همه بچهها در سنین خاصی این عادت را پیدا می‌كنند اما مهم این است كه راه برخورد با این رفتار طبیعی را یاد بگیرید و كاری كنید كه تبدیل به یك عادت غیرطبیعی نشود!
آرام دختری 5 ساله است كه چند وقتی است حرف‌های عجیب و غریبی می‌زند. مثلا می‌گوید كه گربه دوچرخه‌اش را خراب كرده! اگر از او بپرسم چرا دندان‌هایت را مسواك نمی‌زنی می‌گوید، مربی مهدكودك‌شان گفته نباید دندان‌های‌شان را مسواك بزنند! خوب این مسائل برای من قابل تشخیص است و می‌فهمم كه دخترم دروغ می‌گوید ولی در مورد خیلی چیزهای دیگر نمی‌توانم واقعیت حرف‌هایش را بفهمم. به علاوه، نگران دروغگویی او هم هستم. چرا آرام، دروغ می‌گوید و برای درست شدن این رفتار او چه باید بكنم؟
دروغگویی طبیعی است؟
بچهها به دلایل مختلفی دروغ می‌گویند. در بسیاری از موارد این رفتار، تنها بخشی از روند طبیعی رشد آن‌هاست. همه بچهها گاه‌گاهی دروغ می‌گویند. اما برای این‌كه بدانید با دروغگویی آن‌ها چطور برخورد كنید باید به سن آن‌ها توجه كنید. علاوه بر آن، برخورد شما به موقعیت خاص و موضوعی كه كودك در مورد آن دروغ گفته و قوانینی كه برای خانواده خودتان درنظر گرفته‌اید هم بستگی دارد.
قصه‌های دروغی
كودكان پیش‌دبستانی از خودشان داستان‌هایی را سر هم می‌كنند كه حقیقت ندارند یا چیزهایی را كه واقعا اتفاق افتاده بسیار بزرگ و اغراق‌آمیز تعریف می‌كنند. در این سن، بچهها در اوج خیالبافی هستند و هنوز كاملا تفاوت بین خیال‌‌ها و واقعیت را نمی‌دانند. كودك معمولا چیزی راتعریف می‌كند كه واقعا دوست دارد اتفاق بیفتد. وقتی كودك شما از این قبیل داستان‌ها تعریف می‌كند، 2گونه می‌توانید عكس‌العمل نشان دهید: نخست این‌كه فقط گوش كنید و هیچ حرفی درباره راست یا دروغ بودن ماجرا نزنید و دوم این‌كه سعی كنید، كمی واقعیت به داستان كودك‌تان اضافه كنید: مثلا اگر پسرتان می‌گوید من می‌توانم با دوچرخه‌ام از اینجا تا دریا بروم، بگویید:«دوست داری كه بتوانی بروی. مگه نه؟»
چرا پیش‌دبستانی‌ها دروغ می‌گویند؟
دروغ گفتن در بین بچه‌های پیش‌دبستانی بسیار شایع است. كودكان در این سن حتی نمي‌‌دانند كه دروغ گفتن كار بدی است و به همین دلیل والدین در این سن نباید كودكان را به دليل دروغ گفتن تنبیه كنند. برعكس باید از این فرصت برای آموزش این موضوع كه دروغگویی كاری اشتباه است، برای كودك استفاده كنند.
وقتی می‌فهمند دروغگویی اشتباه است
وقتی بچهها به سن مدرسه نزدیك می‌شوند، یعنی از 6، 7 سالگی، دیگر كاملا می‌فهمند كه دروغگویی كار نادرستی است. در این زمان كم‌كم باید با آن‌ها جدی‌تر برخورد كنید و اصول و قوانین روشنی برای راستگویی در خانه وضع كنید. در این سن، حتی می‌توانید از سیاست تنبیه و تشویق برای راستگویی فرزندتان استفاده كنید. بچهها در این سن به چند دلیل دروغ می‌گویند:
برای فرار از تنبیه: بسیار پیش می‌آید كه بچهها كار نادرستی كرده‌اند و برای این‌كه از تنبیه دنبال آن فرار كنند، دروغ می‌گویند.
