در ميان کساني که به بيماري ديابت حتي از نوع دو آن مبتلا هستند، محدود کردن مواد غذايي که قند کمتري دارند و نياز به انسولين را کم مي کنند، اقدامي حياتي تلقي مي شود.
نکته اي را که در اين باره بايد همواره به خاطر داشت ميزان انديس يا شاخص گلايسمي است. يعني معياري براي طبقه بندي مواد غذايي که داراي کربوهيدرات هستند بر اساس تأثيرشان روي قندخون در فاصله زماني کوتاه درست پس از خوردن.
به اين ترتيب که بعد از مصرف، قندخون را به چه اندازه بالا برده و به چه مقدار بدن را به ترشح انسولين ترغيب مي کنند؟
انديس گلايسمي کم
مواد غذايي که بعد از خوردن به آهستگي موجب تغيير قندخون شده و در حقيقت جذب آهسته قندشان موجب نگه داشتن اين فاکتور در محدوده ثابت مي شوند، در اين دسته جاي مي گيرند.
فوايد: يادتان باشد که مصرف مواد غذايي که در دسته اول جاي مي گيرند، تکرر گرسنگي را کم کرده و حس سيري را در فرد طولاني تر مي کنند. به اين دليل مصرف شان به افرادي که قصد کاهش وزن دارند و يا به دليل ديابت بايد قندشان را ثابت نگه دارد، توصيه مي شود.
گروه هاي غذايي با انديس گلايسمي کم
ميوه ها
اين دسته از مواد غذايي انديس گلايسمي پاييني دارند، البته برخي از آن ها در گروه با انديس گلايسمي بالا جاي گرفته و بايد خوردن شان براي ديابتي ها محدود شود. به طور مثال آلبالو، گريپ فروت، زردآلو و سيب به ترتيب کم ترين مقدار انديس گلايسمي را دارا هستند و هندوانه، طالبي، کشمش و آناناس ميزان انديس شان بالا است.
سبزيجات
اين گروه غذايي انديس گلايسمي پاييني داشته و برخي از آن ها مانند سبزي هاي برگ سبز براي ديابتي ها و افراد داراي اضافه وزن بسيار مناسب تر هستند اما سبزيجاتي مانند هويج و نخود سبز در محدوده متوسط قرار مي گيرد و انواعي مانند چغندر، کدوحلوايي و ذرت داراي بيشترين مقدار انديس گلايسمي هستند.
انديس گلايسمي متوسط
دسته‌اي ديگر از مواد غذايي که در محدوده وسط قرار مي گيرند، يعني نه به سرعت قندشان جذب مي شوند و نه مانند گروه اول به ثابت نگه داشتن اين فاکتور در خون کمک مي کنند.
فوايد: براي کساني که به سرعت به منابع غذايي قندي نيازمند هستند، توصيه مي شود، به خصوص ورزشکاران، البته بعد از انجام فعاليت ورزشي، تا به اين ترتيب بازيابي ذخاير قندي شان کامل شود.
گروه هاي غذايي با انديس گلايسمي متوسط
شير و لبنيات
تمامي اعضاي اين گروه در دسته ي مواد غذايي با انديس گلايسمي متوسط جاي مي گيرد، البته در ميان شان، ماست کم چرب کمترين حد انديس گلايسمي را دارا است.
انديس گلايسمي زياد
مواد غذايي که قندخون را به سرعت افزايش مي دهند، يعني هر چه سريع تر جذب مي شوند و ترشح انسولين را به همراه دارند در اين گروه غذايي جاي مي گيرند.
گروه هاي غذايي با انديس گلايسمي زياد
نان و غلات
اين گروه، منبع کربوهيدرات (قند) هستند. البته روش پخت نيز در افزايش شاخص قند آن ها مؤثر است. مثلا سيب زميني که منبع قند است و انديس گلايسمي بالايي دارد، در صورت پوره شدن، انديس گلايسمي اش بيشتر مي شود، البته در مقايسه با نوع سرخ شده اش و يا ماکاروني دم کرده بالا برنده اين شاخص است. اما غلات داراي سبوس انديس گلايسمي کمتري پيدا مي کند و هر چه بيشتر تصفيه شود انديس اش بالاتر مي رود. در ميان اين گروه، نان سفيد بيشترين انديس گلايسمي را دارد و هر چه سبوس بيشتري داشته باشد، از ميزان اين شاخص، کاسته مي شود.
گروه هاي غذايي با انديس گلايسمي صفر
گوشت ها
اين گروه پُر پروتئين نيز کربوهيدرات ندارد، بنابراين اندازه گيري اين شاخص براي شان بي معنا است.
روغن ها
اين گروه به دليل نداشتن کربوهيدرات از نظر ميزان انديس گلايسمي در محدوده ي صفر قرار مي گيرند.
هفته نامه سلامت
منبع:تبیان
شرح موضوع