شرح بیماری
بيماري ديورتيكولي ديورتيكولوز يا همان بيماري ديورتيكولي عبارت است از وجود بيرون‌زدگي‌هاي كوچك كيسه مانند (ديورتيكول) در ديواره روده بزرگ. وجود اين ديورتيكول‌ها ممكن است علامتي به همراه نداشته باشد. ديورتيكوليت نيز يعني التهاب ديورتيكول. ديورتيكولوز مسري يا سرطاني نيست. در 40%ـ30% افراد بالاي 50 سال اين ديورتيكول‌ها وجود دارند. با گذشت هر دهه از زندگي به تعداد آنها افزوده مي‌شود.
علايم شايع
علايم ديورتيكولوز:
معمولاً بدون علامت است.
دل پيچه يا حساسيت به لمس در طرف چپ شكم، كه با دفع گاز يا اجابت مزاج بهبود مي‌يابد.
گاهي در مدفوع خون قرمز روشن وجود دارد. ديورتيكول‌هاي غيرعفوني گاهي خونريزي مي‌كنند و گاهي يبوست.
علايم ديورتيكوليت:
درد شكمي همراه دل‌پيچه به صورت متناوب كه پس از مدتي دايمي مي‌شود. امكان دارد درد از همان اول ناتوان‌كننده باشد يا شايد تا چندين روز ناتوان كننده نباشد.
تب
تهوع
حساسيت به لمس در همان قسمتي كه ديورتيكول در روده بزرگ وجود دارد.
علل
ناشناخته هستند، اما تا حدي ارثي است.
شواهد تازه ارايه شده نشان مي‌دهند كه رژيم غذايي كم حجم حاوي مواد غذايي فرآوري و پالايش شده (غذاهاي فرنگي) شايد در تشكيل ديورتيكول موثر باشد. به علت كم حجم بودن غذا، در قسمت سيگموييد روده بزرگ اسپاسم ايجاد مي‌شود و فشار داخل اين قسمت از رود بزرگ بالا مي‌رود. سرانجام به علت وارد آمدن فشار زياد، بافت پوششي داخل روده بزرگ به شكل كيسه‌هايي كوچك از ديواره روده بزرگ بيرون مي‌زند.
عوامل تشدید کننده بیماری
رژيم غذايي نامناسب كه فيبر غذايي كمي دارد.
سابقه خانوادگي ديورتيكولوز
بيماري رگ‌هاي قلب يا بيماري كيسه صفرا
سن بالاي 50 سال
چاقي
پيشگيري
در حال حاضر نمي‌توان از آن پيشگيري به عمل آورد، اما خطر را مي‌توان با رعايت موارد زير كم كرد:
خوردن غذايي پر فيبر در تمام طول زندگي
نوشيدن مايعات زياد
زور نزدن به هنگام اجابت مزاج
حفظ آمادگي قلبي ـ عروقي مناسب. اين بيماري ممكن است با اختلات عروقي ارتباط داشته باشد.
عواقب مورد انتظار
با شناسايي زودهنگام و درمان عوارض، سرانجام بيماري خوب است.
ديورتيكولوز تنها زماني خطرناك به شمار مي‌رود كه عفوني شود يا خونريزي داشته باشد. ديورتيكوليت نيز با جراحي قابل معالجه است.
عوارض احتمالي
اگر ديورتيكول‌ها عفوني شوند، ممكن است شديداً خونريزي كنند يا سوراخ شده و به بروز پريتونيت (عفونت و التهاب پرده صفاق، پرده پوشاننده سطح داخل شكم و احشاء)بيانجامند.
درمان
اصول كلي
- اقدامات تشخيصي ممكن است شامل موارد زير باشند: عكسبرداري به كمك اشعه ايكس و تنقيه باريم، از قسمت پاييني لوله‌گوارش؛ سيگموييدوسكپي (روش براي بررسي راست روده و قسمت پايني روده بزرگ با يك وسيله كه سر آن منبع نور قرار دارد).
- اگر علامتي وجود نداشته باشد، درمان معمولاً ضرورتي ندارد. در موارد خفيف، تغيير در رژيم غذايي و استفاده از نرم‌كننده مدفوع ممكن است كافي باشد. در موارد شديدتر، ممكن است نياز به استراحت در رختخواب، دارو، و جراحي باشد.
