خال يا melanocytic nevus لکه ها يا زايده هاي رنگي در اندازه و شکل هاي مختلف هستند و معمولاً به رنگ قهوه اي ، قهوه اي تيره و يا مشکي ديده مي شوند . رنگ خال به دليل وجود سلولهاي مخصوصي است که با توليد رنگ دانه ، رنگ ويژه ي خال را به وجود مي آورند . خال ها در هر جايي از بدن و به شکل ها و اندازه هاي مختلف ، گروهي يا منفرد مي توانند ديده شوند . يکي از انواع خال که شايعتر مي باشد ، خال هاي ملانوسيتي است در واقع يک تومور خوش خيم حاصل از تکثير سلولهاي رنگ دانه ساز ملانوسيتي است که در واقع يک تومور خوش خيم حاصل از تکثير سلولهاي رنگ دانه ساز ( ملانوسيت ) محسوب مي شود .
زمان بروز خال :
خال ها اغلب در طول ۲۰ سال اول زندگي به وجود مي آيند ؛ ولي ممکن است تا ۴۰ سالگي ويا بيشتر هم ظاهرشدنشان ادامه يابد . به اين نوع خال ها ، خال هاي اکتسابي مي گويند و بيشتر اشخاص تعداي از اين خال ها را روي بدن خود دارند ( گاهي اوقات ۴۰ عدد يا بيشتر ) . در موارد نادري نيز خال ها از زمان تولد وجود دارند که به آن ها ، خال هاي مادرزادي گفته مي شود و در حدود يک درصد نوزادان هنگام تولد به اين خال ها مبتلا هستند .
تغييرات خال ها :
خال ها مسطح ، پهن و نرم و همان گونه که گفته شد به رنگ قهوه اي و يا سياه هستند ( شبيه کک و مک ) ؛ اما به مرور زمان بزرگ تر شده و روي بعضي از آنها ممکن است مو ظاهر شود .
تغيير شکل خال کاملاً تدريجي و کند است و خال هايي که زماني مسطح و تيره رنگ بوده اند ، به تدريج گوشتي ، گنبدي شکل و کم رنگ مي شوند ؛ ولي ، بعضي از آن ها به هيچ وجه تغيير نمي کنند ( مثل خال هاي کف دست و پا که مسطح و تيره باقي مي مانند و در نهايت بسياري از انها به تدريج از بين مي روند ) و يا برخي برجسته و گوشتي شده و به وسيله ي پايه اي باريک ، مانند زايده اي گوشتي آويزان مي مانند ، سير تغييرات گفته شده در مورد خال بسيار کند است و شايد حدود ۵۰ سال طول بکشد .
چه نوع خالي احتمال بدخيمي دارد ؟
شانس سرطاني شدن خال هاي معمولي بسيار اندک است ؛ اما اين خطر در مورد بعضي از خال ها بيشتر است . خال هاي مادرزادي : اين خال ها شانس بيشتري براي تبديل شدن به سرطان بدخيم نوع ملانوما را دارند . بيشترين خطر سرطاني مربوط به خال هاي مادرزاي بزرگ با قطر بيشتر از ۲۰ سانتيمتر است .
خال هاي ديس پلاستيک :
اين خال ها معمولاً بزرگ تر از خال هاي معمولي هستند و از نظر ظاهري نامنظم و رنگ غيريکنواخت دارند . ( مثلاً قسمتي از خال قهوه اي تيره و اطراف آن روشن است ) که معمولاً زمينه ي خانوادگي و ارثي دارند . کساني که از اين نوع خال دارند ۱۰ برابر بيشتر دچار سرطان نوع ملانوماي بدخيم مي شوند . اگر فکر مي کنيد خال شما از نوع ديس پلاستيک و غيرعادي است با متخصص مشورت کنيد .
خال هاي آبي : به شکل يک برجستگي آبي رنگ با سطح صاف و کمي برجسته هستند ، که معمولاً قطري کم تر از يک سانتيمتر دارند . شايع ترين مناطق درگيري ، اندام ها ، باسن و صورت است . اگر چه رشد پيش رونده و سرطاني اين خال نادر است ، ولي احتمال آن کمي بيشتر از خال هاي معمولي است .
علائم هشدار دهنده در مورد خال ها :
اگر در خال هاي صورت و يا بدن به يکي از علائم زير برخورد کرديد به متخصص مراجعه کنيد .
۱ - عدم تقارن :خال هاي غيرسرطاني معمولاً شکل مدور ، گرد و يا بيضي شکل دارند ، اما ، نامتقارن بودن در خال هاي سرطاني شايع تر است .
۲ - نامنظم بودن لبه ي خال : مضرس و دندانه دار بودن لبه ي خال نيز يکي ديگر از علائم مطرح کننده ي سرطان است .
۳- غيريکنواخت بودن رنگ خال : وجود سايه روشن هاي رنگ در يک خال به شکلي که مثلاً قسمتي از خال قهوه اي تيره ، سياه و قسمت هاي ديگر قهوه اي روشن ، قرمز ، يا رنگ هاي ديگر باشد نير ، نيازمند توجه است .
