گاهی قاعدگی شما دردناک می شود . بیشتر دخترها قبل و حین دوره قاعدگی دچار سندرم پیش از قاعدگی ، درد شکم و سردرد می شوند . این علایم معمولا طبیعی است و جای نگرانی ندارد . در ادامه به مشکلات شایع و طبیعی این دوره و نیز به علایمی که نشاندهنده مشکل و غیر طبیعی هستند ، اشاره می کنیم :
سندرم پیش از قاعدگی (PMS) چیست؟
سندرم پیش از قاعدگی به علایمی اطلاق می شود که دخترها و زنان درست قبل از شروع قاعدگی و هر ماه به آن دچار می شوند . اگر شما به سندرم پیش از قاعدگی دچار باشید علایم زیر را تجره خواهید کرد :
• آکنه
• پف کردن ( تورم )
• خستگی
• کمردرد
• حساسیت پستان ها
• سردرد
• یبوست
• اسهال
• ولع به غذا
• زود رنج شدن
• مشکل شدن تمرکز
• مشکل شدن اداره استرس ها
سندرم پیش از قاعدگی معمولا طی 1 تا 2 هفته قبل از شروع قاعدگی اتفاق افتاده و به طور معمول با شروع قاعدگی از بین می رود .
به نظر می رسد تغییر سطح هورمونها علت ایجاد این علایم باشد . طی نیمه دوم سیکل قاعدگی سطح هورمون پروژسترون بالا می رود . سپس حدود یک هفته قبل از شروع خونریزی ، سطح هر دو هورمون استروژن و پروژسترون به شدت کاهش می یابد . تصور می شود که این تغییر سطح هورمونی منجر به سندرم پیش از قاعدگی شود . البته فرضیه هایی هم وجود دارد که نوع غذای خورده شده بخصوص در نیمه دوم سیکا قاعدگی را در به وجود آمدن علایم موثر می داند .
خوشبختانه روشهای مختلفی برای کم کردن این علایم وجود دارد . استفاده از رژیم غذایی متعادل با مصرف میوه و سبزیجات تازه و نیز عدم مصرف تنقلات مثل چیپس و پفک کمک کننده می باشد . همچنین می توانید میزان نمک مصرفی را کاهش داده و آب بیشتری مصرف کنید . کافئین مصرف نکنید و مصرف ویتامینها مثل B-کمپلکس ، کلسیم ، منیزیم و ویتامین E را بیشتر کنید.
زمانی که به دارو احتیاج شود ، داروهای بدون نسخه مثل ایبوپروفن سردرد و کمردرد را بهبود می بخشد . اما اگر علایم در شما بسیار شدید است ، به پزشک مراجعه کنید تا وی با تجویز داروهای دیگر یا قرص جلوگیری از بارداری علایم شما را بهبود بخشد .
علت درد شکم چیست؟
تعداد زیادی از دخترها طی چند روز اول خونریزی قاعدگی ، دردهای شکمی را تجربه می کنند . این دردها به علت ترشح پروستاگلندین ها ( ماده ای که باعث انقباض عصلات و رحم می شود ) ایجاد می شوند . خبر خوب اینکه این دردها فقط یک تا دو روز طول می کشد و اگر درد بسیار شدید است می توان از ایبوپروفن بهره جست .
ورزش – شاید به دلیل ترسح اندورفین – ممکن است احساس شما را بهتر کند . دوش آب گرم و یا قرار دادن کمپرس گرم روی شکم ، اگرچه باعث از بین رفتن درد شکم نمی شود ولی باعث رفع تنش عضلانی خواهد شد . اگر درد شکم شما به حدی است که باعث غیبت از کار و عدم انجام فعالیتهای روزانه می شود ، با پزشک خود مشورت کنید .
علت بی نظمی دوره قاعدگی چیست؟
تا سه سال طول می کشد که دوره های قاعدگی پس از اولین قاعدگی ، منظم شوند . پس از آن هم دوره قاعدگی منظم در هر فرد متفاوت است . یک سیکل قاعدگی می تواند 21 تا 45 روز طول بکشد.