- سعي كنيد كه هر روز سر يك ساعت معين اجابت مزاج داشته باشيد. حداقل 10 دقيقه صبر كنيد و زور نزنيد.
- اجابت مزاج را روزانه از نظر خونريزي كنترل كنيد. اگر اجابت مزاج سياه است نمونه‌اي را براي آزمايش ببريد.
- براي رفع درد و اسپاسم خفيف، يك صفحه گرم‌كننده را روي شكم قرار دهيد.
- بستري شدن در بيمارستان تنها به هنگام بروز عوارض
- در صورت عفوني شدن ديورتيكول يا خونريزي شديد از آن، عمل جراحي براي برداشتن قسمتي از روده بزرگ انجام خواهد شد.
داروها
آنتي‌بيوتيك در صورتي كه ديورتيكول‌ها عفوني شده باشند.
امكان دارد مصرف نرم‌كننده‌هاي مدفوع توصيه شود.
در صورتي كه نتوانيد رژيم غذايي پرفيبر داشته باشيد، داروهاي مسهل از نوع حجيم‌كننده‌هاي مدفوع ممكن است تجويز شوند. توجه داشته باشيد كه از مصرف داروهاي مسهل مگر به دستور پزشك بايد خودداري كرد.
فعاليت
اگر تب يا درد شديد داريد، در رختخواب استراحت كنيد. با روبه بهبود گذاشتن علايم، فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي عادي خود را تدريجاً از سر گيريد.
رژيم غذايي
يك رژيم غذايي متعادل كه فيبر زياد، نمك كم، و چربي كم داشته باشد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد:
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان علايم ديورتيكولوز يا ديورتيكوليت را داريد.
اگر علي‌رغم درمان، درد شديد ادامه دارد.
اگر در اجابت مزاج خون ظاهر شده است.
اگر تب، استفراغ، يا تورم شكمي به هنگام درمان رخ دهند.
منبع : پايگاه اطلاع رساني پزشكان ايران
بيماري ديورتيكولي ديورتيكولوز يا همان بيماري ديورتيكولي عبارت است از وجود بيرون‌زدگي‌هاي كوچك كيسه مانند (ديورتيكول) در ديواره روده بزرگ. وجود اين ديورتيكول‌ها ممكن است علامتي به همراه نداشته باشد. ديورتيكوليت نيز يعني التهاب ديورتيكول. ديورتيكولوز مسري يا سرطاني نيست. در 40%ـ30% افراد بالاي 50 سال اين ديورتيكول‌ها وجود دارند. با گذشت هر دهه از زندگي به تعداد آنها افزوده مي‌شود.
علايم شايع
علايم ديورتيكولوز:
معمولاً بدون علامت است.
دل پيچه يا حساسيت به لمس در طرف چپ شكم، كه با دفع گاز يا اجابت مزاج بهبود مي‌يابد.
گاهي در مدفوع خون قرمز روشن وجود دارد. ديورتيكول‌هاي غيرعفوني گاهي خونريزي مي‌كنند و گاهي يبوست.
علايم ديورتيكوليت:
درد شكمي همراه دل‌پيچه به صورت متناوب كه پس از مدتي دايمي مي‌شود. امكان دارد درد از همان اول ناتوان‌كننده باشد يا شايد تا چندين روز ناتوان كننده نباشد.
تب
تهوع
حساسيت به لمس در همان قسمتي كه ديورتيكول در روده بزرگ وجود دارد.
علل
ناشناخته هستند، اما تا حدي ارثي است.
شواهد تازه ارايه شده نشان مي‌دهند كه رژيم غذايي كم حجم حاوي مواد غذايي فرآوري و پالايش شده (غذاهاي فرنگي) شايد در تشكيل ديورتيكول موثر باشد. به علت كم حجم بودن غذا، در قسمت سيگموييد روده بزرگ اسپاسم ايجاد مي‌شود و فشار داخل اين قسمت از رود بزرگ بالا مي‌رود. سرانجام به علت وارد آمدن فشار زياد، بافت پوششي داخل روده بزرگ به شكل كيسه‌هايي كوچك از ديواره روده بزرگ بيرون مي‌زند.
