توده در پستان ممکن است به طور تصادفی توسط بیمار و یا در حین معاینه توسط فرد و یا توسط پزشک هنگام معاینه روتین کشف شود. توده ممکن است بدون درد یا دردناک باشد و گاهش اوقات همراه با ترشح از نوک پستان و یا تغییر در پوست پستان همراه می باشد.
علت یابی:
اگر چه سرطان مهمترین علت ترسناک این حالت است ولی اکثر توده های پستان بدخیم نیستند، شایعترین علل عبارتند از: تغییرات فیبروکیستیک و فیبروآدنوم ها
تغییرات فیبروکیستیک: به صورت مجموعه ای از علایم است که شامل درد در پستان، کیستهای پستان و توده های غیر قابل طبقه بندی مشود که این علایم می توانند به تنهایی و یا با هم بروز کنند. پستان بافت غددی و متراکم دارد و در هنگام لمس حساس می باشد. تغییرات فیبروکیستیک شایعترین علت شکایات می باشد و علل مختلفی دارد. اکثر علل ارتباطی با سرطان ندارند که عبارتند از: آدنوز ، اکتازی مجاری ، فیبروآدنوم ساده، فیبروز، ماستیت، هیپرپلازی خفیف، کیست و متپلازی آپوکرین یا اسکواموس. علل دیگر – به ویژه اگر بیوپسی نیاز باشد – ممکن به میزان جزئی خطر سرطان را افزایش دهند. تغییرات فیبروکیستیک به ویژه در زنانی که منارک زودرس داشته اند، اولین زایمان زنده شان بعد از 30 سالگی بوده و یا تا کنون زایمان نداشته اند شایع تر می باشد.
فیبروآدنوم: معمولا به صورت یک توده مرمری، کوچک و لغزان تظاهر پیدا می کند. این توده بیشتر از زنان جوان و بالغ دیده میشود و اگرچه خوشخیم بوده و محدود و متحرک هستند ولی ممکن است با سرطان اشتباه گرفته شوند. فیبرو آدنوم ساده خطر سرطان پستان را افزایش نمی دهد. فیبرو آدنوم مختلط کمی خطر سرطان را افزایش می دهد.
تغییرات هورمونی: ممکن است باعث درد های دوره ای قبل از شروع قاعدگی شده و علایمی مثل بزرگ شدن پستان ، احساس ناراحتی و حساسیت در لمس پستان را ایجاد کند.
عفونت پستان (ماستیت) : باعث ایجاد درد، قرمزی، تورم، می شود. یک آبسه می تواند باعث ایجاد یک توده مجزا شود. عفونتها به جز در محدوده زمانی بعد از زایمان و یا آسیب نافذ اصلا شایع نیستند. همچنین ممکن است بعد از جراحی پستان هم عفونت رخ دهد. عفونت پستان بعد از زایمان معمولا توسط استاف ارئوس ایجاد شده و باعث التهاب و درد شدید می شود و گاها آبسه هم ایجاد می کند. اگر در زمانهای دیگری عفونت پستان رخ دهد می بایست سرطان پستان را در نظر داشت.
گالاکتوسل: توده ای کروی و مملو از شیر است که معمولا حدود 6 تا 10 ماه پس از پایان شیردهی به وجود می آید. این کیست ها ندرتا عفونی هم می شوند.
سرطان: انواع مختلفی دارد و با توده تظاهر می یابد. 5 % موارد همراه با درد است.
ارزیابی:
شرح حال و بیماری فعلی:
- مدت زمانی که توده ظاهر شده است
- وجود یا عدم وجود درد
- سابقه وجود توده و ارزیابیهای قبلی
بررسی سیستمی:
- وجود یا عدم وجود ترشح از نوک پستان (شفاف ، شیری، خونی)
- علایم سرطان پیشرفته (کاهش وزن ، درد عضلانی، درد استخوانی)
سابقه قبلی:
- سرطان پستان در گذشته
- سابقه تابش پرتو به قفسه سینه یا ناحیه پستان قبل از 30 سالگی (هوچکین)
- سابقه سرطان پستان در فایل درجه اول (در صورت مثبت بوده ارزیابی BRCA1 یا BRCA2)
معاینه بالینی:
نکات مهم عبارتند از: ترشح از نوک پستان، تغییرات پوست روی توده، اریتم، تشدید مارکرهای پوستی، پوست پرتقالی. اندازه توده، حساسیت به لمس، قوام توده، و قابلیت حرکت توده. ارزیابی غدد لنفاوی سوپراکلاویکولار، اینفراکلاویکولار.
