رحم يک عضو تو خالي و گلابي شکل است که در قسمت پايين شکم بين مثانه و راست روده قرار دارد . ديواره هاي رحم از دو لايه بافتي تشکيل شده است : لايه داخلي و لايه خارجي .
از دو گوشه بالايي رحم دو لوله ظريف ، قابل انعطاف و نرم به نام لوله هاي رحمي به طرف ديواره جانبي لگن کشيده مي شود که انتهاي آن بصورت شيپور در محوطه شکم آزاد است ، عمل لوله ها هدايت تخمک آزاد شده از تخمدان و همچنين تخم بارور شده به طرف رحم است .
در زناني که در سنين باروري هستند لايه داخلي رحم هر ماه رشد مي کند و جدارش ضخيم مي شود تا براي بارداري آماده شود . اگر زن باردار نشود ، بافت ضخيم شده ، همراه با خون از راه مهبل به بيرون مي ريزد که اين حالت را قاعدگي گويند .
تومورهاي رحم يا خوش خيم هستند و يا بد خيم
تومورهاي خوش خيم
مهمترين تومور خوش خيم ، فيبروم رحم است .
فيبروم ها شايع ترين تومور خوش خيم رحم هستند . اين تومورها بيشتر در حدود ۴۰ سالگي پيدا مي شوند . يک زن ممکن است در يک زمان چند فيبروم داشته باشد . در بيشتر موارد فيبروم علائمي ندارند و احتياج به درمان هم ندارند ولي بايد توسط پزشک کنترل شوند . بر حسب اندازه و محل تومورها ، بعضي مواقع علائمي وجود دارد . اين علائم عبارتند از :
· خونريزي نامنظم
· ترشح
· تکرر ادرار
وقتي فيبروم ها سبب خونريزي شديد شوند و با فشار روي اعضاي مجاور ايجاد درد کنند درمان جراحي و يا طبي انجام مي گيرد . وقتي زن به سن يائسگي مي رسد ، فيبروم ها کوچک مي شوند و در پاره اي موارد خود بخود از بين مي روند . ا
تومورهاي بدخيم
اين تومورها بافتها و اعضاء مجاور را مورد حمله قرار ميدهند . اين تومورها همچنين از راه جريان خون و لنف به تمام نقاط بدن منتشر مي شوند . سرطان رحم به استخوانها ، ريه ها و کبد انتشار مي يابد .
خونريزي غيرعادي بخصوص بعد از يائسگي ، شايع ترين علامت سرطان رحم است . خونريزي ممکن است کم يا زياد باشد . . سرطان رحم معمولاً بعد از يائسگي ايجاد مي شود و به همين سبب خونريزيهاي دوران يائسگي نبايد ساده تلقي شود . علائم زير ممکن است با شروع سرطان رحم همراه باشند :
خونريزي و ترشح غيرعادي بخصوص بعد از يائسگي و يا خونريزي زياد هنگام هنگام عادت ماهانه
اشکال و يا درد در هنگام ادرار کردن
مقاربت دردناک
درد در ناحيه لگن
علائم ياد شده در بالا ممکن است مربوط به سرطان رحم و يا ساير شرايط غيرعادي باشد ، ولي اغلب اوقات ارتباطي با سرطان ندارد .
اگر زن دچار يکي از علائم فوق شد ، بايد به پزشک مراجعه کند و پزشک با انجام معاينات و آزمايش هاي زير متوجه بيماري خواهد شد :
معاينات باليني و آزمايشگاهي دستگاههاي ادراري ، تناسلي و گوارشي . در معاينه داخلي اگر تومور و يا تغييراتي باشد معلوم مي شود .
نمونه برداري از لايه داخلي بافت رحم و بررسي آن زير ميکروسکوپ .
انجام آزمايش پاپ اسمير ( نمونه اي از سلولهاي گردن رحم و بالاي مهبل جمع آوري مي شود و براي آزمايش به آزمايشگاه ارسال مي شود ) .
تمام خانمها بعد از ازدواج بايد آزمايش پاپ اسمير را انجام دهند .
علل سرطان رحم
اين گروه بايستي سالانه معاينه و آزمايش پاپ اسمير بشوند . بعد از سه بار آزمايش و يا بيشتر ، اگر نتيجه رضايت بخش بود ، زمان آزمايش بعدي با نظر پزشک تعيين مي شود .
علت واقعي سرطان رحم مشخص نيست و پزشکان به ندرت مي توانند توضيح دهند چرا يک زن سرطان مي گيرد و ديگري نمي گيرد . آنچه واضح است اين است که سرطان رحم به علت يک آسيب و يا صدمه ايجاد نمي شود ، مسري نيست و کسي از ديگري سرطان نمي گيرد . عواملي بنام خطرساز ، خطر ابتلا را افزايش مي دهند . ا
عوامل خطرساز
سن : سرطان رحم بيشتر در زنان ۵۰ سال به بالا شايع است . خطر ابتلا با افزايش سن زياد مي شود .