برای تاثیر گذاشتن روی دیگران: ممكن است بچهها برای خوب جلوه دادن خودشان، داستانی را مثل بچه‌های پیش‌دبستانی سر هم كنند یا حقیقت را اغراق‌آمیز جلوه دهند. آن‌ها همچنین از این شیوه برای جلب توجه و تشویق دیگران استفاده می‌كنند.
برای به دست آوردن چیزی كه می‌خواهند.
برای دفاع از دیگران: در این سن بچهها بسیار نسبت به دوستان و اعضای خانواده وفادار هستند و برای این‌كه از آن‌ها دفاع كنند، دروغ می‌گویند.
برای این‌كه می‌بینند والدین دروغ می‌گویند: وقتی بچهها شاهد دروغ گفتن بزرگ‌ترها، به ویژه افراد مهمی مثل والدین و معلم‌شان هستند، خودشان نیز به دروغگویی رو می‌آورند.
چطور بفهمیم بچهها دروغ می‌گویند؟
این‌كه بفهمید چه وقت فرزندتان راست می‌گوید و چه وقت دروغ، چندان كار ساده‌ای نیست اما نشانه‌هایی وجود دارد كه با كمك آن‌ها می‌توانید این موضوع را تشخیص دهید:
حالت چهره: وقتی كودك راست می‌گوید، حالت چهره‌اش آرام و عادی است، در حالی كه موقع دروغ گفتن اضطراب دارد و این اضطراب در چهره آن‌ها می‌تواند مشخص باشد.
واضح بودن جملات: باید به آنچه فرزندتان می‌گوید، كاملا گوش دهید. وقتی كودك دروغ می‌گوید، جملاتش نامفهوم و باورنكردنی هستند و با یكدیگر هم‌خوانی ندارند.
پاسخ‌های ناگهانی: وقتی بچهها دروغ می‌گویند، همان لحظه داستان را می‌سازند و بنابراین نوعی شتابزدگی در پاسخ‌های آن‌ها دیده می‌شود، اگر می‌خواهید حقیقت را بدانید، چند سوال اضافه‌تر بپرسید.
دروغ‌های مصلحتی!
یكی دیگر از دلایل دروغگویی بچهها در این سن، آن است كه به آنچه می‌خواهند برسند یا از چیزی كه دوستش ندارند، فرار كنند. به عبارتی، آن‌ها مانند آدم‌بزرگ‌ها برای رسیدن به منفعت‌شان دروغ می‌گویند! اما تفاوت آن‌ها با آدم‌بزرگ‌ها این است كه نمی‌دانند این كار اشتباه است. در چنین موقعیتهایی نباید بیش از حد عكس‌العمل نشان دهید بلكه باید به كودك‌تان بگویید این كار اشتباه است و گفتن حقیقت مهم‌تر از همه چیز است. با وجود آن‌كه در این سن، بچهها نمی‌دانند دروغگویی اشتباه است اما شما باید از این فرصت برای آموزش آن‌ها استفاده كنید. به كودك‌تان بگویید از این‌كه او به شما راست می‌گوید خوشحال هستيد و او را تشویق به راستگویی كنید.
راه چاره چیست؟
برای این‌كه عادت كودك‌تان به دروغگویی را از بین ببرید، باید چند نكته را رعایت كنید:
با او دوست باشید: بچه‌هایی كه رابطه خوب و صادقانه‌ای با والدین خود دارند، كمتر دروغ می‌گویند.
با دروغ برخورد كنید: باید قوانین روشنی برای راستگویی و تنبیهات مشخصی برای دروغگویی داشته باشید. البته قبل از این‌كه این قوانین را اجرا كنید باید كاملا آن‌ها را به كودك شناسانده و توضیح دهید. دقت كنید كه تنبیه شما در مورد كارهای غلط كودك با تنبیه شما در مورد دروغگویی تفاوت داشته باشد و اگر كودك رفتار غلطی را انجام داده اما حقیقت را به شما می‌گوید، تنبیه او باید كمتر از وقتی باشد كه هم كار نادرست را انجام داده و هم در مورد آن به شما دروغ گفته است. به این ترتیب، كودك تشویق می‌شود كه حقیقت را بگوید.
