درمان سرطان خون

با سلام خدمت شما دوست گرامی و همه کاربران و مدیران سایت.من یک سری اطلاعاتی از اینترنت کسب کردم که در زیر در اختیارتون قرار میدم.امیدوارم که راهگشا باشه برای دوستتون.
خون از مایع لزجی به نام پلاسما و یاخته های شناور آن که توسط مغز استخوان تولید می شود تشکیل شده است.
مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانها یافت می شود. این ماده حاوی یاخته ‌هایی است که یاخته‌ های مادر یا سلول پایه (Stem cell) نامیده می شود و وظیفه آنها تولید یاخته‌ های خونی است.
سه نوع یاخته‌ خونی وجود دارد :
گویچه ‌های سفید خون (گلبولهای سفید) که مسئول دفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند
گویچه‌های قرمز خون (گلبولهای قرمز خون) که اکسیژن را به بافتها حمل کرده و فرآورده های زائد را از اندامها و بافتها جمع آوری می کنند
پلاکتها که وظیفه انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی را بر عهده دارند
سرطان خون (لوسمی) نوعی بیماری پیشرونده و بدخیم اعضای خون ساز بدن است که با تکثیر و تکامل ناقص گویچه‌های سفید خون و پیش سازهای آن در خون و مغز استخوان ایجاد می شود.لوسمی یا لوکمی leukemia ریشه در زبان لاتین به معنای “خون سفید” دارد و فرآیند تکثیر، خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می ‌کند. اجتماع این یاخته های سرطانی در خارج از مغز استخوان، موجب تشکیل توده هایی در اندامهای حیاتی بدن نظیر مغز و یا بزرگ شدن غده های لنفاوی، طحال، کبد و ناهنجاری عملکرد اندامهای حیاتی بدن می شوند.
لوسمی شایع ترین سرطان اطفال در جهان است.
‎لوسمی براساس طیف، شدت و سرعت پیشرفت روند بیماری به دو دسته حاد (acute) و مزمن (chronic) تعریف می شود.
۱- لوسمی حاد، رشد سریع همراه با تعداد زیادی گویچه‌ های سفید نارس است و مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار کوتاه است.
۲- لوسمی مزمن، رشد آهسته همراه با تعداد بیشتری یاخته های سرطانی بالغ تر است و مدت زمان طولانی تا بروز علائم بالینی آن دارد.
لوسمی نیز با توجه به نوع یاخته موجود در بافت مغز استخوان که دچار تراریختی و سرطان شده است تعریف می شود و اشکال مختلفی از این نوع سرطان وجود دارد که هر کدام نشانه ها و عوارض خاص خود را دارند.
لوسمی بر اساس نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به دو دسته تقسیم می شود:
i) لنفوئیدی (lymphocytic) یا لنفوبلاستی ( lymphoblastic)
ii) میلوئیدی ( myelogenous )
با توجه به طبقه بندی فوق، شایع ترین اشکال لوسمی بر اساس سرعت پیشرفت روند بیماری و نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به چهار گروه تقسیم می شود که عبارتند از:
۱- لوسمی لنفوئیدی یا لنفو بلاستی حاد: لوسمی لنفو بلاستی حاد بیماریی است که در آن تعداد بسیار زیادی از گویچه های سفید خون که مسئول دفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند و “لنفوسیت” نامیده می شوند و هنوز به طور کامل تکامل نیافته اند دچار اختلال شده و بطور فزاینده ای در خون محیطی (blood peripheral) و مغز استخوان یافت می شوند. علاوه بر این، تجمع این یاخته ها در بافتهای لنفاوی باعث بزرگ شدن این اندامها می شود. ازدیاد لنفوسیتها نیر منجر به کاهش تعداد سایر یاخته‌های خونی مانند گویچه‌های قرمز و پلاکت ها شده و این عدم تعادل یاخته‌های خونی منجر به کم خونی، خونریزی و عدم انعقاد خون می شود. مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار سریع و کوتاه است. لوسمی لنفوبلاستی حاد، شایع ترین نوع لوسمی در اطفال است که اغلب در کودکان بین سنین ۲ تا ۶ سال تظاهر می کند. گروه سنی دیگری که در مقابل این بیماری بیش از بقیه آسیب پذیر هستند، افراد بالای ۷۵ سال را تشکیل می دهند.
