سبزیجات دارای برگهای سبز رنگ و پهن مانند اسفناج با بافت شكننده و ترد و رنگ سبز یشمی بیش از هر ماده غذایی دیگری تامین كننده مواد مغذی هستند.
به گزارش سرویس «بهداشت و درمان» خبرگزاری دانشجویان ایران، اگرچه اسفناج در تمام طول سال در دسترس است اما بهترین فصل تهیه آن بهار و پاییز است كه در تازهترین فصل خود است، بهترین طعم را دارد و بیش از هر زمان دیگری قابل دسترسی است.
محققان دست كم ١٣ نوع مختلف از تركیبات فلاونوئیدی در اسفناج پیدا كردهاند كه به عنوان آنتی اكسیدان عمل میكنند و خواص ضد سرطانی دارند. خواص ضد سرطانی این فلاونوئیدها در اسفناج به ویژه در ترغیب محققان برای تهیه عصارههای خاص از این گیاه خوراكی و به منظور استفاده در مطالعات كنترل شده بسیار تاثیرگذار بوده است. این عصارههای اسفناج در كاهش سرعت تقسیمات سلولی در بین سلولهای سرطانی معده و نیز كاهش ابتلا به سرطانهای پوستی در بین موشهای آزمایشگاهی تاثیر به سزایی داشتهاند.
از سوی دیگر كاروتنوئید موجود در اسفناج و سایر سبزیجات برگ پهن و سبز از دو روش با بروز سرطان پروستات در انسان مبارزه میكند. نتایج این مطالعه در مجله تغذیه منتشر شده است. این كاروتنوئید كه نئوگزانتین نام دارد، نه تنها سلولهای سرطانی پروستات را وادار به خود تخریبی میكند بلكه در رودهها به تركیبات اضافی تبدیل میشود كه نئوكروم نام دارند و مانع از تكثیر سلولهای سرطانی در این عضو میشود و آنها را در حالت توقف نگه میدارد.
ویتامین K موجود در اسفناج تقریبا و ٢٠ درصد از ارزش روزانه را در یك فنجان برگ اسفناج تازه داراست و همچنین بیش از ١٠٠ درصد ارزش روزانه این ویتامین نیز از یك فنجان اسفناج جوشانده شده تامین میشود كه در حفظ سلامت استخوانها نقش بسزایی دارد. همچنین ویتامین K1 نوعی پروتئین غیر كلاژن اصلی در استخوانها را موسوم به اولتئوكالسین فعال میكند كه این ماده در نگه داشتن مولكولهای كلیسم در داخل بافتهای استخوانی نقش مهمی دارد. بنابراین بدون وجود مقادیر كافی از ویتامین K1، میزان اوستئوكالسین در بدن كافی نبوده و در نتیجه تركیبات معدنی استخوانها دچار اشكال میشود.
برای بیماران مبتلا به ناراحتیهای استخوانی، دیابتی و قلبی – عروقی كمتر ماده غذایی به لحاظ بهرهمندی از تعداد قابل توجهی مواد مغذی كمك كننده با اسفناج قابل مقایسه است. اسفناج یك منبع عالی و غنی از ویتامین C و ویتامین A است. این دو ماده مغذی آنتی اكسیدانهای مهمی هستند كه برای كاهش تعداد رادیكالهای آزاد در بدن فعالیت میكنند. ویتامین C به عنوان یك آنتی اكسیدان محلول در آب و بتاكاروتن به عنوان یك آنتی اكسیدان محلول در چربی عمل میكنند. این دو آنتی اكسیدان گروهی را تشكیل میدهند كه مانع از اكسیداسیدن كلسترول در خون میشود. كلسترول اكسیده شده به هم میچسبد و در رگهای خونی دیوارههایی میسازد كه میتواند باعث مسدود شدن رگهای خونی شده و در نتیجه منجر به بروز سكته قلبی یا مغزی شود. مصرف مقادیر زیادی ویتامین C و بتاكاروتن میتواند به پیشگیری از بروز چنین پیچیدگیهایی كمك كند و یك فنجان اسفناج جوشانده میتواند ٨/٢٩٤ درصد از ارزش روزانه ویتامین A و ٤/٢٩ درصد ارزش روزانه و ویتامین C را در اختیار شما قرار دهد. اسفناج همچنین منبع غنی از فولیت است.
