همه چيز درباره سزارين

سزارین یک جراحی بزرگ است که با شکافتن پوست روی شکم ، عضلات زیر آن و جدار رحم همراه است به طورمتوسط، ۱۰ درصد زایمان ها در جهان به روش سزارین انجام می شود،طبق آمار رسمی در ایران حدود ۲۵ تا ۳۵ درصد زایمانها به صورت عمل جراحی یعنی سزارین صورت می گیرند، در حالی که طبق آمار غیر رسمی در ایران سزارین ۵ برابر سایر نقاط جهان است. امروزه در برخی از بیمارستان های ایران این آمار حتی ۱۰۰ در صد نیز گزارش شده است برخی متخصصین علت افزایش گرایش زنان به انتخاب سزارین، فرار از درد زایمان است. اما عمل سزارین خود با درد فراوان همراه است و عواقب منفی متعددی نیز به همراه دارد

چرا در ایران آمار میزان سزارین ابخ طور غیر متعارف بالا رفته است؟

علل زیادی برای این سوال وجود دارد و به گفته برخی متخصصین بارزترین علت آن پیشرفت پزشکی و تکنولوژی می باشد که در مواقع خطر برای مادر و جنین مفید واقع می شود

برای مثال خطرات عمل جراحی برای مادر خیلی کاهش یافته است (به علت امکانات بیهوشی، انتقال خون و آنتی بیوتیکها). مراقبتهای نوزادی نیز پیشرفت کرده و خطرات سزارین برای نوزاد نیز کاهش یافته است. همچنین روشهای بهتری برای تعیین سلامت جنین در حین دردهای زایمانی وجود دارند. بنابراین بامشاهده علایم خطر برای جنین ویا مادر در حین دردهای زایمانی می توان فوراً او را سزارین نمود، در حالی که این امکانات در۲۰ سال پیش وجود نداشت.یک علت دیگر از منشاء پزشکان می باشد. متأسفانه برخی از پزشکان به خاطر اینکه ریسک یک زایمان مثلاً با دستگاه (واکیوم و یا فورسپس) را متحمل نشوند فوراً بیمار را سزارین می کنند و البته هزینه بیشتری نیز صورت می کنند.

۱- انتخاب مادران و تفکر اشتباه زنان

علت دیگر افزایش تعداد سزارین، خود بیماران هستند. متأسفانه برخی از خانمها سزارین را مثل یک پدیده مد می پندارند و فکر می کنند که هر کس مدرن تر و یا امروزی تر است باید سزارین شود و حتی اصطلاحاتی مانند این که زایمان طبیعی یک نوع ((توحش)) است نیز گفته شده است. برخی هم فکر می کنند سزارین برای نوزادشان بهتر است، چرا که ((فشار)) برروی سر بچه وارد نمی شود. باید به چنین خانمهایی تذکر داد که همین فشاری که جنین تحمل می کند برای او حتی مفید هم هست چرا که با حالت مکشی که ایجاد می کند ریه های او راپاک می نماید. به همین علت است که نوزادان زایمان طبیعی مشکلات تنفسی کمتری نسبت به سزارینی ها دارند. از بابت فشار بر روی سر جنین نیز نباید نگران باشند چون استخوانهای سراو به نحوی هستند که این فشار را به خوبی تحمل می کنند و هیچ عارضه ای برای نوزاد پیش نمی آورد، مگر در مواردی که سر جنین نسبت به لگن مادر بزرگ باشد که دراین مواقع سزارین برای مادر و جنین مفید و ضروری می باشد. حتی در یک تحقیق روشن شد بچه هایی که با روش طبیعی به دنیا آمده اند، بهره هوشی بالاتردارند (باهوشترند). از نظر مد و مدرنی باید بدانند که امروزه در کشورهای پیشرفته زایمان طبیعی را یک موفقیت بزرگ برای زنان می دانند و سزارین را یک شکست تلقی می کنند بطوری که کلوپهای حمایت از سزارینی ها تشکیل می شود تا آنها را از نظر روحی حمایت کنند چرا که معتقدند قادر به کسب یک موفقیت بزرگ نشده اند.