۲- لوسمی میلوئیدی حاد: تراریختگی یاخته های “میلوئید” گویچه های سفید خون است که فرآیند تکثیر و خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می ‌کند. این نوع سرطان دارای چندین زیرگونه و میانگین سن ابتلا به آن ۶۴ سال است. این نوع لوسمی در مقایسه با لوسمی لنفوسیتی حاد کمتر در کودکان دیده می شود اما کودکان مبتلا به سندرم دان (Down Syndrome) در سه سال ابتدایی زندگی استعداد بیشتری برای ابتلا به آن دارند.
۳- لوسمی لنفوئیدی مزمن: شایع ترین نوع لوسمی بزرگسالان است. طیف رشد و پیشرفت این نوع لوسمی بسیار کند و آهسته است و اغلب در افراد سالمند تظاهر می کند. میانگین سن بروز لوسمی لنفوئیدی مزمن ۶۰ سال است و ابتلا به آن در سنین پایین تر از ۳۰ سال بسیار غیر طبیعی و در کودکان بسیار نادر است. این نوع لوسمی در مردان بالای ۵۰ سال شایع تر است و اغلب به طور تصادفی و هنگام معاینات و آزمایش معمولی خون که افراد برای تشخیص بیماری های دیگر انجام می دهند، تشخیص داده می ‌شود.
۴- لوسمی میلوئیدی مزمن: این نوع لوسمی یک بیماری اکتسابی ناشی از یک نوع ناهنجاری در کروموزوم ۲۲ یاخته ‌های مغز استخوان است. لوسمی میلوئیدی مزمن در مردان بین سنین ۴۰ تا ۶۰ سال شایع تر است و افرادی که تحت تشعشعات یونیزه و یا تماس با بنزین و مشتقات آن قرار داشته اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستند.
علائم هشدار دهنده سرطان خون (لوسمی):
احساس ناخوشی عمومی
تظاهر لکه‌های دانه اناری زیرجلدی پوست (petechiae)
لخته یا منعقد نشدن خون در پی ایجاد زخم یا بریدگی
ضعف و خستگی مفرط
عفونتهای مکرر و عود آنها
دردهای استخوان و مفاصل
تنگی نفس در اثر فعالیت
تب و لرز و نشانه های شبه سرماخوردگی
رنگ‌ پریدگی پیشرونده
تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی، طحال و کبد
احساس سیری و بی‌اشتهائی
کم خونی
خواب‌آلودگی
خونریزی مکرر بینی
تورم و خونریزی لثه ‌ها
ضعف و لاغری ممتد
علاوه بر نشانه های فوق ممکن است عوارضی در بیمار ظاهر شود که به اجتماع یاخته ها و سرایت سرطان به اندامهای دیگر بدن مربوط باشد. در چنین مواردی بیمار از سردرد، حالت تهوع و استفراغ، کاهش سطح هوشیاری، تشنج، دید مضاعف، فلج اعصاب مغز، عدم‌‏ حفظ تعادل، تورم در ناحیه گردن و صورت شکایت می کند.
سبب شناسی: سرطان زایی لوسمی
بیماری لوسمی یک فرآیند پویا است که توسط متغیرهای ناشناخته و مستقل متعددی موجب تغییرات مولکولی یاخته شده و منجر به تداخل در سیستم تکثیر یاخته های مغز استخوان می‌شود. عامل مستعد و پیشتاز در تظاهر لوسمی مانند هر سرطان دیگری به هم خوردن نظم تقسیم یاخته ‌ای است.
