پزشک اغلب از روی علائم بیمار و آزمایشات به این بیماری پی می برد. پزشک در معاینات بالینی ممکن است در وهله ی اول متوجه بزرگ شدن اولیه کبد باشد و یک آزمایش خون از شما انجام دهد و این آزمایشات نشان دهنده بیماری کبد خواهد بود و گاه پزشک ممکن است از بیمار سونوگرافی، سی تی اسکن و یا اسکن ایزوتوپ از کبد و طحال به عمل آورد.
گاه پزشک جهت تأیید تشخیص، تصمیم به بیوپسی کبد از راه پوست می گیرد که طی این عمل با کمک یک سوزن از طریق پوست وارد کبد شده و نمونه ای از نسج کبد گرفته می شود و جهت آسیب شناسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.
گاه به طور اتفاقی در حین جراحی و یا انجام لاپاراسکوپی که طی آن از طریق یک لوله دوربین داخل شکم دیده می شود، متوجه کبد فرسوده و چروکیده فرد سیروتیک می شوند.
آزمایشات خون جهت بررسی عملکرد کبد:
اندازه گیری سطح بعضی از آنزیم ها و موادی که در کبد تولید می شوند:
آلبومین و پروتئین موجود در سرم خون: آلبومین خود نوعی پروتئین است و بیماری های کبدی می توانند سبب کاهش پروتئین سرم شوند.
زمان نسبی ترومبوپلاستین(PTT) و زمان پروترومبین(PT): جهت اندازه گیری فاکتورهای انعقادی خون که در کبد ساخته می شوند.
بیلی روبین: بیلی روبین از تخریب هموگلوبین(ماده ای که سبب حمل اکسیژن توسط گلبول های قرمز خون می شود) در کبد حاصل می شود. سیروز می تواند سبب افزایش بیلی روبین در خون و در نتیجه زردی و یرقان شود.
آزمایشات خونی که برای تعیین التهاب کبد به کار می روند و به اندازه گیری سطح آنزیم های کبدی می پردازد:
AST یا SGOT یا آسپارتات آمینوترانسفراز: که افزایش این آنزیم در خون می تواند نشان دهنده ی آسیب و یا مرگ سلول های کبدی باشد.
ALT یا SGPT یا آلانین آمینوترانسفراز: افزایش این آنزیم نیز می تواند نشان دهنده ی آسیب و یا مرگ سلول های کبدی باشد.
LDH یا لاکتات دهیدروژناز: افزایش این آنزیم نیز نمایانگر آسیب سلولی کبد می باشد.
ALP یا آلکالین فسفاتاز: افزایش این آنزیم می تواند نشانه ی انسداد مجاری صفراوی باشد.
GGP یا گاما گلوبولین ترانس پپتیداز: که در مصرف الکل، انسداد مجاری صفراوی، استفاده از داروهایی مثل دیلانتین و فنوباربیتال و التهاب کبد مقدار آن در خون بالا می رود.
تست های خونی که در تشخیص علت سیروز می توانند کمک کننده باشند:
ANA (آنتی بادی ضدهسته) و ASMA (آنتی بادی ضد ماهیچه صاف): که در تشخیص هپاتیت مزمن خود ایمنی استفاده می شوند.
AMA (آنتی بادی ضد میتوکندری): که جهت تشخیص سیروز اولیه صفراوی مفید است.
فریتین: که در تشخیص هموکروماتوز موثر هستند.
آنتی بادی ضد ویروس هپاتیت B و C و یا اندازه گیری فاکتورهای ژنتیکی این ویروس ها: جهت تشخیص هپاتیت ویروسی
اندازه گیری سطح الکل خون: جهت تشخیص سیروز الکلی مفید است.
اندازه گیری سطح آ‌لفا 1 آنتی تریپسین: که در موارد کمبود مادرزادی این پروتئین تشخیصی است.
تست هایی که تصاویر کبد را تهیه می کنند:
این تست ها در تشخیص تومورها و انسداد مجاری صفراوی، افزایش اندازه کبد و افزایش جریان خون کبدی مفید هستند.
رادیوگرافی شکم
سی تی اسکن از شکم جهت بررسی کبد، کیسه صفرا و طحال
MRI از شکم
اسکن کبد و طحال
آزمایشات دیگر شامل:
بیوپسی کبد: که عبارت است از فرو بردن سوزن در بین دنده های تحتانی سمت راست(محل قرارگیری کبد) برای نمونه گرفتن از کبد و سپس بررسی میکروسکوپی نمونه که تنها راه تشخیص قطعی سیروز است.
پاراسنتز: که در موارد آسیت(وجود مایع در فضای شکمی) و یا پریتونیت خود به خودی باکتریال انجام می شود که عبارت است از کشیدن مایع شکم با سرنگ و بررسی آزمایشگاهی این مایع
آندوسکوپی: جهت بررسی واریس گوارشی و احتمال خونریزی گوارشی
ERCP: که نوعی آندوسکوپی است که کبد، پانکراس و کیسه صفرا بررسی می شود که در کلانژیت اسکلروزان اولیه تشخیصی است.
