مصرف کلسیم دی ژل در بارداری

سلام
من الان در هفته 28 بارداری هستم. از ماه چهارم تا امروز «کلسیم-دی ژل» استفاده کردم. به دکترم گفتم که کلسیم مصرف می کنم...نمی دونستم نوع کلسیم مهمه!!!!! الان تو نت سرج کردم دیدم جزء داروهای ردهc هستش.. آیا روی جنین هام (بارداری دوقلویی) تأثیر بد می ذاره؟؟ لطفا راهنمایی کنید.

بدون شك يكي از بزرگترين آرزوهاي تمامي‌زنان، داشتن نوزادي سالم و تندرست است. به اين جهت تمامي‌مادران سعي بر آن دارند تا عوامل مؤثر بر بهبود روند بارداري و نتيجه آن را مورد بررسي قرار دهند و تا جاي ممكن از عوامل زيان‌آور دوري جويند. تغييرات زيادي در اثر بارداري در بدن مادر به وجود مي‌آيد و عوامل زيادي در تعيين روند صحيح بارداري و نتيجه بارداري موثر هستند. يكي از مهم‌ترين و اصلي‌ترين نكات، تغذيه مادر باردار مي‌باشد. زيرا رشد و نمو كامل جنين رابطه تنگاتنگي با تغذيه مادر داشته، تامين نيازهاي او با دريافت مواد مغذي مادر عجين شده، تنها راه برآوردن نيازهاي انرژي و ساختاري او به واسطه جفت است. به علاوه تغييرات فيزيولوژيك خاص اين دوران را نيز بايد مد نظر داشت چرا كه متابوليسم موادغذايي و حتي نياز به آنها در اين مدت تغيير مي يابد. بنابراين توجه به اين تغييرات وتنظيم يك برنامه غذايي متناسب با آن در اين دوران ضروري به نظر مي رسد.
بحث هاي زيادي رژيم هاي غذايي زنان باردار منجر به تناقض و ابهامات بسيار شده و رژيم هاي غذايي مختلفي نيز ارائه شده است. از آنجا كه به علت مسايل انساني نمي توان مطالعات فقر غذايي در زن باردار را به صورت تجربي بررسي كرد،طرح مطالعات معني دار تغذيه در بارداري انسان بسيار مشكل است و در مواردي كه به علت مسايل اجتماعي و اقتصادي كمبود موادغذايي بروز مي كند، اثرات آن غير قابل سنجش است.
تغييرات وزن در دوران بارداري بسيار متغيير بوده و در محدوده اي از كاهش وزن تا افزايش 23 كيلو گرمي و ياحتي بيشتر قرار گرفته است. در دو سوي اين محدوده، شيوع عوارض باليني افزايش مي يابد اما در بين اين حد، طبيعي محسوب مي شود. هيچ تغيير وزني در طول بارداري را نمي توان به عنوان الگوي طبيعي تعيين كرد و ديگران را نسبت به آن سنجيد زيرا اگر الگوهاي تغيير وزن بسيار متنوع هستند. به طور معمول زنان  باردار در طول حاملگي حدود 10 تا 12 كيلوگرم اضافه وزن دارند. افزايش وزن بدن در طول حاملگي به صورت يكنواخت نيست. در 3 ماهه اول افزايش وزن آهسته و حدود يك تا دو كيلوگرم در هفته مي‌باشد. البته هر گونه تغيير وزن ناگهاني بايد گزارش داده شود. سوالي كه براي  بسياري از خانم‌ها مطرح مي‌باشد اين است كه افزايش وزن دوران بارداري به چه صورت كاهش مي‌يابد؟
قسمت اعظم كاهش وزن مادر در زمان زايمان (حدود 5/5 كيلوگرم) و در دو هفته اول بعد از زايمان (حدود 4 كيلوگرم) است. 5/2 كيلوگرم باقي مانده از هفته دوم تا ماه 6 بعد از زايمان كاهش مي‌يابد. البته زناني كه قبلا زايمان داشته‌اند، ميزان بيشتري از افزايش وزن زمان حاملگي خود را حفظ خواهند كرد.
رشد جنين از اولين مراحل تكامل بستگي به مواد غذايي دارد كه از مادر كسب مي‌شود. غذاي مصرفي توسط مادر ابتدا به اشكال ذخيره‌اي درآمده و سپس به طور مدام و منظم نيازهاي انرژي، ترميم بافتي و رشد را برطرف مي‌كند. رژيم غذايي تنظيم شده يكي از مهمترين عواملي است كه سلامت آينده مادر و بچه را تضمين مي‌كند و با وزن كردن متوالي بايد مطمئن شد كه مادر اضافه وزن مطلوب را دارد يا نه.
