دارند به گوشت ها هورمون می زنند؟!
این روزها شاید شما هم بارها با این موضوع برخورد کرده باشید که بعضی پزشکان، بیماری ها و ناراحتی های مختلفی را به مصرف گوشت های هورمون دار ربط می دهند. ماجرا صحت دارد؟ اصلا چرا باید به دام ها هورمون تزریق کرد؟ دکتر آراسب دباغ مقدم متخصص صنایع غذایی به سوال های ما پاسخ داده است...
▪ واقعا در کشور ما برای رشد بیشتر دام و طیور، به آنها هورمون تزریق می کنند؟
ـ اولا باید بحث دام و طیور را از هم جدا کنیم. در مورد طیور، در سیستم دامپزشکی کشور ما هیچ گونه هورمونی استفاده نمی شود. دلیلش قوی بودن نظارت ها نیست؛ علت اصلی اش بالا بودن قیمت هورمون هاست. به عبارت ساده تر، استفاده از هورمون از نظر اقتصادی برای طیور به صرفه نیست. گاهی دیده می شود متخصصان تغذیه در برنامه های تلویزیونی به این موضوع اشاره می کنند که به طیور، هورمون تزریق می شود. دلیل این موضوع آن است که متخصصان محترم، مطالبی را در کتب درسی که عمدتا مرجع آمریکایی دارند، مطالعه کرده اند. حتی در آمریکا هم تزریق هورمون به طیور براساس شرایطی که دارند به صرفه نیست. اما در مورد سیستم دامپروری باید بگویم که استفاده از هورمون به ۳ علت ممکن است مطرح باشد. اول به دلیل رشد دام، دوم به دلیل تولیدمثل و سوم برای پیشگیری و کاهش التهاب. در مواردی که مربوط به رشد دام است، سعی می شود هورمون به دلایل متفاوتی استفاده نشود. یکی از این دلایل، مسایل اقتصادی و پرورشی است. در ۲ مورد دیگر، متاسفانه استفاده از هورمون های تولیدمثلی و کورتونی شایع است که گاهی حتی به مقدار زیاد مصرف می شود و موازین مربوط به آن توسط مصرف کننده رعایت نمی شود.
▪ منظورتان از موازین مربوط به آن چیست؟
ـ ببینید؛ ما مساله ای داریم با عنوان مدت زمان منع مصرف؛ یعنی هر دارویی که در سیستم دامپزشکی مصرف شود (چه هورمونی، چه آنتی بیوتیکی) وقتی به دام داده می شود، بایـد بـرای مـدت زمـانـی محصولات اش (گوشت یا شیر دام) را مصرف نکرد. از سوی دیگر، لازم است نظارت دامپزشکانی که در دامپروری ها به عنوان مسوول فنی بهداشتی دام کار می کنند، قوی باشد و از دامدار بخواهند این مساله را برای حفظ سلامت مصرف کنندگان در نظر بگیرد. بر داروخانه های دامپزشکی هم باید نظارت بیشتری داشت و آموزش داد تا داروهای دامپزشکی را صرفا با نسخه دامپزشک بفروشند. متاسفانه در حال حاضر، دامداران خودشان می توانند هورمونی را خریداری کرده و استفاده کنند و البته در کنار داروخانه ها، سیستم قاچاق دارو هم وجود دارد.
▪ گفتید برای رشد دام، به ویژه در کشور ما، هورمون چندان مورد مصرف قرار نمی گیرد. آیا استفاده از هورمون برای تولیدمثل ضروری است؟
ـ در دامپزشکی، تولیدمثل یعنی افزوده شدن سرمایه دامدار. اگر گاوی قرار است شیر بدهد، باید در موقع مقرر باردار باشد تا هم گوساله ای متولد شود و سرمایه دامدار افزایش یابد و هم شیردهی دام ادامه پیدا کند. عقب افتادن بحث آبستنی و زایمان دام می تواند خسارت اقتصادی به دامدار وارد کند. یادتان باشد دامی که از مولد بودن خارج شود، به کشتارگاه فرستاده می شود.
▪ وجود این هورمون ها در شیر یا گوشت دام، چه مشکلاتی برای مصرف کننده ایجاد می کند؟
ـ البته در ایران مطالعه ها محدود بوده ولی در یکی دو تحقیقی که روی هورمون ها انجام شده و در اولین کنگره فارماکولوژی دامپروری و بهداشت موادغذایی نیز نتایج آن مطرح شده، بحث عوارض بسیار گسترده بوده است. هورمون در علم پزشکی به موادی گفته می شود که از غدد داخلی بدن ترشح می شوند و وقتی وارد خون می شوند بر ارگان خاص یا چند ارگان اثر گذاشته و مقادیر کم آنها که درحد نانوگرم و پیکوگرم است آثار بسیار بالایی دارد. حال فرض کنید این هورمون از یک منبع خارجی وارد بدن شود. چنین هورمونی می تواند سبب بلوغ زودرس، اختلال های قاعدگی، بزرگ شدن سینه ها، مشکلات استخوانی و... شود. به هر حال، بسته به نوع هورمون وارد شده به بدن عوارض متفاوت بوده ولی بیشتر به بلوغ مربوط می شود. البته همان طور که گفته شد این مشکلات به شرطی پیش می آید که آن مدت زمان منع مصرف رعایت نشود.