از نظر پیشرفته بودن هم باید تذکر داد که با این که سزارین یک عمل پیشرفته می باشد ولی یک عمل جراحی بزرگی است که در صورتی که برای بیمار واجب نباشد اصلاً عاقلانه نیست. امروزه در آمریکا هیچ پزشکی نمی تواند بدون یک علت پزشکی قابل قبولی اقدام به سزارین بیمار کند و چیزی بعنوان سزارین اختیاری که ما در ایران داریم، وجود ندارد. یعنی اگر چنین کاری را انجام دهند از نظر قوانین پزشکی توبیخ می شوند!

دلایل مورد قبول برای اجرای یک سزارین

۱٫ عدم تطابق سرجنین بالگن مادر:

اغلب اینگونه موارد درموقع دردهای زایمانی مشخص می شوند.به این ترتیب که با وجود انقباضات زایمانی،پیشرفت زایمان خوب نیست ویا این که در معاینه داخلی متوجه این عدم تطابق می شوند.البته موارد تنگی ویا اختلاف اندازه بسیار فاحش،قبل از دردها ودر یک معاینه دقیق داخلی که توسط مامایا پزشکتان در ماه آخر صورت می گیرد مشخص می شود.

۲٫ زجرجنین:

زجر جنین به معنای تغییرات بارزدر تعداد ضربان قلب جنین است که نشان دهنده این موضوع می باشد که میزان اکسیژن خون او کافی نیست و مواد زاید خونش بیش از اندازه است . در این صورت معمولاً عمل سزارین بطور اورژانس انجام می شود .


۳٫ طرز قرار گرفتن غیر عادی جنین :

وضعیت طبیعی قرار گرفتن جنین به صورت سر به پایین وداخل لگن مادر است. اگر مثلاً جنین به صورت عرضی قرار گیرد امکان زایمان طبیعی وجود ندارد. در صورتی که پاهای جنین داخل لگن مادر باشد (سراو بالا باشد) در برخی موارد امکان زایمان طبیعی وجود دارد ولی اغلب مواقع سزارین راه انتخابی است.

۴٫ مشکلات مربوط به جفت و بند ناف:

اگر جدا شدن زودرس جفت صورت گیرد و یا جفت بجای این که در قسمت فوقانی رحم واقع شود، بر روی دهانه رحم قرار گیرد (جفت سرراهی)، بهترین روش زایمان همان سزارین می باشد. ممکن است در حین یک دوره دردهای طبیعی، ناگهان بند ناف جنین به داخل مجرای زایمانی و جلوی سر جنین لیز بخورد. در چنین حالتی بند ناف بین سر جنین و لگن مادر تحت فشار قرار می گیرد و جریان خون و اکسیژن به جنین قطع می گردد. این مورد نیزاز موارد سزارین اورژانس می باشد.

۵٫ سزارین قبلی :

قبلاً اعتقاد براین بود که اگر یک بار سزارین شد، باید همیشه سزارین شود. البته در برخی بیماران این قانون هنوز هم حاکم است ولی امروزه اعتقاد بر اینست که اگر علت سزارین قبلی در این حاملگی وجود ندارد (مثلاًحاملگی قبلی جنین بطور عرضی قرار داشته ولی دراین حاملگی جنین با باسر قرار دارد) و بیمار در یک بیمارستان مجهز قرار دارد می تواند تحت نظر یک متخصص زنان و زایمان، زایمانی طبیعی انجام دهد. باید بیماران تفهیم شوند که در صورتی که مورد منعی برای این اقدام وجود نداشته باشد، زایمان طبیعی بسیار مطمئن تر و بی خطرتر از یک عمل جراحی بزرگی مثل سزارین می باشد. عوارض مربوط به مادر و جنین کاهش می یابد و یک فاکتور مهم دیگر یعنی هزینه نیز کاهش می یابد . هزینه یک زایمان طبیعی حدود یک چهارم عمل سزارین می باشد . البته خانمهایی که قبلاًسزارین شده اند و برش روی رحمشان به صورت طولی انجام شده نمی توانند زایمان طبیعی داشته باشند. فقط خانمهایی که برش روی رحمشان عرضی بوده و مورد منعی برای زایمان طبیعی ندارند، می توانند به این فیض برسند. (معمولاًبرش روی شکم بابرش روی رحم مطابقت دارد اما گاهی اینطور نیست، بنابراین داشتن پرونده پزشکی باقید نوع برش روی رحم الزامی است).