به علاوه این گیاه سرشار از عنصر منیزیم است كه این ماده معدنی نیز میتواند در كاهش فشار خون بالا موثر بوده و در نتیجه بدن را در برابر ابتلا به بیماریهای قلبی محافظت كند. یك فنجان جوشانده اسفناج حاوی ٦/٦٥ درصد ارزش روزانه فولیت و ١/٣٩ درصد ارزش روزانه منیزیم است.
گیاه اسفناج همچنین میتواند در پیشگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ موثر باشد. ویتامین C و بتاكارون موجود در اسفناج به حفاظت از سلولهای روده بزرگ در برابر تاثیرات مخرب رادیكالهای آزاد كمك میكنند و فولیت نیز در پیشگیری از آسیب مولكول وراثتی دی ان آ و ایجاد جهشهای ژنتیكی در سلولهای روده بزرگ حتی زمانی كه در معرض مواد شیمیایی سرطانزا قرار میگیرند، موثر است. مطالعات نشان میدهد افرادی كه از مواد غذایی حاوی ویتامین C بالا، بتاكارون و یا حتی فولیت مصرف میكنند بسیار كمتر از دیگران در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند.
اسفناج همچنین حاوی مواد مغذی ضد التهابی است. این مواد مغذی در اسفناج میتوانند در بهبود مشكلات و ناراحتیهایی كه التهاب بافتها در آنها نقش مهمی دارند، موثر باشند. برای مثال، آسم، آرتروز و استئوآرتیك همگی حالتهای التهابی هستند. از آنجا كه بتاكاروتن و ویتامین C خواص ضد التهابی دارند لذا میتوانند برای كاهش علائم این بیماریها در برخی از بیماران مؤثر باشند. به علاوه منیزیم و ریبوفلاوین موجود در اسفناج، دو ماده مغذی هستند كه میتوانند از تعداد دفعات بروز حملات و سردردهای میگرنی در افرادی كه دچار این گونه سردردها هستند، بكاهند.
همچنین محققان در مطالعه بر روی حیوانات آزمایشگاهی دریافتهاند كه اسفناج مغز را در برابر استرس اكسید كننده محافظت كرده و در نتیجه از تحلیل رفتن مغز در نتیجه افزایش سن جلوگیری میكند. مصرف مقادیر زیادی اسفناج میتواند از آسیبهای مغزی در نتیجه سكته و سایر اختلالات نورولوژیكی جلوگیری كند.
اسفناج پخته سرشار از آهن است. این گیاه خوراكی برای زنان در دوران عادت ماهانه كه در معرض فقر آهن هستند، بسیار مهم است.
افزایش ذخایر آهن با مصرف اسفناج ایده مناسبی است به ویژه به این دلیل كه در مقایسه با گوشت قرمز منبع شناخته شدهای از آهن است.
اسفناج آهنی را در اختیار بدن قرار میدهد كه كالری بسیار كمتری دارد و كاملا فاقد چربی است. آهن از تركیبات داخلی هموگلوبین خون است كه اكسیژن را از ششها به تمام سلولهای بدن منتقل میكند و همچنین بخش كلیدی از سیستمهای آنزیمی برای تولید انرژی و متابولیسم است. به علاوه اگر شما خانمی باردار یا شیرده هستید، نیازتان به عنصر آهن افزایش پیدا میكند. كودكان رو به رشد و نوجوانان نیز به مراتب نیازمند آهن بیشتری هستند. گفتنی است كه در یك فنجان اسفناج جوشانده ٧/٣٥ درصد ارزش روزانه آهن وجود دارد. بنابراین اگر چه اسفناج در ظرف چند دقیقه پس از مصرف شما را بسیار قدرتمند نمیكند اما میتواند در ابتلا به بسیاری از مشكلات جدی برای سلامتی نقش پیشگیرانه بسیار مهمی داشته باشد. گفته میشود كه منشا گیاه اسفناج ایران باستان است. سپس در قرن هفتم وارد چین شد. این گیاه در آب و هوای معتدل به خوبی رشد میكند. امروزه ایالات متحده و هلند از بزرگترین تولید كنندگان تجاری اسفناج در جهان هستند.
