روان دارای سه بخش مهم است :
فکر - هیجانات - رفتار
لذا اختلال در هریک از بخش های فوق باعث ایجاد یک بیماری روانی و عصبی می شود این بیماری ها به دلیل یک علت خاص ایجاد نمی شود بلکه معمولاً چند علتی (مولتی فاکتور) بوده و در روانپزشکی این علل « بیولوژیکی – روانی – اجتماعی» می نامند٬ یعنی هر سه عامل فوق باید درکنار هم قرار گیرند تا فرد به بیماری مبتلا شود . بخش بیولوژیکی مربوط به استعدادها و سرشت فردی٬ وراثت٬ نوردترانسمیترهای سلولی و هورمونهای فرد و ... می باشد . بخش روان مربوط به نحوه تفکرات٬ نحوه بروز هیجانات و انجام رفتارهای فردی بوده که در زندگی به صورت اکتسابی و تربیتی آن را کسب می نماید و نیز بخش اجتماعی مربوط به اتفاقات٬ استرسها و بحرانهایی است که در زندگی فردی و اجتماعی ما رخ می دهد٬ لذا هماهنگی این سه بخش جهت ایجاد یک بیماری روانی الزامی است و فقدان بخشی از موارد فوق احتمال ایجاد بیماری را منتفی می کند لذا با توجه به میزان ظرفیت هر فرد (براساس سه بخش فوق)٬ افراد ممکن است به یک بیماری روانی مبتلا شده یا نشوند. همچنین ممکن است یک استرس برای فردی خیلی دردناک بوده ولی به واسطه فقدان عوامل دیگر به بیماری مبتلا نشود (مثلاً مادرانی که حتی با از دست دادن فرزندان خود مبتلا نشده اند) و فرد دیگر با یک استرس - به ظاهر کوچک - به بیماری مبتلا شود .
ظرفیت پذیری بیماری برای افراد بسان ظرفی است در وجود هر فرد که می تواند خیلی کوچک (به صورت ذاتی) و یا خیلی بزرگ باشد و استرس ها نیز مانند قطرات مایع در حال پر کردن آن هستند٬ لذا هر چه قدر ظرف افراد کوچکتر بوده این ظرف زودتر پر شده و بیماری ظاهر می گردد و به عکس .
روان با روح نیز فرق دارد٬ روح یک پدیده ماوراءالطبیعه بوده و جنبه معنوی دارد و در حیطه تخصصی روانپزشکی و روانشناسی نمی باشد . سه بخش جسم ٬ روان و معنویات از هم تاثیر پذیر بوده و در شدت و کاهش یکدیگر موثر می باشند ولی در سه بخش مجزا بررسی می شوند . اگر امروز پزشکی به دنبال ظهور بیماری در اعضاء مختلف بدن درصدد درمان آن می باشد و به نوعی برای آن اقدام به علاج می کند و همگان قبول کرده اند که کلیه ٬ کبد ٬ قلب ٬ چشم ٬ پوست و... که هر کدام عضوی از اعضای بدن هستند٬ روزی ممکن است بیمار شوند و کارکرد آنها دچار اختلال شوند٬ باید قبول کرد که مغز نیز عضوی از اعضاء بدن است و عملکرد آن نیز گاهی دچار اختلال شده و روزی ممکن است بیمار شود ولی بیماری در این عضو در دو بخش سلولهای عصبی (مربوط به حیطه تخصصی متخصصین مغز و اعصاب و یا نورولوژیست بوده و مانند بیماریهای MS ٬ سکته های مغزی ٬ ضربه به سر ٬ صرع و ...) و بخش مولکولی آن که با دستگاههای تشخیصی و آزمایشگاهی قابل رویت نمی باشد ٬ ظاهر می شود .
در بین سلولهای مغزی انسان مواد بیوشیمیایی مختلفی وجود دارند که وقتی میزان آن از حالت تعادل و بالانس خارج شود٬ باعث ایجاد بیماریهای مختلف عصبی و روانی می گردند٬ نمونه این مواد بیوشیمیایی مانند: دوپامین٬ سروتونین٬ نوراپی نفرین٬ هیستامین و .. می باشند که مثلاً کاهش سروتونین در بین سلولها باعث ایجاد افسردگی شده و داروهایی که باعث افزایش این سروتونین در مغز می شوند نیز باعث بهبودی علائم می گردند .
در بیماریهای مختلف جسمی در اکثر موارد هنوز علت اصلی بیماریهای مشخص نشده اند ولی مشاهده شده که وقتی دارویی تجویز می شود٬ علائم بهبود پیدا می کنند .
