در مواقعی که زوجین تصمیم به مراجعه به پزشک جهت بررسی علائم ناباروری خود می‌کنند باید مراحلی را بگذرانندکه ما در این مقاله به آنها می‌پردازیم:
پذیرش:
تشکیل پرونده و تعیین وقت برای ویزیت اولیه زوجین با توجه به اینکه در ۴۰% موارد مردان و در بقیه موارد هر دو زوج مسئول ناباروری می‌باشند. لذا حضور هر دو زوج در مرکز برای بررسی‌های اولیه ضروری می‌باشد.
ویزیت زن توسط متخصص زنان و زایمان:
در این ویزیت پزشک بعد از گرفتن شرح حال، تاریخچه بیماری و معاینه، آزمایشات لازم همچون آزمایشات هورمونی، هورمونهای , LH، FSH پروژسترون، استرادیول، پرولاکتین و HSG را درخواست میکند. متخصص زنان پس از مشاهده نتایج، روش درمانی مناسب جهت زوجین پیشنهاد می‌نماید.
ویزیت مرد توسط متخصص آندرولوژی:
در این ویزیت از بیمار شرح حال و تاریخچه بیماری گرفته و پس از معاینه، آزمایشات لازم از جمله آزمایش مایع انزال درخواست میگردد. پزشک پس از مشاهده نتیجه آزمایشات، روش درمانی مناسب جهت زوجین پیشنهاد می‌نماید.
آزمایش مایع انزال :
بررسی مایع انزال (منی) و تست Cap یک آزمایش میکروسکپی و ماکروسکپی بسیار مهم جهت ارزیابی قدرت باروری یک مرد می‌باشد.
برای تهیه نمونه (منی ) باید موارد زیر رعایت گردد.
۱) نمونه بایستی به فاصله سه روز بعد از نزدیکی با همسر و نه بيشتر از هفت روز نزدیکی تهیه گردد.
۲) نمونه باید در محیط آرام و بدون استرس تهیه گردد.
۳) طریقه تهیه نمونه باید کاملاً تمیز باشد.
۴) در هنگام انتقال نمونه ظرف جمع‌آوری نمونه سربسته نگهداری شود.
۵) نمونه سریعاً به داخل انکوباتور c ْ ۳۷ انتقال یابد.
* در مواردی که انسداد مجاری انزالی تشخیص‌داده‌شود متخصص اورولوژی با استفاده از عمل جراحی ساده نمونه (اسپرم) را از مجاری انزال (اپید‌ید‌یم) یا بیضه تهیه می‌نماید.
* در صورت نیاز تست آنتی‌اسپرم آنتی‌بادی (بررسی آنتی بادی علیه اسپرم) و تست پراکسیداز (بررسی عفونت دستگاه تناسلی مردانه) انجام می‌گیرد.
آزمایشات لازم برای زوج مونث:
آزمایشات هورمونی:
آزمایشات هورمونی در سه مرحله انجام می‌شود:
۱) در اولین ویزیت وضعیت هورمونهای LH , FSH پروژسترون، استرادیول، پرولاکتین TSH و بیمار در روز بیست و یکم سیکل قاعده‌گی بررسی میگردد.
۲) در هنگام شروع سیکل درمانی وضعیت هورمونهای LH , FSH پروستروژن و استرادیول، روز سوم سیکل قاعده‌گی، بررسی میگردد.
۳) در طی شروع سیکل درمانی وضعیت هورمونهای LH و استرادیول برای پیگیری نحوه پاسخ تخمدان به داروهای محرک تخمک‌گذاری بررسی میگردد.
اسکن اولتراسوند:
قبل ازشروع سیکل درمانی و درطی سیکل درمانی از آن برای بررسی رحم و تخمدانها استفاده میگردد.
لاپاراسکوپی:
وسیله‌ایست که دارای یک تلسکوپ‌بوده که پزشک آنرا از طریق سوراخ کوچکی در شکم وارد بدن کرده و وضعیت ارگانهای لگنی زنان را بویسلیه آن بررسی میکند. دربعضی موارد پزشک برای تشخیص انسداد لوله رحم، اندومتریوز و چسبندگی‌های لگنی از آن استفاده میکند.