۴ - اندازه خال : خال هاي سرطاني معمولاً بزرگ تر از خال هاي معمولي هستند . ابعاد بالاتر از ۶ ميلي متر يکي ديگر از علائم مطرح کننده ي سرطاني بودن خال است .
۵ - پيدايش تغييرات : تغييرات کاملاً مشخص و سريع در اندازه ، شکل و رنگ خال ها و پيدايش علايمي مانند خارش ، سوزش ، برجسته شدن ( سريع ) سفت شدن يا نرم شدن خال ، رنگ آبي مايل به سياه ، تورم ، دلمه ، ترشح ، خون ريزي و زخم مطرح کننده ي سرطان پوست از نوع ملانوم است . که بايد هر چه سريع تر درمان شود .
هر شخصي بايد نسبت به خال هاي بدن خود آشنايي کامل داشته باشد تا در صورت پيدايش تغييرات ذکر شده به سرعت متوجه شود و اقدام به درمان کند . اين نکته به خصوص در افرادي که مبتلا به خال هاي ديس پلاستيک ( غيرعادي ) هستند و آنهايی که خالهاي مادرزادي با قطر بزرگ تر از ۲۰ سانتي متر دارند ، و هم چنين آن هايي که خود يا عضوي از اعضاي خانواده شان مبتلا به سرطان پوست بوده اند ، اهميت بيشتري دارد .
نکته :
وجود خال در مناطقي که مرتب تحريک مي شوند ، منجر به سرطاني شدن خال نمي شود . مثلاً تراشيدن مکرر صورت و تحريک خال در مرداني که در ناحيه ي صورت خال دارند ، باعث سرطاني شدن خال نمي شود .
ظاهر شدن مو روي خال به هيچ وجه نشانه اي از سرطاني شدن خال نيست .
پيدايش خال هاي جديد ، تعدد آنها و محل بروز خال ها، تحت کنترل ژن هاي فرد بوده و قابل پيشگيري نيست . زاد و ولد و تکثير در مورد خال ها معني ندارد ، بنابراين خال هاي بزرگتر و قديمي تر نمي توانند خال هاي جديد ايجاد کنند و اصطلاح خال دختر و خال مادر بي معني است .
جراحي کردن خال هاي معمولي هيچ وقت باعث سرطاني شدن خال نمي شود .
درمان خال ها از نظر زيبايي يا پيشگيري از سرطاني شدن آنها چه موقع ضرورت مي يابد ؟
در اصل درمان خال ها جراحي است و چون جراحي خال معمولاً با به جا ماندن جاي زخم همراه است ؛ لذا بايد در مورد برداشتن خال زماني تصميم گرفت که جاي زخم جراحي آن از خود خال کم تر جلب توجه کند . روش هاي ديگري هم براي برداشتن خال نظير سوزاندن ، تراشيدن ، ليزر و ماليدن اسيدهاي سوزاننده بر روي خال مرسوم است که از نظر علمي خالي از اشکال نيستند
منبع : سایت پزشکان بدون مرز
زمان بروز خال :
خال ها اغلب در طول ۲۰ سال اول زندگي به وجود مي آيند ؛ ولي ممکن است تا ۴۰ سالگي ويا بيشتر هم ظاهرشدنشان ادامه يابد . به اين نوع خال ها ، خال هاي اکتسابي مي گويند و بيشتر اشخاص تعداي از اين خال ها را روي بدن خود دارند ( گاهي اوقات ۴۰ عدد يا بيشتر ) . در موارد نادري نيز خال ها از زمان تولد وجود دارند که به آن ها ، خال هاي مادرزادي گفته مي شود و در حدود يک درصد نوزادان هنگام تولد به اين خال ها مبتلا هستند .
تغييرات خال ها :
خال ها مسطح ، پهن و نرم و همان گونه که گفته شد به رنگ قهوه اي و يا سياه هستند ( شبيه کک و مک ) ؛ اما به مرور زمان بزرگ تر شده و روي بعضي از آنها ممکن است مو ظاهر شود .
تغيير شکل خال کاملاً تدريجي و کند است و خال هايي که زماني مسطح و تيره رنگ بوده اند ، به تدريج گوشتي ، گنبدي شکل و کم رنگ مي شوند ؛ ولي ، بعضي از آن ها به هيچ وجه تغيير نمي کنند ( مثل خال هاي کف دست و پا که مسطح و تيره باقي مي مانند و در نهايت بسياري از انها به تدريج از بين مي روند ) و يا برخي برجسته و گوشتي شده و به وسيله ي پايه اي باريک ، مانند زايده اي گوشتي آويزان مي مانند ، سير تغييرات گفته شده در مورد خال بسيار کند است و شايد حدود ۵۰ سال طول بکشد .
چه نوع خالي احتمال بدخيمي دارد ؟
شانس سرطاني شدن خال هاي معمولي بسيار اندک است ؛ اما اين خطر در مورد بعضي از خال ها بيشتر است . خال هاي مادرزادي : اين خال ها شانس بيشتري براي تبديل شدن به سرطان بدخيم نوع ملانوما را دارند . بيشترين خطر سرطاني مربوط به خال هاي مادرزاي بزرگ با قطر بيشتر از ۲۰ سانتيمتر است .
