اكستاسي چيست؟
تركيب MDMA يا 3 و 4 متيلن دي اكسي مت امفتامين كه به نام هاي اكستاسي، اكستازي، XTC، E (اي) ، X (اكس) نيز معروف است، در ايران به نام قرص شادي هم شناخته مي شود. اين ماده در 1914 در آلمان به عنوان كم كننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت كه به علت اثرات آن از رده مصرف خارج شد. در دهه 70 ميلادي اين دارو كاربرد مجدد يافت و در روان درماني براي كمك به بيان احساسات بيماران استفاده شد كه در 1984 با اثبات اثرات آن روي مغز حيوانات آزمايشگاهي، از رده خارج شد. در 1985 در آمريكا، مصرف آن ممنوع اعلام شد.
در سال هاي اخير مصرف آن در آمريكا، به شدت افزايش يافته كه باعث نگراني دولت آمريكا شده است. در دوره زماني خاصي در اروپا، مصرف اين مواد انرژي زا و شادي بخش براي كاهش مصرف ساير مواد مخدر مثل هروئين تشويق شد به طوري كه مصرف آن در اروپا در 1995 از 500 هزار قرص در سال به 30 ميليون قرص در دو سال بعد رسيد.
2 درصد مردم امريكا حداقل يك بار اين تركيب را مصرف كرده اند. حداقل 7/11 درصد دانش آموزان سال آخر دبيرستان در امريكا يك بار «اكس» مصرف كرده اند. مصرف اين قرص ها در ايران به خصوص در سال هاي اخير به شدت افزايش يافته است. جوانان تحصيل كرده و مرفه، مصرف كنندگان اصلي اين داروها هستند بنابراين لازم است عموم مردم و پزشكان با اثرات سوء مصرف اين دارو آشنا شوند.
همچنان كه ذكر خواهد شد مشكل اصلي در مصرف اين ماده، عوارض مزمن آن است. عوارض حاد مصرف، بيشتر در مرتبه اول مصرف و در صورت تداخل با بعضي داروهاي ضد افسردگي پيش مي آيد.
تركيب شيميايي
MethylendioxyMethAm phetamine 4,3 ياN, Alpha, DiMethy1 1,3 Benzodiazoxide 5
thamine
با فرمول C11H15N2O كه به نام هاي MDMA يا اكستاسي معروف است.
اشكال رايج دارويي
دارو در آمريكا به صورت قرص هاي خوراكي و جويدني، كپسول و مواد تدخيني و تزريقي موجود است.
قيمت هر قرص بين 10 تا 30 دلار است ولي در ايران به قيمت كمتري به خريداران ارائه مي شود (با چه هدفي؟) كه با مارك هاي مرسدس بنز و ميتسوبيشي، $، KO و صليب، موجود است و به علت قابليت ساخت آن كه به راحتي انجام مي شود در لابراتورهاي داخلي هم ساخته مي شود كه خطر وجود مواد اضافي در آن و عوارض آن است. هر قرص خوراكي حاوي 80 تا 160 ميلي گرم MDMA است. پس از بلعيدن، اثرات قرص پس از 20 تا 90 دقيقه بعد ظاهر مي شود و حدود 2 تا 3 ساعت اثرات آن در يك حد حفظ شده و بعد افت مي كند و از 3 تا 24 ساعت اثرات آن باقي است.
نحوه اثر در مغز
آمين هاي مغز به ويژه نوراپي نفرين و سرتونين نوروترانسيمترهاي مسيرهايي هستند كه كارشان بروز خلق است. با توجه به فرضيه آميني،
كاهش عملكرد اين آمين ها باعث افسردگي خواهد شد و افزايش فعاليت آنها باعث بالا رفتن خلق مي شود.
MDMA از طرقي كه ذكر خواهد شد باعث افزايش خلق و احساس نشاط مي شود.
فرضيه تأثير MDMA (اكستاسي) بر مغز:
1. افزايش آزادسازي سروتونين در سيناپس هاي مغزي
2. بلوك باز جذب سروتونين
3. افت ميزان سروتونين مغز
4. اثرات غيرمستقيم بر ميزان دوپامين مغز
سلول مغزي طبيعي
سلول مغزي تحت تأثير اكستاسي
عوارض پس از مصرف اكستاسي
اثرات مثبت:
● افزايش شديد احساس خوب بودن در فرد
● افزايش انرژي در فرد
● احساس تمايل براي ارتباط با ديگران و احساس تعلق و نزديكي به ديگران
● احساس عشق و سرخوشي
● دست و دلبازي
● افزايش هوشياري و درك موسيقي
● افزايش حس هاي بويايي و چشايي
● احساس تجربيات و حالات روحي جديد در زندگي
● احساس روشنايي
● تمايل به در آغوش گرفتن و بوسيدن ديگران
● به علت افزايش انرژي در افراد، مصرف كنندگان تمايل به فعاليت شديد و رقص هاي طولاني دارند.
● يك تجربه: الكساندر شوگيلين بيوشيميست آمريكايي كه براي اولين بار روي عوارض اين دارو كار مي كرد پس از يك بار مصرف اكستاسي مي نويسد كوهي كه نزديك منزلم بود و هر روز آن را مي ديدم پس از مصرف اكستاسي طوري به نظرم مي آمد كه دوست داشتم ساعت ها آن را تماشا كنم؟!
اثرات منفي:
● كاهش اشتها
● تغييرات بينايي
● گشاد شدن مردمك ها (ميدرياز)؛ افراد مصرف كننده در محل هاي مصرف مثل ميهماني هاي دوستانه! با وجود كم بودن نور مجبور به استفاده از عينك هاي آفتابي در شب هستند كه علت آن تحريك پذيري با نور است.
