مقدمه
جنون جوانی يک بيماری مزمن و اغلب ناتوان کننده روانی است . اين بيماری می تواند باعث شود که از مردم و فعاليتهای دنيای اطرافتان جدا بيفتيد و به دنيای هذيان پس رفت کنيد يا از واقعيت جدا بيفتيد.
جنون جوانی نوعی از جنون است که يک اختلال تفکر محسوب مي شود و در آن تفسير واقعيت غيرطبيعی است. جنون نشانه ای از يک مغز آسيب ديده است. اين بيماری حدود ۱% جمعيت دنيا را مبتلا می کند . شايعترين سن ظهور آن بين ۱۳ تا ۲۵ سالگی است و در مردان زودتر از زنان اتفاق می افتد. در مردان جنون جوانی در سنين نوجوانی تا ۲۰ سالگی عموميت دارد. در زنان شروع بيماری مشخصاً در سالهای ۲۰ سالگي يا اوايل ۳۰ سالگی است.
غالباً درمانی برای بيماری وجود ندارد، اما با کار مداوم با يک روانپزشک يا ساير کارشناسان بهداشت روانی اين بيماری مي تواند با موفقيت کنترل شود. خصوصاً زمانی که تشخيص زود هنگام داده شود. خوشبختانه، داروهاي جديد در حال قابل کنترل کردن بيشتر اين بيماری کم شناخته شده هستند.
علايم و نشانه ها
علايم و نشانه های جنون جوانی می تواند شامل موارد زير باشد :
- هذيان : اعتقادات فردی که بر اساس واقعيت نيستند، مانند بدبينی در مورد اينکه عليه شما توطئه چينی می شود يا مورد آزار قرار می گيريد.
- هذيانهای عجيب و غريب : مثلاً اعتقاد به اينکه مريخی ها افکار شما را کنترل می کنند.
- توهم : احساس اشياء و چيزهايی که وجود ندارد، مانند تصور صداهای در هم و بر هم
- فقدان احساس يا نشان دادن احساسات نامتناسب
- اختلال عملکرد در محل کار يا موقعيتهاي اجتماعی
- مشکلات بهداشت شخصی
به طور کلی، جنون جوانی باعث کاهش تدريجی و پيشرونده توانايی کار در نقشهای مختلف، خصوصاً در شغل فرد و زندگی فردی می شود. علائم و نشانه های جنون جوانی به ميزان زيادی متغير است.
يک فرد ممکن است در زمانهای مختلف به شکل متفاوتی عمل کند. ممکن است به شدت پرخاشگر و عصبی شود، يا دچار حالت کاتاتونيا ( حالت بدون حرکت، بدون پاسخ و شبه بیهوشی) شود، يا ممکن است اکثر اوقات رفتار طبيعی داشته باشد. علائم و نشانه هايی که حداقل به مدت ۶ ماه مداوم و پيشرونده هستند نشاندهنده جنون جوانی هستند.
به طور کلی جنون جوای دارای علائم مثبت و علائم منفی است.
علائم منفی
علائم منفی ممکن است در اوايل بيماری اتفاق بيفتد و فرد ممکن است نداند که به درمان نياز دارد. علائم منفي عموماً همراه با اختلال تدريجی در عملکرد هستند و باعث می شوند کمتر اجتماعی باشيد. اين علائم می تواند شامل : بی احساسی / احساسات نامتناسب مانند ( خنديدن هنگام توصيف تصورات وحشتناک) و تغيير در صحبت کردن ( صحبت کند و يکنواخت )
علائم مثبت
علائم مثبت غالباً شامل توهم و هذيان است:
- توهم : توهم زمانی اتفاق می افتد که چيزهايی را که وجود ندارند حس می کنيد. شايعترين توهم در جنون جوانی شنيدن صداهاست. ممکن است با صداهايی که هيچ کس ديگری نمی شنود گفتگو کنيد . يا ممکن است صداهايی را که شما را به انجام کاری تشويق مي کنند بشنوید. توهم ممکن است باعث آسيب رساندن به ديگران شود.