تغییر سطح هورمونی ممکن است دوره قاعدگی را یک ماه کوتاه ( مثلا 2 تا 3 روز ) و یا بلند ( مثلا 7 روز ) کند . ممکن است یک دوره ، خونریزی بسیار شدید و در دوره ای دیگر بسیار سبک باشد . ( اگر از لحاظ جنسی فعال هستید و در یک دوره خونریزی برای شما اتفاق نیفتاد ، به دلیل احتمال بارداری ، با پزشک خود مشورت کنید )
این بی نظمی ها می تواند برنامه ریزی های شما را تحت تاثر قرار بدهد . سعی کنید شروع آخرین دوره قاعدگی خود را یادداشت کنید و حدود 4 هفته بعد منتظر دوره بعدی باشید . اگر در آن زمان سر کار هستید یا مهمانی دعوت دارید ، برای اینکه مشکلی پیش نیاید ، لوازم مربوط را همراه داشته و استفاده کنید .
وقتی دوره قاعدگی در یک دختر شروع می شود ، هر بدنی شرایط منحصر به فرد خود را دارد و مدت زمانی که طول می کشد تا دوره ها منظم شوند متفاوت است . اگر 3 سال از شروع دوره های قاعدگی شما می گذرد یا اینکه پس از 4 تا 5 دوره منظم ، قاعدگیها نامنظم شده اند با پزشک خود مشورت کنید .
چه زمانی قاعدگی شروع می شود ؟
هر فرد با سرعتی متفاوت بالغ می شود . در برخی دخترها قاعدگی در سن 8 یا 9 سالگی شروع شده و در برخی حتی تا 15 تا 16 سالگی هم عاقدگی شروع نشده است . همه اینها به دلیل فعالیت هورمونی و نیز سابقه فامیلی می باشد . اگر می خواهید تخمینی از زمان شروع قاعدگی خود داشته باشید ، زمان شروع قاعدگی را در ماد و مادربزرگتان ( هم پدری و هم مادری ) جویا شوید . اگر چه تضمینی وجود ندارد که دقیقا در همان زمانها قاعدگی شما شروع شود ولی می تواند راهنمای بسیار خوبی برای شما باشد .
یکی از عللی که می تاند بلوغ و شروع قاعدگی را به تاخیر بیاندازد ، ورزش بسیار شدید مثل دوی استقامت و ژیمناستیک به همراه رژیم غذایی نامناسب است . ورزشی شدید اطلاق می شود و می تواند بلوغ و قاعدگی را به تاخیر بیاندازد که اکثر ساعات روز و بیشتر روزهای هفته را شامل شده و رژیم غذایی حاوی مقادیر کافی کالری ، ویتامین و مواد معدنی نباشد .
اگر تا 16 سالگی قاعدگیها شروع نشود می بایست با پزشک مشورت کرد . وی با انجام معاینه لگن و بررسی سطح هورمونی خون اقدامات لازم را انجام خواهد داد .
مشکلات دوره قاعدگی :
اگرچه اکثر اتفاقاتی که طی قاعدگی برای خانم ها به وقوع می پیوندد، کاملا طبیعی است ولی شرایطی هم وجود دارد که ممکن است جدی و خطرناک باشد . اگر به هر یک از این مشکلات شک کردید با پزشک خود مشورت کنید :
• آمنوره : به عدم وقوع قاعدگی اطلاق می شود . دخترانی که تا 16 سالگی قاعدگی شان شروع نشده دچار آمنوره اولیه هستند و این حالت معمولا به دلیل عدم تعادل هورمونی یا مشکلات تکاملی به وجود می آید .