عوامل تشدید کننده بیماری
رژيم غذايي نامناسب كه فيبر غذايي كمي دارد.
سابقه خانوادگي ديورتيكولوز
بيماري رگ‌هاي قلب يا بيماري كيسه صفرا
سن بالاي 50 سال
چاقي
پيشگيري
در حال حاضر نمي‌توان از آن پيشگيري به عمل آورد، اما خطر را مي‌توان با رعايت موارد زير كم كرد:
خوردن غذايي پر فيبر در تمام طول زندگي
نوشيدن مايعات زياد
زور نزدن به هنگام اجابت مزاج
حفظ آمادگي قلبي ـ عروقي مناسب. اين بيماري ممكن است با اختلات عروقي ارتباط داشته باشد.
عواقب مورد انتظار
با شناسايي زودهنگام و درمان عوارض، سرانجام بيماري خوب است.
ديورتيكولوز تنها زماني خطرناك به شمار مي‌رود كه عفوني شود يا خونريزي داشته باشد. ديورتيكوليت نيز با جراحي قابل معالجه است.
عوارض احتمالي
اگر ديورتيكول‌ها عفوني شوند، ممكن است شديداً خونريزي كنند يا سوراخ شده و به بروز پريتونيت (عفونت و التهاب پرده صفاق، پرده پوشاننده سطح داخل شكم و احشاء)بيانجامند.
درمان
اصول كلي
- اقدامات تشخيصي ممكن است شامل موارد زير باشند: عكسبرداري به كمك اشعه ايكس و تنقيه باريم، از قسمت پاييني لوله‌گوارش؛ سيگموييدوسكپي (روش براي بررسي راست روده و قسمت پايني روده بزرگ با يك وسيله كه سر آن منبع نور قرار دارد).
- اگر علامتي وجود نداشته باشد، درمان معمولاً ضرورتي ندارد. در موارد خفيف، تغيير در رژيم غذايي و استفاده از نرم‌كننده مدفوع ممكن است كافي باشد. در موارد شديدتر، ممكن است نياز به استراحت در رختخواب، دارو، و جراحي باشد.
- سعي كنيد كه هر روز سر يك ساعت معين اجابت مزاج داشته باشيد. حداقل 10 دقيقه صبر كنيد و زور نزنيد.
- اجابت مزاج را روزانه از نظر خونريزي كنترل كنيد. اگر اجابت مزاج سياه است نمونه‌اي را براي آزمايش ببريد.
- براي رفع درد و اسپاسم خفيف، يك صفحه گرم‌كننده را روي شكم قرار دهيد.
- بستري شدن در بيمارستان تنها به هنگام بروز عوارض
- در صورت عفوني شدن ديورتيكول يا خونريزي شديد از آن، عمل جراحي براي برداشتن قسمتي از روده بزرگ انجام خواهد شد.
داروها
آنتي‌بيوتيك در صورتي كه ديورتيكول‌ها عفوني شده باشند.
امكان دارد مصرف نرم‌كننده‌هاي مدفوع توصيه شود.
در صورتي كه نتوانيد رژيم غذايي پرفيبر داشته باشيد، داروهاي مسهل از نوع حجيم‌كننده‌هاي مدفوع ممكن است تجويز شوند. توجه داشته باشيد كه از مصرف داروهاي مسهل مگر به دستور پزشك بايد خودداري كرد.
فعاليت
اگر تب يا درد شديد داريد، در رختخواب استراحت كنيد. با روبه بهبود گذاشتن علايم، فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي عادي خود را تدريجاً از سر گيريد.
رژيم غذايي
يك رژيم غذايي متعادل كه فيبر زياد، نمك كم، و چربي كم داشته باشد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد:
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان علايم ديورتيكولوز يا ديورتيكوليت را داريد.
اگر علي‌رغم درمان، درد شديد ادامه دارد.
اگر در اجابت مزاج خون ظاهر شده است.
اگر تب، استفراغ، يا تورم شكمي به هنگام درمان رخ دهند.
منبع : پايگاه اطلاع رساني پزشكان ايران
شرح موضوع