بیماریهای تیروئید
با سلام دوباره.امیدوارم که تا حالا از این بخش و فروم تخصصی این سایت استفاده کرده و راضی باشید.تمام سعی خود را کرده ایم که اینطور باشد.
چون دیدم که بسیاری از موارد و سوالات فروم ومردم در مورد تیروئید و مشکلات آن است، تصمیم گرفتم به طور بسیار خلاصه و مفید در مورد تیروئید و بیماریهای آن بنویسم که اطلاعات عمومی همه در این مورد بیشتر شود.البته به دلیل طولانی شدن مطلب فقط اهم مطلب را ذکر کردم و جزئیات و درمان را ذکر نکردم.
تیروئید غده ای است در گردن و جلوی نای که قوامی نرم دارد و از دو لوب تشکیل شده است که به وسیله قسمت نازکی به هم متصل هستند.معمولا 12 تا 20 گرم وزن دارد و بسیار پرخون است.پشت آن چهار غده پاراتییروئید وجود دارد که هورمون پاراتورمون را تولید می کنند که در تنظیم غلظت کلسیم بدن نقش دارد.
این غده دو هورمون مهم تری یودو تیرونین(تی 3) و تیروتوکسین(تی4) را می سازد که در رشد و نمو سلولهای جنینی و همچنین تنظیم متابولیسم بدن در بالغین نقش بسیار دارند.
برای ترشح این دو هورمون ابتدا هورمون رها کننده(تی آر اچ) از هیپوتالاموس ترشح شده که باعث ترشح هورمون تحریک کننده تیروئید(تی اس اچ) و این هورمون سبب ترشح این دو هورمون می شود.این زنجیره هورمونی دارای تنظیم برگشتی منفی است به این معنی که اگر تی 3 و تی 4 زیاد ترشح شوند، ترشح تی آر اچ و تی اس اچ کاهش می یابند و برعکس.
هر تغییر و مشکل در این زنجیره می تواند سبب بروز بیماریهای تیروئید شود.
معاینات مربوط به تیروئید:
معاینه فیزیکی: با لمس تیروئید صورت می گیرد و طی آن باید اندازه، محل، قوام، درد داشتن به هنگام لمس(تندرنس)، دارای ندول بودن یا نبودن(نودولاریتی) و سفتی آن مورد بررسی قرار می گیرد.
اندازه گیری هورمونها: هورمون تی اس اچ هورمون بسیار حساسی در مقابل تغییرات تی 3 و تی 4 است و اندازه گیری آن می تواند بسیار کمک کننده باشد.ایمونو رادیومتریک یکی از حساس ترین روشهای ارزیابی هورمونهاست که بیشتر برای تی اس اچ و تی آر اچ استفاده می شود.
در صورت تغییر تی اس اچ باید هورمونهای تیروئید(تی 3 و تی 4) اندازه گیری شوند تا پرکاری از کم کاری تشخیص داده شود.
هورمونهای تیروئید گرایش زیادی به اتصال به پروتئینهای خونی(تیروئید باندینگ گلوبولین) دارند و هنگام اندازه گیری دو نوع هورمون اندازه گیری می شوند:هورمونها آزاد و هورمونهای توتال که مجموع آزاد و باند به پروتئین(تیروئید باندینگ گلوبولین یا تی بی جی) هستند.
هورمونهای توتال زمانی افزایش می یابند که تی بی جی افزایش یافته باشند مثل زمانی که استروژن زیاد شده است مانند زمان: حاملگی، مصرف قرصهای ضدحاملگی، درمان جایگزینی هورمونی، مصرف داروی تاموکسیفن.
این هورمونها زمانی کاهش می یابند که تی بی جی هم کاهش یافته باشد مانند: سندرم نفروتیک(یکی از بیماریهای کلیه) و افزایش آندروژن(هورمون مردانه).
در بیشتر مواقع اندازه تی 4 آزاد برای تشخیص تیروتوکسیکوز(پرکاری) کافی است اما شرایطی هم وجود دارد که تی 3 هم باید اندازه گیری شود.
در بعضی شرایط کلینیکی استفاده از تی اس اچ به عنوان تست غربالگری جوابگو نخواهد بود و ممکن است باعث اشتباه در تشخیص شود به طور مثال: در بیشتر مواقع کم کاری تیروئید باعث افزایش تی اس اچ می شود(خود تنظیمی منفی) اما ممکن است ناشی از تومور در هیپوفیز باشد.یا کاهش تی اس اچ معمولا به دلیل تیروتوکسیکوز است اما ممکن است به دلیل افزایش هورمون جفت در سه ماهه اول حاملگی یا بعد از درمان پرکاری تیروئید یا به دلیل بعضی داروها مثل گلوکوکورتیکوئیدها و دوپامین باشد.
