بلوغ چه تاثیری بر رفتار نوجوان دارد؟تغییرات ناگهانی و مهمی که از لحاظ جسمی در نوجواناتفاق می‌افتد، در کنار تغییر در علائق ، نگرشها ، احساسات ، روابط و ...رفتارها و کردارهای جدیدی را در نوجوان سبب می‌شود و اغلب با بروز مشکلاتجدیدی که موجب عدم سازگاری نوجوان با محیط می‌شوند (مشکلات مرحله نوجوانی)، همراه هستند. این تغییرات ویژگی خاصی به این دوران می‌بخشند که آن را به عنوان یک مرحله انقلابی و مشکل از رشد می‌شناسند و در تعابیری آن را به مثابه یک مرحله بحرانی معرفی می‌کنند. اطلاق چنین عنوانی به دوران بلوغ شاید به دوران ارسطو باز می‌گردد.
در هر حال تغییرات رفتاری نوجوان در اثر تغییرات بلوغ ویژگی اساسی ایندوران است. اینکه این تغییرات چگونه اتفاق می‌افتند؟ واکنش نوجوان به بروزاین علائم چگونه است؟ چه تفاوتی میان نوجوانان از لحاظ واکنش به اینتغییرات وجود دارد؟ سوالاتی هستند که اغلب مورد توجه روان شناسان رشد بودهو طی مطالعاتی به آنها پاسخ داده شده است.
بلوغ جسمی و جنسی و تاثیرات آن در رفتار نوجوانبلوغ و نوجوانی توام با تغییرات قابل توجه جنسی و جسمی است. آنچهمسلم است اینکه تغییرات روانی ، عاطفی و اجتماعی متعدد و بارزی نیز در ایندوران دیده می‌شود. بخشی از این تغییرات در واقع واکنشی است در قبالتغییرات جسمی و جنسی که نوجوان بطور ناگهانی با آنها مواجه شده است. آگاهیاز بروز تغییرات ناگهانی جسمی و جنسی برای نوجوان معمولا اضطراب‌آور است و به عنوان یک پدیده تازه که با آن مواجه شده، سازگاری با آن مدتی طول می‌کشد.
این تغییرات ممکن است در برخی نوجوانان احساس گناهایجاد کند و در دفعات بعدی که تغییرات جدید با تکرار همراه می‌شوند (مثلعادت ماهانه در دختران و احتلام شبانه در پسران) این احساسات شدیدترمی‌شود، به گونه‌ای که نوجوان به تدریج دیدی منفی نسبت به خود پیدا می‌کندو نمی‌تواند نگرش مطلوبی از خویشتن داشته باشد.
اولین احساسی که در نوجوان به مجرد روبرو شدن با نشانه بلوغ جنسی بوجود می‌آید، غافلگیر شدن و ترس و وحشتناشی از آن است و این حالت زمانی بر نوجوان مستولی می‌شود که خود را بهگونه‌ای غیر منتظره در وضعیت جدید می‌یابد که قبلا هیچ اطلاعی از آننداشته و اکنون نیز هیچ توضیحی برای آن نمی‌یابد. احساس دیگری که غالباگریبانگیر نوجوان می‌شود، حالت غم و اندوه فراوانی است که بطور طبیعی برایش پیش می‌آید. ترکیب پیچیده‌ای از احساس غم و اندوه و احساس گناه منجر به گوشه گیریو انزواجویی و گریز از جامعه و اطرافیان می‌شود و این در رفتارهای اجتماعینوجوان آثار سوئی خواهد گذاشت، چیزی که از نیازهای اساسی نوجوانی است.
از جمله تغییراتی روانی و فکری این دوران طبیعت کنجکاو و حساسنوجوان است. با این وصف تغییرات حاصل از بلوغ ، موضوع کنجکاوی او قرارمی‌گیرد و رفتار او را در جهت گرفتن پاسخ سوالاتش در مورد این پدیده تازه، تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
فرهنگ و تاثیرات بلوغ جسمی و جنسی در رفتار نوجوانیفرهنگبه عنوان زمینه و بستری که رفتارها و کردارهای افراد در داخل آن و متاثراز آن صورت می‌گیرد، چیزی نیست که مورد غفلت قرار گیرد. تاثیر شرائطفرهنگی در واکنش نوجوان به تغییرات بلوغ بسیار مهم است. عموما درفرهنگهایی که برخورد راحت‌تر و عادی‌تری با این تغییرات دارند، واکنشنوجوان سالم‌تر خواهد بود. بطوری که شاید به اندازه فرهنگهای بسته دچاراحساس گناه ، خودسرزنش‌گری و یاس و ناامیدی نشود.