هر خانم باردار احتياجات غذايي خود را بايد از همه گروه‌هاي مواد غذايي (لينك به گروههاي غذايي) فراهم كند.
در اينجا به طور خلاصه درباره هر گروه صحبت مي‌كنيم.
1 ـ نان:
خانم‌هاي باردار تقريبا بيشترين نياز خود را از اين گروه فراهم مي‌كنند. البته اين نكته قابل توجه است كه بين نياز و رفع احتياج تفاوت قايل شويم. هر خانم در طول حاملگي، روزانه به 300 كيلوكالري انرژي بيشتر نياز دارد. اگر انرژي به ميزان كافي نباشد، پروتئين بجاي آن كه جهت نقش حياتي خود در رشد و تكامل ذخيره شود، به عنوان منبع انرژي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. غذاهاي اين گروه داراي مقادير بالاي كربوهيدرات هستند كه منبع اوليه انرژي مي‌باشند.
حبوبات يك منبع خوب براي پروتئين هستند كه به عنوان سازنده بافت‌هاي بدن براي مادر و بچه مي‌باشد. در طي 6 ماهه آخر حدود يك كيلوگرم پروتئين توسط مادر ذخيره مي‌شود. البته قسمت عمده پروتئين از منابع حيواني مثل گوشت و مرغ مي‌باشد. بسياري ازحبوبات غني از آهن و ويتامين ب  هستند. نياز به آهن در جريان حاملگي زياد مي‌شود و از آنجايي كه نياز به آهن درطي 4 ماهه اول بارداري كم است، دراين مدت تجويز آهن اضافي ضرورتي ندارد ولي بعد از اين بايد علاوه بر رعايت رژيم غذايي، قرص آهن نيز مصرف شود.
2 ـ سبزيجات:
سبزيجات مي‌توانند مقدار زيادي از ويتامين‌ها از جمله آ و ث و مواد معدني و فيبر را فراهم كنند. يكي از مشكلات خانم‌هاي باردار در دوران بارداري يبوست است كه با مصرف سبزي‌ها اين مشكل برطرف مي‌شود. نياز به ويتامين ث  در حاملگي 70 درصد بيشتر از زمان غيرحاملگي است كه يك رژيم معمولي خوب به راحتي اين مقدار را در اختيار مادر قرار مي‌دهد. كلم، حبوبات، سيب زميني، اسفناج، دانه‌هاي سبز و گوجه‌فرنگي غني از ويتامين ث هستند و به جذب آهن موجود در غذاها كمك مي‌كنند. بدن ما ذخيره ويتامين  ث ندارد و با مصرف درست مواد غذايي احتياج به اين ويتامين براحتي فراهم مي‌شود. سبزيجات سبز تيره و زرد تيره مانند هويج يا زردك، سيب زميني، فلفل سبز و كلم بروكلي سرشار از ويتامين آهستند كه براي رشد و سلامت بدن مادر و جنين لازم است.
3 ـ ميوه‌ها:
ميوه‌هايي مثل پرتقال، گريپ فروت، نارنگي، ليمو و انگور منشا بسيار خوبي براي ويتامين ث هستند. هر خانم باردار مي‌تواند در روز چندين بار از اين گروه استفاده كرده و نياز خود را به ويتامين‌هايي مثل آ و ث  برآورده كند. بطورمثال آب ميوه يا ميوه تازه را با صبحانه يا بين غذا، ميوه تازه يا خشك يا سالاد ميوه را به همراه ناهار و كمپوت ميوه را براي دسر و شام مصرف كند.
4 ـ گوشت:
پروتئين كه يك ماده اصلي براي مادر و نوزادش مي‌باشد به طور مشخص در اين گروه وجود دارد. ويتاميني كه تنها در اين گروه وجود دارد ويتامين ب 12 است. در مادراني كه گياهخوار هستند، ذخاير ويتامين ب 12 نوزادان آنها پايين است. اين گروه جزو گروه‌هاي اصلي غذايي براي مادران باردار به حساب مي‌آيد كه بايد در وعده‌هاي غذايي آنها گنجانده شود.
5 ـ شير و ماست:
محصولات لبني ميزان زيادي از احتياجات غذايي را برآورده مي‌كنند، بخصوص كلسيم و پروتئين كه در اين مواد مي‌باشد. در طول حاملگي حدود 30 گرم كلسيم در مادر تجمع مي‌يابد كه اكثر آن در اواخر حاملگي در جنين ذخيره مي‌شود.