●حركات غيرطبيعي چشم (نيستاگموس(
● توهم بينايي (هالوسيناسيون(
● افزايش ضربان قلب و فشارخون (تاكي كاردي و هيپرتانسيون(
● تغيير در نظم حفظ دماي بدن
●فك زدن هاي طولاني (افراد مصرف كننده براي جلوگيري از حالت قفل شدن فك مجبور به مصرف آدامس هستند، تا ساعت ها پس از مصرف ، اين حالت فك زدن هاي غيرطبيعي موجود است.(
● لرزيدن، عصبي شدن، عدم تمايل به استراحت
● تمايل شديد به مصرف مجدد اين ماده پس از افت تأثير اوليه
كساني كه از داروهاي ضدافسردگي مثل فنلزين، ترانيل سيپرومين و ضدافسردگي هايي مثل پروزاك و زولوفت (Zoloft) هم استفاده مي كنند به هيچ وجه نبايد از اكستاسي استفاده كنند. موارد مرگ ناشي از مصرف همزمان اين داروها با اكستاسي گزارش شده است.
اثرات منفي شديد:
● اثرات شديد احساسي ، اختلال خواب ، كابوس هاي شبانه ، حملات ناگهاني اضطراب (Panic Attack)، ديوانگي (Psychosis)
● انقباض شديد فك و پارگي زبان در اثر فك زدن هاي طولاني (Trisma) در صورت بروز اين حالت بايد از آمپول ديازپام و يا قرص هاي خوراكي آن استفاده كرد.
● عدم تمركز، فراموشي، اختلال در يادگيري (Confusion)
● افزايش دماي بدن و كاهش آب بدن (در پارتي هايي كه اين دارو مصرف مي شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مكرر هستند و اين مسئله خطرات خاص خود را به دنبال دارد(
● اختلال در مكانيسم نعوظ و نرسيدن به ارگاسم
● تهوع و استفراغ
● كاهش سديم خون در اثر مصرف زياد مايعات (هيپوناترمي(
● سردرد و سرگيجه و تشنج
● آنمي آپلاستيك (سركوب شديد خون سازي مغز استخوان(
● افت شديد خلق در روزهاي پس از مصرف
● خستگي و افسردگي شديد تا يك هفته پس از مصرف
● احتمال اعتياد جسمي كم است ولي احتمال اعتياد رواني بسيار زياد است.
● احتمال سميت كبدي
● صدمه به اعصاب مغزي
● بزرگ شدن پستان در آقايان (ژنيكوماستي(
● احتباس ادراري (Retention)
● تخريب عضلات مخطط (رابدوميوليز) كه در نتيجه افزايش دماي بدن رخ مي دهد و مي تواند به علت رسوب مواد حاصل از اين تخريب در كليه باعث آسيب به اين عضو شود.
● ميزان بروز مرگ در اثر مصرف اكستاسي 2 در 100000 مصرف كننده است.
●● دختران جوان به علت اثرات هورمون هاي جنسي زنانه، در صورت مصرف اكستاسي در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به افت سديم خون و به دنبال آن تشنج هستند. (ميزان بروز SIADH در ارتباط با استروژن خون افزايش مي يابد).
برخي از موارد منع مصرف:
كساني كه از داروهاي ضدافسردگي مثل فنلزين، ترانيل سيپرومين و ضدافسردگي هايي مثل پروزاك و زولوفت (Zoloft) هم استفاده مي كنند به هيچ وجه نبايد از اكستاسي استفاده كنند. موارد مرگ ناشي از مصرف همزمان اين داروها با اكستاسي گزارش شده است.
علائم مسموميت با اكستاسي (مربوط به بالا رفتن بيش از حد غلظت دارو در خون) به شكل افزايش شديد ضربان قلب، فشارخون، خستگي، گرفتگي عضلاني يا حملات حاد ترس (Panic Attack) است. در صورت بروز علائم فوق شخص بايد فعاليت را كنار گذاشته، بنشيند و مايعات (آب و آب ميوه) به ميزان كافي مصرف كند. در صورت بروز علائم مثل تشنج، كاهش سطح هوشياري و ... هر چه سريعتر به مراكز درماني مراجعه شود. در صورت مصرف همزمان قرص هاي اكستاسي با الكل، عوارض ناشي از دهيدراتاسيون (كاهش آب بدن) تشديد مي شود و در عين حال عوارض اكستاسي بر خلق كاهش مي يابد.
نتايج آخرين تحقيقات:
در يك بررسي انجام شده يا كمك اسكن PET (Positron Emission Tomography) كه روي 2 گروه 14 نفري از مصرف كنندگان اكستاسي (حداقل 3 هفته مصرف) كه هيچ داروي روان گردان ديگري مصرف نكرده اند و 15 نفر كه هيچ دارويي مصرف نمي كنند، نشان داده شد كه ميزان سروتونين در مغز به شدت كاهش يافته است و سلول هاي عصبي حاوي سروتونين آسب ديده اند. لازم به ذكر است كه افراد مورد مطالعه از لحاظ سن و تعداد زن و مرد مشابه بوده اند.
توضيح شكل:
شكل بالا نشان دهنده اسكن مغز يك فرد عادي است كه اكستاسي مصرف نمي كند ولي اسكن پايين مربوط به مغز يك فرد مصرف كننده اكستاسي است. نقاط سياه رنگ در عكس پايين نشان دهنده آسيب مغزي ناشي از مصرف مزمن اكستاسي است.