یک حالت دیگر هم وجود دارد که طی آن فردی که قاعدگی منظم و طبیعی داشته ، برای حداقل 3 ماه قاعده نمی شود که به آن آمنوره ثانویه می شود . در این موارد سطح پایین هورمون آزاد کننده گونادوتروپین (GnRH) که تخمک گذاری و دوره قاعدگی را کنترل می کند ، دیده می شود . استرس ، بی اشتهایی عصبی ، کاهش یا افزایش وزن ، قطع مصرف قرص جلوگیری از بارداری ، مشکلات تیروئید و کیست تخمدان میتوانند علت این تغییر باشند . برای بازگشت به شرایط قبل ، پزشک شما از هورمون درمانی استفاده خواهد کرد . ورزش مناسب و رژیم غذایی متعادل به این روند کمک خواهد کرد .
• منوراژی : این اصطلاحی است که پزشکان برای قاعدگیهای با خونریزی بسیار شدید و طولانی به کار می برند . منوراژی به خونریزی شدید ، 1 تا 2 روز بیش از مقدار میانگین گفته می شود . خانمهایی که منوراژی دارند بیش از یک پد در ساعت برای چندین ساعت متوالی استفاده می کنند یا اینکه دوره های خونریزی بیش از 7 روز طول می کشد .
علت شایع منوراژی عدم تعادل استروژن و پروژسترون در بدن می باشد . به دلیل این عدم تعادل ، اندوتلیوم رحم به رشد خود ادامه می دهد و در قاعدگی که اندوتلیوم ریزش می کند ، خونریزی بسیار شدید اسجاد می شود . بسیاری از دختران هنگام بلوغ این عدم تعدال هورمونی را دارند و طی نوجوانی منوراژی را تجربه می کنند . سایر شرایطی که خونریزی شدید ایجاد می کند عبارتند از : مشکلات تیروئیدی ، بیماریهای خونی ، التهاب یا عفونت واژن یا گردن رحم . جهت بررسی علت خونریزی شدید ، پزشک مربوطه معاینه لگنی ، پاپ اسمیر و آزمایش خون انجام خواهد داد .
• دیس منوره : واژه پزشکی است که برای قاعدگی دردناک استفاده می شود . دیس منوره اولیه ( قاعدگی دردناکی که به علت بیماری یا سایر شرایط نباشد ) در نوجوانان بسیار شایعتر از دیس منوره ثانویه (قاعدگی دردناکی که به علت بیماری یا سایر شرایط باشد ) است .
مقصر اصلی در قاعدگی دردناک پروستاگلندین است ، همان ماده ای که باعث درد شکمی می شود . مقادیر زیاد پروستاگلندین باعث تهوع ، استفراغ ، سردرد ، کمردرد ، اسهال و دردهای شدید شکمی طی دوره قاعدگی می شود . خوشبختانه این علایم فقط برای 1 تا 2 روز ادامه می یابد . پزشکان معمولا داروهای ضد التهابی را در این شرایط تجویز می کنند . همانند درد شکم ؛ ورزش ، کمپرس گرم و قرص های جلوگیری از بارداری کمک کننده خواهد بود .
علل شایعتر دیس منوره ثانویه عبارتند از :
- آندومتریوز : حالتی که بافت رحمی در جایی غیر از رحم شروع به رشد کند.
- بیماری التهابی لگن : نوعی عفونت باکتریال
- فیبروئید : بافتی که در دیواره رحم رشد می کند .
تمام این حالات احتیاج به تشخیص پزشم و درمان متناسب دارد .
اگر به مشکلی شک کردید ، چه اقدامی انجام دهید ؟
اگر سوالی در مورد دوره قاعدگی و یا سایر مشکلات تکاملی خود داشتید با پزشک خودد مشورت کنید ، بخصوص مواقعی که تغییر در دوره قاعدگی منظم خود احساس کردید . به خاطر داشته باشید که اکثر مشکلات دوره قاعدگی خوش خیم بوده و جای نگرانی نیست.
در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید :
• اگر تا 16 سالگی دوره قاعدگی شما شروع نشده است .
• قاعدگی شما متوقف یا پس از یک دوره منظم ، به مدت بیش از 6 ماه از نظم خارج شده است.
• اگر خونریزی بسیار شدید و طولانی دارید به خصوص اگر طول دوره قاعدگی شما کوتاه می باشد . این حالت ممکن است باعث کم خونی فقر آهن شود .