درمان با استروژن : در زناني که در دوران يائسگي براي برطرف کردن علائم اين دوران و يا جلوگيري از پوکي استخوان و کم کردن خطرات بيماريهاي قلبي و سکته ، استروژن مصرف مي کنند ، شانس ابتلا به سرطان رحم بيشتر است . استفاده طولاني و به مقدار زياد اين خطر را افزايش مي دهد .
چاقي : خطر ابتلا به سرطان رحم در زنان چاق دو برابر زنان با وزن معمولي است .
ديابت و فشار خون بالا : بعضي از دانشمندان اعتقاد دارند که ديابت و فشار خون بالا ، خطر ابتلا به سرطان رحم را بيشتر مي کند .
ساير سرطانها : خطر بروز سرطان رحم در مبتلايان به سرطان روده بزرگ و پستان بيشتر است .
نژاد : خطر ابتلا در نژاد سفيد بيشتر از نژاد سياه است .
ساير موارد : نازائي ، نامنظم بودن عادت ماهانه ، يائسگي ديررس هم از ديگر عوامل خطرساز هستند.
درمان
درمان اغلب به روش جراحي صورت مي گيرد و در مواردي هم از اشعه درماني استفاده مي شود . تعداد کمي از بيماران با شيمي درماني و هورمون درماني معالجه مي شوند .
انتخاب روش درماني به اندازه تومور ، شرايط هورموني بيمار ، سن ، وضعيت عمومي بيمار و بخصوص درجه بندي سرطان رحم بستگي دارد . منظور از درجه بندي اين است که آيا سرطان در مراحل اوليه است و فقط بافت رحم را مبتلا کرده است ويا به اعضاي مجاور حمله کرده وانتشار يافته است .
روشهاي درماني
جراحي : معمولاً رحم ، لوله هاي رحم و تخمدانها بيرون آورده مي شوند .
اشعه درماني : اشعه درماني مانند جراحي در واقع درمان محل ضايعه است و فقط سلولهاي سرطاني را در محل ضايعه از بين مي برد . اين روش ممکن است همراه با جراحي باشد و يا قبل و بعد از جراحي مورد استفاده قرار گيرد .
هومورن درماني : درمان با هورمون پروژسترون صورت مي گيرد و در واقع يک درمان عمومي است که بصورت خورايک ويا تزريقي مورد استفاده است .
شيمي درماني : استفاده از داروها است . اين داروها خوراکي يا تزريقي هستند مانند هورمون درماني ، شيمي درماني هم يک درمان عمومي است و در زماني که سرطان منتشر شده است ، بکار مي رود.
اثرات جانبي روشهاي درماني
جراحي : بعد از درآوردن رحم ، زن احساس درد و يا خستگي عمومي مي کند . در بعضي مواقع ، تهوع ، استفراغ و اشکال در دفع ادرار و مدفوع وجود دارد . زناني که تخمدانهاي آنها با رحم برداشته مي شوند ، فوري يائسه مي شوند و علائم يائسگي مانند گرگرفتگي و غيره در آنها پيدا مي شود .
تمايلات جنسي معمولاً بعد از درآوردن رحم تغييري نمي کند . البته بعضي از زنان ممکن است تغيير تمايلات جنسي پيدا کنند که مشاوره و حمايت و مراقبت شوهر از زن در اين مواقع بسيار مفيد و کارساز خواهد بود .
اشعه درماني : اثرات جانبي بستگي به مقدار اشعه درماني و محل ضايعه دارد . بيماران هنگام درمان بخصوص در هفته هاي آخر آن خسته هستند . استراحت مهم است ولي پزشکان توصيه مي کنند تا جايي که امکان دارد بيماران فعاليت معمول خود را داشته باشند .
هورمون درماني : زناني که تحت درمان با پروژسترون هستند ممکن است زود خسته شوند و تغييراتي در وزن و اشتهاي آنها پيدا شود .
شيمي درماني : اين اثرات جانبي در هر مورد متفاوت است و بستگي به مقدار درمان و نوع دارو دارد . بيماران بيشتر در معرض ابتلا به عفونت قرار مي گيرند ، به آساني خونريزي پيدا مي کنند ، بدنشان کوفته و انرژي و توان آنها کم مي شود و ممکن است دچار ريزش مو ،تهوع ، استفراغ ، کمي اشتها و زخمهاي دهاني شوند. اين علائم به تدريج بعد از دوره درمان از بين مي روند .