به عبارتی فرهنگهایی که این تغییرات را طبیعی دانسته و پذیرای این تغییرات هستند، اضطرابو نگرانی را در فرد به حداقل می‌رسانند. به ویژه از راههای مناسبی کهاطلاعات مربوط به بلوغ در اختیار نوجوان قرار می‌گیرد، تحمل استرسهای ایندوران را برای وی راحت‌تر می‌سازد. نوجوان دیگر به تغییرات جسمی و جنسیخود به عنوان یک امر غیرطبیعی نمی‌نگرد، می‌داند چه برخوردی با اینتغییرات داشته باشد و این مساله قدرت سازگاری او را با آنها افزایش می‌دهدو موجب می‌شود بهتر و سریعتر به سازگاری با بلوغ برسد.
در فرهنگهاو جوامعی که نوجوان از علائم این تغییرات بی‌اطلاع می‌ماند، با اینتغییرات با نگرشی منفی برخورد می‌شود و صحبت از این مسائل به ویژه بیننوجوان و والدین مایه خجلت و شرمسازی است، واکنشهای منفی نوجوان شدیدترخواهد بود.
جنسیت و تاثیرات بلوغ جسمی و جنسی در رفتار نوجوانیدر برخورد با تغییرات بلوغ بین دو جنس پسر و دختر تفاوتهایی دیدهمی‌شود. البته این تفاوت در واکنش ، تنها مربوط به تفاوت این تغییرات دربین پسران و دختران نیست هرچند تغییرات جسمی و جنسی بلوغ در بین دختران وپسران متفاوت است، ولی تنها عامل وجود تفاوتهای رفتاری نوجوانان پسر ودختر در برخورد با بلوغ نیست. معمولا عوامل مختلفی در تفاوت واکنش دخترانو پسران دخیل هستند. در هر حال رفتارهای پرخاشگرانه را در این دوران در بین پسران بیشتر از دختران می‌توان دید، در حالی که دختران ممکن است به صورت گوشه گیری و انزوا به این مسائل واکنش نشان دهند.
بطور کلی تغییرات بلوغ در پسران همراه با احساس مردانگی ، قدرت یافتنو ... است. پسران با افتخار بیشتری با تغییرات ثانویه جنسی برخوردمی‌کنند. معمولا پسرانی که در گروه همسالان خود زودتر از بقیه با تغییراتثانویه مواجه می‌شوند، قدرت رهبری و تسلط بیشتری بر سایرین اعمال می‌کنند.در دختران عکس این قضیه صادق است. در اکثر موارد برای دختران پیدا کردنویژگیهای زنانه چندان خرسند کننده نیست. به این لحاظ زودرسی در دخترانمشکلات بیشتری را فراهم می‌سازد، در حالی که در پسران دیررسی مشکل آفریناست.
تاثیرات بلوغ عاطفی و روانی در رفتار نوجوانعلاوه بر تغییرات جسمی و جنسی ، بلوغ عاطفی و روانی تاثیرات رفتاری شگرفی را در نوجوان سبب می‌شود. بی‌ثباتی عاطفی ، به عنوان یک ویژگی بلوغ به صورت خواهشهای متضاددر رفتار نوجوان تجلی می‌یابد. رفتار او گاه بسیار ظریف و گاه بسیار خشنمی‌نماید و امکان انتخابهای قطعی و صحیح برای نوجوان محدود می‌شود.رفتارهای حاکی از انگیختگی شدید و سریع‌التاثر بودن در رفتارهای نوجواناننمود پیدا می‌کند و واکنشهای سریع و ناگهانی در برابر مسائل غیردلخواه ازخود نشان می‌دهند و نوجویی و نوخواهی در رفتارهایی مثل مدلهای لباس ، آرایش مو و ... جلوه‌گر می‌شود.
