بيمارى در كمين است/ ظروف يكبار مصرف و تهديد سلامت جامعه
اين روزها تب استفاده از ظروف يكبار مصرف به قدرى فراگير و گسترده شده است كه برخى از مردم حتى در مهمانى‌هاى دوستانه خود ترجيح مى‌دهند براى صرفه‌جويى در وقت و انرژى خود از اين ظروف استفاده كنند و در سال‌هاى اخير شاهد افزايش روزافزون مغازه‌ها و فروشگاه‌هاى ظروف يكبار مصرف هستيم. اين در حالى است كه مسئولان بهداشت كشور به‌طور مداوم در مورد خطرات استفاده بى‌رويه از ظروف يكبار مصرف هشدار مى‌دهند.
« استفاده از ظروف يكبار مصرف خطر ابتلابه سرطان كبد را افزايش مى‌‌دهد. اين ظروف علاوه بر سمى‌بودن به دليل آزاد كردن ماده “مونومراستايرن” باعث ايجاد سرطان كبد مى‌شوند. مردم براى نوشيدنى‌هاى گرم از ليوان‌هاى كاغذى يا ظروف پلى استايرنى سفيد رنگ و براى نوشيدنى‌هاى سرد از ظروف پلى‌استايرنى بى‌‌رنگ و شفاف استفاده كنند و از ريختن مواد داغ در ظروف يكبار مصرف خوددارى كنند.»
مهندس سيدرضا غلامي، رئيس اداره بهداشت مواد غذايى وزارت بهداشت و درمان هم با تاكيد بر استفاده از ظروف يكبار مصرف با رنگ شيرى و كدر و داراى مجوز وزارت بهداشت در مواقع لازم تصريح كرد: ظروف يكبار مصرف با رنگ شفاف، روشن و شيشه‌اى بايد براى مواد غذايى سرد استفاده شوند و تحت هيچ شرايطى نبايد براى توزيع مواد غذايى داغ از آنها استفاده كرد چون مواد غذايى داغ در ظروف يكبار مصرف با رنگ روشن و شيشه‌اى به علت ضعيف بودنشان موجب آزاد شدن موتومرها مى‌شود و اين مواد چون شيميايى هستند سلامت انسان‌ها را به مخاطره مى‌اندازند و سرطان‌زا هستند. وى در ادامه خاطر نشان كرد: اگر قرار است غذاهاى طبخ شده پس از دو ساعت ماندگارى در اين گونه ظروف مصرف شوند بايد غذا در شرايط مطلوب يعنى زير دماى 14 درجه يا بالاى 60 درجه نگه داشته شود. بهتر است اين مواد غذايى را روى شعله ملايم گاز قرار داد تا از آلودگى ثانوى جلوگيرى شود.
زمانى كه براى اولين بار ظروف يكبار مصرف وارد بازارها شدند همه نفس راحتى كشيدند و به خود وعده زندگى سالم‌تر و البته راحت‌ترى دادند. در حال حاضر سال‌هاست كه اين ظروف حتى در نذرى‌ها و سفره‌هاى ما جاى خود را باز كرده‌اند و از زمانى كه نذرى در سينى‌ها و ظروف فلزى در بين مردم پخش مى‌شد زمان زيادى گذشته است. كسانى كه حداقل يك وعده غذاى خود را در ادارات و سازمان‌ها مى‌خورند، از جمله كسانى هستند كه هر روز در معرض خطرات اين ظروف قرار دارند، اما به راستى اين صرفه‌جويى‌ها در زمان و البته هزينه به چه بهايى انجام مى‌شود؟ سلامتى مصرف كنندگان؟
استفاده مكرر و نادرست از اين ظروف خطرات جدى به دنبال خواهد داشت. برخى از انواع پلاستيكى اين ظروف در دماى بالاتر از 140 درجه سانتيگراد منجر به بروز سرطان در افراد مى‌شود. با ريختن غذاى داغ و چرب در آنها، محيط خوبى براى رشد انواع ميكروب‌ها به وجود خواهد آمد. استفاده از ظروف پلى‌اتيلنى كه با علامت اختصارى )PE
( و پروپيلينى )PP
( و پلى استايرنى فوم‌دار )EPS
( و )HIPS
( نشان داده مى‌شوند و سفيد رنگ هستند، براى بسته‌بندى و نگهدارى محصولات لبني، روغن و سركه و مواد غذاى گرم و مرطوب بلامانع است اما براى نگهدارى غذاهاى داغ مثل آش و غيره مناسب نيستند. در ضمن ظروف پلى استايرنى شفاف )GPPS
( براى نوشيدنى‌هاى سرد ساخته مى‌شوند و ريختن مواد داغ مثل چاى در آنها خطرناك است. اين در حالى است كه اغلب مردم از اين خطرات و موارد استفاده هر كدام از اين ظرف‌ها بى‌اطلاع هستند و لازم است اطلاعات مربوط به موارد مجاز استفاده وممنوعيت‌هاى آن به صورت پلمپ و يا اتيكت روى محصول درج شود.