سرطانها٬ روماتیسم٬ بیماریهای قلبی٬ بیماریهای کلیوی٬ اختلالات غددی٬ بیماریهای پوستی و ... جملگی هنوز بدون شناسایی علت مشخص آنها در حال درمان می باشد و اکثریت آنها نیز وقتی فرد اقدام به درمان می کند به صورت طولانی مدت نیاز به ادامه درمان می باشند . بیماریهای روانی نیز مشابه اینگونه بیماریها هنوز علت مشخص آن شناسایی نشده ولی با اقدام درمانی دارویی و یا روان درمانی فرد بهبود پیدا می کند و باز مانند بیماریهای جسمی فوق فرد هر چه قدر دیرتر برای درمان خود اقدام نماید٬ درمان او نیز طولانی تر و مشکل تر خواهد شد(در بیماریهای روانی نیز فرد دچار همین مشکل خواهد بود) اگر در بیماریهای جسمی٬ قبل از مبتلا به بیماری یکسری پیشگیری های کلی داشته و افراد را به آن توصیه می کنیم٬ در اینجا نیز (یعنی در بیماریهای روانی) جهت تاخیر و به نوعی پیشگیری از ظهور علائم بیماری٬ ما توصیه های زیادی داریم . مثلاً اگر به یک فردی می گوئیم سیگار نباید بکشی٬ ورزش منظم باید انجام دهی (و یا غذاهای چرب نباید مصرف کنی و ... تا به بیماری قلبی مبتلا نشوی) به یک فرد نیز جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری عصبی و روانی توصیه می کنیم ورزش انجام دهید٬ طرز تفکرات خود را در خصوص مسائل مختلف اصلاح نمائید٬ با استرس چگونه مقابله کنید٬ تغذیه مناسب داشته باشید و ... احتمال ابتلاء به بیماری را کاهش می دهیم و این نکته نیز ضروری است که متذکر شویم ما فقط می توانیم احتمال شیوع را چه در بیماری جسمی و چه در بیماری روانی کاهش دهیم و هرگز نمی توانیم صددرصد آن را حذف کنیم در ضمن همچنان که وقتی فردی به بیماری قلبی مبتلا شد علاوه بر توصیه های پیشگیری نیاز به اقدام درمانی می باشد٬ در بیماریهای عصبی و روانی نیز همین روند را داشته و بعد از ابتلا فرد٬ علاوه بر اقدامات پیشگیرانه نیاز به اقدام درمانی داریم .
برخلاف گذشته که میزان حساسیت نسبت به سرمایه گذاری کنترل یک بیماری٬ میزان مرگ و میر آن بیماری بوده است٬ امروز ً بار یک بیماری ً ملاک می باشد یعنی میزان بار اقتصادی٬ اجتماعی٬ از کارافتادگی و بخشی که برای فرد و جامعه ایجاد می کند٬ ملاک می باشد.
از آنجا که در تشخیص یک بیماری روانی « اختلال در عملکرد یک فرد و یا اختلال در روابط فردی و اجتماعی یک فرد » ملاک اصلی و مهم می باشد و بدون ایجاد حالت فوق اختلال محسوب نمی شود٬ لذا امروز بار بیماریهای روانی بسیار بالا محاسبه شده و درصدر بیماریها می باشد. در کشور ما طبق تحقیقات انجام شده حدود ۲۰ ٪ یا حدود ۱۰-۱۲ میلیون نفر از افراد جامعه مبتلا٬ یکی از اختلالات روانی می باشد و متاسفانه جامعه از این ناحیه ضربات جبران ناپذیری را دریافت می کند .
« بیماریهای اضطرابی و افسردگی » شایعترین بیماریهای روانی است٬ که به واسطه همین افت عملکرد و یا اختلال در روابط فردی باعث ایجاد مانع مهم در پیشرفت زندگی افراد می شود و بیماران به علت وجود انگ ناشی از این بیماری به هیچ وجه تمایل به انجام « مشاوره » با متخصصین مربوطه یعنی روانپزشکان و روانشناسان بالینی ندارند٬ لذا به علت وجود علائم متعدد جسمی ناشی از مسائل روانی به پزشکان متعدد مراجعه و داروهای مختلفی را مصرف می کنند که هزینه های آزمایشات مختلف و داروهای مصرفی این افراد بسیار زیاد می باشد در حالیکه در کشورهای پیشرفته انجام مشاوره با روانشناس و روانپزشک دقیقاً مانند مراجعه به پزشک یک امر « نه تنها عادی بلکه ضروری » شمرده می شود .