در مقاله اي كه در مجله نوروساينس در 15 ژوئن 1999 منتشر شد ، نتايج يك تحقيق بر روي ميمون ها به چاپ رسيد. در بررسي اين ميمون ها كه براي مدت 4 روز و روزي 2 بار قرص Ecstasy محلول در مايعي را مصرف كرده بودند و ميمون هايي كه فقط همين مايع را استفاده كرده بودند و پس از 7 سال كالبد شكافي شده بودند مشاهده شد كه تغييراتي در سلول هاي سروتونيني مغز ايجاد شده است كه در لوب فرونتال و نواحي مربوط به فكر كردن، ناحيه هيپوكامپ و نقاط عمقي مغز مربوط به حافظه بوده است.
پس مشاهده مي شود كه مصرف اكستاسي در درازمدت باعث ايجاد اختلال در قوه تفكر و حافظه و قابليت يادگيري در فرد مي شود. در تحقيقي ديگر مشاهده شد كه پس از مصرف دارو، ميزان سروتونين در مغز به ميزان بيست تا شصت درصد كاهش مي يابد و مشاهده شد كه اثرات مخرب مغزي غيرقابل بازگشت است و تغييراتي در نورون هاي دوپامينرژيك مشاهده شد.
درمان
براي درمان اعتياد به اين ماده، به روان درماني و كار سخت گروهي نياز است. هيچ پادزهري (آنتي دوتي) براي مسموميت با اكستاسي وجود ندارد. در صورت بروز علائمي مثل تب شديد، تشنج و تغييرات ضربان قبل (تاكي آريتمي)، درمان علامتي است. از تركيبات ضد افسردگي و آنتي سايكوتيك براي درمان عوارض در روزهاي پس از مصرف استفاده مي شود.
ECSTASY” “از حدود نيمه هاي دهه 1960 به عنوان آمفتامين با عوارض کمي براي کاهش افسردگي وارد بازار شد و به صورت کوتاه مدت باعث بهبود اين مشکلات شد اما به دليل سوء مصرف باعث مشکلات زيادي مي شود که باعث شده از آن به عنوان يک ماده مخدر نام برده شود. اين دارو به صورت قرص مصرف مي شود. معمولاً در پارتي ها و مهماني هايي که به مدت زياد به رقص و پايکوبي مي پردازند(RAVES)، استفاده مي شود.
اين قرص از موادي که باعث توهم زايي مي شوند هم تشکيل شده است. اين قرص زماني که ساخته مي شود، نظارتي بر روي آن صورت نمي گيرد و ممکن است از مواد ديگري هم ساخته شود (زيرا در کارخانه هاي معتبر ساخته نمي شود واين يکي از دلايلي است که باعث شده به عنوان قاچاق معرفي شود). از لحاظ رواني اين قرص باعث اعتياد هم مي شود که بسيار خطرناک است. تا حدي که 300 ميلي گرم از آن مي تواند سبب مرگ يک دختر 15 ساله شود.
اثرات کوتاه مدت
اکستازي باعث افزايش انرژي و توهم در فرد مي شود. مصرف کنندگان مي گويند که بعد از مصرف دوست دارند به ديگران نزديک شوند و با آنها تماس داشته باشند. از ديگر اثرات آن مي توان به: دندان قروچه غير ارادي، کاهش اعمال مهاري ، تاري ديد، افزايش ضربان قلب و فشارخون، احتمال بروز تشنج و...اشاره کرد.
مواد تحريکي موجود در قرص مي توانند باعث شوند تا مصرف کننده به طور باور نکردني و طولاني مدت برقصد که اگر در اين شرايط گرما و شلوغي (مثلاً در يک پارتي) هم باشد ممکن است سبب تب و از دست دادن آب بدن (به شکل عرق) شود. اين شرايط مي تواند منجر به از دست دادن عملکرد عضلات، کليه، قلب و کبد شود. در اين صورت مي توان مرگ را هم ديد. حتي بعد از اين اثرات مشکل در خواب، اضطراب و افسردگي هم ديده مي شود.
اثرات طولاني مدت
استفاده مکرر از اکستازي (و يا اعتياد به آن) مي تواند سبب از بين رفتن و تخريب سلول هاي ترشح کننده سروتونين شود. اين سلول ها نقش مهمي در حالت روحي افراد، حافظه، يادگيري، درد و اشتها دارند که تخريب آنها سبب اختلال در عمل آنها مي شود (اختلال در حافظه و يادگيري، کم اشتهايي، افزايش احساس درد، افسردگي و اضطراب).
در ضمن اين قرص ها در انواع نام هاي تجاري و با آرم هاي مختلف ساخته مي شوند. مثل: ميتسوبيشي، موتورولا و...
حال بايد از کساني که از اين ماده خطرناک استفاده مي کنند پرسيد که آيا حالت سرخوشي موقت به اين همه اختلال و شايد مرگ مي ارزد؟؟!!
عوارض زيانبار و كشنده قرص اكستاسي
همان طور که در مقاله ي قبل گفته شد ، نام علمي قرص اكستاسي MDMA است و از مشتقات آمفتامين است. آمفتامين ها دسته اي از مواد محرك هستند كه باعث تحريك سيستم اعصاب در فرد مي شوند و خواص افزايش انرژي و بالا بردن ضربان قلب، افزايش فشارخون و ... را دارند. آمفتامين ها مصارف پزشكي دارند و بايد با نسخه پزشك و به صورت كنترل شده، در اختيار افراد قرار گيرند. زيرا در بيماران اعصاب و روان يا كودكان بيش فعال استفاده مي شوند.