منبع:سايت پزشكي روزبه
از دو گوشه بالايي رحم دو لوله ظريف ، قابل انعطاف و نرم به نام لوله هاي رحمي به طرف ديواره جانبي لگن کشيده مي شود که انتهاي آن بصورت شيپور در محوطه شکم آزاد است ، عمل لوله ها هدايت تخمک آزاد شده از تخمدان و همچنين تخم بارور شده به طرف رحم است .
در زناني که در سنين باروري هستند لايه داخلي رحم هر ماه رشد مي کند و جدارش ضخيم مي شود تا براي بارداري آماده شود . اگر زن باردار نشود ، بافت ضخيم شده ، همراه با خون از راه مهبل به بيرون مي ريزد که اين حالت را قاعدگي گويند .
تومورهاي رحم يا خوش خيم هستند و يا بد خيم
تومورهاي خوش خيم
مهمترين تومور خوش خيم ، فيبروم رحم است .
فيبروم ها شايع ترين تومور خوش خيم رحم هستند . اين تومورها بيشتر در حدود ۴۰ سالگي پيدا مي شوند . يک زن ممکن است در يک زمان چند فيبروم داشته باشد . در بيشتر موارد فيبروم علائمي ندارند و احتياج به درمان هم ندارند ولي بايد توسط پزشک کنترل شوند . بر حسب اندازه و محل تومورها ، بعضي مواقع علائمي وجود دارد . اين علائم عبارتند از :
· خونريزي نامنظم
· ترشح
· تکرر ادرار
وقتي فيبروم ها سبب خونريزي شديد شوند و با فشار روي اعضاي مجاور ايجاد درد کنند درمان جراحي و يا طبي انجام مي گيرد . وقتي زن به سن يائسگي مي رسد ، فيبروم ها کوچک مي شوند و در پاره اي موارد خود بخود از بين مي روند . ا
تومورهاي بدخيم
اين تومورها بافتها و اعضاء مجاور را مورد حمله قرار ميدهند . اين تومورها همچنين از راه جريان خون و لنف به تمام نقاط بدن منتشر مي شوند . سرطان رحم به استخوانها ، ريه ها و کبد انتشار مي يابد .
خونريزي غيرعادي بخصوص بعد از يائسگي ، شايع ترين علامت سرطان رحم است . خونريزي ممکن است کم يا زياد باشد . . سرطان رحم معمولاً بعد از يائسگي ايجاد مي شود و به همين سبب خونريزيهاي دوران يائسگي نبايد ساده تلقي شود . علائم زير ممکن است با شروع سرطان رحم همراه باشند :
خونريزي و ترشح غيرعادي بخصوص بعد از يائسگي و يا خونريزي زياد هنگام هنگام عادت ماهانه
اشکال و يا درد در هنگام ادرار کردن
مقاربت دردناک
درد در ناحيه لگن
علائم ياد شده در بالا ممکن است مربوط به سرطان رحم و يا ساير شرايط غيرعادي باشد ، ولي اغلب اوقات ارتباطي با سرطان ندارد .
اگر زن دچار يکي از علائم فوق شد ، بايد به پزشک مراجعه کند و پزشک با انجام معاينات و آزمايش هاي زير متوجه بيماري خواهد شد :
معاينات باليني و آزمايشگاهي دستگاههاي ادراري ، تناسلي و گوارشي . در معاينه داخلي اگر تومور و يا تغييراتي باشد معلوم مي شود .
نمونه برداري از لايه داخلي بافت رحم و بررسي آن زير ميکروسکوپ .
انجام آزمايش پاپ اسمير ( نمونه اي از سلولهاي گردن رحم و بالاي مهبل جمع آوري مي شود و براي آزمايش به آزمايشگاه ارسال مي شود ) .
تمام خانمها بعد از ازدواج بايد آزمايش پاپ اسمير را انجام دهند .
علل سرطان رحم
اين گروه بايستي سالانه معاينه و آزمايش پاپ اسمير بشوند . بعد از سه بار آزمايش و يا بيشتر ، اگر نتيجه رضايت بخش بود ، زمان آزمايش بعدي با نظر پزشک تعيين مي شود .
علت واقعي سرطان رحم مشخص نيست و پزشکان به ندرت مي توانند توضيح دهند چرا يک زن سرطان مي گيرد و ديگري نمي گيرد . آنچه واضح است اين است که سرطان رحم به علت يک آسيب و يا صدمه ايجاد نمي شود ، مسري نيست و کسي از ديگري سرطان نمي گيرد . عواملي بنام خطرساز ، خطر ابتلا را افزايش مي دهند . ا
عوامل خطرساز
سن : سرطان رحم بيشتر در زنان ۵۰ سال به بالا شايع است . خطر ابتلا با افزايش سن زياد مي شود .