مراقب ظروف غير استاندارد باشيد
دكتر نسرين السادات علوي، عضو هيئت‌علمى جهاد دانشگاهى مى‌گويد: اصولاظروف يكبار مصرف براى يكبار استفاده ساخته شده‌اند، زيرا در صورت تكرار، شيارهاى بسيار كوچكى كه قابل رويت هم نيستند در آنها به وجود مى‌آيد كه علاوه بر مستعد كردن شخص به عفونت‌هاى دستگاه گوارش به علت آزاد كردن مولكول‌هاى آلى و صنعتى به داخل آب يا غذا، انسان را در معرض انواع سرطان قرار مى‌دهند.
وى با اشاره به اينكه در فصل تابستان خيلى‌ها از بطرى‌هاى يكبار مصرف آب براى تهيه آب خنك از طريق يخ بستن آب استفاده مى‌كنند مى‌افزايد: ثابت شده است وقتى يخ درون ظروف يكبار مصرف آب مى‌شود از جداره بطرى مواد سرطان‌زا به درون آب آزاد مى‌شود.
وى گفت: فلاسك يا قمقمه براى حفظ خنكى آب وسيله‌اى مناسب‌تر و مطمئن‌تر است. اما همه داستان مضرات ظروف يكبار مصرف به همين جا ختم نمى‌شود. در كنار آنچه در مورد اين ظروف گفتيم، خطر استفاده از ظروف غير استاندارد هم هميشه در كمين مصرف كنندگان است. كارشناسان مسائل بهداشتى با هشدار نسبت به تاثيرات زيان بار توليد و مصرف بى‌رويه ظروف يكبار مصرف غير استاندارد مى‌گويند: با توجه به سبك و محكم بودن و فراوانى نايلون كه دليل اصلى گرايش زياد مردم به ظروف و به تبع آن توليد انبوه‌شان است، مسئولان بايد نظارت بيشترى نسبت به عملكرد واحدهاى توليدى ظروف يكبار مصرف داشته باشند و از ادامه كار واحدهاى توليدى بدون مجوز و پروانه بهداشتى جلوگيرى كنند. بررسى‌ها حاكى است درصد قابل ملاحظه‌اى از كارگاه‌هاى توليد‌كننده اين محصولات داراى مجوز مورد تائيد نيستند و به شكل غير قانونى از ضايعات بهره‌بردارى مى‌كنند و به دليل نبود كنترل كافى و دقيق انواع پلاستيك‌ها با مواد ديگر جمع‌آورى و بازيافت مى‌شوند.
چرا آب معدني؟
يكى ديگر از موارد استفاده فراوان از ظروف يكبار مصرف بسته‌بندى آب‌هاى معدنى در آنهاست. استفاده از بطرى‌ها، علاوه بر هزينه بالاى اقتصادي، آلودگى زيست محيطى را نيز تشديد مى‌كند كه در مقام مقايسه، استفاده از آب لوله‌كشى شهرى بسيار بهتر و مقرون به صرفه‌تر است. بازيافت و نكات بهداشتى زباله‌ها نيز مسئله حائز اهميتى است كه حتى در تهران كه به ظاهر داراى سيستم بازيافت است با وجود صرف انرژى و هزينه بسيار امكان پذير نيست، چه رسد به شهرها و شهرستان‌ها كه غالبا از سيستم‌هاى بازيافت زباله اساسا بى‌بهره هستند. اين در حالى است كه اين بطرى‌ها و به‌طور كلى ظروف و بسته‌بندى‌هاى پلاستيكى درصد بالايى از زباله‌ها را در تهران و تمام شهرستان‌ها تشكيل مى‌دهند.
نمونه بارز آن توده‌هاى بطرى و ظروف يكبار مصرف شناور در سواحل شمال و جنوب كشور است، بويژه استان‌هاى شمالى كشور كه مدتهاست با بحران زباله روبرو هستند، گويى منظره‌اى از انواع زباله‌هاى شناور و پراكنده در گوشه و كنار قرار است جزئى لاينفك از چشم‌اندازهاى شهرى و طبيعى ما، نه فقط در در شهر و كوى و خيابان كه در جنگل و ساحل نيز باشد. طبق بررسى‌هاى انجام شده از سوى محافل پژوهشى جهاد از جمله موسسه ديده‌بان جهاني، محققان اين موسسه هشدار داده‌اند كه در صورت ادامه اين برداشت‌ها، رودخانه‌ها و جريان‌هاى محلى و سفره‌هاى آب زير زمينى براى پر‌كردن بطرى‌ها، رو به خشكى و نابودى مى‌گذارند. به راستى چرا ما تا اين حد وابسته به ظروف يكبار مصرف و پلاستيكى شده‌ايم، ظروفى كه سلامت فردى و عمومى جامعه را تهديد مى‌كند و زباله‌هاى آن به يكى از معضلات بشر امروز تبديل شده است.
<xml><o> </o>
<o> </o>
[LEFT ALIGN=RIGHT]
http://www.magiran.com/
[/LEFT ALIGN]
شرح موضوع