قرص اكستاسي براي اولين بار در سال 1914 در آلمان توليد شد. در آن زمان متخصصان اميدوار بودند كه بتوانند از اين قرص استفاده درماني زيادي به عمل آورند. اين قرص در چند دهه مورد استفاده قرار گرفت ولي به دليل عوارض زيادي كه بر جاي گذاشت، به طور كلي مصرف آن ممنوع شد تا اين كه بار ديگر در دهه 1980 ميلادي، مصرف آن در ميان نوجوانان و جوانان غرب رايج شد. اين جوانان در مجالس رقص از اين قرص ها استفاده مي كردند. در سال 1985 مصرف اين قرص غير قانوني شده و حمل و داشتن آن جرم اعلام شد.
در تمام كشورهاي عضو كنوانسيون سازمان ملل از جمله ايران، مصرف مواد روانگردان جرم است و هر چند كه در قانون مبارزه با مواد مخدر ايران، نامي از اكستاسي نيست، اما مصرف آن غير قانوني است و دست قانونگذار براي برخورد باز است.
مدتي است كه قرص هاي اكستاسي و وارد بازار ايران شده و جوانان بيشتر اين قرص را به عنوان قرص شادي، قرص فراري و ميتسوبيشي مي شناسند. افزايش انواع اين قرص در ايران باعث شده است تا اين قرص در بازار ايران با قيمت کمتر از 750 تومان نيز عرضه شود.
در مورد محل هاي اصلي وجود اين قرص ها، بيشتر استان هاي تهران، گيلان، مازندران، هرمزگان، فارس و كيش گزارش شده اند، اما در ساير استان ها نيز كم و بيش ديده مي شوند.
«اكس» ماده اي توهم زا و محرك است. اين مواد به صورت پودر نيز وجود دارند. توليد كنندگان اين قرص ها كه عمدتاً در اروپاي غربي و جنوب آسياي شرقي هستند، اين قرص ها را در بيش از صد نوع، صد رنگ و با اسامي فريبنده در اختيار جوانان و نوجوانان قرار مي دهند تا آنان را براي مصرف اين مواد تشويق و ترغيب كنند.
تحقيقات نشانگر اين حقيقت تلخ است كه مصرف كنندگان اين قرص ها به دليل فشارهايي كه پس از مصرف اين قرص، به روح و روان و جسم شان وارد مي شود، اگر از مرگ نجات يابند، دچار افسردگي هاي خطرناك و بيماري هاي روحي مي شوند.
فرد پس از مصرف ممكن است تا چند ساعت، حالات خوشايندي را احساس كند. او به صورت كاذب احساساتي مثل سرخوشي و افزايش حس صميميت مي كند، ولي با مصرف اين قرص، به دليل اين كه ماده اي محرك است درجه حرارت بدن، فشارخون و ضربان قلب افزايش پيدا مي كند و از آنجا كه اين قرص تنها مصرف نمي شود و در پارتي ها همراه با مشروبات الكلي مورد استفاده قرار مي گيرد، باعث كم آبي شديد بدن مي شود و فرد بر اثر ايست قلبي و عروقي جان مي دهد.
در غرب ده ها مرگ بر اثر استفاده از اين قرص گزارش شده است، اما در ايران تاكنون گزارش خاصي ارائه نشده است. چون هنوز براي پزشكان به طور كامل شناخته شده نيست.
فرد پس از چند ساعت اوليه كه احساس افزايش انرژي مي كند، خستگي شديد به سراغش مي آيد و در بعضي حالات كه سرخوشي وجود ندارد، اضطراب به سراغ شخص آمده و تحريك پذير مي شود و اين حالت هفته ها و ماه ها باقي مي ماند.
جواناني كه اقدام به مصرف اين قرص ها مي كنند به دليل اين كه دچار توهماتي در بينايي، شنوايي و ديگر حواس مي شوند. به اين علت بدون اين كه متوجه خطرات بشوند دست به كارهايي مي زنند. مثلاً پنجره را باز كرده و به پايين مي پرند و يا اين كه خود را از ماشيني كه با سرعت در حال حركت است، به پايين پرت مي كنند. اين افراد چيزهايي را كه واقعيت ندارد مي بينند و مي شنوند. افراد بعد از ترك اين مواد دچار بازگشت خاطرات توهمي و ناراحت كننده مي شوند و در صورت استفاده مكرر از اين قرص ها، پس از مدت كوتاهي به طرز دردناكي جان مي سپارند.
اين قرص ها به كبد و كليه ها آسيب مي رساند و فشارخون را بالا مي برد و در يكي از حمله هاي فشارخون، خونريزي مغزي ايجاد مي شود. اين ماده بسيار خطرناك و اعتيادآور است. به اين معني كه فرد تمايل به استفاده مجدد براي رسيدن به حالت هاي دلخواه پس از مصرف را پيدا مي كند. به سرعت ميزان دوز مورد نياز افزايش مي يابد و شخص بعد از عادت به « اكس » براي كنار گذاشتن آن، دچار علايم اضطراب و علايم ترك مي شود. (البته سبك تر از علايم ترك هروئين و ترياك).