تحقیقات آماری و بالینی روند بدخیمی بیماری لوسمی را به این عوامل ارتباط می دهند:
جنس- لوسمی در مردان بیشتر تظاهر می کند
سابقه قبلی ابتلا به برخی از بیماری های خونی و یا سابقه قبلی به سرطان
عوامل ژنتیکی و استعداد میزبان: عوامل ژنتیکی از جمله نقایصی در کروموزوم‌ها و انتقال ژن معیوب
تشعشع- افرادی که در معرض تابش اشعه های یونیزه و یا هسته ای و سرطانزا قرار گرفته اند
اعتیاد به دخانیات
آلاینده های موجود در هوای محیط زیست و محل کار- ( مواد یونیزه ، مواد صنعتی و شیمیایی سمی مانند بنزین ومشتقات آن)
نارسایی مکانیسم ایمنی طبیعی بدن
سن- در میان بزرگسالان، استعداد ابتلا به لوسمی با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد. افراد بالای ۵۵ سال باید بیشتر مراقب علائم هشدار دهنده این بیماری باشند.
الگوهای غربالگری لوسمی
با توجه به وضیعت عمومی سلامت فرد، بررسی های تشخیص لوسمی ممکن است شامل:
۱- آزمایش خون: در شرایط طبیعی گویچه ‌های سفید بالغ در خون محیطی (peripheral) یافت می‌شوند ولی زمانی که گویچه‌های سفید نارس که باید در مغز استخوان باشند به مقدار زیادی وارد خون محیطی می ‌شوند عمدتا می تواند نشانه سرطان‌های خون (لوسمی) باشد. آزمایش خون و ‏ شمارش‌‏‎ و بررسی یاخته های شناور خون اولین گام‎ جهت ‎تشخیص‌‎ لوسمی‌ است.‏‎
۲- نمونه برداری یا بیوپسی (biopsy) مغز استخوان: بررسی میکروسکوپی از نمونه بافت سرطان بسیار مهم است زیرا مطمئن ترین روش برای تشخیص لوسمی و نوع آن به حساب می آید. نمونه برداری از مایع مغز نخاع و نمونه برداری از غدد لنفاوی نیز از روش های تشخیصی سرطان خون است.
۳- سازگاری بافتی (Tissue matching) : یاخته ها دارای انواع پروتئین های مختلف بر روی سطح خود هستند که از این پروتئین ها در آزمایش های ویژه خون برای تشخیص سازگاری بافتی استفاده می شود. موفقیت در پیوند مغز استخوان به تشابه و سازگاری مغز استخوان فرد دهنده با مغز استخوان فرد گیرنده بستگی دارد که از طریق این آزمایش سنجیده می شود.
۴- بررسی کروموزومی (cytogenic analysis): از دیگر اقدامات تشخیص ژنتیکی در افتراق انواع لوسمی است.
۵- عکسبرداری از قفسه سینه با تابش اشعه X – تشخیص طیف پراکندگی یاخته های مهاجم و غده های لنفاوی متورم در ناحیه قفسه سینه است.
۶- سی تی اسکن (Computerised tomography scan)- در این روش دستگاه سی تی اسکن با گرفتن تعدادی عکس توسط اشعه ایکس، تصویری سه بعدی از بدن را نشان می دهد و از این طریق پراکندگی سرطان به بخش های دیگر بدن مشخص می شود.
۷- پرتونگاری با استفاده از تشدید میدان مغناطیسی (MRI Scan) – این آزمایش مشابه سی تی اسکن است با این تفاوت که به جای تابش اشعه X از مغناطیس جهت عکسبرداری از اعضای بدن استفاده می شود. در این آزمایش بیمار به مدت ۳۰ دقیقه به طور ساکن درون اتاقک این دستگاه می ماند و تصاویر مقطعی از بدن او تهیه می شود.
۸- سونوگرافی (Ultrasound) در این شیوه از امواج صوتی جهت بررسی ساختار اندامها استفاده می شود.