برای نگهداری اسفناجی را انتخاب كنید كه ساقه و برگهای سبز تیره و پر طراوت دارد و نشانهای از زردی در آنها مشاهده نمیشود. این برگها باید تازه و لطیف به نظر برسند و پلاسیده و سیاه نباشند. از مصرف برگهای لزج شده بپرهیزید كه این حالت نشاندهنده فاسد شدن گیاه است.
در اینجا به ترتیب مواد مغذی و معدنی موجود در اسفناج به همراه مقدار آنها، ارزش روزانه و انتخاب آن به عنوان منبع هر كدام از این ریزمغذیها با درجهبندی عالی، بسیار خوب و خوب مشخص شده است؛
- در یك فنجان اسفناج جوشانده با نمك:
كالری ٤٠/٤١ واحد، ویتامین K به میزان ٥٠/٨٨٨ میكرگرم با ارزش روزانه ٦/١١١٠ درصد و به عنوان منبع عالی این ویتامین، ویتامین A به میزان ١٤٧٤٢ واحد بینالمللی با ارزش روزانه ٨/٢٩٤ درصد به عنوان منبع عالی، منگنز به میزان ٦٨/١ میلیگرم با ارزش روزانه ٠/٨٤ درصد و یك منبع عالی، فولیت به میزان ٤٤/٢٦٢ میكرگرم با ارزش روزانه ٦/٦٥ درصد و یك منبع عالی، منیزیم به میزان ٦٠/١٥٦ میلی گرم با ارزش روزانه ١/٣٩ درصد و یك منبع عالی، آهن به میزان ٤٣/٦ میلی گرم با ارزش روزانه ٧/٣٥ درصد و یك منبع عالی، ویتامین C به میزان ٦٤/١٧ میلی گرم با ارزش روزانه ٤/٢٩ درصد و یك منبع عالی، ویتامین B2 یا ریبوفلاوین به میزان ٤٢/٠ میلی گرم با ارزش روزانه ٧/٢٤ درصد و یك منبع عالی، كلسیم به میزان ٨٠/٢٤٤ میلی گرم با ارزش روزانه ٥/٢٤ و یك منبع عالی، پتاسیم به میزان ٨٠/٨٣٨ میلی گرم با ارزش روزانه ٠/٢٤ و یك منبع عالی، ویتامین B6 یا پیریلوكسین به میزان ٤٤/٠ میلی گرم با ارزش روزانه ٢٢ درصد و یك منبع عالی، تریپتوفان به میزان ٠٧/٠ گرم با ارزش روزانه ٩/٢١ درصد و یك منبع عالی، فیبر خوراكی به میزان ٣٢/٤ گرم با ارزش روزانه ٣/١٧ درصد و یك منبع بسیار خوب، مس به میزان ٣١/٠ میلی گرم با ارزش روزانه ٥/١٥ درصد و یك منبع بسیار خوب، ویتامین B1 یا یتامین به میزان ١٧/٠ میلی گرم با ارزش ٣/١١ درصد و یك منبع بسیار خوب، پروتئین به میزان ٣٥/٥ گرم با ارزش روزانه ٧/١٠ درصد و یك منبع بسیار خوب، فسفر به میزان ٨٠/١٠٠ میلی گرم با ارزش روزانه ١/١٠ درصد و یك منبع بسیار خوب، عنصر روی به میزان ٣٧/١ میلی گرم با ارزش روزانه ١/٩ درصد و یك منبع بسیار خوب، ویتامین E به میزان ٧٢/١ میلی گرم با ارزش روزانه ٦/٨ درصد و یك منبع بسیار خوب، چربی امگا – ٣ به میزان ١٥/٠ گرم با ارزش روزانه ٠/٦ درصد و یك منبع خوب، ویتامین B3 یا یناسین به میزان ٨٨/٠ میلی گرم با ارزش روزانه ٤/٤ درصد و یك منبع خوب و بالاخره سلنیم به میزان ٧٠/٢ میكروگرم با ارزش روزانه ٩/٣ درصد به عنوان یك منبع خوب از این مواد در اسفناج وجود دارد.