پس با اين وصف لازم است كه جوانان و والدين آنها با عوارض خطرناك استفاده از اين قرص ها آشنا شده و اگر ارزش هاي اخلاقي و مذهبي در خانواده ها مستحكم گردد، جوانان ما از اعتياد روي گردان خواهند شد
منبع : family health
تركيب MDMA يا 3 و 4 متيلن دي اكسي مت امفتامين كه به نام هاي اكستاسي، اكستازي، XTC، E (اي) ، X (اكس) نيز معروف است، در ايران به نام قرص شادي هم شناخته مي شود. اين ماده در 1914 در آلمان به عنوان كم كننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت كه به علت اثرات آن از رده مصرف خارج شد. در دهه 70 ميلادي اين دارو كاربرد مجدد يافت و در روان درماني براي كمك به بيان احساسات بيماران استفاده شد كه در 1984 با اثبات اثرات آن روي مغز حيوانات آزمايشگاهي، از رده خارج شد. در 1985 در آمريكا، مصرف آن ممنوع اعلام شد.
در سال هاي اخير مصرف آن در آمريكا، به شدت افزايش يافته كه باعث نگراني دولت آمريكا شده است. در دوره زماني خاصي در اروپا، مصرف اين مواد انرژي زا و شادي بخش براي كاهش مصرف ساير مواد مخدر مثل هروئين تشويق شد به طوري كه مصرف آن در اروپا در 1995 از 500 هزار قرص در سال به 30 ميليون قرص در دو سال بعد رسيد.
2 درصد مردم امريكا حداقل يك بار اين تركيب را مصرف كرده اند. حداقل 7/11 درصد دانش آموزان سال آخر دبيرستان در امريكا يك بار «اكس» مصرف كرده اند. مصرف اين قرص ها در ايران به خصوص در سال هاي اخير به شدت افزايش يافته است. جوانان تحصيل كرده و مرفه، مصرف كنندگان اصلي اين داروها هستند بنابراين لازم است عموم مردم و پزشكان با اثرات سوء مصرف اين دارو آشنا شوند.
همچنان كه ذكر خواهد شد مشكل اصلي در مصرف اين ماده، عوارض مزمن آن است. عوارض حاد مصرف، بيشتر در مرتبه اول مصرف و در صورت تداخل با بعضي داروهاي ضد افسردگي پيش مي آيد.
تركيب شيميايي
MethylendioxyMethAm phetamine 4,3 ياN, Alpha, DiMethy1 1,3 Benzodiazoxide 5
thamine
با فرمول C11H15N2O كه به نام هاي MDMA يا اكستاسي معروف است.
اشكال رايج دارويي
دارو در آمريكا به صورت قرص هاي خوراكي و جويدني، كپسول و مواد تدخيني و تزريقي موجود است.
قيمت هر قرص بين 10 تا 30 دلار است ولي در ايران به قيمت كمتري به خريداران ارائه مي شود (با چه هدفي؟) كه با مارك هاي مرسدس بنز و ميتسوبيشي، $، KO و صليب، موجود است و به علت قابليت ساخت آن كه به راحتي انجام مي شود در لابراتورهاي داخلي هم ساخته مي شود كه خطر وجود مواد اضافي در آن و عوارض آن است. هر قرص خوراكي حاوي 80 تا 160 ميلي گرم MDMA است. پس از بلعيدن، اثرات قرص پس از 20 تا 90 دقيقه بعد ظاهر مي شود و حدود 2 تا 3 ساعت اثرات آن در يك حد حفظ شده و بعد افت مي كند و از 3 تا 24 ساعت اثرات آن باقي است.
نحوه اثر در مغز
آمين هاي مغز به ويژه نوراپي نفرين و سرتونين نوروترانسيمترهاي مسيرهايي هستند كه كارشان بروز خلق است. با توجه به فرضيه آميني،
كاهش عملكرد اين آمين ها باعث افسردگي خواهد شد و افزايش فعاليت آنها باعث بالا رفتن خلق مي شود.
MDMA از طرقي كه ذكر خواهد شد باعث افزايش خلق و احساس نشاط مي شود.
فرضيه تأثير MDMA (اكستاسي) بر مغز:
1. افزايش آزادسازي سروتونين در سيناپس هاي مغزي
2. بلوك باز جذب سروتونين
3. افت ميزان سروتونين مغز
4. اثرات غيرمستقيم بر ميزان دوپامين مغز
سلول مغزي طبيعي
سلول مغزي تحت تأثير اكستاسي
عوارض پس از مصرف اكستاسي
اثرات مثبت:
● افزايش شديد احساس خوب بودن در فرد
● افزايش انرژي در فرد
● احساس تمايل براي ارتباط با ديگران و احساس تعلق و نزديكي به ديگران
● احساس عشق و سرخوشي
● دست و دلبازي
● افزايش هوشياري و درك موسيقي
● افزايش حس هاي بويايي و چشايي
● احساس تجربيات و حالات روحي جديد در زندگي
● احساس روشنايي
● تمايل به در آغوش گرفتن و بوسيدن ديگران
● به علت افزايش انرژي در افراد، مصرف كنندگان تمايل به فعاليت شديد و رقص هاي طولاني دارند.
● يك تجربه: الكساندر شوگيلين بيوشيميست آمريكايي كه براي اولين بار روي عوارض اين دارو كار مي كرد پس از يك بار مصرف اكستاسي مي نويسد كوهي كه نزديك منزلم بود و هر روز آن را مي ديدم پس از مصرف اكستاسي طوري به نظرم مي آمد كه دوست داشتم ساعت ها آن را تماشا كنم؟!
اثرات منفي:
● كاهش اشتها
● تغييرات بينايي
● گشاد شدن مردمك ها (ميدرياز)؛ افراد مصرف كننده در محل هاي مصرف مثل ميهماني هاي دوستانه! با وجود كم بودن نور مجبور به استفاده از عينك هاي آفتابي در شب هستند كه علت آن تحريك پذيري با نور است.