كلسيم ماده اصلي در تشكيل استخوان و دندان است. اگر جذب كلسيم مادر كافي نباشد، جنين از كلسيم استخوان‌هاي مادر استفاده مي‌كند كه اين باعث مي‌شود مادر در آينده دچار استئوپروز يا پوكي استخوان (لينك به اين مطلب) شود.
هر خانم باردار بايد سعي كند در روز حداقل يك ليوان شير (لينك به شير) مصرف كند. اگر مادري از مزه شير راضي نيست، بايد آن را با اضافه كردن موادي مانند كاكائو و امثال آن براي خود قابل قبول سازد يا با اضافه كردن آن در سوپ يا پنير رنده شده يا سالاد و يا هر طريقي ديگر آن را مصرف كند. البته اين شامل آن دسته از افراد كه مشكل گوارش داشته قادر به تحمل شير نيستند نمي‌باشد كه در اين صورت به جاي آن مي‌توانند معادل آن يك فنجان ماست يا پنير استفاده كنند و يا از روش درمان اين مشكل (لينك به اين مطلب در مطلب مربوط به شير) بهره ببرند.
اگر چه بستني به علت شير موجود در آن كلسيم دارد، ولي براي تامين كلسيم لازم يك خانم باردار بايد يك فنجان و نيم از اين مواد مصرف شود. زيرا در بستني علاوه بر شير مقدار زيادي شكر و هوا هست كه اين باعث كاهش ميزان شير و كلسيم لازم مي‌شود. البته منابع غيرلبني كلسيم مانند ماهي ساردين و ماهي آزاد نيز مي‌باشند.
بايد توجه داشت كه چربي‌ها و روغن و شكر با احتياط مصرف شوند.

جنین در حال رشد، برای شکل‌گیری و رشد استخوان‌ها، قلب، اعصاب ، مفاصل سالم، ضربان قلب منظم و توانایی انعقاد خون به کلسیم نیاز دارد.
اگر در طی دورهی بارداری  کلسیم به میزان کافی دریافت نشود، کودک کلسیم مورد نیاز خود را از استخوان‌های مادر کسب می‌کند که این امر ممکن است سلامتی مادر را به خطر بیاندازد.
مادر گرامی، در دوران بارداری به مقدار کافی از شیر و لبنیات ، انواع ماهی ، سبزیجات سبز رنگ ، آجیل و خشکبار استفاده کنید تا کلسیم مورد نیاز جنین خود را فراهم کنید. همچنین در صورت تشخیص پزشک می توانید از مکمل کلسیم نیز استفاده کنید.
طبق نظر متخصصان تغذیه هر خانم باردار باید 1200 میلی‌گرم کلسیم به‌طور روزانه دریافت کند. اما تحقیقات جدید نشان می‌‌دهد به‌طور کلی 1000 میلی‌گرم کلسیم نیاز روزانه‌ی مادر را در طی دوران بارداری تامین می‌کند؛ زیرا کودک شما نمی‌تواند بیش از این مقدار جذب کند. بنابراین مادر باید 4 وعده لبنیات یا غذاهای حاوی کلسیم در طی روز دریافت کند.البته خانم های بارداری که سن آنها زیر 18 سال است، باید روزانه 1300 میلی گرم کلسیم دریافت کنند.
باید توجه داشت که حتی بعد از تولد کودک یا پایان دوره‌ی شیردهی  نیز مادر به کلسیم نیاز دارد. بدن انسان به مواد معدنی نیازمند است تا به پوکی استخوان  مبتلا نشود.
چه مواد غذایی ، بهترین منابع کلسیم هستند؟
<از بهترین منابع کلسیم لبنیات مثل شیر ، ماست، پنیر، کشک و قره قوروت و نیز غذاهای دریایی  به ویژه ماهی تن ، کیلکا و ساردین است. سایر منابع کلسیم شامل : سبزیجات برگ سبز مثل کلم پیچ  ، اسفناج ، کرفس ، جعفری و نیز شلغم  ، هویج  ، زیتون ، پرتقال  ، انگور ، توت فرنگی  ، خرمالو  ، کشمش ،  بادام ، پسته ، بادام زمینی  ، گردو  و حبوبات  است.
آیا مادر باید از مکمل غذایی کلسیم در طی دوران بارداری استفاده کند؟
یک مولتی ویتامین خوب شامل 150 تا 200 میلی‌گرم کلسیم است. شما می توانید قرص‌های حاوی کلسیم را مورد آزمایش قرار دهید. اگر به برچسب قرص کلسیم کربنات توجه کنید در می‌یابید که این نوع قرص خیلی راحت‌تر به وسیله‌ی بدن جذب می شود.