۹- معاینات بالینی: بررسی وضعیت غدد لنفاوی، طحال، کبد و دیگر اعضای بدن است.الگوهای درمان لوسمی
فرآیند درمان لوسمی برای هر شخص معین با شرایط بیماری وی مرتبط است و الگوهای درمان لوسمی بستگی به نوع لوسمی، وضعیت بیماری در شروع درمان، سن، سلامت عمومی و چگونگی واکنش بیمار به نوع درمان دارد. علاوه بر الگوهای رایج برای درمان انواع سرطان همچون شیمی درمانی و اشعه درمانی، از جمله می توان به روش های درمانی زیر اشاره کرد:
- درمان بیولوژیکی یا ایمونولوژیک - که مشتمل بر بازسازی، تحریک،‌ هدایت و تقویت سیستم طبیعی دفاعی بدن بیمار است و با استفاده از آنتی‌ بادی و هدایت سیستم دفاعی خود بیمار جهت مبارزه با سرطان صورت می گیرد.
- جراحی – راهیابی یاخته های مهاجم لوسمی به سایر اندامهای بدن اغلب موجب تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی و طحال و کبد می شود. الگوی درمانی محل ضایعه طحال، برداشتن آن از طریق جراحی “اسپلینکتومی” (splenectomy) است.
- پیوند مغز استخوان و پیوند سلول های پایه ( Stem cell ) – جایگزینی مغز استخوان فرد بیمار با مغز استخوان سالم است تا بیمار بتواند مقادیر بالای داروهای شیمی درمانی و یا پرتودرمانی را دریافت کند. شایع ترین اشکال پیوند مغز استخوان عبارتند از:
پیوند “اتولوگ” (autologous) طی این نوع پیوند بیمار بافت پیوندی ( مغز استخوان ) خود را دریافت می کند. در این روش مغز استخوان بیمار را خارج و آن را در معرض داروهای ضد سرطان قرار می دهند تا یاخته های بدخیم کشته شوند. سپس محصول بدست آمده را منجمد و نگهداری می کنند.
پیوند “سینژنئیک” Syngeneic - بیمار بافت پیوندی ( مغز استخوان ) را از عضو دیگر دو قلوی مشابه خود دریافت می کند. در این روش ابتدا بوسیله مقادیر زیادی از داروهای ضد سرطان همراه یا بدون پرتو درمانی،‌ تمام مغز استخوان موجود در بدن بیمار را از بین می برند.سپس از عضو دیگر دو قلوی مشابه که شباهت بافتی زیادی با بدن بیمار دارد، مغز استخوان سالمی را تهیه می کنند .
پیوند “آلوژنئیک” allogeneic : بیمار بافت پیوندی را از فردی غیر از خود یا دو قلوی مشابه خود (مثل برادر، خواهر، و یا هر یک از والدین و یا فردی که هیچگونه نسبتی با بیمار ندارد) دریافت می کند. این فرد باید سازگاری بافتی نزدیک با بدن بیمار داشته باشد .
پس از تهیه بافت پیوندی از روش های فوق، به بیمار مقادیر بالای داروهای شیمی درمانی همراه یا بدون پرتو درمانی می دهند تا باقیمانده مغز استخوان وی تخریب شود. در مرحله آخر مغز استخوان سالم را گرم کرده و بوسیله یک سوزن و از طریق سیاهرگ به بیمار تزریق می کنند تا جانشین مغز استخوان تخریب شده شود. پس از ورود بافت پیوندی به جریان خون، یاخته های پیوند زده شده به مغز استخوان هدایت شده و به تولید گویچه ‌های سفید خون، گویچه‌ های قرمز خون و پلاکتهای جدید می پردازند. ابتلاء به عفونت و خونریزی، تهوع، استفراغ، خستگی، بی اشتهایی، زخمهای دهانی، ریزش مو و واکنشهای پوستی از جمله عوارض جانبی پیوند مغز استخوان و پیوند سلول های پایه (Stem cell) است.