- هذيان : هذيان عقايد متعصبانه فردی هستند که هيچ پايه واقعی ندارند ، شايعترين زير مجموعه جنون جوانی، جنون جوانی پارانوئيد ( بدبينانه ) است که در آن عقايد غير منطقی مبنی بر اينکه ديگران عليه شما توطئه مي چينند يا به شما آسيب می رسانند داريد. مثلاً بعضی افراد دچار جنون جوانی ممکن است باور داشته باشند که تلويزيون رفتارهای آنها را جهت می دهد يا نيروهای خارجی افکار آنها را کنترل می کنند.
علتها :
محققين هنوز علت يا علتهای جنون جوانی را شناسايي نکرده اند، گر چه معتقدند که عوامل ژنتيکی در اين بيماری نقش دارد. اختلالات ساختمانی شيميايی مخفی در مغز می تواند با ايجاد بيماری مرتبط باشد .
جنون جوانی ممکن است به تنهايی يا همراه با ساير بيماريهای روانی يا طبی بروز کند.
درک نادرست از جنون جوانی و ارتباط آن با ساير بيماريهای روانی فراوان است، حقايق زير می تواند به روشن کردن آنچه هست و آنچه نيست کمک کند :
- جنون جوانی مشابه چند شخصيتی بودن نيست. اختلال چند شخصيتی يک وضعيت جداگانه و نادر است.
- گرچه برخی افراد دچار جنون جوانی تمايل به خشونت دارند، اکثر آنها اين چنين نيستند.
- بسياری از آنها به جای تقابل با ديگران در خود فرو می روند.
- هر کسی که بدبين است يا رفتار خشنی دارد، دچار جنون جوانی نيست. برخی افراد اختلال شخصيت بدبينانه دارند، نوعی گرايش به مظنون بودن يا بی اعتمادی به ديگران، بدون ساير نمودهای جنون جوانی هر کس که صدايی را می شنود دچار جنون جوانی نيست. بعضی افراد افسرده هم ممکن است صداهايی بشنوند.
- شنيدن صدا ممکن است در نتيجه يک بيماری خطرناک طبی يا به علت اثر داروها ايجاد شود.
چه وقت بايد به دنبال توصيه پزشکي بود
جنون جوانی غالباً بيماری نيست که فرد خودش به دنبال درمان برود. براي فردی که جنون جوانی دارد هذيانها و توهمات واقعی هستند و او غالباً تصور می کند که نيازی به کمک پزشکی ندارد. اگر شما يکي از اعضای خانواده يا دوست فردی هستيد که علايم محتمل جنون جوانی يا ساير بيماريهای روانی را نشان می دهد، می توانيد فردی باشيد که او را نزديک پزشک می بريد تا مورد بررسی قرار گيرد .
غربالگری و تشخيص
تشخيص زود هنگام و درمان جنون جوانی بسيار مهم است. پيش از گذاشتن تشخيص جنون جوانی، احتمالاً پزشکتان ساير علتهای محتمل علائم مطرح کننده جنون را رد خواهد کرد. احتمال دارد ساير بيماريهای روانی يا جسمی علايمی مشابه جنون جوانی ايجاد کنند.
پزشک ممکن است سابقه خانوادگی و طبی شما را بخواهد و معاينه بدنی انجام دهد. در ضمن ممکن است آزمايش خون و ادرار نيز انجام دهد تا ببيند آيا داروها، سوء مصرف مواد و ساير بيماريهای جسمی عامل علايم شما هستند يا خير.
در ميان ساير بيماريهاي روانی که حداقل تا حدی امکان دارد جنون جوانی را تقليد کنند، افسردگی، اختلالات دو قطبی، ساير انواع جنون و سوء مصرف الکل و ديگر داروها قرار دارد.
احتمال دارد بيماريهای جسمی مانند عفونتهای خاص، سرطانها، اختلالات دستگاه عصبی، اختلالات دستگاه ايمنی و ساير بيماريها نيز بعضی علائم جنون را توليد کنند. از سوی ديگر جنون می تواند عارضه جانبی برخی داروها نيز باشد.
اگر هيچ علت زمينه ای ديگر يافت نشود، پزشک تشخيص جنون جوانی را براساس علائم و شانه هايی که در بالا خلاصه شد، می گذارد.