نوجوانان با احساس استقلال ، با رشد و تحول روانی خودرفتارهایی از خود نشان می‌دهند که حاکی از پیام آنها مبنی بر رسیدن بهاستقلال است. در این راستا ممکن است با والدین ، خانواده و مدرسهدرگیریهای در انواع مختلف پیدا کنند. تصمیم گیریهای خودسرانه با تکیه براین ویژگی که دیگر خود را بزرگسال و از لحاظ فکری پخته می‌بینند، دیدهمی‌شود. با احساس تحول فکری و روانی و اجتماعی در خود به دنبال شغل و ...بر می‌آیند.
منبع :http://daneshnameh.roshd.ir
در هر حال تغییرات رفتاری نوجوان در اثر تغییرات بلوغ ویژگی اساسی ایندوران است. اینکه این تغییرات چگونه اتفاق می‌افتند؟ واکنش نوجوان به بروزاین علائم چگونه است؟ چه تفاوتی میان نوجوانان از لحاظ واکنش به اینتغییرات وجود دارد؟ سوالاتی هستند که اغلب مورد توجه روان شناسان رشد بودهو طی مطالعاتی به آنها پاسخ داده شده است.
بلوغ جسمی و جنسی و تاثیرات آن در رفتار نوجوانبلوغ و نوجوانی توام با تغییرات قابل توجه جنسی و جسمی است. آنچهمسلم است اینکه تغییرات روانی ، عاطفی و اجتماعی متعدد و بارزی نیز در ایندوران دیده می‌شود. بخشی از این تغییرات در واقع واکنشی است در قبالتغییرات جسمی و جنسی که نوجوان بطور ناگهانی با آنها مواجه شده است. آگاهیاز بروز تغییرات ناگهانی جسمی و جنسی برای نوجوان معمولا اضطراب‌آور است و به عنوان یک پدیده تازه که با آن مواجه شده، سازگاری با آن مدتی طول می‌کشد.
این تغییرات ممکن است در برخی نوجوانان احساس گناهایجاد کند و در دفعات بعدی که تغییرات جدید با تکرار همراه می‌شوند (مثلعادت ماهانه در دختران و احتلام شبانه در پسران) این احساسات شدیدترمی‌شود، به گونه‌ای که نوجوان به تدریج دیدی منفی نسبت به خود پیدا می‌کندو نمی‌تواند نگرش مطلوبی از خویشتن داشته باشد.
اولین احساسی که در نوجوان به مجرد روبرو شدن با نشانه بلوغ جنسی بوجود می‌آید، غافلگیر شدن و ترس و وحشتناشی از آن است و این حالت زمانی بر نوجوان مستولی می‌شود که خود را بهگونه‌ای غیر منتظره در وضعیت جدید می‌یابد که قبلا هیچ اطلاعی از آننداشته و اکنون نیز هیچ توضیحی برای آن نمی‌یابد. احساس دیگری که غالباگریبانگیر نوجوان می‌شود، حالت غم و اندوه فراوانی است که بطور طبیعی برایش پیش می‌آید. ترکیب پیچیده‌ای از احساس غم و اندوه و احساس گناه منجر به گوشه گیریو انزواجویی و گریز از جامعه و اطرافیان می‌شود و این در رفتارهای اجتماعینوجوان آثار سوئی خواهد گذاشت، چیزی که از نیازهای اساسی نوجوانی است.
از جمله تغییراتی روانی و فکری این دوران طبیعت کنجکاو و حساسنوجوان است. با این وصف تغییرات حاصل از بلوغ ، موضوع کنجکاوی او قرارمی‌گیرد و رفتار او را در جهت گرفتن پاسخ سوالاتش در مورد این پدیده تازه، تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
فرهنگ و تاثیرات بلوغ جسمی و جنسی در رفتار نوجوانیفرهنگبه عنوان زمینه و بستری که رفتارها و کردارهای افراد در داخل آن و متاثراز آن صورت می‌گیرد، چیزی نیست که مورد غفلت قرار گیرد. تاثیر شرائطفرهنگی در واکنش نوجوان به تغییرات بلوغ بسیار مهم است. عموما درفرهنگهایی که برخورد راحت‌تر و عادی‌تری با این تغییرات دارند، واکنشنوجوان سالم‌تر خواهد بود. بطوری که شاید به اندازه فرهنگهای بسته دچاراحساس گناه ، خودسرزنش‌گری و یاس و ناامیدی نشود.