منبع : ISNA
به گزارش سرویس «بهداشت و درمان» خبرگزاری دانشجویان ایران، اگرچه اسفناج در تمام طول سال در دسترس است اما بهترین فصل تهیه آن بهار و پاییز است كه در تازهترین فصل خود است، بهترین طعم را دارد و بیش از هر زمان دیگری قابل دسترسی است.
محققان دست كم ١٣ نوع مختلف از تركیبات فلاونوئیدی در اسفناج پیدا كردهاند كه به عنوان آنتی اكسیدان عمل میكنند و خواص ضد سرطانی دارند. خواص ضد سرطانی این فلاونوئیدها در اسفناج به ویژه در ترغیب محققان برای تهیه عصارههای خاص از این گیاه خوراكی و به منظور استفاده در مطالعات كنترل شده بسیار تاثیرگذار بوده است. این عصارههای اسفناج در كاهش سرعت تقسیمات سلولی در بین سلولهای سرطانی معده و نیز كاهش ابتلا به سرطانهای پوستی در بین موشهای آزمایشگاهی تاثیر به سزایی داشتهاند.
از سوی دیگر كاروتنوئید موجود در اسفناج و سایر سبزیجات برگ پهن و سبز از دو روش با بروز سرطان پروستات در انسان مبارزه میكند. نتایج این مطالعه در مجله تغذیه منتشر شده است. این كاروتنوئید كه نئوگزانتین نام دارد، نه تنها سلولهای سرطانی پروستات را وادار به خود تخریبی میكند بلكه در رودهها به تركیبات اضافی تبدیل میشود كه نئوكروم نام دارند و مانع از تكثیر سلولهای سرطانی در این عضو میشود و آنها را در حالت توقف نگه میدارد.
ویتامین K موجود در اسفناج تقریبا و ٢٠ درصد از ارزش روزانه را در یك فنجان برگ اسفناج تازه داراست و همچنین بیش از ١٠٠ درصد ارزش روزانه این ویتامین نیز از یك فنجان اسفناج جوشانده شده تامین میشود كه در حفظ سلامت استخوانها نقش بسزایی دارد. همچنین ویتامین K1 نوعی پروتئین غیر كلاژن اصلی در استخوانها را موسوم به اولتئوكالسین فعال میكند كه این ماده در نگه داشتن مولكولهای كلیسم در داخل بافتهای استخوانی نقش مهمی دارد. بنابراین بدون وجود مقادیر كافی از ویتامین K1، میزان اوستئوكالسین در بدن كافی نبوده و در نتیجه تركیبات معدنی استخوانها دچار اشكال میشود.
برای بیماران مبتلا به ناراحتیهای استخوانی، دیابتی و قلبی – عروقی كمتر ماده غذایی به لحاظ بهرهمندی از تعداد قابل توجهی مواد مغذی كمك كننده با اسفناج قابل مقایسه است. اسفناج یك منبع عالی و غنی از ویتامین C و ویتامین A است. این دو ماده مغذی آنتی اكسیدانهای مهمی هستند كه برای كاهش تعداد رادیكالهای آزاد در بدن فعالیت میكنند. ویتامین C به عنوان یك آنتی اكسیدان محلول در آب و بتاكاروتن به عنوان یك آنتی اكسیدان محلول در چربی عمل میكنند. این دو آنتی اكسیدان گروهی را تشكیل میدهند كه مانع از اكسیداسیدن كلسترول در خون میشود. كلسترول اكسیده شده به هم میچسبد و در رگهای خونی دیوارههایی میسازد كه میتواند باعث مسدود شدن رگهای خونی شده و در نتیجه منجر به بروز سكته قلبی یا مغزی شود. مصرف مقادیر زیادی ویتامین C و بتاكاروتن میتواند به پیشگیری از بروز چنین پیچیدگیهایی كمك كند و یك فنجان اسفناج جوشانده میتواند ٨/٢٩٤ درصد از ارزش روزانه ویتامین A و ٤/٢٩ درصد ارزش روزانه و ویتامین C را در اختیار شما قرار دهد. اسفناج همچنین منبع غنی از فولیت است.