درمان
درمانهای ضد جنون، که به نام نورولپتيک نيز گفته می شوند، سنگ بنای درمان هستند. تا سال ۱۹۹۰ داروهای ضد جنون بيشتر بر روی علائم مثبت اثر می کردند تا علائم منفی، نسل جديدی از داروهای ضد جنون اثرات بيشتری را بر روي هر دو نوع علائم مثبت و منفی می گذارد. اين داروهای ضد جنون جديد شامل کلوزاپين( کلوزاريل)، رسپيرودون (ريسپيردال) ، اولانزاپين (زيپرکس)، کوتياپين (سروکوئل)، زيپراسيدون (گئودون ) و آری پيپرازول ( آبيليفی ) هستند.
براساس توصيه انجمن ديابت آمريکا، داروهای ضد جنون خاصی امکان دارد، خطر ديابت چاقی و افزايش فشار خون را افزايش دهند. به اين دليل، مطالعه ای در فوريه ۲۰۰۴ با عنوان مراقبت ديابت توصيه می کند که پزشکان بر وضعيت افرادی که کلوزاريل، ريسپردال، زيپرکس، سروکوئل، گئودون يا آبيلنفی مصرف مي کنند نظارت داشته باشند.
مهارتهای سازگاری
سازگاری با بيماری برای افراد خانواده و دوستان فردی که مبتلا به جنون جوانی است،
می تواند تعهد زمانی و تلاش بسيار زيادی را باعث شود.
گروههای حمايتی
گروههای حمايتی می توانند بخشهای ارزشمندی از شبکه وسيعتری از حمايت اجتماعی باشند که شامل مراقبين بهداشتی، خانواده، دوستان و محلی برای عبادات مذهبی است.
گروههای حمايتی مختلف افراد دوستان و خانواده را که با انواع مختلفی از مشکلات بهداشت روانی يا جسمی دست و پنجه نرم می کنند، گرد هم می آورند. گروههای حمايتی برای جنون جوانی مکانی را تأمين می کنند که افراد می توانند مشکلات شايع خود را درآن با هم سهيم شوند و حمايت مداومی برای يکديگر ايجاد کنند.
از پزشک خود درباره گروههای کمک به خود که ممکن است در جامعه شما وجود داشته باشد سؤال کنيد. بخش بهداشت محلی تان، کتابخانه عمومی، دفترچه تلفن و اينترنت می تواند منابع خوبی برای يافتن يک گروه حمايتی در منطقه شما باشند.
منبع : سایت پزشکان بدون مرز
جنون جوانی يک بيماری مزمن و اغلب ناتوان کننده روانی است . اين بيماری می تواند باعث شود که از مردم و فعاليتهای دنيای اطرافتان جدا بيفتيد و به دنيای هذيان پس رفت کنيد يا از واقعيت جدا بيفتيد.
جنون جوانی نوعی از جنون است که يک اختلال تفکر محسوب مي شود و در آن تفسير واقعيت غيرطبيعی است. جنون نشانه ای از يک مغز آسيب ديده است. اين بيماری حدود ۱% جمعيت دنيا را مبتلا می کند . شايعترين سن ظهور آن بين ۱۳ تا ۲۵ سالگی است و در مردان زودتر از زنان اتفاق می افتد. در مردان جنون جوانی در سنين نوجوانی تا ۲۰ سالگی عموميت دارد. در زنان شروع بيماری مشخصاً در سالهای ۲۰ سالگي يا اوايل ۳۰ سالگی است.
غالباً درمانی برای بيماری وجود ندارد، اما با کار مداوم با يک روانپزشک يا ساير کارشناسان بهداشت روانی اين بيماری مي تواند با موفقيت کنترل شود. خصوصاً زمانی که تشخيص زود هنگام داده شود. خوشبختانه، داروهاي جديد در حال قابل کنترل کردن بيشتر اين بيماری کم شناخته شده هستند.
علايم و نشانه ها
علايم و نشانه های جنون جوانی می تواند شامل موارد زير باشد :
- هذيان : اعتقادات فردی که بر اساس واقعيت نيستند، مانند بدبينی در مورد اينکه عليه شما توطئه چينی می شود يا مورد آزار قرار می گيريد.
- هذيانهای عجيب و غريب : مثلاً اعتقاد به اينکه مريخی ها افکار شما را کنترل می کنند.
- توهم : احساس اشياء و چيزهايی که وجود ندارد، مانند تصور صداهای در هم و بر هم
- فقدان احساس يا نشان دادن احساسات نامتناسب
- اختلال عملکرد در محل کار يا موقعيتهاي اجتماعی
- مشکلات بهداشت شخصی
به طور کلی، جنون جوانی باعث کاهش تدريجی و پيشرونده توانايی کار در نقشهای مختلف، خصوصاً در شغل فرد و زندگی فردی می شود. علائم و نشانه های جنون جوانی به ميزان زيادی متغير است.