●حركات غيرطبيعي چشم (نيستاگموس(
● توهم بينايي (هالوسيناسيون(
● افزايش ضربان قلب و فشارخون (تاكي كاردي و هيپرتانسيون(
● تغيير در نظم حفظ دماي بدن
●فك زدن هاي طولاني (افراد مصرف كننده براي جلوگيري از حالت قفل شدن فك مجبور به مصرف آدامس هستند، تا ساعت ها پس از مصرف ، اين حالت فك زدن هاي غيرطبيعي موجود است.(
● لرزيدن، عصبي شدن، عدم تمايل به استراحت
● تمايل شديد به مصرف مجدد اين ماده پس از افت تأثير اوليه
كساني كه از داروهاي ضدافسردگي مثل فنلزين، ترانيل سيپرومين و ضدافسردگي هايي مثل پروزاك و زولوفت (Zoloft) هم استفاده مي كنند به هيچ وجه نبايد از اكستاسي استفاده كنند. موارد مرگ ناشي از مصرف همزمان اين داروها با اكستاسي گزارش شده است.
اثرات منفي شديد:
● اثرات شديد احساسي ، اختلال خواب ، كابوس هاي شبانه ، حملات ناگهاني اضطراب (Panic Attack)، ديوانگي (Psychosis)
● انقباض شديد فك و پارگي زبان در اثر فك زدن هاي طولاني (Trisma) در صورت بروز اين حالت بايد از آمپول ديازپام و يا قرص هاي خوراكي آن استفاده كرد.
● عدم تمركز، فراموشي، اختلال در يادگيري (Confusion)
● افزايش دماي بدن و كاهش آب بدن (در پارتي هايي كه اين دارو مصرف مي شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مكرر هستند و اين مسئله خطرات خاص خود را به دنبال دارد(
● اختلال در مكانيسم نعوظ و نرسيدن به ارگاسم
● تهوع و استفراغ
● كاهش سديم خون در اثر مصرف زياد مايعات (هيپوناترمي(
● سردرد و سرگيجه و تشنج
● آنمي آپلاستيك (سركوب شديد خون سازي مغز استخوان(
● افت شديد خلق در روزهاي پس از مصرف
● خستگي و افسردگي شديد تا يك هفته پس از مصرف
● احتمال اعتياد جسمي كم است ولي احتمال اعتياد رواني بسيار زياد است.
● احتمال سميت كبدي
● صدمه به اعصاب مغزي
● بزرگ شدن پستان در آقايان (ژنيكوماستي(
● احتباس ادراري (Retention)
● تخريب عضلات مخطط (رابدوميوليز) كه در نتيجه افزايش دماي بدن رخ مي دهد و مي تواند به علت رسوب مواد حاصل از اين تخريب در كليه باعث آسيب به اين عضو شود.
● ميزان بروز مرگ در اثر مصرف اكستاسي 2 در 100000 مصرف كننده است.
●● دختران جوان به علت اثرات هورمون هاي جنسي زنانه، در صورت مصرف اكستاسي در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به افت سديم خون و به دنبال آن تشنج هستند. (ميزان بروز SIADH در ارتباط با استروژن خون افزايش مي يابد).
برخي از موارد منع مصرف:
كساني كه از داروهاي ضدافسردگي مثل فنلزين، ترانيل سيپرومين و ضدافسردگي هايي مثل پروزاك و زولوفت (Zoloft) هم استفاده مي كنند به هيچ وجه نبايد از اكستاسي استفاده كنند. موارد مرگ ناشي از مصرف همزمان اين داروها با اكستاسي گزارش شده است.
علائم مسموميت با اكستاسي (مربوط به بالا رفتن بيش از حد غلظت دارو در خون) به شكل افزايش شديد ضربان قلب، فشارخون، خستگي، گرفتگي عضلاني يا حملات حاد ترس (Panic Attack) است. در صورت بروز علائم فوق شخص بايد فعاليت را كنار گذاشته، بنشيند و مايعات (آب و آب ميوه) به ميزان كافي مصرف كند. در صورت بروز علائم مثل تشنج، كاهش سطح هوشياري و ... هر چه سريعتر به مراكز درماني مراجعه شود. در صورت مصرف همزمان قرص هاي اكستاسي با الكل، عوارض ناشي از دهيدراتاسيون (كاهش آب بدن) تشديد مي شود و در عين حال عوارض اكستاسي بر خلق كاهش مي يابد.
نتايج آخرين تحقيقات:
در يك بررسي انجام شده يا كمك اسكن PET (Positron Emission Tomography) كه روي 2 گروه 14 نفري از مصرف كنندگان اكستاسي (حداقل 3 هفته مصرف) كه هيچ داروي روان گردان ديگري مصرف نكرده اند و 15 نفر كه هيچ دارويي مصرف نمي كنند، نشان داده شد كه ميزان سروتونين در مغز به شدت كاهش يافته است و سلول هاي عصبي حاوي سروتونين آسب ديده اند. لازم به ذكر است كه افراد مورد مطالعه از لحاظ سن و تعداد زن و مرد مشابه بوده اند.
توضيح شكل:
شكل بالا نشان دهنده اسكن مغز يك فرد عادي است كه اكستاسي مصرف نمي كند ولي اسكن پايين مربوط به مغز يك فرد مصرف كننده اكستاسي است. نقاط سياه رنگ در عكس پايين نشان دهنده آسيب مغزي ناشي از مصرف مزمن اكستاسي است.
