير مشابه در زير بغل و كشاله ران ها نيز مشهود است. اين تغيير رنگ معمولاً بعد از حاملگي از بين مي رود، ولي ممكن است درجاتي از آن باقي بماند.
همچنين در طول بارداري خال هاي تيره ممكن است بزرگتر و يا تيره تر شده و خال هايي كه قبلاً مورد توجه قرار نگرفته اند، مشخص گردند. بايد توجه داشت كه تغييرات ذكر شده در خال ها، به طور كم و بيش يكسان و متناسب در تمام خال ها تغييرات واضح در اندازه و يا رنگ پيدا كند و يا دچار علايمي نظير خارش، سوزش و يا احياناً خونريزي گردد، حتماً بايد توسط متخصص پوست بررسي گردد. يك طرح مشخص از تيره شدن پوست كه در حدود 70 درصد از زنان باردار مخصوصاً سبزه ها در نيمه دوم حاملگي ديده مي شود، ماسك حاملگي است كه در نواحي مختلف صورت ظاهر مي شود. اين تيرگي عموماً لب بالا، گونه ها، پيشاني و چانه را گرفتار مي كند و به دنبال تماس با آفتاب نيز تشديد مي شود. اين نواحي تيره عموماً به رنگ قهوه اي و اغلب دو طرفه و قرينه هستند. تغيير رنگ مشابه ماسك حاملگي در زنان غيرباردار كه از قرص هاي ضدبارداري استفاده مي كنند و يا گاهي حتي در مردان نيز ديده مي شود. ماسك حاملگي بعد از زايمان ممكن است از بين برود و يا به درجاتي پايدار باقي بماند.
مو: بيشتر زنان در دوران بارداري به درجاتي از پرمويي دچار مي شوند كه معمولاً در صورت، مشخص تر از ساير نواحي است. با اين وجود، احتمال گرفتاري بازو، ساق و پشت پا نيز وجود دارد، اين موي اضافي كه به علت افزايش در نسبت موهاي در حال رشد در مناطق مختلف بدن است، تحت تأثير عوامل هورموني بوده و در عرض 6 ماه پس از زايمان غالباً از بين مي رود. همچنين به علت مشابه يعني افزايش در نسبت موهاي در حال رشد، موهاي سر نيز پرپشت تر از حالت طبيعي شده و از ريزش طبيعي موها نيز به طور قابل ملاحظه اي كاسته مي شود. به همين دليل اغلب خانم ها از موهاي خود در طي دوران بارداري اظهار رضايت مي كنند. به دنبال زايمان و برگشت وضعيت هورموني بدن به حالت طبيعي برگشت پيدا مي كند كه اين حالت با ريزش موي نسبتاً شديدي در 3 الي 5 ماه پس از زايمان مشخص مي شود.
اكثر افراد به طور طبيعي روزانه حدود 50 تا 75 تار مو از دست مي دهند، ولي ريزش مو پس از زايمان به بيش از 100 مو در روز بالغ مي شود. اگر چه داشتن زايمان سخت و طولاني خصوصاً اگر همراه با خونريزي شديد باشد، در تشديد اين حالت مؤثر است، اما بر خلاف عقيده عموم، شير دادن به نوزاد تأثيري در روند آن ندارد. اين حالت نياز به درمان خاص نداشته و رشد مجدد طبيعي موها در عرض 6 ماه الي 1 سال كامل مي شود و تراكم موها به حالت پيش از بارداري بر مي گردد.
به ندرت در پايان حاملگي درجه خفيفي از پس نشيني خط رويش مو در ناحيه پيشاني و شقيقه ها بروز مي كند كه احتمال دارد به حالت طبيعي بازگشت نموده و يا به صورت غيرطبيعي باقي بماند.
همچنين به ندرت ممكن است افزايشي در موهاي تيپ مردانه در ناحيه صورت خصوصاً چانه، گردن و پشت لب در نيمه دوم حاملگي صورت گيرد. اين حالت ممكن است ناشي از افزايش ترشح هورمون هاي مردانه و يا ناشي از يك تومور ترشح كننده آنها باشد و لذا اين بيماران بايستي به دقت توسط پزشك مورد بررسي قرار گيرند. در صورتي كه عامل ايجاد كننده، تومور نباشد، اين مشكل در حاملگي هاي بعدي تكرار مي شود و اين حالت از پر مويي ممكن است بين حاملگي ها پسرفت پيدا كند اما هميشه كامل نيست.
ناخن ها: خانم هاي باردار اغلب از شكنندگي ناخن ها و ايجاد شيارهاي عرضي در آنها شكايت مي كنند و در مواردي نيز امكان دارد كه صفحه ناخن از بستر آن جدا گردد. اين تغييرات ناخني نيز به تغييرات هورموني در بدن نسبت داده مي شود، ولي از آن جاي كه ارتبا اين تغييرات با حاملگي نامشخص است، جهت بررسي ساير علل بايستي مورد معاينه قرار بگيرند. همچنين خطوط طولي تيره رنگي ممكن است در طول حاملگي در ناخن ها ديده شود.