خال هاي ديس پلاستيک :
اين خال ها معمولاً بزرگ تر از خال هاي معمولي هستند و از نظر ظاهري نامنظم و رنگ غيريکنواخت دارند . ( مثلاً قسمتي از خال قهوه اي تيره و اطراف آن روشن است ) که معمولاً زمينه ي خانوادگي و ارثي دارند . کساني که از اين نوع خال دارند ۱۰ برابر بيشتر دچار سرطان نوع ملانوماي بدخيم مي شوند . اگر فکر مي کنيد خال شما از نوع ديس پلاستيک و غيرعادي است با متخصص مشورت کنيد .
خال هاي آبي : به شکل يک برجستگي آبي رنگ با سطح صاف و کمي برجسته هستند ، که معمولاً قطري کم تر از يک سانتيمتر دارند . شايع ترين مناطق درگيري ، اندام ها ، باسن و صورت است . اگر چه رشد پيش رونده و سرطاني اين خال نادر است ، ولي احتمال آن کمي بيشتر از خال هاي معمولي است .
علائم هشدار دهنده در مورد خال ها :
اگر در خال هاي صورت و يا بدن به يکي از علائم زير برخورد کرديد به متخصص مراجعه کنيد .
۱ - عدم تقارن :خال هاي غيرسرطاني معمولاً شکل مدور ، گرد و يا بيضي شکل دارند ، اما ، نامتقارن بودن در خال هاي سرطاني شايع تر است .
۲ - نامنظم بودن لبه ي خال : مضرس و دندانه دار بودن لبه ي خال نيز يکي ديگر از علائم مطرح کننده ي سرطان است .
۳- غيريکنواخت بودن رنگ خال : وجود سايه روشن هاي رنگ در يک خال به شکلي که مثلاً قسمتي از خال قهوه اي تيره ، سياه و قسمت هاي ديگر قهوه اي روشن ، قرمز ، يا رنگ هاي ديگر باشد نير ، نيازمند توجه است .
۴ - اندازه خال : خال هاي سرطاني معمولاً بزرگ تر از خال هاي معمولي هستند . ابعاد بالاتر از ۶ ميلي متر يکي ديگر از علائم مطرح کننده ي سرطاني بودن خال است .
۵ - پيدايش تغييرات : تغييرات کاملاً مشخص و سريع در اندازه ، شکل و رنگ خال ها و پيدايش علايمي مانند خارش ، سوزش ، برجسته شدن ( سريع ) سفت شدن يا نرم شدن خال ، رنگ آبي مايل به سياه ، تورم ، دلمه ، ترشح ، خون ريزي و زخم مطرح کننده ي سرطان پوست از نوع ملانوم است . که بايد هر چه سريع تر درمان شود .
هر شخصي بايد نسبت به خال هاي بدن خود آشنايي کامل داشته باشد تا در صورت پيدايش تغييرات ذکر شده به سرعت متوجه شود و اقدام به درمان کند . اين نکته به خصوص در افرادي که مبتلا به خال هاي ديس پلاستيک ( غيرعادي ) هستند و آنهايی که خالهاي مادرزادي با قطر بزرگ تر از ۲۰ سانتي متر دارند ، و هم چنين آن هايي که خود يا عضوي از اعضاي خانواده شان مبتلا به سرطان پوست بوده اند ، اهميت بيشتري دارد .
نکته :
وجود خال در مناطقي که مرتب تحريک مي شوند ، منجر به سرطاني شدن خال نمي شود . مثلاً تراشيدن مکرر صورت و تحريک خال در مرداني که در ناحيه ي صورت خال دارند ، باعث سرطاني شدن خال نمي شود .
ظاهر شدن مو روي خال به هيچ وجه نشانه اي از سرطاني شدن خال نيست .
پيدايش خال هاي جديد ، تعدد آنها و محل بروز خال ها، تحت کنترل ژن هاي فرد بوده و قابل پيشگيري نيست . زاد و ولد و تکثير در مورد خال ها معني ندارد ، بنابراين خال هاي بزرگتر و قديمي تر نمي توانند خال هاي جديد ايجاد کنند و اصطلاح خال دختر و خال مادر بي معني است .
جراحي کردن خال هاي معمولي هيچ وقت باعث سرطاني شدن خال نمي شود .
درمان خال ها از نظر زيبايي يا پيشگيري از سرطاني شدن آنها چه موقع ضرورت مي يابد ؟
در اصل درمان خال ها جراحي است و چون جراحي خال معمولاً با به جا ماندن جاي زخم همراه است ؛ لذا بايد در مورد برداشتن خال زماني تصميم گرفت که جاي زخم جراحي آن از خود خال کم تر جلب توجه کند . روش هاي ديگري هم براي برداشتن خال نظير سوزاندن ، تراشيدن ، ليزر و ماليدن اسيدهاي سوزاننده بر روي خال مرسوم است که از نظر علمي خالي از اشکال نيستند
منبع : سایت پزشکان بدون مرز
شرح موضوع