بنابراین تی اس اچ نباید به عنوان تست عملکرد تیروئید در افرادی که بیماریهای مشکوک هیپوفیزی دارند، استفاده شود.
اولترا سوند: اکثرا به عنوان تست تشخیص نودولها در تیروئید استفاده می شود.
بیماریهای تیروئید:
هیپوتیروئیدیسم(کم کاری تیروئید): کمبود ید مهمترین علت این بیماری است.در جاهایی که ید کافی وجود دارد،بیماری خود ایمنی(بیماری هاشیماتو) و ناشی از درمان دارویی(درمان پرکاری تیروئید) شایعترین دلایل هستند.
علائم آن به ترتیب شیوع در بین بیماران عبارتند از: ضعف و خستگی، پوست خشک، احساس سرما، ریزش مو، اختلال در تمرکز و کاهش حافظه، یبوست، افزایش وزن با کاهش اشتها، اختلال در تنفس، اختلال در سیکل قاعدگی، فلج شدن، کاهش شنوایی.
اما علائمی که توسط پزشک تشخیص داده می شوند: پوست خشک و خشن و سردی در اندامها، تورم در صورت دستها و پاها، طاسی پراکنده، کاهش ضربان قلب و...
درمان آن با لووتیروکسین است که بسته به میزان تی اس اچ تجویز می شود.به طور مثال در بیمارانی که عملکرد تیروئید تقریبا صفر است روزانه 100 تا 150 میکروگرم.یا در بیمارانی که زیر 60 سال دارند و نشانه های بیماری قلبی در آنها دیده می شود دوز لووتیروکسین 50 تا 100 میکروگرم است.هدف نهایی این درمان رسیدن به حد نرمال تی اس اچ است که اگر 2 یا 3 سال طبیعی بود و تغییری نکرد نیازی به ادامه درمان نیست.
تیروتوکسیکوز: به معنی افزایش هورمونها تیروئیدی است و با پرکاری تیروئید(هایپرتیروئیدی) تفاوت دارد.با این حال بیشترین دلیل تیروتوکسیکوز، هایپرتیروئیدی است.
بیماری گریوز 80-60% تیروتوکسیکوز را تشکیل می دهد و هر چه برداشت ید بیشتر باشد این بیماری نیز بیشتر شیوع دارد.این بیماری معمولا در بالغین به خصوص افراد بین 50-20 سال وجود دارد.
علائم آن به ترتیب شیوع عبارتند از: افزایش فعالیت و بی قراری و اختلال تکلم، عدم تحمل گرما و عرق کردن، افزایش نبض، خستگی و بی حالی، کاهش وزن با افزایش اشتها، اسهال، افزایش حجم ادرار، کاهش میل جنسی و کاهش سیکل قاعدگی.
علائمی که توسط پزشک دیده می شوند: افزایش ضربان قلب، لرزش، گواتر(بزرگ شدن غده)، پوست گرم و مرطوب، ضعف عضلانی،و...
درمان آن چند راه دارد:
داروهای ضد تیروئید مانند:پروپیل تیویوراسیل، کاربی مازول و متی مازول.که تفاوت این داروها در دوز و مدت زمان مصرف است.عوارضی هم دارند که باید دقت شود، مثلا: راش پوستی، تب و درد مفصلی.در موارد کمتر ممکن است باعث هپاتیت و سندرم شبه لوپوس و...شود.
ید رادیو اکتیو که بافت تیروئید را تخریب می کند.
برداشتن قسمتی از تیروئید.
پروپرانولول و یا آتنلول هم قبل از اینکه داروهای ضد تیروئید اثر کنند برای کاهش تعریق و ضربان و نبض مفید هستند.
تیروئیدیت: بر اساس مدت زمان بیماری به سه نوع حاد، تحت حاد و مزمن تقسیم می شود.
تیروئیدیت حاد: نادر است و در عفونتهای چرکی تیروئید دیده می شود.بیماران معمولا با درد تیروئید که به گلو و یا گوشها مربوط می شود مراجعه می کنند.تب، اشکال در بلع، و قرمزی در محل تیروئید معمول هستند.در آزمایشها ESR افزایش داشته و تعداد گلبولهای سفید زیاد شده است اما فعالیت تیروئید نرمال است.