۶٫ دخالتهای پزشکی بیش از اندازه در دوره دردهای زایمانی:

مصرف داروهای مسکن زودتر از موقع و یا داروهای محرک انقباضات (بیش از حد مجاز) می تواند پیشرفت زایمان را کند نماید و به علت زایمان طول کشیده، سزارین انجام شود. آمار نشان داده است که بیماران تحت نظر ماماها کمتر سزارین می شوند. یکی از دلایل آن اینست که ماماها کمتر از پزشکان از داروهای مختلف استفاده می کنند و علت دیگر اینست که چون خود ماما نمی تواند عمل سزارین را انجام دهد، سعی می کند تا جایی که برای بیمار و جنین ضرری نداشته باشد، زایمان او رابه صورت طبیعی انجام دهد.

۷٫ جنینهای نارس و دیررس:

(کمتر از ۳۸ هفته و بیشتر از ۴۲ هفته ). چون جنینهای نارس احتمالاً تحمل فشار زایمان طبیعی رانخواهند داشت و جنینهای دیررس به علت درشتی و اشکال در خون رسانی آنها نیز دچار مشکل در زایمان طبیعی می شوند .

۸٫ جنینهای دارای مشکلات RH خون:

جنینهایی هم که مشکلات ناشی از RH خون دارند بهتر است با روش سزارین متولد شوند چون به اندازه کافی قوی نیستند که زایمان طبیعی را تحمل کنند.

۹٫ چند قلویی :
گاهی زایمان دو قلوها به صورت طبیعی صورت می گیرد اما در اغلب موارد سزارین به عنوان بهترین راه انتخاب می شود. حاملگیهای بیش از دو قلو یی حتماً به صورت سزارین خاتمه می یابند .

۱۰٫ موارد متفرقه:
مانند عفونت هرپسی در ناحیه تناسلی (نوعی عارضه تبخال مانند بسیار مسری که برای جنین خطرناک است). فشارخون بالا، تومورهای فیبروییدی، بیماری قند، ایدز مادر و دوره دردهای زایمانی که بسیار طول کشیده باشد از موارد دیگر سزارین می باشند. سابقه مرگ نوزاد‏، سابقه ی نازایی و شکم اوّل مسن (بیش از ۳۵ سال) نیز قابل ذکر هستند.

عوارض سزارین
باوجود پیشرفتهای پزشکی و افزایش امنیت عمل جراحی، بااین حال یک سزارین، خالی از خطر و عوارض نمی باشد.

عوارض مربوط به مادر عبارتنداز:

خونریزیهای پس از عمل، لخته های خونی (که در برخی از موارد بسیار خطرناک و حتی کشنده هستند)، عفونت و چسبندگیهایی در رحم و لوله ها و حتی روده ها، عوارض بیهوشی و دردهای مربوط به بخیه ها (در مقایسه با زایمان طبیعی که معمو لاً فرد زایمان کرده، از فردای زایمان می تواند راه رفتن و فعالیت عادی رااز سر بگیرد در حالی که خانمی که سزارین شده تا چندین روزاز دردهای شکمی و محل بخیه ها شاکی است).

پس باید بخاطر سپرد که :
۱-روزهای بستری در سزارین برای بیمار بیشتر است،
۲- احتمال خونریزی بعد از زایمان بیشتر است .
۳-دردهای لگنی و چسبندگی بیشتر است،
۴-مدت زمانی که فرد بتواند به روال عادی زندگی برگردد بیشترست
۵- احتمال نازایی بعد از سزارین وجود دارد.