ثابت‌قدم باشید: اگر قرار است دروغگویی تنبیهی به‌دنبال داشته باشد، هر بار كودك دروغ می‌گوید باید با همان تنبیه مواجه شود. این‌كه با بعضی از دروغ‌ها برخورد كنید و با بعضی نه، كودك را گیج می‌كند. اگر قصد دارید یك بار او را به دليل دروغگویی تنبیه نكنید، باید این را به او بگویید. مثلا بگویید: «خودت می‌دانی كه جریمه دروغگویی در خانه ما این است كه از بستنی بعد از شام خبری نیست، ولی چون بعدش خودت حقیقت را گفتی و چون امروز به مامان كمك كردی، جریمه‌ات را می‌بخشم.»
به دروغگو جایزه ندهید: اگر كودك بتواند با دروغ گفتن به خواسته‌هایش برسد، بیشتر دروغگویی را ادامه خواهد داد. بنابراین وقتی متوجه دروغگویی فرزندتان شدید، باید حتما او را از منفعتی كه دنبالش بوده محروم كنید و به او توضیح دهید چون دروغ گفته، به خواسته‌اش نمی‌رسد.
كودك را خجالت ندهید:وقتی فرزندتان دروغ می‌گوید، باید به او بگویید:«من از این كارت خوشم نمی‌آید» نه این‌كه «من از تو خوشم نمی‌آید» یا «من تو را دوست ندارم.» كودكان باید بفهمند به دليل رفتارشان است كه تنبیه می‌شوند، نه به دليل این‌كه خودشان آدم بدی هستند، والدین آن‌ها را دوست ندارند.
كودك را به دام نیندازید: وقتی می‌دانید او كار اشتباهی كرده نباید به‌دنبال اعتراف گرفتن باشید، مثلا نباید از او بپرسید: «این كار، كار تو بود؟» وقتی جواب را می‌دانید، پرسش‌های شما نه تنها كمكی به حل مشكل نمی‌كند بلكه كودك را در وضعیتی قرار می‌دهد كه دروغ بگوید. خیلی از بچهها در چنین موقعیتهایی برای فرار از تنبیه دروغ می‌گویند.
اختصاصی مجله اینترنتی برترین ها Bartarinha.ir
آرام دختری 5 ساله است كه چند وقتی است حرف‌های عجیب و غریبی می‌زند. مثلا می‌گوید كه گربه دوچرخه‌اش را خراب كرده! اگر از او بپرسم چرا دندان‌هایت را مسواك نمی‌زنی می‌گوید، مربی مهدكودك‌شان گفته نباید دندان‌های‌شان را مسواك بزنند! خوب این مسائل برای من قابل تشخیص است و می‌فهمم كه دخترم دروغ می‌گوید ولی در مورد خیلی چیزهای دیگر نمی‌توانم واقعیت حرف‌هایش را بفهمم. به علاوه، نگران دروغگویی او هم هستم. چرا آرام، دروغ می‌گوید و برای درست شدن این رفتار او چه باید بكنم؟
دروغگویی طبیعی است؟
بچهها به دلایل مختلفی دروغ می‌گویند. در بسیاری از موارد این رفتار، تنها بخشی از روند طبیعی رشد آن‌هاست. همه بچهها گاه‌گاهی دروغ می‌گویند. اما برای این‌كه بدانید با دروغگویی آن‌ها چطور برخورد كنید باید به سن آن‌ها توجه كنید. علاوه بر آن، برخورد شما به موقعیت خاص و موضوعی كه كودك در مورد آن دروغ گفته و قوانینی كه برای خانواده خودتان درنظر گرفته‌اید هم بستگی دارد.