تیروئیدیت تحت حاد: که تیروئیدیت ویروسی هم گفته می شود.در اثر ویروسهاست که بیشتر آنها ویروسهای اوریون، آنفلوآنزا و....است که در درمان نوع ویروس مهم نیست و معمولا هم نمی توان آن را مشخص کرد.در زنان 3 برابر مردان دیده می شود و در سنین 30 تا 50 سالگی غالب است.تیروئید بزرگ شده و دردناک که گاهی با تب همراه است، از جمله علائم آن است.بسته به مرحله بیماری ممکن است کم کاری یا تیروتوکسیکوز دیده شود.درد آن هم بیشتر در ناحیه فک یا گوش است.
درمان: در ابتدا آسپیرین یا بروفن برای تسکین درد کافی است.اما در صورت پیشرفت بیماری از گلوکوکورتیکوئیدها باید استفاده کرد.مانند پردنیزون و....
تیروئیدیت مزمن: معمولا دلیل آن هاشیماتو(در مطلب قبل توضیح داده ام) است.با یک گواتر تدریجی و بدون درد و اختلال در بلع، تنفس و..ظاهر می شود.ممکن است با بدخیمی اشتباه گرفته شود زیرا گواتر سفت، یک طرفه و چسبیده دارد.معمولا تغییری در فعالیت غده دیده نمی شود.
درمان: معمولا جراحی انجام شده و تاموکسیفن هم کمک کننده است.
بعضی از تیروئیدیتها بدون درد و یا اصطلاحا خاموش یا Silent هستند.تقریبا مانند تیروئیدیت تحت حاد است اما بدون درد.در بعضی از زنها 3 تا 6 ماه بعد از حاملگی رخ می دهد.بیماران دارای 2 تا 4 هفته تیروتوکسیکوز و سپس 4 تا 12 هفته کم کاری تیروئید دارند ولی ممکناست تنها یکی از این مراحل دیده شود.
بعضی دیگر از تیروئیدیتها در اثر برخی از داروها روی می دهند.داروهایی مثل: اینترفرون، اینترلوکین2، آمینودارون و...
گواتر: به بزرگی تیروئید به دلائل مختلف گفته می شود.دلایل آن می توانند: مشکل در ساخت هورمونها، کمبود ید، بیماریهای خودایمنی و بیماریهای نودولار باشند.
دو دلیل اول باعث کاهش هورمونهای تیروئید و افزایش TSH می شوند و تیروئید برای جبران، بزرگ می شود.
بیماریهای گریوز و هاشیماتو هم با گواتر ارتباط دارند.
با سلام دوباره.امیدوارم که تا حالا از این بخش و فروم تخصصی این سایت استفاده کرده و راضی باشید.تمام سعی خود را کرده ایم که اینطور باشد.
چون دیدم که بسیاری از موارد و سوالات فروم ومردم در مورد تیروئید و مشکلات آن است، تصمیم گرفتم به طور بسیار خلاصه و مفید در مورد تیروئید و بیماریهای آن بنویسم که اطلاعات عمومی همه در این مورد بیشتر شود.البته به دلیل طولانی شدن مطلب فقط اهم مطلب را ذکر کردم و جزئیات و درمان را ذکر نکردم.
تیروئید غده ای است در گردن و جلوی نای که قوامی نرم دارد و از دو لوب تشکیل شده است که به وسیله قسمت نازکی به هم متصل هستند.معمولا 12 تا 20 گرم وزن دارد و بسیار پرخون است.پشت آن چهار غده پاراتییروئید وجود دارد که هورمون پاراتورمون را تولید می کنند که در تنظیم غلظت کلسیم بدن نقش دارد.
این غده دو هورمون مهم تری یودو تیرونین(تی 3) و تیروتوکسین(تی4) را می سازد که در رشد و نمو سلولهای جنینی و همچنین تنظیم متابولیسم بدن در بالغین نقش بسیار دارند.
برای ترشح این دو هورمون ابتدا هورمون رها کننده(تی آر اچ) از هیپوتالاموس ترشح شده که باعث ترشح هورمون تحریک کننده تیروئید(تی اس اچ) و این هورمون سبب ترشح این دو هورمون می شود.این زنجیره هورمونی دارای تنظیم برگشتی منفی است به این معنی که اگر تی 3 و تی 4 زیاد ترشح شوند، ترشح تی آر اچ و تی اس اچ کاهش می یابند و برعکس.
هر تغییر و مشکل در این زنجیره می تواند سبب بروز بیماریهای تیروئید شود.
معاینات مربوط به تیروئید:
معاینه فیزیکی: با لمس تیروئید صورت می گیرد و طی آن باید اندازه، محل، قوام، درد داشتن به هنگام لمس(تندرنس)، دارای ندول بودن یا نبودن(نودولاریتی) و سفتی آن مورد بررسی قرار می گیرد.