فکر - هیجانات - رفتار
لذا اختلال در هریک از بخش های فوق باعث ایجاد یک بیماری روانی و عصبی می شود این بیماری ها به دلیل یک علت خاص ایجاد نمی شود بلکه معمولاً چند علتی (مولتی فاکتور) بوده و در روانپزشکی این علل « بیولوژیکی – روانی – اجتماعی» می نامند٬ یعنی هر سه عامل فوق باید درکنار هم قرار گیرند تا فرد به بیماری مبتلا شود . بخش بیولوژیکی مربوط به استعدادها و سرشت فردی٬ وراثت٬ نوردترانسمیترهای سلولی و هورمونهای فرد و ... می باشد . بخش روان مربوط به نحوه تفکرات٬ نحوه بروز هیجانات و انجام رفتارهای فردی بوده که در زندگی به صورت اکتسابی و تربیتی آن را کسب می نماید و نیز بخش اجتماعی مربوط به اتفاقات٬ استرسها و بحرانهایی است که در زندگی فردی و اجتماعی ما رخ می دهد٬ لذا هماهنگی این سه بخش جهت ایجاد یک بیماری روانی الزامی است و فقدان بخشی از موارد فوق احتمال ایجاد بیماری را منتفی می کند لذا با توجه به میزان ظرفیت هر فرد (براساس سه بخش فوق)٬ افراد ممکن است به یک بیماری روانی مبتلا شده یا نشوند. همچنین ممکن است یک استرس برای فردی خیلی دردناک بوده ولی به واسطه فقدان عوامل دیگر به بیماری مبتلا نشود (مثلاً مادرانی که حتی با از دست دادن فرزندان خود مبتلا نشده اند) و فرد دیگر با یک استرس - به ظاهر کوچک - به بیماری مبتلا شود .
ظرفیت پذیری بیماری برای افراد بسان ظرفی است در وجود هر فرد که می تواند خیلی کوچک (به صورت ذاتی) و یا خیلی بزرگ باشد و استرس ها نیز مانند قطرات مایع در حال پر کردن آن هستند٬ لذا هر چه قدر ظرف افراد کوچکتر بوده این ظرف زودتر پر شده و بیماری ظاهر می گردد و به عکس .
روان با روح نیز فرق دارد٬ روح یک پدیده ماوراءالطبیعه بوده و جنبه معنوی دارد و در حیطه تخصصی روانپزشکی و روانشناسی نمی باشد . سه بخش جسم ٬ روان و معنویات از هم تاثیر پذیر بوده و در شدت و کاهش یکدیگر موثر می باشند ولی در سه بخش مجزا بررسی می شوند . اگر امروز پزشکی به دنبال ظهور بیماری در اعضاء مختلف بدن درصدد درمان آن می باشد و به نوعی برای آن اقدام به علاج می کند و همگان قبول کرده اند که کلیه ٬ کبد ٬ قلب ٬ چشم ٬ پوست و... که هر کدام عضوی از اعضای بدن هستند٬ روزی ممکن است بیمار شوند و کارکرد آنها دچار اختلال شوند٬ باید قبول کرد که مغز نیز عضوی از اعضاء بدن است و عملکرد آن نیز گاهی دچار اختلال شده و روزی ممکن است بیمار شود ولی بیماری در این عضو در دو بخش سلولهای عصبی (مربوط به حیطه تخصصی متخصصین مغز و اعصاب و یا نورولوژیست بوده و مانند بیماریهای MS ٬ سکته های مغزی ٬ ضربه به سر ٬ صرع و ...) و بخش مولکولی آن که با دستگاههای تشخیصی و آزمایشگاهی قابل رویت نمی باشد ٬ ظاهر می شود .
در بین سلولهای مغزی انسان مواد بیوشیمیایی مختلفی وجود دارند که وقتی میزان آن از حالت تعادل و بالانس خارج شود٬ باعث ایجاد بیماریهای مختلف عصبی و روانی می گردند٬ نمونه این مواد بیوشیمیایی مانند: دوپامین٬ سروتونین٬ نوراپی نفرین٬ هیستامین و .. می باشند که مثلاً کاهش سروتونین در بین سلولها باعث ایجاد افسردگی شده و داروهایی که باعث افزایش این سروتونین در مغز می شوند نیز باعث بهبودی علائم می گردند .
در بیماریهای مختلف جسمی در اکثر موارد هنوز علت اصلی بیماریهای مشخص نشده اند ولی مشاهده شده که وقتی دارویی تجویز می شود٬ علائم بهبود پیدا می کنند .
