پنج انگشت( Vitex agnus castus ( Chaste tree
خانواده:
Verbenaceae
مشخصات:
درختی است با برگهای پنجه مانند و گلهای بنفش که بعد از فصل گرده افشانی میوه ای قهوه ای پررنگ می دهد .
پراکندگی:
در بستر رودها و مناطق پست ودره ها دیده می شود.
بخشهای مورد استفاده:
میوه
ترکیبات شیمیایی:
لیمونن Limonene سینیول Cineole از Essential oils
کاستیکان Castican اورینتین Orientin ایزووایتکسین Iso vitexin از Flavonoids
اگنوزید Agnuside ایوکوبین Eucubin از Iridoidglycosides
خواص:
با تاثیرگذاری بر محور مرکزی ترشح هورمون در بدن یعنی هیپوتالاموس-هیپوفیز با افزایش LH و کاهش FSH تاثیرات خود را اعمال میکند .
تنظیم پریود: با افزایش ترشح پروژسترون به استروژن باعث بهبود عملکرد تخمدان می گردد . لذا اختلالات پریود را کاهش می دهد.
تنظیم ترشح پرولاکتین: در افزایشترشح پرولاکتین با اتصال مستقیم بر روی گیرنده های دوپامینی منجر به کاهشترشح پرولاکتین می شود.از اختلالات پستان حین پریود جلوگیری کرده باعثافزایش ترشح شیر از پستان شده ومنجر به افزایش سایز پستان می شود.
کاهش علایم یایسگی: با بهبود ترشحات هورمونی از میزان عوارض حین یایسگی کم می کند و علی الخصوص از گرگرفتگی می کاهد.
مهار فیبروم رحم: از رشد فیبروم در جدار رحم جلوگیری می کند.
موارد مصرف:
پیشگیری
قاعدگی دردناک: با تنظیم هورمونهای زنانه از بروز پریود دردناک پیشگیری می کند.{(خوراکی) کمکی}
اختلالات پریود: بواسطه تعدیل نسبت پروژسترون به استروژن از بوز اختلالات پریود جلوگیری می کند.{ (خوراکی) کمکی}
درمان
نارسایی تخمدان(Corpus Luteuminsufficiency): در مواردی که تخمدان قادر به تخمک گذاری نمی باشد بااصلاح نسبت پروژسترون به استروژن باعث افزایش عملکرد تخمدان و بهبود تخمکگذاری می شود. {(خوراکی) کمکی}
پریود دردناک: با مکانیسم فوق از درد پستانها ورم ودرد بدن در حین پریود می کاهد. {(خوراکی) معادل}
اختلالات پریود: باعث درمان قطع شدنغیر طبیعی پریود/ افزایش یا کاهش میزان خونریزی / واختلال زمان بروز پریودمی شود. {(خوراکی) کمکی}
افزایش ترشح پرولاکتین: مخصوصا" اگر توام با اختلال پریود باشد موثر است.{( خوراکی) کمکی}
اندومتریوز: در موارد خفیف اندومتریوز اثرات مثبت ان گزارش شده است. {(خوراکی) کمکی}
- گرگرفتگی و عوارض یایسگی: باعث کاهش علایم یایسگی بخصوص گرگرفتگی می شود. {(خوراکی) معادل و کمکی }
موارد منع مصرف و احتیاط:
در کسانیکه سابقه حساسیت پوستی دارند احتمال بروز ضایعات پوستی بیشتر است.
در مواردی که بعد از زایمان مصرف شود زمان شروع اولین پریود را جلو می اندازد.
مصرف در دوران بارداری:
بعلت اثرات قاعده اوری ان ممنوع می باشد.
مصرف در دوران شیردهی:
با رعایت احتیاط مجاز است.
توجه:
درمان با ویتاگنوس بسیار طولانی مدتمی باشد برای مثال برای درمان قطع شدن غیر طبیعی پریود حدود 5/1 سال زمانلازم است ولیکن علایم بهبودی در عرض یک یا دو سیکل قاعدگی بروز می کند.

منبع : http://salamatigyahi.mihanblog.com