▪ مساله دقیقا همین جا است. این مدت زمان منع مصرف چقدر رعایت می شود؟ اصلا آماری از محصول های آلوده به هورمون در کشورمان داریم یا خیر؟
ـ خیر؛ متاسفانه آماری وجود ندارد، چون کسی روی این مساله کار نکرده. در یکی، دو تحقیقی که انجام شده، تنها ۶۰ تا ۷۰ نمونه شیر پاستوریزه مورد بررسی قرار گرفت؛ آن هم به دلیل بالا بودن هزینه های آزمایش، از طرف وزارت بهداشت تقبل شد. با ۶۰ نمونه نمی توان در مورد کل شیرهای پاستوریزه موجود در ایران صحبت کرد ولی باید گفت متاسفانه تحقیق روی همین ۶۰ نمونه هم وضعیت چندان جالبی نداشت و اکثر آنها آلوده به چند هورمون استروژن، پروژسترون، کورتون و ... بودند که هر یک عوارض خاص خود را دارد. وقتی هورمون به یکی از دام ها تزریق شود، هیچ کارخانه ای نمی تواند آن را حذف کند. وقتی هورمونی وارد گوشت و شیر شد، حتی استریلیزه و پاستوریزه کردنش هم سبب حذف آن نمی شود. جالب است بدانید که این موضوع هم در مورد انواع هورمون ها و هم در خصوص آنتی بیوتیک ها صادق است.
▪ راه حل چیست؟ آیا با افزایش نظارت وزارت بهداشت، این مساله برطرف خواهد شد؟
ـ در بحث نظارت بر موادغذایی، به نظر من اولین سازمانی که باید بر آن نظارت داشته باشد، فائو در سطح جهانی و وزارت جهاد کشاورزی و دامپزشکی در سطح کشورهاست. اگر می خواهیم غذاها سالم باشند، باید از مزرعه و دامپروری ها شروع کنیم. در واقع، وزارت کشاورزی و دامپزشکی باید نظارت ها را از پایه قوی کنند. وزارت بهداشت از وسط زنجیره وارد کار شده و گاهی متخصصان مربوطه را ندارد.
منبع : Hi persian
این روزها شاید شما هم بارها با این موضوع برخورد کرده باشید که بعضی پزشکان، بیماری ها و ناراحتی های مختلفی را به مصرف گوشت های هورمون دار ربط می دهند. ماجرا صحت دارد؟ اصلا چرا باید به دام ها هورمون تزریق کرد؟ دکتر آراسب دباغ مقدم متخصص صنایع غذایی به سوال های ما پاسخ داده است...
▪ واقعا در کشور ما برای رشد بیشتر دام و طیور، به آنها هورمون تزریق می کنند؟
ـ اولا باید بحث دام و طیور را از هم جدا کنیم. در مورد طیور، در سیستم دامپزشکی کشور ما هیچ گونه هورمونی استفاده نمی شود. دلیلش قوی بودن نظارت ها نیست؛ علت اصلی اش بالا بودن قیمت هورمون هاست. به عبارت ساده تر، استفاده از هورمون از نظر اقتصادی برای طیور به صرفه نیست. گاهی دیده می شود متخصصان تغذیه در برنامه های تلویزیونی به این موضوع اشاره می کنند که به طیور، هورمون تزریق می شود. دلیل این موضوع آن است که متخصصان محترم، مطالبی را در کتب درسی که عمدتا مرجع آمریکایی دارند، مطالعه کرده اند. حتی در آمریکا هم تزریق هورمون به طیور براساس شرایطی که دارند به صرفه نیست. اما در مورد سیستم دامپروری باید بگویم که استفاده از هورمون به ۳ علت ممکن است مطرح باشد. اول به دلیل رشد دام، دوم به دلیل تولیدمثل و سوم برای پیشگیری و کاهش التهاب. در مواردی که مربوط به رشد دام است، سعی می شود هورمون به دلایل متفاوتی استفاده نشود. یکی از این دلایل، مسایل اقتصادی و پرورشی است. در ۲ مورد دیگر، متاسفانه استفاده از هورمون های تولیدمثلی و کورتونی شایع است که گاهی حتی به مقدار زیاد مصرف می شود و موازین مربوط به آن توسط مصرف کننده رعایت نمی شود.