• اگر دوره خونریزی شما واقعا دردناک و غیرقابل تحمل است . ممکن است دچار آندومتریوز یا عفونت لگنی باشید.
تنظیم و ترجمه : دکتر رهام صادقی
سندرم پیش از قاعدگی (PMS) چیست؟
سندرم پیش از قاعدگی به علایمی اطلاق می شود که دخترها و زنان درست قبل از شروع قاعدگی و هر ماه به آن دچار می شوند . اگر شما به سندرم پیش از قاعدگی دچار باشید علایم زیر را تجره خواهید کرد :
• آکنه
• پف کردن ( تورم )
• خستگی
• کمردرد
• حساسیت پستان ها
• سردرد
• یبوست
• اسهال
• ولع به غذا
• زود رنج شدن
• مشکل شدن تمرکز
• مشکل شدن اداره استرس ها
سندرم پیش از قاعدگی معمولا طی 1 تا 2 هفته قبل از شروع قاعدگی اتفاق افتاده و به طور معمول با شروع قاعدگی از بین می رود .
به نظر می رسد تغییر سطح هورمونها علت ایجاد این علایم باشد . طی نیمه دوم سیکل قاعدگی سطح هورمون پروژسترون بالا می رود . سپس حدود یک هفته قبل از شروع خونریزی ، سطح هر دو هورمون استروژن و پروژسترون به شدت کاهش می یابد . تصور می شود که این تغییر سطح هورمونی منجر به سندرم پیش از قاعدگی شود . البته فرضیه هایی هم وجود دارد که نوع غذای خورده شده بخصوص در نیمه دوم سیکا قاعدگی را در به وجود آمدن علایم موثر می داند .
خوشبختانه روشهای مختلفی برای کم کردن این علایم وجود دارد . استفاده از رژیم غذایی متعادل با مصرف میوه و سبزیجات تازه و نیز عدم مصرف تنقلات مثل چیپس و پفک کمک کننده می باشد . همچنین می توانید میزان نمک مصرفی را کاهش داده و آب بیشتری مصرف کنید . کافئین مصرف نکنید و مصرف ویتامینها مثل B-کمپلکس ، کلسیم ، منیزیم و ویتامین E را بیشتر کنید.
زمانی که به دارو احتیاج شود ، داروهای بدون نسخه مثل ایبوپروفن سردرد و کمردرد را بهبود می بخشد . اما اگر علایم در شما بسیار شدید است ، به پزشک مراجعه کنید تا وی با تجویز داروهای دیگر یا قرص جلوگیری از بارداری علایم شما را بهبود بخشد .
علت درد شکم چیست؟
تعداد زیادی از دخترها طی چند روز اول خونریزی قاعدگی ، دردهای شکمی را تجربه می کنند . این دردها به علت ترشح پروستاگلندین ها ( ماده ای که باعث انقباض عصلات و رحم می شود ) ایجاد می شوند . خبر خوب اینکه این دردها فقط یک تا دو روز طول می کشد و اگر درد بسیار شدید است می توان از ایبوپروفن بهره جست .
ورزش – شاید به دلیل ترسح اندورفین – ممکن است احساس شما را بهتر کند . دوش آب گرم و یا قرار دادن کمپرس گرم روی شکم ، اگرچه باعث از بین رفتن درد شکم نمی شود ولی باعث رفع تنش عضلانی خواهد شد . اگر درد شکم شما به حدی است که باعث غیبت از کار و عدم انجام فعالیتهای روزانه می شود ، با پزشک خود مشورت کنید .
علت بی نظمی دوره قاعدگی چیست؟
تا سه سال طول می کشد که دوره های قاعدگی پس از اولین قاعدگی ، منظم شوند . پس از آن هم دوره قاعدگی منظم در هر فرد متفاوت است . یک سیکل قاعدگی می تواند 21 تا 45 روز طول بکشد.