به عبارتی فرهنگهایی که این تغییرات را طبیعی دانسته و پذیرای این تغییرات هستند، اضطرابو نگرانی را در فرد به حداقل می‌رسانند. به ویژه از راههای مناسبی کهاطلاعات مربوط به بلوغ در اختیار نوجوان قرار می‌گیرد، تحمل استرسهای ایندوران را برای وی راحت‌تر می‌سازد. نوجوان دیگر به تغییرات جسمی و جنسیخود به عنوان یک امر غیرطبیعی نمی‌نگرد، می‌داند چه برخوردی با اینتغییرات داشته باشد و این مساله قدرت سازگاری او را با آنها افزایش می‌دهدو موجب می‌شود بهتر و سریعتر به سازگاری با بلوغ برسد.
در فرهنگهاو جوامعی که نوجوان از علائم این تغییرات بی‌اطلاع می‌ماند، با اینتغییرات با نگرشی منفی برخورد می‌شود و صحبت از این مسائل به ویژه بیننوجوان و والدین مایه خجلت و شرمسازی است، واکنشهای منفی نوجوان شدیدترخواهد بود.
جنسیت و تاثیرات بلوغ جسمی و جنسی در رفتار نوجوانیدر برخورد با تغییرات بلوغ بین دو جنس پسر و دختر تفاوتهایی دیدهمی‌شود. البته این تفاوت در واکنش ، تنها مربوط به تفاوت این تغییرات دربین پسران و دختران نیست هرچند تغییرات جسمی و جنسی بلوغ در بین دختران وپسران متفاوت است، ولی تنها عامل وجود تفاوتهای رفتاری نوجوانان پسر ودختر در برخورد با بلوغ نیست. معمولا عوامل مختلفی در تفاوت واکنش دخترانو پسران دخیل هستند. در هر حال رفتارهای پرخاشگرانه را در این دوران در بین پسران بیشتر از دختران می‌توان دید، در حالی که دختران ممکن است به صورت گوشه گیری و انزوا به این مسائل واکنش نشان دهند.
بطور کلی تغییرات بلوغ در پسران همراه با احساس مردانگی ، قدرت یافتنو ... است. پسران با افتخار بیشتری با تغییرات ثانویه جنسی برخوردمی‌کنند. معمولا پسرانی که در گروه همسالان خود زودتر از بقیه با تغییراتثانویه مواجه می‌شوند، قدرت رهبری و تسلط بیشتری بر سایرین اعمال می‌کنند.در دختران عکس این قضیه صادق است. در اکثر موارد برای دختران پیدا کردنویژگیهای زنانه چندان خرسند کننده نیست. به این لحاظ زودرسی در دخترانمشکلات بیشتری را فراهم می‌سازد، در حالی که در پسران دیررسی مشکل آفریناست.
تاثیرات بلوغ عاطفی و روانی در رفتار نوجوانعلاوه بر تغییرات جسمی و جنسی ، بلوغ عاطفی و روانی تاثیرات رفتاری شگرفی را در نوجوان سبب می‌شود. بی‌ثباتی عاطفی ، به عنوان یک ویژگی بلوغ به صورت خواهشهای متضاددر رفتار نوجوان تجلی می‌یابد. رفتار او گاه بسیار ظریف و گاه بسیار خشنمی‌نماید و امکان انتخابهای قطعی و صحیح برای نوجوان محدود می‌شود.رفتارهای حاکی از انگیختگی شدید و سریع‌التاثر بودن در رفتارهای نوجواناننمود پیدا می‌کند و واکنشهای سریع و ناگهانی در برابر مسائل غیردلخواه ازخود نشان می‌دهند و نوجویی و نوخواهی در رفتارهایی مثل مدلهای لباس ، آرایش مو و ... جلوه‌گر می‌شود.
نوجوانان با احساس استقلال ، با رشد و تحول روانی خودرفتارهایی از خود نشان می‌دهند که حاکی از پیام آنها مبنی بر رسیدن بهاستقلال است. در این راستا ممکن است با والدین ، خانواده و مدرسهدرگیریهای در انواع مختلف پیدا کنند. تصمیم گیریهای خودسرانه با تکیه براین ویژگی که دیگر خود را بزرگسال و از لحاظ فکری پخته می‌بینند، دیدهمی‌شود. با احساس تحول فکری و روانی و اجتماعی در خود به دنبال شغل و ...بر می‌آیند.
منبع :http://daneshnameh.roshd.ir
شرح موضوع