▪ منظورتان از موازین مربوط به آن چیست؟
ـ ببینید؛ ما مساله ای داریم با عنوان مدت زمان منع مصرف؛ یعنی هر دارویی که در سیستم دامپزشکی مصرف شود (چه هورمونی، چه آنتی بیوتیکی) وقتی به دام داده می شود، بایـد بـرای مـدت زمـانـی محصولات اش (گوشت یا شیر دام) را مصرف نکرد. از سوی دیگر، لازم است نظارت دامپزشکانی که در دامپروری ها به عنوان مسوول فنی بهداشتی دام کار می کنند، قوی باشد و از دامدار بخواهند این مساله را برای حفظ سلامت مصرف کنندگان در نظر بگیرد. بر داروخانه های دامپزشکی هم باید نظارت بیشتری داشت و آموزش داد تا داروهای دامپزشکی را صرفا با نسخه دامپزشک بفروشند. متاسفانه در حال حاضر، دامداران خودشان می توانند هورمونی را خریداری کرده و استفاده کنند و البته در کنار داروخانه ها، سیستم قاچاق دارو هم وجود دارد.
▪ گفتید برای رشد دام، به ویژه در کشور ما، هورمون چندان مورد مصرف قرار نمی گیرد. آیا استفاده از هورمون برای تولیدمثل ضروری است؟
ـ در دامپزشکی، تولیدمثل یعنی افزوده شدن سرمایه دامدار. اگر گاوی قرار است شیر بدهد، باید در موقع مقرر باردار باشد تا هم گوساله ای متولد شود و سرمایه دامدار افزایش یابد و هم شیردهی دام ادامه پیدا کند. عقب افتادن بحث آبستنی و زایمان دام می تواند خسارت اقتصادی به دامدار وارد کند. یادتان باشد دامی که از مولد بودن خارج شود، به کشتارگاه فرستاده می شود.
▪ وجود این هورمون ها در شیر یا گوشت دام، چه مشکلاتی برای مصرف کننده ایجاد می کند؟
ـ البته در ایران مطالعه ها محدود بوده ولی در یکی دو تحقیقی که روی هورمون ها انجام شده و در اولین کنگره فارماکولوژی دامپروری و بهداشت موادغذایی نیز نتایج آن مطرح شده، بحث عوارض بسیار گسترده بوده است. هورمون در علم پزشکی به موادی گفته می شود که از غدد داخلی بدن ترشح می شوند و وقتی وارد خون می شوند بر ارگان خاص یا چند ارگان اثر گذاشته و مقادیر کم آنها که درحد نانوگرم و پیکوگرم است آثار بسیار بالایی دارد. حال فرض کنید این هورمون از یک منبع خارجی وارد بدن شود. چنین هورمونی می تواند سبب بلوغ زودرس، اختلال های قاعدگی، بزرگ شدن سینه ها، مشکلات استخوانی و... شود. به هر حال، بسته به نوع هورمون وارد شده به بدن عوارض متفاوت بوده ولی بیشتر به بلوغ مربوط می شود. البته همان طور که گفته شد این مشکلات به شرطی پیش می آید که آن مدت زمان منع مصرف رعایت نشود.
▪ مساله دقیقا همین جا است. این مدت زمان منع مصرف چقدر رعایت می شود؟ اصلا آماری از محصول های آلوده به هورمون در کشورمان داریم یا خیر؟
ـ خیر؛ متاسفانه آماری وجود ندارد، چون کسی روی این مساله کار نکرده. در یکی، دو تحقیقی که انجام شده، تنها ۶۰ تا ۷۰ نمونه شیر پاستوریزه مورد بررسی قرار گرفت؛ آن هم به دلیل بالا بودن هزینه های آزمایش، از طرف وزارت بهداشت تقبل شد. با ۶۰ نمونه نمی توان در مورد کل شیرهای پاستوریزه موجود در ایران صحبت کرد ولی باید گفت متاسفانه تحقیق روی همین ۶۰ نمونه هم وضعیت چندان جالبی نداشت و اکثر آنها آلوده به چند هورمون استروژن، پروژسترون، کورتون و ... بودند که هر یک عوارض خاص خود را دارد. وقتی هورمون به یکی از دام ها تزریق شود، هیچ کارخانه ای نمی تواند آن را حذف کند. وقتی هورمونی وارد گوشت و شیر شد، حتی استریلیزه و پاستوریزه کردنش هم سبب حذف آن نمی شود. جالب است بدانید که این موضوع هم در مورد انواع هورمون ها و هم در خصوص آنتی بیوتیک ها صادق است.
▪ راه حل چیست؟ آیا با افزایش نظارت وزارت بهداشت، این مساله برطرف خواهد شد؟
ـ در بحث نظارت بر موادغذایی، به نظر من اولین سازمانی که باید بر آن نظارت داشته باشد، فائو در سطح جهانی و وزارت جهاد کشاورزی و دامپزشکی در سطح کشورهاست. اگر می خواهیم غذاها سالم باشند، باید از مزرعه و دامپروری ها شروع کنیم. در واقع، وزارت کشاورزی و دامپزشکی باید نظارت ها را از پایه قوی کنند. وزارت بهداشت از وسط زنجیره وارد کار شده و گاهی متخصصان مربوطه را ندارد.
منبع : Hi persian
شرح موضوع