تغییر سطح هورمونی ممکن است دوره قاعدگی را یک ماه کوتاه ( مثلا 2 تا 3 روز ) و یا بلند ( مثلا 7 روز ) کند . ممکن است یک دوره ، خونریزی بسیار شدید و در دوره ای دیگر بسیار سبک باشد . ( اگر از لحاظ جنسی فعال هستید و در یک دوره خونریزی برای شما اتفاق نیفتاد ، به دلیل احتمال بارداری ، با پزشک خود مشورت کنید )
این بی نظمی ها می تواند برنامه ریزی های شما را تحت تاثر قرار بدهد . سعی کنید شروع آخرین دوره قاعدگی خود را یادداشت کنید و حدود 4 هفته بعد منتظر دوره بعدی باشید . اگر در آن زمان سر کار هستید یا مهمانی دعوت دارید ، برای اینکه مشکلی پیش نیاید ، لوازم مربوط را همراه داشته و استفاده کنید .
وقتی دوره قاعدگی در یک دختر شروع می شود ، هر بدنی شرایط منحصر به فرد خود را دارد و مدت زمانی که طول می کشد تا دوره ها منظم شوند متفاوت است . اگر 3 سال از شروع دوره های قاعدگی شما می گذرد یا اینکه پس از 4 تا 5 دوره منظم ، قاعدگیها نامنظم شده اند با پزشک خود مشورت کنید .
چه زمانی قاعدگی شروع می شود ؟
هر فرد با سرعتی متفاوت بالغ می شود . در برخی دخترها قاعدگی در سن 8 یا 9 سالگی شروع شده و در برخی حتی تا 15 تا 16 سالگی هم عاقدگی شروع نشده است . همه اینها به دلیل فعالیت هورمونی و نیز سابقه فامیلی می باشد . اگر می خواهید تخمینی از زمان شروع قاعدگی خود داشته باشید ، زمان شروع قاعدگی را در ماد و مادربزرگتان ( هم پدری و هم مادری ) جویا شوید . اگر چه تضمینی وجود ندارد که دقیقا در همان زمانها قاعدگی شما شروع شود ولی می تواند راهنمای بسیار خوبی برای شما باشد .
یکی از عللی که می تاند بلوغ و شروع قاعدگی را به تاخیر بیاندازد ، ورزش بسیار شدید مثل دوی استقامت و ژیمناستیک به همراه رژیم غذایی نامناسب است . ورزشی شدید اطلاق می شود و می تواند بلوغ و قاعدگی را به تاخیر بیاندازد که اکثر ساعات روز و بیشتر روزهای هفته را شامل شده و رژیم غذایی حاوی مقادیر کافی کالری ، ویتامین و مواد معدنی نباشد .
اگر تا 16 سالگی قاعدگیها شروع نشود می بایست با پزشک مشورت کرد . وی با انجام معاینه لگن و بررسی سطح هورمونی خون اقدامات لازم را انجام خواهد داد .
مشکلات دوره قاعدگی :
اگرچه اکثر اتفاقاتی که طی قاعدگی برای خانم ها به وقوع می پیوندد، کاملا طبیعی است ولی شرایطی هم وجود دارد که ممکن است جدی و خطرناک باشد . اگر به هر یک از این مشکلات شک کردید با پزشک خود مشورت کنید :
• آمنوره : به عدم وقوع قاعدگی اطلاق می شود . دخترانی که تا 16 سالگی قاعدگی شان شروع نشده دچار آمنوره اولیه هستند و این حالت معمولا به دلیل عدم تعادل هورمونی یا مشکلات تکاملی به وجود می آید .
یک حالت دیگر هم وجود دارد که طی آن فردی که قاعدگی منظم و طبیعی داشته ، برای حداقل 3 ماه قاعده نمی شود که به آن آمنوره ثانویه می شود . در این موارد سطح پایین هورمون آزاد کننده گونادوتروپین (GnRH) که تخمک گذاری و دوره قاعدگی را کنترل می کند ، دیده می شود . استرس ، بی اشتهایی عصبی ، کاهش یا افزایش وزن ، قطع مصرف قرص جلوگیری از بارداری ، مشکلات تیروئید و کیست تخمدان میتوانند علت این تغییر باشند . برای بازگشت به شرایط قبل ، پزشک شما از هورمون درمانی استفاده خواهد کرد . ورزش مناسب و رژیم غذایی متعادل به این روند کمک خواهد کرد .