نشانه های خطرناک:
- ثابت شدن توده به پوست و یا قفسه سینه
- قوام سفت (مثل سنگ) و نامنظم
- به داخل کیشده شدن پوست
- غدد لنفاوی ثابت در زیر بغل
- ترشح خونی از نوک پستان
مداخلات:
توده دردناک، حساس در لمس و قوام لاستیکی در زن جوان با سابقه مشکلات مشابه به نفع تغییرات فیبروکیستیک می باشد.
وجود نشانه های خطرناک (موارد بالا) به نفع سرطان است. با این حال موارد بدخیم و خوشخیم با هم همپوشانی دارند و می بایست ارزیابیهای بیشتر برای کنار گذاشتن یا تایید سرطان انجام شود.
آزمایش ها:
- سونوگرافی برای افتراق توده های کیستیک از توپر.
- نمونه گیری (آسپیراسیون) از مایع داخل کیست
- ماموگرافی و بیوپسی همراه با تصویر برداری از توده های توپر
درمان:
نوع درمان به علت ایجاد کننده وابسته است. فیبرو آدونوم ها معمولا زیر بیحسی موضعی خارج می شوند ولی احتمال عود آنها بالا است. استامینوفن، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ، ویتامین E و پستان بند های ورزشی (برای کاهش آسیب) می توانند باعث رفع درد در موارد تغییرات فیبروکیستیک شوند.
نکات کلیدی:
اکثر توده های پستان سرطانی (بدخیم) نیستند.
علایم بالینی بیماریهای خوش خیم و بدخیم پستان با هم همپوشانی دارند (می توانند همدیگر را تقلید کنند) و به همین دلیل باید ارزیابیهای بیشتر انجام شود.
منبع: The MERCK Manual of PATIENT SYMPTOMS
تنظیم و ترجمه: دکتر رهام صادقی
علت یابی:
اگر چه سرطان مهمترین علت ترسناک این حالت است ولی اکثر توده های پستان بدخیم نیستند، شایعترین علل عبارتند از: تغییرات فیبروکیستیک و فیبروآدنوم ها
تغییرات فیبروکیستیک: به صورت مجموعه ای از علایم است که شامل درد در پستان، کیستهای پستان و توده های غیر قابل طبقه بندی مشود که این علایم می توانند به تنهایی و یا با هم بروز کنند. پستان بافت غددی و متراکم دارد و در هنگام لمس حساس می باشد. تغییرات فیبروکیستیک شایعترین علت شکایات می باشد و علل مختلفی دارد. اکثر علل ارتباطی با سرطان ندارند که عبارتند از: آدنوز ، اکتازی مجاری ، فیبروآدنوم ساده، فیبروز، ماستیت، هیپرپلازی خفیف، کیست و متپلازی آپوکرین یا اسکواموس. علل دیگر – به ویژه اگر بیوپسی نیاز باشد – ممکن به میزان جزئی خطر سرطان را افزایش دهند. تغییرات فیبروکیستیک به ویژه در زنانی که منارک زودرس داشته اند، اولین زایمان زنده شان بعد از 30 سالگی بوده و یا تا کنون زایمان نداشته اند شایع تر می باشد.
فیبروآدنوم: معمولا به صورت یک توده مرمری، کوچک و لغزان تظاهر پیدا می کند. این توده بیشتر از زنان جوان و بالغ دیده میشود و اگرچه خوشخیم بوده و محدود و متحرک هستند ولی ممکن است با سرطان اشتباه گرفته شوند. فیبرو آدنوم ساده خطر سرطان پستان را افزایش نمی دهد. فیبرو آدنوم مختلط کمی خطر سرطان را افزایش می دهد.