يک فرد ممکن است در زمانهای مختلف به شکل متفاوتی عمل کند. ممکن است به شدت پرخاشگر و عصبی شود، يا دچار حالت کاتاتونيا ( حالت بدون حرکت، بدون پاسخ و شبه بیهوشی) شود، يا ممکن است اکثر اوقات رفتار طبيعی داشته باشد. علائم و نشانه هايی که حداقل به مدت ۶ ماه مداوم و پيشرونده هستند نشاندهنده جنون جوانی هستند.
به طور کلی جنون جوای دارای علائم مثبت و علائم منفی است.
علائم منفی
علائم منفی ممکن است در اوايل بيماری اتفاق بيفتد و فرد ممکن است نداند که به درمان نياز دارد. علائم منفي عموماً همراه با اختلال تدريجی در عملکرد هستند و باعث می شوند کمتر اجتماعی باشيد. اين علائم می تواند شامل : بی احساسی / احساسات نامتناسب مانند ( خنديدن هنگام توصيف تصورات وحشتناک) و تغيير در صحبت کردن ( صحبت کند و يکنواخت )
علائم مثبت
علائم مثبت غالباً شامل توهم و هذيان است:
- توهم : توهم زمانی اتفاق می افتد که چيزهايی را که وجود ندارند حس می کنيد. شايعترين توهم در جنون جوانی شنيدن صداهاست. ممکن است با صداهايی که هيچ کس ديگری نمی شنود گفتگو کنيد . يا ممکن است صداهايی را که شما را به انجام کاری تشويق مي کنند بشنوید. توهم ممکن است باعث آسيب رساندن به ديگران شود.
- هذيان : هذيان عقايد متعصبانه فردی هستند که هيچ پايه واقعی ندارند ، شايعترين زير مجموعه جنون جوانی، جنون جوانی پارانوئيد ( بدبينانه ) است که در آن عقايد غير منطقی مبنی بر اينکه ديگران عليه شما توطئه مي چينند يا به شما آسيب می رسانند داريد. مثلاً بعضی افراد دچار جنون جوانی ممکن است باور داشته باشند که تلويزيون رفتارهای آنها را جهت می دهد يا نيروهای خارجی افکار آنها را کنترل می کنند.
علتها :
محققين هنوز علت يا علتهای جنون جوانی را شناسايي نکرده اند، گر چه معتقدند که عوامل ژنتيکی در اين بيماری نقش دارد. اختلالات ساختمانی شيميايی مخفی در مغز می تواند با ايجاد بيماری مرتبط باشد .
جنون جوانی ممکن است به تنهايی يا همراه با ساير بيماريهای روانی يا طبی بروز کند.
درک نادرست از جنون جوانی و ارتباط آن با ساير بيماريهای روانی فراوان است، حقايق زير می تواند به روشن کردن آنچه هست و آنچه نيست کمک کند :
- جنون جوانی مشابه چند شخصيتی بودن نيست. اختلال چند شخصيتی يک وضعيت جداگانه و نادر است.
- گرچه برخی افراد دچار جنون جوانی تمايل به خشونت دارند، اکثر آنها اين چنين نيستند.
- بسياری از آنها به جای تقابل با ديگران در خود فرو می روند.
- هر کسی که بدبين است يا رفتار خشنی دارد، دچار جنون جوانی نيست. برخی افراد اختلال شخصيت بدبينانه دارند، نوعی گرايش به مظنون بودن يا بی اعتمادی به ديگران، بدون ساير نمودهای جنون جوانی هر کس که صدايی را می شنود دچار جنون جوانی نيست. بعضی افراد افسرده هم ممکن است صداهايی بشنوند.
- شنيدن صدا ممکن است در نتيجه يک بيماری خطرناک طبی يا به علت اثر داروها ايجاد شود.
چه وقت بايد به دنبال توصيه پزشکي بود
جنون جوانی غالباً بيماری نيست که فرد خودش به دنبال درمان برود. براي فردی که جنون جوانی دارد هذيانها و توهمات واقعی هستند و او غالباً تصور می کند که نيازی به کمک پزشکی ندارد. اگر شما يکي از اعضای خانواده يا دوست فردی هستيد که علايم محتمل جنون جوانی يا ساير بيماريهای روانی را نشان می دهد، می توانيد فردی باشيد که او را نزديک پزشک می بريد تا مورد بررسی قرار گيرد .