سرطانها٬ روماتیسم٬ بیماریهای قلبی٬ بیماریهای کلیوی٬ اختلالات غددی٬ بیماریهای پوستی و ... جملگی هنوز بدون شناسایی علت مشخص آنها در حال درمان می باشد و اکثریت آنها نیز وقتی فرد اقدام به درمان می کند به صورت طولانی مدت نیاز به ادامه درمان می باشند . بیماریهای روانی نیز مشابه اینگونه بیماریها هنوز علت مشخص آن شناسایی نشده ولی با اقدام درمانی دارویی و یا روان درمانی فرد بهبود پیدا می کند و باز مانند بیماریهای جسمی فوق فرد هر چه قدر دیرتر برای درمان خود اقدام نماید٬ درمان او نیز طولانی تر و مشکل تر خواهد شد(در بیماریهای روانی نیز فرد دچار همین مشکل خواهد بود) اگر در بیماریهای جسمی٬ قبل از مبتلا به بیماری یکسری پیشگیری های کلی داشته و افراد را به آن توصیه می کنیم٬ در اینجا نیز (یعنی در بیماریهای روانی) جهت تاخیر و به نوعی پیشگیری از ظهور علائم بیماری٬ ما توصیه های زیادی داریم . مثلاً اگر به یک فردی می گوئیم سیگار نباید بکشی٬ ورزش منظم باید انجام دهی (و یا غذاهای چرب نباید مصرف کنی و ... تا به بیماری قلبی مبتلا نشوی) به یک فرد نیز جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری عصبی و روانی توصیه می کنیم ورزش انجام دهید٬ طرز تفکرات خود را در خصوص مسائل مختلف اصلاح نمائید٬ با استرس چگونه مقابله کنید٬ تغذیه مناسب داشته باشید و ... احتمال ابتلاء به بیماری را کاهش می دهیم و این نکته نیز ضروری است که متذکر شویم ما فقط می توانیم احتمال شیوع را چه در بیماری جسمی و چه در بیماری روانی کاهش دهیم و هرگز نمی توانیم صددرصد آن را حذف کنیم در ضمن همچنان که وقتی فردی به بیماری قلبی مبتلا شد علاوه بر توصیه های پیشگیری نیاز به اقدام درمانی می باشد٬ در بیماریهای عصبی و روانی نیز همین روند را داشته و بعد از ابتلا فرد٬ علاوه بر اقدامات پیشگیرانه نیاز به اقدام درمانی داریم .
برخلاف گذشته که میزان حساسیت نسبت به سرمایه گذاری کنترل یک بیماری٬ میزان مرگ و میر آن بیماری بوده است٬ امروز ً بار یک بیماری ً ملاک می باشد یعنی میزان بار اقتصادی٬ اجتماعی٬ از کارافتادگی و بخشی که برای فرد و جامعه ایجاد می کند٬ ملاک می باشد.
از آنجا که در تشخیص یک بیماری روانی « اختلال در عملکرد یک فرد و یا اختلال در روابط فردی و اجتماعی یک فرد » ملاک اصلی و مهم می باشد و بدون ایجاد حالت فوق اختلال محسوب نمی شود٬ لذا امروز بار بیماریهای روانی بسیار بالا محاسبه شده و درصدر بیماریها می باشد. در کشور ما طبق تحقیقات انجام شده حدود ۲۰ ٪ یا حدود ۱۰-۱۲ میلیون نفر از افراد جامعه مبتلا٬ یکی از اختلالات روانی می باشد و متاسفانه جامعه از این ناحیه ضربات جبران ناپذیری را دریافت می کند .
« بیماریهای اضطرابی و افسردگی » شایعترین بیماریهای روانی است٬ که به واسطه همین افت عملکرد و یا اختلال در روابط فردی باعث ایجاد مانع مهم در پیشرفت زندگی افراد می شود و بیماران به علت وجود انگ ناشی از این بیماری به هیچ وجه تمایل به انجام « مشاوره » با متخصصین مربوطه یعنی روانپزشکان و روانشناسان بالینی ندارند٬ لذا به علت وجود علائم متعدد جسمی ناشی از مسائل روانی به پزشکان متعدد مراجعه و داروهای مختلفی را مصرف می کنند که هزینه های آزمایشات مختلف و داروهای مصرفی این افراد بسیار زیاد می باشد در حالیکه در کشورهای پیشرفته انجام مشاوره با روانشناس و روانپزشک دقیقاً مانند مراجعه به پزشک یک امر « نه تنها عادی بلکه ضروری » شمرده می شود .
شرح موضوع