به علاوه این گیاه سرشار از عنصر منیزیم است كه این ماده معدنی نیز میتواند در كاهش فشار خون بالا موثر بوده و در نتیجه بدن را در برابر ابتلا به بیماریهای قلبی محافظت كند. یك فنجان جوشانده اسفناج حاوی ٦/٦٥ درصد ارزش روزانه فولیت و ١/٣٩ درصد ارزش روزانه منیزیم است.
گیاه اسفناج همچنین میتواند در پیشگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ موثر باشد. ویتامین C و بتاكارون موجود در اسفناج به حفاظت از سلولهای روده بزرگ در برابر تاثیرات مخرب رادیكالهای آزاد كمك میكنند و فولیت نیز در پیشگیری از آسیب مولكول وراثتی دی ان آ و ایجاد جهشهای ژنتیكی در سلولهای روده بزرگ حتی زمانی كه در معرض مواد شیمیایی سرطانزا قرار میگیرند، موثر است. مطالعات نشان میدهد افرادی كه از مواد غذایی حاوی ویتامین C بالا، بتاكارون و یا حتی فولیت مصرف میكنند بسیار كمتر از دیگران در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند.
اسفناج همچنین حاوی مواد مغذی ضد التهابی است. این مواد مغذی در اسفناج میتوانند در بهبود مشكلات و ناراحتیهایی كه التهاب بافتها در آنها نقش مهمی دارند، موثر باشند. برای مثال، آسم، آرتروز و استئوآرتیك همگی حالتهای التهابی هستند. از آنجا كه بتاكاروتن و ویتامین C خواص ضد التهابی دارند لذا میتوانند برای كاهش علائم این بیماریها در برخی از بیماران مؤثر باشند. به علاوه منیزیم و ریبوفلاوین موجود در اسفناج، دو ماده مغذی هستند كه میتوانند از تعداد دفعات بروز حملات و سردردهای میگرنی در افرادی كه دچار این گونه سردردها هستند، بكاهند.
همچنین محققان در مطالعه بر روی حیوانات آزمایشگاهی دریافتهاند كه اسفناج مغز را در برابر استرس اكسید كننده محافظت كرده و در نتیجه از تحلیل رفتن مغز در نتیجه افزایش سن جلوگیری میكند. مصرف مقادیر زیادی اسفناج میتواند از آسیبهای مغزی در نتیجه سكته و سایر اختلالات نورولوژیكی جلوگیری كند.
اسفناج پخته سرشار از آهن است. این گیاه خوراكی برای زنان در دوران عادت ماهانه كه در معرض فقر آهن هستند، بسیار مهم است.
افزایش ذخایر آهن با مصرف اسفناج ایده مناسبی است به ویژه به این دلیل كه در مقایسه با گوشت قرمز منبع شناخته شدهای از آهن است.
اسفناج آهنی را در اختیار بدن قرار میدهد كه كالری بسیار كمتری دارد و كاملا فاقد چربی است. آهن از تركیبات داخلی هموگلوبین خون است كه اكسیژن را از ششها به تمام سلولهای بدن منتقل میكند و همچنین بخش كلیدی از سیستمهای آنزیمی برای تولید انرژی و متابولیسم است. به علاوه اگر شما خانمی باردار یا شیرده هستید، نیازتان به عنصر آهن افزایش پیدا میكند. كودكان رو به رشد و نوجوانان نیز به مراتب نیازمند آهن بیشتری هستند. گفتنی است كه در یك فنجان اسفناج جوشانده ٧/٣٥ درصد ارزش روزانه آهن وجود دارد. بنابراین اگر چه اسفناج در ظرف چند دقیقه پس از مصرف شما را بسیار قدرتمند نمیكند اما میتواند در ابتلا به بسیاری از مشكلات جدی برای سلامتی نقش پیشگیرانه بسیار مهمی داشته باشد. گفته میشود كه منشا گیاه اسفناج ایران باستان است. سپس در قرن هفتم وارد چین شد. این گیاه در آب و هوای معتدل به خوبی رشد میكند. امروزه ایالات متحده و هلند از بزرگترین تولید كنندگان تجاری اسفناج در جهان هستند.