اندازه گیری هورمونها: هورمون تی اس اچ هورمون بسیار حساسی در مقابل تغییرات تی 3 و تی 4 است و اندازه گیری آن می تواند بسیار کمک کننده باشد.ایمونو رادیومتریک یکی از حساس ترین روشهای ارزیابی هورمونهاست که بیشتر برای تی اس اچ و تی آر اچ استفاده می شود.
در صورت تغییر تی اس اچ باید هورمونهای تیروئید(تی 3 و تی 4) اندازه گیری شوند تا پرکاری از کم کاری تشخیص داده شود.
هورمونهای تیروئید گرایش زیادی به اتصال به پروتئینهای خونی(تیروئید باندینگ گلوبولین) دارند و هنگام اندازه گیری دو نوع هورمون اندازه گیری می شوند:هورمونها آزاد و هورمونهای توتال که مجموع آزاد و باند به پروتئین(تیروئید باندینگ گلوبولین یا تی بی جی) هستند.
هورمونهای توتال زمانی افزایش می یابند که تی بی جی افزایش یافته باشند مثل زمانی که استروژن زیاد شده است مانند زمان: حاملگی، مصرف قرصهای ضدحاملگی، درمان جایگزینی هورمونی، مصرف داروی تاموکسیفن.
این هورمونها زمانی کاهش می یابند که تی بی جی هم کاهش یافته باشد مانند: سندرم نفروتیک(یکی از بیماریهای کلیه) و افزایش آندروژن(هورمون مردانه).
در بیشتر مواقع اندازه تی 4 آزاد برای تشخیص تیروتوکسیکوز(پرکاری) کافی است اما شرایطی هم وجود دارد که تی 3 هم باید اندازه گیری شود.
در بعضی شرایط کلینیکی استفاده از تی اس اچ به عنوان تست غربالگری جوابگو نخواهد بود و ممکن است باعث اشتباه در تشخیص شود به طور مثال: در بیشتر مواقع کم کاری تیروئید باعث افزایش تی اس اچ می شود(خود تنظیمی منفی) اما ممکن است ناشی از تومور در هیپوفیز باشد.یا کاهش تی اس اچ معمولا به دلیل تیروتوکسیکوز است اما ممکن است به دلیل افزایش هورمون جفت در سه ماهه اول حاملگی یا بعد از درمان پرکاری تیروئید یا به دلیل بعضی داروها مثل گلوکوکورتیکوئیدها و دوپامین باشد.
بنابراین تی اس اچ نباید به عنوان تست عملکرد تیروئید در افرادی که بیماریهای مشکوک هیپوفیزی دارند، استفاده شود.
اولترا سوند: اکثرا به عنوان تست تشخیص نودولها در تیروئید استفاده می شود.
بیماریهای تیروئید:
هیپوتیروئیدیسم(کم کاری تیروئید): کمبود ید مهمترین علت این بیماری است.در جاهایی که ید کافی وجود دارد،بیماری خود ایمنی(بیماری هاشیماتو) و ناشی از درمان دارویی(درمان پرکاری تیروئید) شایعترین دلایل هستند.
علائم آن به ترتیب شیوع در بین بیماران عبارتند از: ضعف و خستگی، پوست خشک، احساس سرما، ریزش مو، اختلال در تمرکز و کاهش حافظه، یبوست، افزایش وزن با کاهش اشتها، اختلال در تنفس، اختلال در سیکل قاعدگی، فلج شدن، کاهش شنوایی.
اما علائمی که توسط پزشک تشخیص داده می شوند: پوست خشک و خشن و سردی در اندامها، تورم در صورت دستها و پاها، طاسی پراکنده، کاهش ضربان قلب و...
درمان آن با لووتیروکسین است که بسته به میزان تی اس اچ تجویز می شود.به طور مثال در بیمارانی که عملکرد تیروئید تقریبا صفر است روزانه 100 تا 150 میکروگرم.یا در بیمارانی که زیر 60 سال دارند و نشانه های بیماری قلبی در آنها دیده می شود دوز لووتیروکسین 50 تا 100 میکروگرم است.هدف نهایی این درمان رسیدن به حد نرمال تی اس اچ است که اگر 2 یا 3 سال طبیعی بود و تغییری نکرد نیازی به ادامه درمان نیست.
تیروتوکسیکوز: به معنی افزایش هورمونها تیروئیدی است و با پرکاری تیروئید(هایپرتیروئیدی) تفاوت دارد.با این حال بیشترین دلیل تیروتوکسیکوز، هایپرتیروئیدی است.