غدد عرق: در بدن دو نوع كلي از غدد عرق وجود دارد. يك نوع كه به آن غدد عرق «اكرين» گفته مي شود، به طور منتشر در تمام بدن و مخصوصاً كف دست ها و پاها يافت مي شود.
منشأ تعريفي كه به طور طبيعي در نتيجة افزايش درجة محيط و يا فعاليت فيزيكي ايجاد مي شود اين غدد هستند. نوع ديگر كه به آنها غدد عرق «آپوكرين» گفته مي شود، به طور عمده در زير بغل ها و نواحي تناسلي يافت مي شود و ترشحات حاصل از آن ها در ايجاد بوي بدن دخالت دارند.
در طي بارداري فعاليت و ايجاد ترشح غدد اكرين به طور قابل ملاحظه اي در تمام بدن بجز كف دست و پا افزايش مي يابد كه اين افزايش تعريق احتمالاً منجر به افزايش شيوع جوش هاي عرق سوز نيز مي شود.
در مقابل، فعاليت غدد عرق آپوكرين كاهش يافته و سبب مي شود تا برخي از بيماري هاي مربوط به آنها نظير عرق جوش غدد آپوكرين در طي بارداري تخفيف پيدا كنند.
غدد چربي: ميزان ترشح غدد چربي پوست در حين حاملگي افزايش يافته و پس از زايمان به حالت طبيعي بر مي گردد. همچنين در دوران بارداري غدد چربي روي هاله نوك پستان بزرگ شده و به صورت برجستگي هاي كوچك قهوه اي رنگ ظاهر مي شوند. اين پديده بيشتر در سه ماه دوم و سوم حاملگي مشخص شده و گاهي در زنان غيرحامله نيز ديده مي شود.
عروق پوست: تغييرات متعددي در ساختمان و كاركرد عروق پوست در طي بارداري ممكن است رخ دهد. از آن جا كه تغييرات منحصر به حاملگي نبوده و ممكن است در ساير حالات نيز ديده شود توجه به آنها و درميان گذاشتن آنها با پزشك معالج ضروري است.
مهمترين اين تغييرات عبارتند از:
• آنژيوم عنكبوتي به شكل يك برجستگي قرمز رنگ به اندازة سرسنجاق كه داراي يك قسمت مركزي است و از اطراف آن عروق خوني متسع بشكل شعاعي خارج مي شود. اين ضايعه در افراد طبيعي نيز ديده مي شود، اما شيوع آن در حاملگي افزايش مي يابد به گونه اي كه در 70 درصد زنان باردار بوز مي كند.
پيدايش آنها بين ماه هاي دوم تا پنجم حاملگي بوده و به طور عمده در نيمه فوقاني بدن ظاهر شده و بيشتر در زنان سفيد پوست مشهود است. ضايعات معمولاً در طي 3 ماه پس از زايمان از بين مي روند.
• قرمزي كف دست در 40 درصد زنان سفيد پوست و 30 درصد زنان تيره پوست باردار ديده مي شود كه ممكن است به صورت نقطه در برجستگي هاي كف دست ظاهر شود.
• وريدهاي واريسي در پاها و هموروييد (بواسير) از عوارض شايع حاملگي است. بسياري از خانم هاي حامله دچار تورم در صورت، پلك ها، دست ها، و پاها مي شوند. اين تورم، صبح ها بيشتر است و بتدريج در طي روز از بين مي رود. با توجه با اين كه مشكلات قلبي، كليوي و عوارض ناشي از حاملگي مي توانند نماي مشابهي ايجاد كنند، مشورت با پزشك در خصوص الزامي است.
لثه ها: حدود 80 درصد زنان باردار دچار قرمزي و تورم در لثه ها مي شوند كه مخصوصاً اگر بهداشت دهان خوب نباشد، مي تواند به دردناك و زخمي شدن آنها منجر شود. گاهي نيز ضايعات عروقي كوچكي ممكن است در لثه ايجاد شوند كه به دنبال تماس (مواد غذايي، مسواك و...) دچار خونريزي مي شوند. اين تغييرات بعد از زايمان از بين مي روند. توجه به بهداشت دهان يك ضرورت مهم است.