غربالگری و تشخيص
تشخيص زود هنگام و درمان جنون جوانی بسيار مهم است. پيش از گذاشتن تشخيص جنون جوانی، احتمالاً پزشکتان ساير علتهای محتمل علائم مطرح کننده جنون را رد خواهد کرد. احتمال دارد ساير بيماريهای روانی يا جسمی علايمی مشابه جنون جوانی ايجاد کنند.
پزشک ممکن است سابقه خانوادگی و طبی شما را بخواهد و معاينه بدنی انجام دهد. در ضمن ممکن است آزمايش خون و ادرار نيز انجام دهد تا ببيند آيا داروها، سوء مصرف مواد و ساير بيماريهای جسمی عامل علايم شما هستند يا خير.
در ميان ساير بيماريهاي روانی که حداقل تا حدی امکان دارد جنون جوانی را تقليد کنند، افسردگی، اختلالات دو قطبی، ساير انواع جنون و سوء مصرف الکل و ديگر داروها قرار دارد.
احتمال دارد بيماريهای جسمی مانند عفونتهای خاص، سرطانها، اختلالات دستگاه عصبی، اختلالات دستگاه ايمنی و ساير بيماريها نيز بعضی علائم جنون را توليد کنند. از سوی ديگر جنون می تواند عارضه جانبی برخی داروها نيز باشد.
اگر هيچ علت زمينه ای ديگر يافت نشود، پزشک تشخيص جنون جوانی را براساس علائم و شانه هايی که در بالا خلاصه شد، می گذارد.
درمان
درمانهای ضد جنون، که به نام نورولپتيک نيز گفته می شوند، سنگ بنای درمان هستند. تا سال ۱۹۹۰ داروهای ضد جنون بيشتر بر روی علائم مثبت اثر می کردند تا علائم منفی، نسل جديدی از داروهای ضد جنون اثرات بيشتری را بر روي هر دو نوع علائم مثبت و منفی می گذارد. اين داروهای ضد جنون جديد شامل کلوزاپين( کلوزاريل)، رسپيرودون (ريسپيردال) ، اولانزاپين (زيپرکس)، کوتياپين (سروکوئل)، زيپراسيدون (گئودون ) و آری پيپرازول ( آبيليفی ) هستند.
براساس توصيه انجمن ديابت آمريکا، داروهای ضد جنون خاصی امکان دارد، خطر ديابت چاقی و افزايش فشار خون را افزايش دهند. به اين دليل، مطالعه ای در فوريه ۲۰۰۴ با عنوان مراقبت ديابت توصيه می کند که پزشکان بر وضعيت افرادی که کلوزاريل، ريسپردال، زيپرکس، سروکوئل، گئودون يا آبيلنفی مصرف مي کنند نظارت داشته باشند.
مهارتهای سازگاری
سازگاری با بيماری برای افراد خانواده و دوستان فردی که مبتلا به جنون جوانی است،
می تواند تعهد زمانی و تلاش بسيار زيادی را باعث شود.
گروههای حمايتی
گروههای حمايتی می توانند بخشهای ارزشمندی از شبکه وسيعتری از حمايت اجتماعی باشند که شامل مراقبين بهداشتی، خانواده، دوستان و محلی برای عبادات مذهبی است.
گروههای حمايتی مختلف افراد دوستان و خانواده را که با انواع مختلفی از مشکلات بهداشت روانی يا جسمی دست و پنجه نرم می کنند، گرد هم می آورند. گروههای حمايتی برای جنون جوانی مکانی را تأمين می کنند که افراد می توانند مشکلات شايع خود را درآن با هم سهيم شوند و حمايت مداومی برای يکديگر ايجاد کنند.
از پزشک خود درباره گروههای کمک به خود که ممکن است در جامعه شما وجود داشته باشد سؤال کنيد. بخش بهداشت محلی تان، کتابخانه عمومی، دفترچه تلفن و اينترنت می تواند منابع خوبی برای يافتن يک گروه حمايتی در منطقه شما باشند.
منبع : سایت پزشکان بدون مرز
شرح موضوع