هیستروسکوپی:
وسیله‌ایست که دارای یک تلسکوپ بوده که پزشک آنرا از طریق دهانه رحم وارد رحم کرده و وضعیت رحم را بویسلیه آن بررسی میکند. پزشک در بعضی موارد برای تشخیص فیبروئید، پولیپ و اختلا‌لات مادرزادی رحم از آن استفاده میکند.
هیستروسالپنگو‌گرافی
HSG)
در این روش پزشک پس از وارد کردن ماده حاجب رنگی بداخل حفره رحمی‌با فشار آهسته عبور ماده حاجب را از حفره رحمی، لوله رحمی‌بوسیله گرفتن عکس رادیولوژی بررسی میکند.
PCT (تست پس ازنزدیکی):
این تست آسانترین روش برای بررسی عملکرد اسپرم می‌باشد و در نزدیک و حوالی تخمک‌گذاری همسر انجام می‌شود. در این بررسی نمونه کوچکی از ترشحات دهانه‌رحم چند ساعت پس از نزدیکی با شوهر زیر میکروسکوپ بررسی میگردد. وجود ۵ تا ۱۰ اسپرم متحرک در میدان بینایی میکروسکوپی نشانه طبیعی بودن تست می‌باشد.
بیوپسی آندومتر:
یک روش بسیار آسان بوده که نیاز به بیهوشی ندارد . پزشک در بعضی مواقع برای بررسی وقوع طبیعی تخم گذاری و عملکرد هورمونهای جنسی بر روی بافت پوششی داخل رحم (آندومتر) تکه کوچکی از آندومتر را برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی میکند.
آزمایشات سرومی:
به طور روتین قبل ازشروع در‌مانهای کمکی باروری برای عفونتهای ویروسی و میکروبی بیمار آزمایشات HBS Ag ,HIV (هپاتیت) و ( RPR VDRL) درخواست میگردد.
مشاوره ART:
پس از تشخیص علل نازایی، روشهای درمانی مختلف برای بیمار پیشنهاد و معایب و فواید آنها به بیمار شرح داده و به سولات زوجین توسط متخصصین مختلف پاسخ داده می‌شود .منبع:http://www.seemorgh.com
پذیرش:
تشکیل پرونده و تعیین وقت برای ویزیت اولیه زوجین با توجه به اینکه در ۴۰% موارد مردان و در بقیه موارد هر دو زوج مسئول ناباروری می‌باشند. لذا حضور هر دو زوج در مرکز برای بررسی‌های اولیه ضروری می‌باشد.
ویزیت زن توسط متخصص زنان و زایمان:
در این ویزیت پزشک بعد از گرفتن شرح حال، تاریخچه بیماری و معاینه، آزمایشات لازم همچون آزمایشات هورمونی، هورمونهای , LH، FSH پروژسترون، استرادیول، پرولاکتین و HSG را درخواست میکند. متخصص زنان پس از مشاهده نتایج، روش درمانی مناسب جهت زوجین پیشنهاد می‌نماید.
ویزیت مرد توسط متخصص آندرولوژی:
در این ویزیت از بیمار شرح حال و تاریخچه بیماری گرفته و پس از معاینه، آزمایشات لازم از جمله آزمایش مایع انزال درخواست میگردد. پزشک پس از مشاهده نتیجه آزمایشات، روش درمانی مناسب جهت زوجین پیشنهاد می‌نماید.
آزمایش مایع انزال :
بررسی مایع انزال (منی) و تست Cap یک آزمایش میکروسکپی و ماکروسکپی بسیار مهم جهت ارزیابی قدرت باروری یک مرد می‌باشد.
برای تهیه نمونه (منی ) باید موارد زیر رعایت گردد.
۱) نمونه بایستی به فاصله سه روز بعد از نزدیکی با همسر و نه بيشتر از هفت روز نزدیکی تهیه گردد.
۲) نمونه باید در محیط آرام و بدون استرس تهیه گردد.
۳) طریقه تهیه نمونه باید کاملاً تمیز باشد.
۴) در هنگام انتقال نمونه ظرف جمع‌آوری نمونه سربسته نگهداری شود.