اندازه گیری آلفافیتوپروتئین در خون: جهت تشخیص سرطان کبد(هپاتوسلولار کارسینوما) استفاده می شود.
منبع:تبیان
گاه پزشک جهت تأیید تشخیص، تصمیم به بیوپسی کبد از راه پوست می گیرد که طی این عمل با کمک یک سوزن از طریق پوست وارد کبد شده و نمونه ای از نسج کبد گرفته می شود و جهت آسیب شناسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.
گاه به طور اتفاقی در حین جراحی و یا انجام لاپاراسکوپی که طی آن از طریق یک لوله دوربین داخل شکم دیده می شود، متوجه کبد فرسوده و چروکیده فرد سیروتیک می شوند.
آزمایشات خون جهت بررسی عملکرد کبد:
اندازه گیری سطح بعضی از آنزیم ها و موادی که در کبد تولید می شوند:
آلبومین و پروتئین موجود در سرم خون: آلبومین خود نوعی پروتئین است و بیماری های کبدی می توانند سبب کاهش پروتئین سرم شوند.
زمان نسبی ترومبوپلاستین(PTT) و زمان پروترومبین(PT): جهت اندازه گیری فاکتورهای انعقادی خون که در کبد ساخته می شوند.
بیلی روبین: بیلی روبین از تخریب هموگلوبین(ماده ای که سبب حمل اکسیژن توسط گلبول های قرمز خون می شود) در کبد حاصل می شود. سیروز می تواند سبب افزایش بیلی روبین در خون و در نتیجه زردی و یرقان شود.
آزمایشات خونی که برای تعیین التهاب کبد به کار می روند و به اندازه گیری سطح آنزیم های کبدی می پردازد:
AST یا SGOT یا آسپارتات آمینوترانسفراز: که افزایش این آنزیم در خون می تواند نشان دهنده ی آسیب و یا مرگ سلول های کبدی باشد.
ALT یا SGPT یا آلانین آمینوترانسفراز: افزایش این آنزیم نیز می تواند نشان دهنده ی آسیب و یا مرگ سلول های کبدی باشد.
LDH یا لاکتات دهیدروژناز: افزایش این آنزیم نیز نمایانگر آسیب سلولی کبد می باشد.
ALP یا آلکالین فسفاتاز: افزایش این آنزیم می تواند نشانه ی انسداد مجاری صفراوی باشد.
GGP یا گاما گلوبولین ترانس پپتیداز: که در مصرف الکل، انسداد مجاری صفراوی، استفاده از داروهایی مثل دیلانتین و فنوباربیتال و التهاب کبد مقدار آن در خون بالا می رود.
تست های خونی که در تشخیص علت سیروز می توانند کمک کننده باشند:
ANA (آنتی بادی ضدهسته) و ASMA (آنتی بادی ضد ماهیچه صاف): که در تشخیص هپاتیت مزمن خود ایمنی استفاده می شوند.
AMA (آنتی بادی ضد میتوکندری): که جهت تشخیص سیروز اولیه صفراوی مفید است.
فریتین: که در تشخیص هموکروماتوز موثر هستند.
آنتی بادی ضد ویروس هپاتیت B و C و یا اندازه گیری فاکتورهای ژنتیکی این ویروس ها: جهت تشخیص هپاتیت ویروسی
اندازه گیری سطح الکل خون: جهت تشخیص سیروز الکلی مفید است.
اندازه گیری سطح آ‌لفا 1 آنتی تریپسین: که در موارد کمبود مادرزادی این پروتئین تشخیصی است.
تست هایی که تصاویر کبد را تهیه می کنند:
این تست ها در تشخیص تومورها و انسداد مجاری صفراوی، افزایش اندازه کبد و افزایش جریان خون کبدی مفید هستند.
رادیوگرافی شکم
سی تی اسکن از شکم جهت بررسی کبد، کیسه صفرا و طحال
MRI از شکم
اسکن کبد و طحال
آزمایشات دیگر شامل:
بیوپسی کبد: که عبارت است از فرو بردن سوزن در بین دنده های تحتانی سمت راست(محل قرارگیری کبد) برای نمونه گرفتن از کبد و سپس بررسی میکروسکوپی نمونه که تنها راه تشخیص قطعی سیروز است.
پاراسنتز: که در موارد آسیت(وجود مایع در فضای شکمی) و یا پریتونیت خود به خودی باکتریال انجام می شود که عبارت است از کشیدن مایع شکم با سرنگ و بررسی آزمایشگاهی این مایع
آندوسکوپی: جهت بررسی واریس گوارشی و احتمال خونریزی گوارشی
ERCP: که نوعی آندوسکوپی است که کبد، پانکراس و کیسه صفرا بررسی می شود که در کلانژیت اسکلروزان اولیه تشخیصی است.
اندازه گیری آلفافیتوپروتئین در خون: جهت تشخیص سرطان کبد(هپاتوسلولار کارسینوما) استفاده می شود.
منبع:تبیان
شرح موضوع