قصه‌های دروغی
كودكان پیش‌دبستانی از خودشان داستان‌هایی را سر هم می‌كنند كه حقیقت ندارند یا چیزهایی را كه واقعا اتفاق افتاده بسیار بزرگ و اغراق‌آمیز تعریف می‌كنند. در این سن، بچهها در اوج خیالبافی هستند و هنوز كاملا تفاوت بین خیال‌‌ها و واقعیت را نمی‌دانند. كودك معمولا چیزی راتعریف می‌كند كه واقعا دوست دارد اتفاق بیفتد. وقتی كودك شما از این قبیل داستان‌ها تعریف می‌كند، 2گونه می‌توانید عكس‌العمل نشان دهید: نخست این‌كه فقط گوش كنید و هیچ حرفی درباره راست یا دروغ بودن ماجرا نزنید و دوم این‌كه سعی كنید، كمی واقعیت به داستان كودك‌تان اضافه كنید: مثلا اگر پسرتان می‌گوید من می‌توانم با دوچرخه‌ام از اینجا تا دریا بروم، بگویید:«دوست داری كه بتوانی بروی. مگه نه؟»
چرا پیش‌دبستانی‌ها دروغ می‌گویند؟
دروغ گفتن در بین بچه‌های پیش‌دبستانی بسیار شایع است. كودكان در این سن حتی نمي‌‌دانند كه دروغ گفتن كار بدی است و به همین دلیل والدین در این سن نباید كودكان را به دليل دروغ گفتن تنبیه كنند. برعكس باید از این فرصت برای آموزش این موضوع كه دروغگویی كاری اشتباه است، برای كودك استفاده كنند.
وقتی می‌فهمند دروغگویی اشتباه است
وقتی بچهها به سن مدرسه نزدیك می‌شوند، یعنی از 6، 7 سالگی، دیگر كاملا می‌فهمند كه دروغگویی كار نادرستی است. در این زمان كم‌كم باید با آن‌ها جدی‌تر برخورد كنید و اصول و قوانین روشنی برای راستگویی در خانه وضع كنید. در این سن، حتی می‌توانید از سیاست تنبیه و تشویق برای راستگویی فرزندتان استفاده كنید. بچهها در این سن به چند دلیل دروغ می‌گویند:
برای فرار از تنبیه: بسیار پیش می‌آید كه بچهها كار نادرستی كرده‌اند و برای این‌كه از تنبیه دنبال آن فرار كنند، دروغ می‌گویند.
برای تاثیر گذاشتن روی دیگران: ممكن است بچهها برای خوب جلوه دادن خودشان، داستانی را مثل بچه‌های پیش‌دبستانی سر هم كنند یا حقیقت را اغراق‌آمیز جلوه دهند. آن‌ها همچنین از این شیوه برای جلب توجه و تشویق دیگران استفاده می‌كنند.
برای به دست آوردن چیزی كه می‌خواهند.
برای دفاع از دیگران: در این سن بچهها بسیار نسبت به دوستان و اعضای خانواده وفادار هستند و برای این‌كه از آن‌ها دفاع كنند، دروغ می‌گویند.
برای این‌كه می‌بینند والدین دروغ می‌گویند: وقتی بچهها شاهد دروغ گفتن بزرگ‌ترها، به ویژه افراد مهمی مثل والدین و معلم‌شان هستند، خودشان نیز به دروغگویی رو می‌آورند.
چطور بفهمیم بچهها دروغ می‌گویند؟
این‌كه بفهمید چه وقت فرزندتان راست می‌گوید و چه وقت دروغ، چندان كار ساده‌ای نیست اما نشانه‌هایی وجود دارد كه با كمك آن‌ها می‌توانید این موضوع را تشخیص دهید:
حالت چهره: وقتی كودك راست می‌گوید، حالت چهره‌اش آرام و عادی است، در حالی كه موقع دروغ گفتن اضطراب دارد و این اضطراب در چهره آن‌ها می‌تواند مشخص باشد.
واضح بودن جملات: باید به آنچه فرزندتان می‌گوید، كاملا گوش دهید. وقتی كودك دروغ می‌گوید، جملاتش نامفهوم و باورنكردنی هستند و با یكدیگر هم‌خوانی ندارند.
پاسخ‌های ناگهانی: وقتی بچهها دروغ می‌گویند، همان لحظه داستان را می‌سازند و بنابراین نوعی شتابزدگی در پاسخ‌های آن‌ها دیده می‌شود، اگر می‌خواهید حقیقت را بدانید، چند سوال اضافه‌تر بپرسید.
دروغ‌های مصلحتی!