درمان با استروژن : در زناني که در دوران يائسگي براي برطرف کردن علائم اين دوران و يا جلوگيري از پوکي استخوان و کم کردن خطرات بيماريهاي قلبي و سکته ، استروژن مصرف مي کنند ، شانس ابتلا به سرطان رحم بيشتر است . استفاده طولاني و به مقدار زياد اين خطر را افزايش مي دهد .
چاقي : خطر ابتلا به سرطان رحم در زنان چاق دو برابر زنان با وزن معمولي است .
ديابت و فشار خون بالا : بعضي از دانشمندان اعتقاد دارند که ديابت و فشار خون بالا ، خطر ابتلا به سرطان رحم را بيشتر مي کند .
ساير سرطانها : خطر بروز سرطان رحم در مبتلايان به سرطان روده بزرگ و پستان بيشتر است .
نژاد : خطر ابتلا در نژاد سفيد بيشتر از نژاد سياه است .
ساير موارد : نازائي ، نامنظم بودن عادت ماهانه ، يائسگي ديررس هم از ديگر عوامل خطرساز هستند.
درمان
درمان اغلب به روش جراحي صورت مي گيرد و در مواردي هم از اشعه درماني استفاده مي شود . تعداد کمي از بيماران با شيمي درماني و هورمون درماني معالجه مي شوند .
انتخاب روش درماني به اندازه تومور ، شرايط هورموني بيمار ، سن ، وضعيت عمومي بيمار و بخصوص درجه بندي سرطان رحم بستگي دارد . منظور از درجه بندي اين است که آيا سرطان در مراحل اوليه است و فقط بافت رحم را مبتلا کرده است ويا به اعضاي مجاور حمله کرده وانتشار يافته است .
روشهاي درماني
جراحي : معمولاً رحم ، لوله هاي رحم و تخمدانها بيرون آورده مي شوند .
اشعه درماني : اشعه درماني مانند جراحي در واقع درمان محل ضايعه است و فقط سلولهاي سرطاني را در محل ضايعه از بين مي برد . اين روش ممکن است همراه با جراحي باشد و يا قبل و بعد از جراحي مورد استفاده قرار گيرد .
هومورن درماني : درمان با هورمون پروژسترون صورت مي گيرد و در واقع يک درمان عمومي است که بصورت خورايک ويا تزريقي مورد استفاده است .
شيمي درماني : استفاده از داروها است . اين داروها خوراکي يا تزريقي هستند مانند هورمون درماني ، شيمي درماني هم يک درمان عمومي است و در زماني که سرطان منتشر شده است ، بکار مي رود.
اثرات جانبي روشهاي درماني
جراحي : بعد از درآوردن رحم ، زن احساس درد و يا خستگي عمومي مي کند . در بعضي مواقع ، تهوع ، استفراغ و اشکال در دفع ادرار و مدفوع وجود دارد . زناني که تخمدانهاي آنها با رحم برداشته مي شوند ، فوري يائسه مي شوند و علائم يائسگي مانند گرگرفتگي و غيره در آنها پيدا مي شود .
تمايلات جنسي معمولاً بعد از درآوردن رحم تغييري نمي کند . البته بعضي از زنان ممکن است تغيير تمايلات جنسي پيدا کنند که مشاوره و حمايت و مراقبت شوهر از زن در اين مواقع بسيار مفيد و کارساز خواهد بود .
اشعه درماني : اثرات جانبي بستگي به مقدار اشعه درماني و محل ضايعه دارد . بيماران هنگام درمان بخصوص در هفته هاي آخر آن خسته هستند . استراحت مهم است ولي پزشکان توصيه مي کنند تا جايي که امکان دارد بيماران فعاليت معمول خود را داشته باشند .
هورمون درماني : زناني که تحت درمان با پروژسترون هستند ممکن است زود خسته شوند و تغييراتي در وزن و اشتهاي آنها پيدا شود .
شيمي درماني : اين اثرات جانبي در هر مورد متفاوت است و بستگي به مقدار درمان و نوع دارو دارد . بيماران بيشتر در معرض ابتلا به عفونت قرار مي گيرند ، به آساني خونريزي پيدا مي کنند ، بدنشان کوفته و انرژي و توان آنها کم مي شود و ممکن است دچار ريزش مو ،تهوع ، استفراغ ، کمي اشتها و زخمهاي دهاني شوند. اين علائم به تدريج بعد از دوره درمان از بين مي روند .
منبع:سايت پزشكي روزبه
شرح موضوع