در مقاله اي كه در مجله نوروساينس در 15 ژوئن 1999 منتشر شد ، نتايج يك تحقيق بر روي ميمون ها به چاپ رسيد. در بررسي اين ميمون ها كه براي مدت 4 روز و روزي 2 بار قرص Ecstasy محلول در مايعي را مصرف كرده بودند و ميمون هايي كه فقط همين مايع را استفاده كرده بودند و پس از 7 سال كالبد شكافي شده بودند مشاهده شد كه تغييراتي در سلول هاي سروتونيني مغز ايجاد شده است كه در لوب فرونتال و نواحي مربوط به فكر كردن، ناحيه هيپوكامپ و نقاط عمقي مغز مربوط به حافظه بوده است.
پس مشاهده مي شود كه مصرف اكستاسي در درازمدت باعث ايجاد اختلال در قوه تفكر و حافظه و قابليت يادگيري در فرد مي شود. در تحقيقي ديگر مشاهده شد كه پس از مصرف دارو، ميزان سروتونين در مغز به ميزان بيست تا شصت درصد كاهش مي يابد و مشاهده شد كه اثرات مخرب مغزي غيرقابل بازگشت است و تغييراتي در نورون هاي دوپامينرژيك مشاهده شد.
درمان
براي درمان اعتياد به اين ماده، به روان درماني و كار سخت گروهي نياز است. هيچ پادزهري (آنتي دوتي) براي مسموميت با اكستاسي وجود ندارد. در صورت بروز علائمي مثل تب شديد، تشنج و تغييرات ضربان قبل (تاكي آريتمي)، درمان علامتي است. از تركيبات ضد افسردگي و آنتي سايكوتيك براي درمان عوارض در روزهاي پس از مصرف استفاده مي شود.
ECSTASY” “از حدود نيمه هاي دهه 1960 به عنوان آمفتامين با عوارض کمي براي کاهش افسردگي وارد بازار شد و به صورت کوتاه مدت باعث بهبود اين مشکلات شد اما به دليل سوء مصرف باعث مشکلات زيادي مي شود که باعث شده از آن به عنوان يک ماده مخدر نام برده شود. اين دارو به صورت قرص مصرف مي شود. معمولاً در پارتي ها و مهماني هايي که به مدت زياد به رقص و پايکوبي مي پردازند(RAVES)، استفاده مي شود.
اين قرص از موادي که باعث توهم زايي مي شوند هم تشکيل شده است. اين قرص زماني که ساخته مي شود، نظارتي بر روي آن صورت نمي گيرد و ممکن است از مواد ديگري هم ساخته شود (زيرا در کارخانه هاي معتبر ساخته نمي شود واين يکي از دلايلي است که باعث شده به عنوان قاچاق معرفي شود). از لحاظ رواني اين قرص باعث اعتياد هم مي شود که بسيار خطرناک است. تا حدي که 300 ميلي گرم از آن مي تواند سبب مرگ يک دختر 15 ساله شود.
اثرات کوتاه مدت
اکستازي باعث افزايش انرژي و توهم در فرد مي شود. مصرف کنندگان مي گويند که بعد از مصرف دوست دارند به ديگران نزديک شوند و با آنها تماس داشته باشند. از ديگر اثرات آن مي توان به: دندان قروچه غير ارادي، کاهش اعمال مهاري ، تاري ديد، افزايش ضربان قلب و فشارخون، احتمال بروز تشنج و...اشاره کرد.
مواد تحريکي موجود در قرص مي توانند باعث شوند تا مصرف کننده به طور باور نکردني و طولاني مدت برقصد که اگر در اين شرايط گرما و شلوغي (مثلاً در يک پارتي) هم باشد ممکن است سبب تب و از دست دادن آب بدن (به شکل عرق) شود. اين شرايط مي تواند منجر به از دست دادن عملکرد عضلات، کليه، قلب و کبد شود. در اين صورت مي توان مرگ را هم ديد. حتي بعد از اين اثرات مشکل در خواب، اضطراب و افسردگي هم ديده مي شود.
اثرات طولاني مدت
استفاده مکرر از اکستازي (و يا اعتياد به آن) مي تواند سبب از بين رفتن و تخريب سلول هاي ترشح کننده سروتونين شود. اين سلول ها نقش مهمي در حالت روحي افراد، حافظه، يادگيري، درد و اشتها دارند که تخريب آنها سبب اختلال در عمل آنها مي شود (اختلال در حافظه و يادگيري، کم اشتهايي، افزايش احساس درد، افسردگي و اضطراب).
در ضمن اين قرص ها در انواع نام هاي تجاري و با آرم هاي مختلف ساخته مي شوند. مثل: ميتسوبيشي، موتورولا و...
حال بايد از کساني که از اين ماده خطرناک استفاده مي کنند پرسيد که آيا حالت سرخوشي موقت به اين همه اختلال و شايد مرگ مي ارزد؟؟!!
عوارض زيانبار و كشنده قرص اكستاسي
همان طور که در مقاله ي قبل گفته شد ، نام علمي قرص اكستاسي MDMA است و از مشتقات آمفتامين است. آمفتامين ها دسته اي از مواد محرك هستند كه باعث تحريك سيستم اعصاب در فرد مي شوند و خواص افزايش انرژي و بالا بردن ضربان قلب، افزايش فشارخون و ... را دارند. آمفتامين ها مصارف پزشكي دارند و بايد با نسخه پزشك و به صورت كنترل شده، در اختيار افراد قرار گيرند. زيرا در بيماران اعصاب و روان يا كودكان بيش فعال استفاده مي شوند.