عوارض مربوط به جنین :
عبارتند از یرقان و مشکلات تنفسی.

البته منظور اینست که احتمال بروز این مشکلات در نوزادان سزارینی بیشتر از نوزادان زایمان طبیعی است نه این که حتماً در هر نوزادی که با روش سزارین به دنیا می آید این مشکلات نیز پیش می آید.
فشاری که در حین زایمان طبیعی به قفسه سینه نوزاد وارد می آید کمک زیادی به تمیز کردن ریه های او از ترشحات و مایعات می کند که بر قراری یک فعالیت تنفسی عادی را برای نوزاد ایجاد می کند. البته باز هم باید تأکید نمود در صورتی که ماما یا پزشکتان تشخیص دهد که عمل سزارین برای شما و نوزادتان مفیدتر است باید سزارین انجام شود و عوارض آن با عوارض مربوط به یک زایمان طبیعی مشکل باید سنجیده شود و هرکدام برای شما مفیدتر است انتخاب گردد .

یکی دیگر از عوارض سزارین، عوارض مادی آن است. همانطور که قبلاً ذکر شد هزینه یک عمل سزارین و مدت بستری پس از آن حدود ۴ برابر و یا بیشتر از یک زایمان طبیعی است.

عمل سزارین عمل جراحی بزرگ است و بعد از سزارین انتظار بروز این رویدادها را داشته باشید و موارد زیر را رعایت کنید:

۱- دردی که معمولا در روز اول پس از جراحی شدیدتر است و بعد از آن باید فروکش کند.
۲- ترشح از دستگاه تناسلی که طبیعی است.
۳- هر روز مقدار فراوانی آب بنوشید – بین ۸ تا ۱۰ لیوان.
۴- از بلندکردن اشیای سنگین و از بالارفتن از پله‌ها خودداری کنید.
۵- رانندگی نکنید تا زمانی که بتوانید به راحتی کمربند ایمنی را ببندید.
۶- در صورتی که محل برش جراحی قرمز و متورم شد، به دکترتان اطلاع دهید.

از نظر پزشکان زایمان طبیعی ۳ تا ۴ برابر سزارین دردسر ساز است ولی تعرفه‌هایی که به آن اختصاص داده شده خیلی کمتر از سزارین است که این موضوع نیز بر افزایش سزارین در ایران دامن می‌زند در حالی که در کشورهای پیشرفته دنیا تسهیلات ویژه‌ای را برای زایمان طبیعی اختصاص داده‌اند که افراد را به آن ترغیب می‌کند.

۳- علل علمی که پزشک را مجبور به انتخاب سزارین می کند

هر زایمان طبیعی ممکن است به سزارین بکشد به هر حال به این نکته هم باید توجه کرد که یکی از شرایط زایمان طبیعی اورژانسی شدن و اضطرار سزارین در حین زایمان است.
با توجه به این که ۸ تا ۱۰ درصد زایمان‌ها نیاز ضروری به سزارین پیدا می‌کند هر زایمان طبیعی ممکن است به سزارین ختم شود و این شرایط قابل پیش‌بینی نیست.
افت قلب نوزاد،کنده شدن جفت و حوادث اورژانسی دیگر ممکن است زایمان طبیعی را به سزارین بکشد اما نباید این حوادث را عارضه زایمان بدانیم و مهم است بدانیم در خیلی از موارد اگر سزارین صورت نگیرد جان مادر و نوزاد در خطر می‌افتد.

تحقیقات نشان داده است در کشورهایی که آمار سزارین پایین است ، مادران تمایل بیشتری به انجام زایمان طبیعی دارند و عامل این تمایل ، رضایت آنان از انجام زایمان واژینال است.
سزارین باعث کاهش عوارض زایمان برای نوزاد نمی گردد

میزان سزارین در ایران بیش از ۳ برابر نرخ جهانی است.

منبع : پزشكان بدون مرز