امروزه با کاربردهای جدید الگوهای درمان پیوند مغز استخوان و درمان بیولوژیکی یا ایمونولوژیک و داروهای جدید ضد سرطان و پیشرفت های علم ژنتیک و ساختار های ژن های انسانی امیدهای تازه ای برای غلبه بر این بیماری بوجود آمده است.
یکی از راههای جدید در درمان سرطان خون هم در زیر به اون اشاره شده که در بالا هم مختصری به اون اشاره شد:
يكي از سرطان هايي كه افراد زيادي درجهان با آن دست و پنجه نرم مي كنند، سرطان خون است. سرطان خون محققان و پزشكان را در سراسر دنيا به فكر راه حلي براي درمان انداخته است. تاكنون براي درمان سرطان راه هايي به كار بسته شده است كه از ميان آن مي توان به كارآمدترين راه حل كه پيوند سلول هاي بنيادي در فرد بيمار است، اشاره كرد. علي اكبر موثق پور اكبري داراي دكتراي تخصصي PHD هماتولوژي و بانك خون توانست با به كارگيري و پيوند همزمان سلول هاي بنيادي و مزانشيمي زمان رسيدن به نتيجه و درمان اين بيماري راكوتاه تر كند.
    
    *** هدف از ارزيابي تاثير سلول هاي بنيادي مزانشيمي در پيوند سلول هاي بنيادي خونساز در حيوان مدل براي پيوند مغز استخوان چه بود
    جداسازي سلول هاي بنيادي خونساز از نمونه بند ناف به عنوان منبعي كه سرشار از سلول هاي بنيادي خونساز است، جداسازي، تخليص و تكثير سلول هاي بنيادي مزانشيمي از نمونه مغز استخوان انساني، ارزيابي تاثير پيوند همزمان سلول هاي بنيادي مزانشيمي و سلول هاي بنيادي خونساز با دو روش تهاجمي و غيرتهاجمي در ارگان هاي خونساز موش مدل و بررسي جايگزيني سلول هاي بنيادي پيوندي در مغز استخوان به وسيله روش غيرتهاجمي تصويربرداري تشديد مغناطيسي از اهدافي بود كه ما آن را دنبال مي كرديم.
    *** اين آزمايشات را روي مدل انجام داديد
    در اين تحقيق از موش سوري به عنوان مدل استفاده كرديم كه هدف ايجاد شرايط پيوند در موش مانند شرايط بيمار با امكانات موجود بود. بنابراين موش ها تحت تابش دوز كشنده با كبالت و داروهاي شيمي درماني قرار گرفتند.
    *** در خارج از كشور در اين زمينه كار شده است
    بله، اتفاقاً به خاطر امكانات و داشتن امكانات آزمايشگاهي براي حيوانات و حيوانات ترانس ژنيك آنها شرايط بهتري از ما را دارند، ولي استفاده از نانو ذرات SPIO در اين تحقيق به عنوان روشي براي رديابي سلول هاي پيوندي و جايگزيني آنها در مغز استخوان حيوان مدل براي اولين بار در ايران انجام شد و در زمان طرح اين موضوع در سال ۱۳۸۲ هيچ گونه گزارشي از اجراي طرح هاي مشابه وجود نداشت.
    *** سلول ها را چطور رديابي مي كرديد
    در روش تهاجمي ارزيابي تاثير پيوند همزمان طحال موش مورد ارزيابي قرار مي گرفت. به اين صورت كه پس از پيوند موش هاي نخاعي شده و طحال آنها پس از جدا شدن مورد شمارش كلني قرار گرفته و همچنين برش هاي بافتي تهيه و رنگ آميزي اختصاصي صورت گرفته و كلني ها مورد بررسي قرار مي گرفت. در روش غيرتهاجمي كه براي اولين بار در ايران صورت گرفت، سلول هاي بنيادي پس از جدا شدن، با استفاده ازتكنيك هاي مختلف جدا شده و در شرايط آزمايشگاهي تكثير شدند. ۲۴ ساعت قبل از عمل پيوند سلول هاي بنيادي خونساز با فروموكسايد و پروتامين سولفات انكوبه مي شدند. با اين كار سلول هاي فوق ذرات نانو پارتيكل را به خود جذب مي كردند و در نهايت اين سلول هاي نشاندار شده به حيوان مدل تزريق مي شد.
