پولیپ روده کودکان و بزرگسالان
پولیپ به ضایعه برجسته داخل روده گفته می شود اگر چه در اغلب موارد نشانه هایی از آن ظاهر نمیشود، ولی خونریزی های بدون درد از معقد به مقدار مختلف که ممکن است دایم یا دوره ای باشد بارزترین علامت آن است و ممکن است کم خونی، فقر آهن، وجود خون مخفی در مدفوع، تغییر اجابت مزاج ودرد شکم از دیگر علایم آن باشد.بروز پولیپ روده وخطر ایجاد سرطان یک چالش مهم برای پولیپ ها به شمار میرود که چند نوع تقسیم می شوند:یکی از این انواع پولیپ ‹‹ آدنوماتو›› نام دارد که خطر تبدیل شدن به سرطان روده در آن وجود دارد.این نوع پولیپ در افراد بالغ شایع تر بوده و 75درصد موارد را تشکیل می دهد.
یک نوع دیگر که در کودکان شایع است پولیپ ‹‹هامارتوم یا پولیپ جوانان›› نام دارد که در آن شانس تبدیل به سرطان وجود ندارد .در تمام پولیپ ها برای تشخیص ودرمان باید کولونوسکوپی انجام شده وپولیپ خارج شود .این عمل در واقع روشن کردن یک چراغ در روده همراه با فیلم برداری داخل روده است که تمام روده بزرگ دیده شده وپولیپ در آورده می شود.در تمام پولیپ ها باید کولونوسکوپی اولیه ودر آوردن پولیپ انجام شود .خارج کردن پولیپ خطر تبدیل به سرطان در نوع آدنوماتو را از بین برده ودر سایر انواع پولیپ نه تنها علایم بهبود می یابد بلکه از نوع آدنوماتو نیز افتراق داده می شود .
به در آوردن پولیپ ها از روده ‹‹پولیپکتومی›› می گویند که عوارض کمی دارد. بعد از این عمل بیمار موقتا باید داروهایی مانند
آسپیرین که خطر خون ریزی را زیاد می کنند مصرف نکنند .بیمار باید بعد از جواب آسیب شناسی وتعیین نوع پولیپ برای طراحی برنامه پیگیری مراجعه کند .
اگر پولیپ نوع آدنوماتو باشد هر سه تا پنج سال یکبار باید با کولونوسکوپی تمام روده بزرگ دیده شود.در این نوع پولیپ بروز مجدد زیاد است ودر یک چهارم بیماران پولیپ دوباره دیده می شود.فواصل این اقدام با توجه به تعداد، اندازه،محل،نمای کولون وپاسخ آسیب شناسی تعیین می شود رژیم غذایی بیمار باید کم چرب وسرشار از میوه های تازه وسبزیجات وفیبر غذایی باشد.روزانه باید یک گرم کلسیم مصرف شده واز استعمال دخانیات ومصرف الکل مطلقا پرهیز شود.تجویز اسید فولیک و
آسپیرین نیز در کاهش بروز مجدد پولیپ موثر هستند. اگر در بیمار سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ وجود دارد فواصل کولونوسکوپی ها باید کمتر شود.تمام بستگان درجه یک بیمار باید از سن 50سالگی وهر 5سال یکبار کولونوسکوپی شوند ولی اگر در یک خانواده سابقه سرطان روده بزرگ وجود دارد یا دو نفر از افراد خانواده این نوع پولیپ را داشته اند غربالگری باید از چهل سالگی شروع شود.
در تمام موارد هدف نهایی کنترل علایم بیمار واز بین بردن خطر بروز سرطان با ریشه کنی پولیپ ها از روده با برداشتن کامل آنهاست .در بخش نخست "پولیپ روده"گفته شد که" توارث "در ایجاد سرطان روده بزرگ نقش قابل توجهی دارد وگفتنی است که با بستگان درجه دوم وسوم مانند افراد معمولی جامعه برخورد می شود .
در کودکان 90درصد پولیپ ها از نوع ها مارتوم یا نوع جوانان است که اولا با خطر بروز سرطان همراه نبوده وثانیا عود در آنها بسیار نادر است ودر کمتر از 5درصد رخ می دهد .این نوع پولیپ نیاز به برنامه پیگیری با کولونوسکوپی ندارد.
در این نوع پولیپ اگر تعداد پولیپ ها بالاتر از سه عدد باشد، خطر بروز مجدد زیاد بوده ونیاز به برنامه غربالگری با کولونوسکوپی دارند .اگر تعداد پولیپ ها در روده خیلی زیاد باشد به آن "پولیپوز" میگویند واز هر نوع که باشند نیاز به پیگیری دارند.