برای نگهداری اسفناجی را انتخاب كنید كه ساقه و برگهای سبز تیره و پر طراوت دارد و نشانهای از زردی در آنها مشاهده نمیشود. این برگها باید تازه و لطیف به نظر برسند و پلاسیده و سیاه نباشند. از مصرف برگهای لزج شده بپرهیزید كه این حالت نشاندهنده فاسد شدن گیاه است.
در اینجا به ترتیب مواد مغذی و معدنی موجود در اسفناج به همراه مقدار آنها، ارزش روزانه و انتخاب آن به عنوان منبع هر كدام از این ریزمغذیها با درجهبندی عالی، بسیار خوب و خوب مشخص شده است؛
- در یك فنجان اسفناج جوشانده با نمك:
كالری ٤٠/٤١ واحد، ویتامین K به میزان ٥٠/٨٨٨ میكرگرم با ارزش روزانه ٦/١١١٠ درصد و به عنوان منبع عالی این ویتامین، ویتامین A به میزان ١٤٧٤٢ واحد بینالمللی با ارزش روزانه ٨/٢٩٤ درصد به عنوان منبع عالی، منگنز به میزان ٦٨/١ میلیگرم با ارزش روزانه ٠/٨٤ درصد و یك منبع عالی، فولیت به میزان ٤٤/٢٦٢ میكرگرم با ارزش روزانه ٦/٦٥ درصد و یك منبع عالی، منیزیم به میزان ٦٠/١٥٦ میلی گرم با ارزش روزانه ١/٣٩ درصد و یك منبع عالی، آهن به میزان ٤٣/٦ میلی گرم با ارزش روزانه ٧/٣٥ درصد و یك منبع عالی، ویتامین C به میزان ٦٤/١٧ میلی گرم با ارزش روزانه ٤/٢٩ درصد و یك منبع عالی، ویتامین B2 یا ریبوفلاوین به میزان ٤٢/٠ میلی گرم با ارزش روزانه ٧/٢٤ درصد و یك منبع عالی، كلسیم به میزان ٨٠/٢٤٤ میلی گرم با ارزش روزانه ٥/٢٤ و یك منبع عالی، پتاسیم به میزان ٨٠/٨٣٨ میلی گرم با ارزش روزانه ٠/٢٤ و یك منبع عالی، ویتامین B6 یا پیریلوكسین به میزان ٤٤/٠ میلی گرم با ارزش روزانه ٢٢ درصد و یك منبع عالی، تریپتوفان به میزان ٠٧/٠ گرم با ارزش روزانه ٩/٢١ درصد و یك منبع عالی، فیبر خوراكی به میزان ٣٢/٤ گرم با ارزش روزانه ٣/١٧ درصد و یك منبع بسیار خوب، مس به میزان ٣١/٠ میلی گرم با ارزش روزانه ٥/١٥ درصد و یك منبع بسیار خوب، ویتامین B1 یا یتامین به میزان ١٧/٠ میلی گرم با ارزش ٣/١١ درصد و یك منبع بسیار خوب، پروتئین به میزان ٣٥/٥ گرم با ارزش روزانه ٧/١٠ درصد و یك منبع بسیار خوب، فسفر به میزان ٨٠/١٠٠ میلی گرم با ارزش روزانه ١/١٠ درصد و یك منبع بسیار خوب، عنصر روی به میزان ٣٧/١ میلی گرم با ارزش روزانه ١/٩ درصد و یك منبع بسیار خوب، ویتامین E به میزان ٧٢/١ میلی گرم با ارزش روزانه ٦/٨ درصد و یك منبع بسیار خوب، چربی امگا – ٣ به میزان ١٥/٠ گرم با ارزش روزانه ٠/٦ درصد و یك منبع خوب، ویتامین B3 یا یناسین به میزان ٨٨/٠ میلی گرم با ارزش روزانه ٤/٤ درصد و یك منبع خوب و بالاخره سلنیم به میزان ٧٠/٢ میكروگرم با ارزش روزانه ٩/٣ درصد به عنوان یك منبع خوب از این مواد در اسفناج وجود دارد.
منبع : ISNA