قرص اكستاسي براي اولين بار در سال 1914 در آلمان توليد شد. در آن زمان متخصصان اميدوار بودند كه بتوانند از اين قرص استفاده درماني زيادي به عمل آورند. اين قرص در چند دهه مورد استفاده قرار گرفت ولي به دليل عوارض زيادي كه بر جاي گذاشت، به طور كلي مصرف آن ممنوع شد تا اين كه بار ديگر در دهه 1980 ميلادي، مصرف آن در ميان نوجوانان و جوانان غرب رايج شد. اين جوانان در مجالس رقص از اين قرص ها استفاده مي كردند. در سال 1985 مصرف اين قرص غير قانوني شده و حمل و داشتن آن جرم اعلام شد.
در تمام كشورهاي عضو كنوانسيون سازمان ملل از جمله ايران، مصرف مواد روانگردان جرم است و هر چند كه در قانون مبارزه با مواد مخدر ايران، نامي از اكستاسي نيست، اما مصرف آن غير قانوني است و دست قانونگذار براي برخورد باز است.
مدتي است كه قرص هاي اكستاسي و وارد بازار ايران شده و جوانان بيشتر اين قرص را به عنوان قرص شادي، قرص فراري و ميتسوبيشي مي شناسند. افزايش انواع اين قرص در ايران باعث شده است تا اين قرص در بازار ايران با قيمت کمتر از 750 تومان نيز عرضه شود.
در مورد محل هاي اصلي وجود اين قرص ها، بيشتر استان هاي تهران، گيلان، مازندران، هرمزگان، فارس و كيش گزارش شده اند، اما در ساير استان ها نيز كم و بيش ديده مي شوند.
«اكس» ماده اي توهم زا و محرك است. اين مواد به صورت پودر نيز وجود دارند. توليد كنندگان اين قرص ها كه عمدتاً در اروپاي غربي و جنوب آسياي شرقي هستند، اين قرص ها را در بيش از صد نوع، صد رنگ و با اسامي فريبنده در اختيار جوانان و نوجوانان قرار مي دهند تا آنان را براي مصرف اين مواد تشويق و ترغيب كنند.
تحقيقات نشانگر اين حقيقت تلخ است كه مصرف كنندگان اين قرص ها به دليل فشارهايي كه پس از مصرف اين قرص، به روح و روان و جسم شان وارد مي شود، اگر از مرگ نجات يابند، دچار افسردگي هاي خطرناك و بيماري هاي روحي مي شوند.
فرد پس از مصرف ممكن است تا چند ساعت، حالات خوشايندي را احساس كند. او به صورت كاذب احساساتي مثل سرخوشي و افزايش حس صميميت مي كند، ولي با مصرف اين قرص، به دليل اين كه ماده اي محرك است درجه حرارت بدن، فشارخون و ضربان قلب افزايش پيدا مي كند و از آنجا كه اين قرص تنها مصرف نمي شود و در پارتي ها همراه با مشروبات الكلي مورد استفاده قرار مي گيرد، باعث كم آبي شديد بدن مي شود و فرد بر اثر ايست قلبي و عروقي جان مي دهد.
در غرب ده ها مرگ بر اثر استفاده از اين قرص گزارش شده است، اما در ايران تاكنون گزارش خاصي ارائه نشده است. چون هنوز براي پزشكان به طور كامل شناخته شده نيست.
فرد پس از چند ساعت اوليه كه احساس افزايش انرژي مي كند، خستگي شديد به سراغش مي آيد و در بعضي حالات كه سرخوشي وجود ندارد، اضطراب به سراغ شخص آمده و تحريك پذير مي شود و اين حالت هفته ها و ماه ها باقي مي ماند.
جواناني كه اقدام به مصرف اين قرص ها مي كنند به دليل اين كه دچار توهماتي در بينايي، شنوايي و ديگر حواس مي شوند. به اين علت بدون اين كه متوجه خطرات بشوند دست به كارهايي مي زنند. مثلاً پنجره را باز كرده و به پايين مي پرند و يا اين كه خود را از ماشيني كه با سرعت در حال حركت است، به پايين پرت مي كنند. اين افراد چيزهايي را كه واقعيت ندارد مي بينند و مي شنوند. افراد بعد از ترك اين مواد دچار بازگشت خاطرات توهمي و ناراحت كننده مي شوند و در صورت استفاده مكرر از اين قرص ها، پس از مدت كوتاهي به طرز دردناكي جان مي سپارند.
اين قرص ها به كبد و كليه ها آسيب مي رساند و فشارخون را بالا مي برد و در يكي از حمله هاي فشارخون، خونريزي مغزي ايجاد مي شود. اين ماده بسيار خطرناك و اعتيادآور است. به اين معني كه فرد تمايل به استفاده مجدد براي رسيدن به حالت هاي دلخواه پس از مصرف را پيدا مي كند. به سرعت ميزان دوز مورد نياز افزايش مي يابد و شخص بعد از عادت به « اكس » براي كنار گذاشتن آن، دچار علايم اضطراب و علايم ترك مي شود. (البته سبك تر از علايم ترك هروئين و ترياك).
پس با اين وصف لازم است كه جوانان و والدين آنها با عوارض خطرناك استفاده از اين قرص ها آشنا شده و اگر ارزش هاي اخلاقي و مذهبي در خانواده ها مستحكم گردد، جوانان ما از اعتياد روي گردان خواهند شد
منبع : family health
شرح موضوع