یكی دیگر از دلایل دروغگویی بچهها در این سن، آن است كه به آنچه می‌خواهند برسند یا از چیزی كه دوستش ندارند، فرار كنند. به عبارتی، آن‌ها مانند آدم‌بزرگ‌ها برای رسیدن به منفعت‌شان دروغ می‌گویند! اما تفاوت آن‌ها با آدم‌بزرگ‌ها این است كه نمی‌دانند این كار اشتباه است. در چنین موقعیتهایی نباید بیش از حد عكس‌العمل نشان دهید بلكه باید به كودك‌تان بگویید این كار اشتباه است و گفتن حقیقت مهم‌تر از همه چیز است. با وجود آن‌كه در این سن، بچهها نمی‌دانند دروغگویی اشتباه است اما شما باید از این فرصت برای آموزش آن‌ها استفاده كنید. به كودك‌تان بگویید از این‌كه او به شما راست می‌گوید خوشحال هستيد و او را تشویق به راستگویی كنید.
راه چاره چیست؟
برای این‌كه عادت كودك‌تان به دروغگویی را از بین ببرید، باید چند نكته را رعایت كنید:
با او دوست باشید: بچه‌هایی كه رابطه خوب و صادقانه‌ای با والدین خود دارند، كمتر دروغ می‌گویند.
با دروغ برخورد كنید: باید قوانین روشنی برای راستگویی و تنبیهات مشخصی برای دروغگویی داشته باشید. البته قبل از این‌كه این قوانین را اجرا كنید باید كاملا آن‌ها را به كودك شناسانده و توضیح دهید. دقت كنید كه تنبیه شما در مورد كارهای غلط كودك با تنبیه شما در مورد دروغگویی تفاوت داشته باشد و اگر كودك رفتار غلطی را انجام داده اما حقیقت را به شما می‌گوید، تنبیه او باید كمتر از وقتی باشد كه هم كار نادرست را انجام داده و هم در مورد آن به شما دروغ گفته است. به این ترتیب، كودك تشویق می‌شود كه حقیقت را بگوید.
ثابت‌قدم باشید: اگر قرار است دروغگویی تنبیهی به‌دنبال داشته باشد، هر بار كودك دروغ می‌گوید باید با همان تنبیه مواجه شود. این‌كه با بعضی از دروغ‌ها برخورد كنید و با بعضی نه، كودك را گیج می‌كند. اگر قصد دارید یك بار او را به دليل دروغگویی تنبیه نكنید، باید این را به او بگویید. مثلا بگویید: «خودت می‌دانی كه جریمه دروغگویی در خانه ما این است كه از بستنی بعد از شام خبری نیست، ولی چون بعدش خودت حقیقت را گفتی و چون امروز به مامان كمك كردی، جریمه‌ات را می‌بخشم.»
به دروغگو جایزه ندهید: اگر كودك بتواند با دروغ گفتن به خواسته‌هایش برسد، بیشتر دروغگویی را ادامه خواهد داد. بنابراین وقتی متوجه دروغگویی فرزندتان شدید، باید حتما او را از منفعتی كه دنبالش بوده محروم كنید و به او توضیح دهید چون دروغ گفته، به خواسته‌اش نمی‌رسد.
كودك را خجالت ندهید:وقتی فرزندتان دروغ می‌گوید، باید به او بگویید:«من از این كارت خوشم نمی‌آید» نه این‌كه «من از تو خوشم نمی‌آید» یا «من تو را دوست ندارم.» كودكان باید بفهمند به دليل رفتارشان است كه تنبیه می‌شوند، نه به دليل این‌كه خودشان آدم بدی هستند، والدین آن‌ها را دوست ندارند.
كودك را به دام نیندازید: وقتی می‌دانید او كار اشتباهی كرده نباید به‌دنبال اعتراف گرفتن باشید، مثلا نباید از او بپرسید: «این كار، كار تو بود؟» وقتی جواب را می‌دانید، پرسش‌های شما نه تنها كمكی به حل مشكل نمی‌كند بلكه كودك را در وضعیتی قرار می‌دهد كه دروغ بگوید. خیلی از بچهها در چنین موقعیتهایی برای فرار از تنبیه دروغ می‌گویند.
اختصاصی مجله اینترنتی برترین ها Bartarinha.ir
شرح موضوع