خطوط كشش يا استريا: پيدايش استريا يك يافته شايع و مشخص در اكثر حاملگي هاست. اين خطوط در 90 درصد زنان باردار در ماه هاي ششم و هفتم حاملگي ابتدا در ديواره شكم ظاهر شده و بعداً به ميزان كمتري بر روي سينه ها نيز نمايان مي شوند و با شيوع و شدت كمتر ممكن است در ساير نواحي بدن نيز ديده شوند. علت پيدايش اين خطوط را به مجموعه اي از تغييرات هورموني، كشش بيش از اندازه پوست و پارگي برخي الياف بافت نگاهدارندة آن نسبت مي دهند. طول اين خطوط چند سانتي متر بوده و پهناي آنها از 1 تا 10 ميلي متر متغيير است و به رنگ صورتي تا ارغواني و گاهي همراه با خارش مختصر ظاهر مي شوند. رنگ اين خطوط معمولاً مدتي پس از خاتمه بارداري تبديل به رنگ خطوط معمولاً مدتي پس از خاتمه بارداري تبديل به رنگ پوست شده، مختصري فرو رفته و سرانجام چروكيده مي شوند. استريا معمولاً يك مشكل ظاهري است وليكن در برخي موارد مخصوصاً اگر وسيع باشد ممكن است زخمي شده و يا در جريان حوادث به سادگي پاره شود. بايد به خاطر داشت كه استريا در دوران بلوغ و در ارتباط با افزايش سريعتر حجم بدن نسبت به رشد پوست، در هر دو جنس به طور عمده در نواحي ران ها، باسن، كمر و سينه ممكن است ايجاد شود.
همچنين احتمال دارد ضايعات مشابهي در جريان برخي از بيماري ها و يا همزمان با مصرف انواعي از داروهاي موضعي يا سيستميك، خصوصاً تركيبات كورتون دار، ايجاد شود.
آويزهاي پوستي: ضايعاتي هستند كه در ماه هاي آخر حاملگي ظاهر گشته و به طور نسبي يا كامل پس از زايمان ناپديد مي شوند. اندازة آنها از سر يك سوزن تا يك نخود متفاوت بوده و بصورت زوايد برجسته به رنگ پوست يا كمي تيره تر در طرفين صورت، گردن، قسمت فوقاني سينه و زير پستان ها ديده مي شوند. به خاطر شباهت آنها به بعضي از انواع زگيل گاهي بيماران اين زائده هاي پوستي را با زگيل اشتباه مي گيرند.
بيماري هاي شايع خاص دوران بارداري
يك خانم حامله علاوه بر احتمال گرفتار به انواع بيماري هاي پوست نظير افراد ديگر، در معرض ابتلا به برخي بيماري ها نيز قرار دارد كه اختصاص به دوران بارداري دارند.
خارش حاملگي: حدود 20 درصد زنان باردار به درجاتي دچار خارش مي شوند كه در اكثر موارد ناشي از يك بيماري شناخته شده نظير كهير، اكزما، حساسيت هاي دارويي و يا ابتلا به عفونت هاي انگلي نظير گال است.
اما گروه كوچكي از خانم هاي حامله تنها مبتلا به يك خارش شديد هستند كه با هيچ ضايعة پوستي مشخصي همراه نيست كه به اين حالت، خارش حاملگي اطلاق مي شود. اين حالت، كه در سه ماهة سوم حاملگي شروع شده و اغلب محدود به شكم است (اگرچه ممكن است كاملاً منتشر باشد) ناشي از اختلال در ترشح صفرا در كبد (كلستاز) است. اين خارش معمولاً بعد از زايمان از بين مي رود وليكن در حاملگي هاي بعدي و يا هنگام مصرف قرص هاي ضدبارداري عود مي كند. اين حالت عموماً تأثيري بر سرنوشت حاملگي و يا سلامت جنين نداشته و تنها خر بالقوه آن اين است كه احتمال بروز سنگ هاي صفراوي در زنان مبتلا به اين عارضه بيشتر است.
بثورات كهيري دوران حاملگي: اين اختلال كه در 5/0 درصد تمام حاملگي ها بروز مي كند، به صورت پيدايش ضايعات كهيري است كه در سه ماهه سوم حاملگي ظاهر مي شوند. اين بيماري عموماً در بارداري اول بروز مي كند و به ندرت در حاملگي هاي بعدي تكرار مي شود و چنانچه عود داشته باشد شدت آن كمتر است. علت بيماري دقيقاً معلوم نيست و به افزايش غيرطبيعي وزن در مادر و جنين نسبت داده شده است.
علامت بيماري شامل پيدايش بثورات كهيري است كه شديداً با خارش همراه بوده و اغلب بيمار قادر به خوابيدن در شب نيست. اين بثورات معمولاً از ناحية شكم شروع شده و بيشتر محدود به خطوط استريا مي باشند. اما گاهي قسمت فوقاني بازوها و رانها نيز ممكن است گرفتار شود. در اغلب موارد ضايعات در عرض 2 تا 3 هفته پس از زايمان از بين مي روند، اما ممكن است تشديد قابل توجهي بلافاصله پس از زايمان مشاهده گردد. اين بيماري تأثيري بر روند حاملگي و سلامت جنين نداشته و حتي نوزادان متولد شده بزرگتر از حالت طبيعي هستند.
http://publicrelations.tums.ac.ir/
شرح موضوع