۵) نمونه سریعاً به داخل انکوباتور c ْ ۳۷ انتقال یابد.
* در مواردی که انسداد مجاری انزالی تشخیص‌داده‌شود متخصص اورولوژی با استفاده از عمل جراحی ساده نمونه (اسپرم) را از مجاری انزال (اپید‌ید‌یم) یا بیضه تهیه می‌نماید.
* در صورت نیاز تست آنتی‌اسپرم آنتی‌بادی (بررسی آنتی بادی علیه اسپرم) و تست پراکسیداز (بررسی عفونت دستگاه تناسلی مردانه) انجام می‌گیرد.
آزمایشات لازم برای زوج مونث:
آزمایشات هورمونی:
آزمایشات هورمونی در سه مرحله انجام می‌شود:
۱) در اولین ویزیت وضعیت هورمونهای LH , FSH پروژسترون، استرادیول، پرولاکتین TSH و بیمار در روز بیست و یکم سیکل قاعده‌گی بررسی میگردد.
۲) در هنگام شروع سیکل درمانی وضعیت هورمونهای LH , FSH پروستروژن و استرادیول، روز سوم سیکل قاعده‌گی، بررسی میگردد.
۳) در طی شروع سیکل درمانی وضعیت هورمونهای LH و استرادیول برای پیگیری نحوه پاسخ تخمدان به داروهای محرک تخمک‌گذاری بررسی میگردد.
اسکن اولتراسوند:
قبل ازشروع سیکل درمانی و درطی سیکل درمانی از آن برای بررسی رحم و تخمدانها استفاده میگردد.
لاپاراسکوپی:
وسیله‌ایست که دارای یک تلسکوپ‌بوده که پزشک آنرا از طریق سوراخ کوچکی در شکم وارد بدن کرده و وضعیت ارگانهای لگنی زنان را بویسلیه آن بررسی میکند. دربعضی موارد پزشک برای تشخیص انسداد لوله رحم، اندومتریوز و چسبندگی‌های لگنی از آن استفاده میکند.
هیستروسکوپی:
وسیله‌ایست که دارای یک تلسکوپ بوده که پزشک آنرا از طریق دهانه رحم وارد رحم کرده و وضعیت رحم را بویسلیه آن بررسی میکند. پزشک در بعضی موارد برای تشخیص فیبروئید، پولیپ و اختلا‌لات مادرزادی رحم از آن استفاده میکند.
هیستروسالپنگو‌گرافی
HSG)
در این روش پزشک پس از وارد کردن ماده حاجب رنگی بداخل حفره رحمی‌با فشار آهسته عبور ماده حاجب را از حفره رحمی، لوله رحمی‌بوسیله گرفتن عکس رادیولوژی بررسی میکند.
PCT (تست پس ازنزدیکی):
این تست آسانترین روش برای بررسی عملکرد اسپرم می‌باشد و در نزدیک و حوالی تخمک‌گذاری همسر انجام می‌شود. در این بررسی نمونه کوچکی از ترشحات دهانه‌رحم چند ساعت پس از نزدیکی با شوهر زیر میکروسکوپ بررسی میگردد. وجود ۵ تا ۱۰ اسپرم متحرک در میدان بینایی میکروسکوپی نشانه طبیعی بودن تست می‌باشد.
بیوپسی آندومتر:
یک روش بسیار آسان بوده که نیاز به بیهوشی ندارد . پزشک در بعضی مواقع برای بررسی وقوع طبیعی تخم گذاری و عملکرد هورمونهای جنسی بر روی بافت پوششی داخل رحم (آندومتر) تکه کوچکی از آندومتر را برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی میکند.
آزمایشات سرومی:
به طور روتین قبل ازشروع در‌مانهای کمکی باروری برای عفونتهای ویروسی و میکروبی بیمار آزمایشات HBS Ag ,HIV (هپاتیت) و ( RPR VDRL) درخواست میگردد.
مشاوره ART:
پس از تشخیص علل نازایی، روشهای درمانی مختلف برای بیمار پیشنهاد و معایب و فواید آنها به بیمار شرح داده و به سولات زوجین توسط متخصصین مختلف پاسخ داده می‌شود .منبع:http://www.seemorgh.com
شرح موضوع