تيروييد چيست؟غدهتيروييد در ناحيه جلوي گردن واقع شده و داراي دو لوب است كه در دو طرف نايدرست زير حنجره قرار دارند. اين غده حدود 15 تا 25 گرم وزن دارد. دو قسمتغده تيروييد توسط نوار نازك نسجي كه به عنوان ايستموس (ISTHMUS) تيروييدناميده ميشود، به يكديگر وصل گرديدهاند.
هورمونهايتيروييد پس از ساخته شدن در اين غده به جريان خون منتقل شده و بسياري ازفرآيندهاي شيميايي را در بخشهاي مختلف بدن كنترل ميكنند. اين هورمونهابراي تكامل و عملكرد طبيعي مغز و سيستم عصبي و براي حفط دماي بدن و انرژي ضرورياند. غده تيروييد هورمونهاي خود را در خون ترشح ميكند.
اينهورمونها (يعني ترييدوتيرونين و تيروكسين) واكنشهاي شيميايي عضلات،كبد، قلب و كليهها را تحت تآثير قرار داده و براي رشد و تكامل مغز نيزضرورياند. هورمونهاي تيروييد بر غده هيپوفيز اثر نموده و موجب ترشحهورمون كنترل كننده تيروييد، يعني TSH ميشوند كه به نوبه خود موجب تحريكتيروييد ميشود. وقتي ميزان هورمونهاي تيروييد در خون كاهش مييابد،هيپوفيز با ترشح بيشتر TSH، تيروييد را فعالتر ميكند.
آثار عمده هورمونهاي تيروييد در بدن1- توليد انرژي
2- تحريك ساخت پروتئينها
3- تأثير در رشد و تكامل
4- تنظيم ورود اسيد آمينه، كربوهيدراتها و الكتروليتها به داخل سلول
5- تأثير روي سوخت و ساز كربوهيدراتها
6- تأثير روي سوخت و ساز چربيها
7- تغيير در سوخت و ساز بعضي از داروها
نقش يد در بدنيددر سال 1811 توسط كورتوا، يك شيميدان فرانسوي كه به منظور تهيه باروتبراي ارتش ناپلئون كار ميكرد، از جلبكهاي دريايي خشك كه به عنوان منبعآهك براي ساخت نيترات پتاسيم به كار گرفته بود، به دست آمد. در سال 1820يك پزشك سوئيسي به نام كوآنده، بيماران مبتلا به گواتر را با موفقيت بامحلول الكلي يد درمان كرد. پس از آن شاتن، ميزان يد را در مواد غذايي و آبآشاميدني اندازهگيري نمود و نشان داد كه ميزان آن در مناطق گواتر خيزنسبتا پايين است و پس از آن در سال 1920 كندال و استنبرگ توانستندمادهاي حاوي يد را كه تيروكسين ناميدند، به صورت متبلور از تيروييد جداكنند.
مهمترينمورد استفاده يد در بدن، شركت آن در ساختمان هورمونهاي تيروييدي است.اگرچه تيروييد داراي مكانيسمهايي است كه ميتواند تا حدودي كمبود نسبي يدرا جبران كند، ولي كمبود شديد يد موجب بروز اختلالات شديد در اعمال غدهتيروييد ميشود.
مصرفروزانه يد در مناطق مختلف دنيا متفاوت است. به طوري كه در كشورهاي غربيبه دليل افزودن يد به نان و نمك و ساير مواد غذايي، مصرف روزانه يد درحدود 500 ميكروگرم و در ساير كشورها ميزان متوسط مصرف روزانه در حدود150تا 200 ميكروگرم است.
نيازروزانه يد در هر فرد به طور متوسط بين 70 تا 100 ميكروگرم است كه 5 تا 10درصد آن از طريق آب آشاميدني و بقيه از طرق ديگر تامين ميشود.
بهترين و غنيترين منابع غذايي حاوي يد، ماهيان و ساير مواد غذايي دريايي هستند،چون برف و باران موجب شسته شدن يد سطحي ارتفاعات و دامنههاي آن شده و بهتدريج كه آبها به دريا سرازير ميشوند، فرآوردهها و محصولات غذاييدريايي، يد بيشتري جذب ميكنند.
وظايف زيستي تيروييدافزايشسوخت و ساز بدن، تاثير اصلي هورمونهاي تيروييدي است. اين هورمونها سوختو ساز قندها و چربيها را افزايش ميدهند. آنها باعث تحريك ساخت پروتئين نيز ميشوند. بنابراين هورمونهاي تيروييد براي رشد طبيعي بدن ضروري هستند.
كمكاري تيروييد (هيپوتيروييديسم)اين كلمه به معني ناكافي بودن مقدار هورمون تيروييد در بدن است و با سنجش مقادير كم هورمونهاي تيروييد در خون، تشخيص داده ميشود.
هيپوتيروييديسم موجب تنبلي، خواب آلودگي، خشكي پوست ، عدم تحمل سرما و يبوست ميشود و در كودكان خيلي خردسال، نه تنها موجب بروز اين نشانهها ميشود، بلكه با تأخير رشد جسمي و مغزي همراه است.
گواتر يعني چه؟اصطلاح گواتر به معني آن است كه غده تيروييد بزرگتر از حد طبيعي شود (تصوير روبرو).
افراديكه كمبود يد دارند به گواتر مبتلا ميشوند، زيرا تيروييد آنها نميتواندهورمون كافي توليد نمايد. با كاهش هورمون تيروييد در خون، غده هيپوفيزهورمون TSH بيشتري توليد ميكند كه اين خود موجب افزايش كار تيروييد برايترشح بيشتر هورمون ميشود. گواتر نشانهاي از تلاش بدن براي جبران كمبوديد است، گرچه گواتر علل ديگري نيز دارد.
وقتي تيروييد پركار ميشود پركاريتيروييد بيماري نسبتا شايعي است كه اكثر مردم از آن غافلند يا به تشخيص آناهميت چنداني نميدهند. پركاري تيروييد زماني ايجاد ميشود كه تيروييد بههر دليلي بيش از حد عادي هورمون توليد كند. پركاري تيروييد بيشتر در سنين20 تا40 سالگي رخ ميدهد و زنان بيش از مردان دچار اين بيماري ميشوند.
در پركاري تيروييد نيز كمپشتي وسيع موهاي سر و ريزش مو ديده ميشود و حتي در مواردي، موهاي زير بغل هم كاهش مييابد. علائم آن كاهش وزن زياد با وجود تغذيه طبيعي، لرزش دستها، تپش قلب ، عصبانيت و تغييرات پوست و مو است.
خارش پوست ، عدم تحمل گرما و برجسته شدن كره چشم (اگزوفتالمي) دردسرهايي هستند كه اغلب اين بيماران با آن دست به گريبانند.
خوشبختانهبا يك آزمايش ساده خون ميتوان فعاليت تيروييد را اندازه گرفت و با درمانخوراكي يا ديگر درمانهاي رايج، مشكلات آن را كم كرد و به راحتي از آسيبپوست و مو جلوگيري نمود.
بنابراينعلت ريزش موي شما، خارش پوستتان و خشكي آن را شايد بتوان صرفا در اختلالاتتيروييد جستجو كرد. پس در موقع بروز اين مشكلات، علاوه بر پزشك متخصصپوست، به يك پزشك متخصص غدد هم مراجعه كنيد تا مطمئن شويد كه مشكل ازتيروييد شماست يا نه.
ایرانیان انگلیس -Iranian Uk