• منوراژی : این اصطلاحی است که پزشکان برای قاعدگیهای با خونریزی بسیار شدید و طولانی به کار می برند . منوراژی به خونریزی شدید ، 1 تا 2 روز بیش از مقدار میانگین گفته می شود . خانمهایی که منوراژی دارند بیش از یک پد در ساعت برای چندین ساعت متوالی استفاده می کنند یا اینکه دوره های خونریزی بیش از 7 روز طول می کشد .
علت شایع منوراژی عدم تعادل استروژن و پروژسترون در بدن می باشد . به دلیل این عدم تعادل ، اندوتلیوم رحم به رشد خود ادامه می دهد و در قاعدگی که اندوتلیوم ریزش می کند ، خونریزی بسیار شدید اسجاد می شود . بسیاری از دختران هنگام بلوغ این عدم تعدال هورمونی را دارند و طی نوجوانی منوراژی را تجربه می کنند . سایر شرایطی که خونریزی شدید ایجاد می کند عبارتند از : مشکلات تیروئیدی ، بیماریهای خونی ، التهاب یا عفونت واژن یا گردن رحم . جهت بررسی علت خونریزی شدید ، پزشک مربوطه معاینه لگنی ، پاپ اسمیر و آزمایش خون انجام خواهد داد .
• دیس منوره : واژه پزشکی است که برای قاعدگی دردناک استفاده می شود . دیس منوره اولیه ( قاعدگی دردناکی که به علت بیماری یا سایر شرایط نباشد ) در نوجوانان بسیار شایعتر از دیس منوره ثانویه (قاعدگی دردناکی که به علت بیماری یا سایر شرایط باشد ) است .
مقصر اصلی در قاعدگی دردناک پروستاگلندین است ، همان ماده ای که باعث درد شکمی می شود . مقادیر زیاد پروستاگلندین باعث تهوع ، استفراغ ، سردرد ، کمردرد ، اسهال و دردهای شدید شکمی طی دوره قاعدگی می شود . خوشبختانه این علایم فقط برای 1 تا 2 روز ادامه می یابد . پزشکان معمولا داروهای ضد التهابی را در این شرایط تجویز می کنند . همانند درد شکم ؛ ورزش ، کمپرس گرم و قرص های جلوگیری از بارداری کمک کننده خواهد بود .
علل شایعتر دیس منوره ثانویه عبارتند از :
- آندومتریوز : حالتی که بافت رحمی در جایی غیر از رحم شروع به رشد کند.
- بیماری التهابی لگن : نوعی عفونت باکتریال
- فیبروئید : بافتی که در دیواره رحم رشد می کند .
تمام این حالات احتیاج به تشخیص پزشم و درمان متناسب دارد .
اگر به مشکلی شک کردید ، چه اقدامی انجام دهید ؟
اگر سوالی در مورد دوره قاعدگی و یا سایر مشکلات تکاملی خود داشتید با پزشک خودد مشورت کنید ، بخصوص مواقعی که تغییر در دوره قاعدگی منظم خود احساس کردید . به خاطر داشته باشید که اکثر مشکلات دوره قاعدگی خوش خیم بوده و جای نگرانی نیست.
در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید :
• اگر تا 16 سالگی دوره قاعدگی شما شروع نشده است .
• قاعدگی شما متوقف یا پس از یک دوره منظم ، به مدت بیش از 6 ماه از نظم خارج شده است.
• اگر خونریزی بسیار شدید و طولانی دارید به خصوص اگر طول دوره قاعدگی شما کوتاه می باشد . این حالت ممکن است باعث کم خونی فقر آهن شود .
• اگر دوره خونریزی شما واقعا دردناک و غیرقابل تحمل است . ممکن است دچار آندومتریوز یا عفونت لگنی باشید.
تنظیم و ترجمه : دکتر رهام صادقی
شرح موضوع