در بروز پولیپ، نوع آدنوماتوسن فاکتور مهمی است ودر 25درصد مردم تا50سالگی بوجود می آید ولی در کودکان نادر است .اگر چه این نوع پولیپ ها به تعداد بسیار کم وبعد از سالهای متمادی دچار تغییرات بد خیمی وسرطان می شوند ولی تقریبا تمام سرطان های روده بزرگ از این نوع پولیپ به وجود می آید.
در پولیپ آدنوماتو ریشه کنی روده بیمار از پولیپ ها ضروری است .در زمان تشخیص باید تمام روده بزرگ دیده شود چون 50درصد بیماران بیشتر از یک پولیپ دارند.اگر در زمان کولونوسکوپی اولیه روده آماده نبوده یا تمام روده بزرگ دیده نشد کولونوسکوپی باید مجددا انجام شود.
اگر بعد از برداشتن پولیپ نسبت به برداشتن کامل آن شک وجود داشت ویا پولیپ به طور کامل برداشته نشده باشد وهمچنین در پولیپ های بزرگ که ساقه ندارند وهمیشه برداشتن کامل مشکوک است باید بعد از 3ماه مجددا کولونوسکوپی انجام شود .اگر برداشتن پولیپ توسط کولونوسکوپی بعد از 3نوبت تکرار امکان نداشت باید جراحی را در نظر داشت.
اگر پولیپ برداشته شده در جواب آسیب شناسی بد خیم وسرطانی بود باید ساقه پولیپ نیز بررسی شود.در پولیپ های بد خیم اگر ساقه آن درگیر نباشد وفقط خود پولیپ گرفتار است برداشتن کامل پولیپ کافی بوده ونیاز به اقدام اضافه دیگری وجود ندارد ولی برای اطمینان از پولیپگتومی کامل یک کولونوسکوپی سه ماه بعد انجام می شود.
اگر در ساقه بد خیمی وجود داشت یا پولیپ از نوعی باشد که ساقه ندارد عمل جراحی لازم است. در تبدیل پولیپ های آدنوماتو به سرطان اندازه پولیپ مهم است.در پولیپ های کمتر از یک سانتیمتر این خطر کم است ولی در پولیپ های بالاتر از دو سانتی متر این خطر بالاتر است.در تمام موارد هدف نهایی کنترل علایم بیمار واز بین بردن خطر بروز سرطان با ریشه کنی پولیپ ها از روده با برداشتن کامل آنهاست .
یکی از سوالات مهم برای بیمار واطرافیان علت بروز پولیپ است.پولیپ ها و به ویژه اگر متعدد یا پولیپوز باشند تمایل به بروز خانوادگی دارند وعلل ارثی نقش مهمی در بروز آنها دارند.
در بعضی انواع پولیپ، ژن مربوطه نیز شناسایی نشده است.پولیپ در هر دو جنس ودر تمام سنین ودر تمام نژادها وجود دارد ولی در کشورهای صنعتی بیشتر است که احتمالا به خاطر عوامل محیطی وتغذیه ای است.مصرف زیاد چربی،مصرف گوشت قرمز، استعمال سیگار وچاقی از علل بروز و
آسپرین، اسید فولیک وکلسیم از علل محافظ هستند .یکی از چالش های مهم در بیماران زمان تبدیل به بد خیمی است .
ایجاد سرطان از پولیپ به سالهای متمادی وقت نیاز داشته و90درصد سرطانهای روده در بالای 50سالگی رخ می دهد .در موارد (پولیپوزیس) فامیلیان سن بروز سرطان پائین تر است .
پولیپ اغلب بدون علامت است واین موضوع اهمیت غربالگری خانواده بیمار با کولونوسکوپی دوره ای را روشن می سازد .
در هر بیمار بعد از کشف وبرداشتن کامل پولیپ، بررسی تمام روده بزرگ، تعیین اندازه، تعداد ومحل پولیپ وارزیابی بافت شناسی پولیپ طراحی برنامه پیگیری و غربالگری منحصر به فرد بوده ودر بیماران مختلف فرق دارد. لازم است بیمار و والدین ضمن داشتن اطلاعات کلی با جدیت در برنامه پزشک معالج خود شرکت کنند.
نویسنده : دکتر حمید رضا طلایی- فوق تخصص گوارش و کبد کودکان
منبع :
سایت بیمارستان فوق تخصصی میلاد
شرح موضوع 