بیماری گریوز 80-60% تیروتوکسیکوز را تشکیل می دهد و هر چه برداشت ید بیشتر باشد این بیماری نیز بیشتر شیوع دارد.این بیماری معمولا در بالغین به خصوص افراد بین 50-20 سال وجود دارد.
علائم آن به ترتیب شیوع عبارتند از: افزایش فعالیت و بی قراری و اختلال تکلم، عدم تحمل گرما و عرق کردن، افزایش نبض، خستگی و بی حالی، کاهش وزن با افزایش اشتها، اسهال، افزایش حجم ادرار، کاهش میل جنسی و کاهش سیکل قاعدگی.
علائمی که توسط پزشک دیده می شوند: افزایش ضربان قلب، لرزش، گواتر(بزرگ شدن غده)، پوست گرم و مرطوب، ضعف عضلانی،و...
درمان آن چند راه دارد:
داروهای ضد تیروئید مانند:پروپیل تیویوراسیل، کاربی مازول و متی مازول.که تفاوت این داروها در دوز و مدت زمان مصرف است.عوارضی هم دارند که باید دقت شود، مثلا: راش پوستی، تب و درد مفصلی.در موارد کمتر ممکن است باعث هپاتیت و سندرم شبه لوپوس و...شود.
ید رادیو اکتیو که بافت تیروئید را تخریب می کند.
برداشتن قسمتی از تیروئید.
پروپرانولول و یا آتنلول هم قبل از اینکه داروهای ضد تیروئید اثر کنند برای کاهش تعریق و ضربان و نبض مفید هستند.
تیروئیدیت: بر اساس مدت زمان بیماری به سه نوع حاد، تحت حاد و مزمن تقسیم می شود.
تیروئیدیت حاد: نادر است و در عفونتهای چرکی تیروئید دیده می شود.بیماران معمولا با درد تیروئید که به گلو و یا گوشها مربوط می شود مراجعه می کنند.تب، اشکال در بلع، و قرمزی در محل تیروئید معمول هستند.در آزمایشها ESR افزایش داشته و تعداد گلبولهای سفید زیاد شده است اما فعالیت تیروئید نرمال است.
تیروئیدیت تحت حاد: که تیروئیدیت ویروسی هم گفته می شود.در اثر ویروسهاست که بیشتر آنها ویروسهای اوریون، آنفلوآنزا و....است که در درمان نوع ویروس مهم نیست و معمولا هم نمی توان آن را مشخص کرد.در زنان 3 برابر مردان دیده می شود و در سنین 30 تا 50 سالگی غالب است.تیروئید بزرگ شده و دردناک که گاهی با تب همراه است، از جمله علائم آن است.بسته به مرحله بیماری ممکن است کم کاری یا تیروتوکسیکوز دیده شود.درد آن هم بیشتر در ناحیه فک یا گوش است.
درمان: در ابتدا آسپیرین یا بروفن برای تسکین درد کافی است.اما در صورت پیشرفت بیماری از گلوکوکورتیکوئیدها باید استفاده کرد.مانند پردنیزون و....
تیروئیدیت مزمن: معمولا دلیل آن هاشیماتو(در مطلب قبل توضیح داده ام) است.با یک گواتر تدریجی و بدون درد و اختلال در بلع، تنفس و..ظاهر می شود.ممکن است با بدخیمی اشتباه گرفته شود زیرا گواتر سفت، یک طرفه و چسبیده دارد.معمولا تغییری در فعالیت غده دیده نمی شود.
درمان: معمولا جراحی انجام شده و تاموکسیفن هم کمک کننده است.
بعضی از تیروئیدیتها بدون درد و یا اصطلاحا خاموش یا Silent هستند.تقریبا مانند تیروئیدیت تحت حاد است اما بدون درد.در بعضی از زنها 3 تا 6 ماه بعد از حاملگی رخ می دهد.بیماران دارای 2 تا 4 هفته تیروتوکسیکوز و سپس 4 تا 12 هفته کم کاری تیروئید دارند ولی ممکناست تنها یکی از این مراحل دیده شود.
بعضی دیگر از تیروئیدیتها در اثر برخی از داروها روی می دهند.داروهایی مثل: اینترفرون، اینترلوکین2، آمینودارون و...
گواتر: به بزرگی تیروئید به دلائل مختلف گفته می شود.دلایل آن می توانند: مشکل در ساخت هورمونها، کمبود ید، بیماریهای خودایمنی و بیماریهای نودولار باشند.
دو دلیل اول باعث کاهش هورمونهای تیروئید و افزایش TSH می شوند و تیروئید برای جبران، بزرگ می شود.
بیماریهای گریوز و هاشیماتو هم با گواتر ارتباط دارند.
شرح موضوع