تغییرات هورمونی: ممکن است باعث درد های دوره ای قبل از شروع قاعدگی شده و علایمی مثل بزرگ شدن پستان ، احساس ناراحتی و حساسیت در لمس پستان را ایجاد کند.
عفونت پستان (ماستیت) : باعث ایجاد درد، قرمزی، تورم، می شود. یک آبسه می تواند باعث ایجاد یک توده مجزا شود. عفونتها به جز در محدوده زمانی بعد از زایمان و یا آسیب نافذ اصلا شایع نیستند. همچنین ممکن است بعد از جراحی پستان هم عفونت رخ دهد. عفونت پستان بعد از زایمان معمولا توسط استاف ارئوس ایجاد شده و باعث التهاب و درد شدید می شود و گاها آبسه هم ایجاد می کند. اگر در زمانهای دیگری عفونت پستان رخ دهد می بایست سرطان پستان را در نظر داشت.
گالاکتوسل: توده ای کروی و مملو از شیر است که معمولا حدود 6 تا 10 ماه پس از پایان شیردهی به وجود می آید. این کیست ها ندرتا عفونی هم می شوند.
سرطان: انواع مختلفی دارد و با توده تظاهر می یابد. 5 % موارد همراه با درد است.
ارزیابی:
شرح حال و بیماری فعلی:
- مدت زمانی که توده ظاهر شده است
- وجود یا عدم وجود درد
- سابقه وجود توده و ارزیابیهای قبلی
بررسی سیستمی:
- وجود یا عدم وجود ترشح از نوک پستان (شفاف ، شیری، خونی)
- علایم سرطان پیشرفته (کاهش وزن ، درد عضلانی، درد استخوانی)
سابقه قبلی:
- سرطان پستان در گذشته
- سابقه تابش پرتو به قفسه سینه یا ناحیه پستان قبل از 30 سالگی (هوچکین)
- سابقه سرطان پستان در فایل درجه اول (در صورت مثبت بوده ارزیابی BRCA1 یا BRCA2)
معاینه بالینی:
نکات مهم عبارتند از: ترشح از نوک پستان، تغییرات پوست روی توده، اریتم، تشدید مارکرهای پوستی، پوست پرتقالی. اندازه توده، حساسیت به لمس، قوام توده، و قابلیت حرکت توده. ارزیابی غدد لنفاوی سوپراکلاویکولار، اینفراکلاویکولار.
نشانه های خطرناک:
- ثابت شدن توده به پوست و یا قفسه سینه
- قوام سفت (مثل سنگ) و نامنظم
- به داخل کیشده شدن پوست
- غدد لنفاوی ثابت در زیر بغل
- ترشح خونی از نوک پستان
مداخلات:
توده دردناک، حساس در لمس و قوام لاستیکی در زن جوان با سابقه مشکلات مشابه به نفع تغییرات فیبروکیستیک می باشد.
وجود نشانه های خطرناک (موارد بالا) به نفع سرطان است. با این حال موارد بدخیم و خوشخیم با هم همپوشانی دارند و می بایست ارزیابیهای بیشتر برای کنار گذاشتن یا تایید سرطان انجام شود.
آزمایش ها:
- سونوگرافی برای افتراق توده های کیستیک از توپر.
- نمونه گیری (آسپیراسیون) از مایع داخل کیست
- ماموگرافی و بیوپسی همراه با تصویر برداری از توده های توپر
درمان:
نوع درمان به علت ایجاد کننده وابسته است. فیبرو آدونوم ها معمولا زیر بیحسی موضعی خارج می شوند ولی احتمال عود آنها بالا است. استامینوفن، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ، ویتامین E و پستان بند های ورزشی (برای کاهش آسیب) می توانند باعث رفع درد در موارد تغییرات فیبروکیستیک شوند.
نکات کلیدی:
اکثر توده های پستان سرطانی (بدخیم) نیستند.
علایم بالینی بیماریهای خوش خیم و بدخیم پستان با هم همپوشانی دارند (می توانند همدیگر را تقلید کنند) و به همین دلیل باید ارزیابیهای بیشتر انجام شود.
منبع: The MERCK Manual of PATIENT SYMPTOMS
تنظیم و ترجمه: دکتر رهام صادقی
شرح موضوع