    *** سلول هاي بنيادي مزانشيمي چه نقشي در جايگزيني سلول هاي بنيادي تزريق شده ايفا مي كنند
    تحقيقات ما نشان داد سلول هاي مزانشيمي احتمالاً به دليل نقشي كه در ايجاد ساختار ريز محيط مغز استخوان دارد، باعث تسريع در پيوند سلول هاي بنيادي خونساز در ارگان هاي خونساز موش مدل مي شود كه نتيجه آن موفقيت پيوند را به دنبال خواهد داشت.
    *** اين پيوند در كدام بيماري ها مؤثرتر است
    كلاً پيوند مغز استخوان به عنوان يك درمان قطعي در بدخيمي ها و ناهنجاري هاي خوني كه با نقص ژنتيكي همراهند مانند تالاسمي مي تواند به عنوان يك پروتكل درماني مورد استفاده قرار گيرد.
    *** با چه مشكلاتي روبه رو بوديد
    مشكلات زيادي براي اتمام اين تحقيق از لحاظ دانسته ها نداشتم، اما عمده مشكلي كه هر محقق و يا پژوهشگر با آن روبه رو است هزينه هاي سنگيني است كه بايد متحمل شود.
    *** آيا اين پيوند روي انسان انجام شده است
    پيوند مغز استخوان به تازگي در شهر تبريز عملي شده است. كلينيك ما هنوز راه اندازي نشده است. ما اين تحقيقات را به سمت باليني هدايت مي كنيم.
    *** اين نوع پيوند براي كدام بيماري ها مفيد است
    پيوند مغز استخوان براي درمان بيماران لوسمي و بيماري هاي خوني مفيد و قطعي است.
    *** فكر مي كنيد براي رسيدن به نتيجه و كاربري آن چقدر زمان لازم است
    به هر حال هر كاري زمان مشخصي دارد و ما براي به كار گرفتن آن بايد پيش نيازهايي را فراهم كنيم.
    *** علائم سرطان خون چيست
    علائم اين بيماري به نوع سرطان بستگي دارد، چون هر سه لاين خوني تحت تاثير قرار مي گيرد، آنمي و عفونت ايجاد مي كند. بي حوصلگي، خستگي زود، نفس نفس زدن، پركاري و ضربان ناهماهنگ قلب، تب و كبودي بدن از شايع ترين علائم آن است.
    *** چه درمان هايي براي آن وجود دارد
    استفاده از شيمي درماني، راديوتراپي و پيوند مغز استخوان در اكثر موارد درمان قطعي به شمار مي آيد.
    *** در چه مواردي پيوند مغز استخوان مؤثر نيست
    بستگي به شرايط خاصي دارد كه وجود دارد، اما در اكثر موارد پيوند درمان قطعي به شمار مي رود. هنگام درمان افرادي بوده اند كه بدون استفاده از دارو به درمان قطعي رسيده اند.
    *** در روز چقدر به تحقيق و آزمايش مي پردازيد
    معمولاً از هفت صبح تا ساعت ۹ شب به تدريس و تحقيق در آزمايشگاه مشغول هستم.
    *** چه مواقعي خسته مي شويد
    زياد خسته نمي شوم، به شغلم علاقه دارم و از اين كه از صبح تا شب با آن هستم لذت مي برم.
    *** عكس العمل همسرتان چيست
    همسرم هم رشته خودم است. او همپا و علاقه مند است و باعث پيشرفت من مي شود. نه تنها مانعي براي من نيست بلكه در بسياري از امور باهم فكري هايش مرا ياري مي كند.
    *** هدف بعدي تان چيست
    راه اندازي آزمايشگاهي مجهز براي بيماران هموفيلي و راه اندازي مركز پيوند مغزاستخوان در يكي از بيمارستان هاي تبريز.