یک عدد قرص کلسیم را داخل یک لیوان سرکه قرار دهید. اگر بعد از گذشت ده دقیقه قرص حل نشد، یک قرص دیگر را امتحان کنید.
به برچسب روی قرص‌ها توجه کنید؛ چرا که در مطالعات اخیر ثابت شده است که برخی از مکمل‌های کلسیم طبیعی ممکن است دارای مقادیر کمی سرب باشند که می‌تواند برای کودک در حال رشد مضر باشد.
مكمل كلسیم چیست ؟
وجود كلسیم برای انجام بسیاری از اعمال بدن ضروری است؛ مثل
تنظیم ضربان قلب، انتقال پیام های عصبی، تحریك ترشح هورمون ها، انعقاد خون و مهمتر از همه ساخت استخوان های بدن و حفظ سلامتی آنها .
كلسیم در بسیاری از موادغذایی وجود دارد و به علت اینكه بدن قادر به ساخت آن نیست، بایستی به مقدار كافی از راه غذا دریافت شود. حتی بعد از تكمیل و توقف رشد طولی استخوان های بدن( یعنی بعد از دوران رشد ) بایستی به مقدار لازم دریافت شود، زیرا از راه های مختلفی از بدن دفع می شود؛
مثلاً از طریق عرق، ریزش مو، تجدید پوست و ناخن، ادرار و مدفوع.
كلسیمی كه در طی روز از بدن دفع می شود، بایستی از طریق غذا دوباره تأمین شود.
منابع غذایی كلسیم عبارتند از : شیر ، ماست ، پنیر و سایر مواد لبنی ، ماهی مثل ماهی آزاد، ماهی تن و ساردین، بادام ، كشمش، سبزیجاتی مثلروناس، اسفناج، كلم، كلم بروكلی، جعفری.
وقتی كسی نتواند از طریق غذا به مقدار كافی كلسیم را برای رفع نیازهای خود دریافت كند، از كلسیم موجود در استخوان ها ( منبع ذخیره كلسیم ) استفاده می كند كه باعث كاهش استحكام استخوان ها می شود. چنین فردی نیاز به دریافت مكمل كلسیم یا غذاهای غنی شده با كلسیم دارد.
اینكه به چه مقدار مكمل كلسیم نیاز داریم تا كمبود آن را جبران كنیم، بستگی به مقدار دریافت آن از غذاهای مختلف دارد.
كلسیم موجود در طبیعت به شكل تركیب با سایر مواد وجود دارد. تركیبات مختلفی از كلسیم در مكمل های آن وجود دارد؛ مثل كربنات كلسیم، سیترات كلسیم و فسفات كلسیم.هركدام از این تركیبات، مقادیر متفاوتی از كلسیم را دارا هستند.

* نكته مهم: برای اطلاع از میزان كلسیم خالص موجود در مكمل، حتماً برچسب آن را بخوانید تا متوجه شوید برای رفع نیازتان باید چه تعداد قرص مصرف كنید.
بسیاری از افراد سئوال می كنند چه نوع مكمل كلسیمی را باید مصرف كنند؟
بایستی متذكر شوم بهترین مكمل آن است كه نیازهای فرد را با توجه به میزان تحمل فرد، قیمت و در دسترس بودن آن تأمین كند.
در انتخاب و خرید مكمل كلسیم بایستی موارد زیر را در نظر بگیرید:
1. حتماً تحت نظارت داروسازی های معتبر بوده و طبق مقادیر استاندارد باشد. هرگز مكمل هایی را كه دارای نام های معتبر دارویی نیستند، خریداری و مصرف نكنید زیرا بعضی از این مكمل های غیراستاندارد، حاوی مقادیر خیلی بالا و سمی كلسیم هستند.
2. بیشتر مكمل های كلسیم به راحتی در بدن جذب می شوند. اگر میزان جذب و محلولیت مكمل در بروشور آن مشخص نبود، برای تعیین میزان محلولیت آن طبق روش زیر عمل كنید:
مكمل كلسیم را( به شكل قرص یا كپسول ) برای مدت 30 دقیقه در مقدار كمی آب گرم قرار دهید و گاهی آن را هم بزنید. اگر در طی این مدت قرص یا كپسول حل نشد، نشان می دهد در معده نیز حل نخواهد شد.
مكمل های كلسیم به شكل مایع و جویدنی، بهتر در معده حل می شوند زیرا قبل از ورود به معده تجزیه می شوند.
كلسیم چه از طریق غذا و چه به شكل مكمل ، زمانی بهتر جذب می شود كه چندین بار در طی روز و هر بار به مقدار 500 میلی گرم یا كمتر مصرف شود. ولی با این همه دریافت یك جای آن، بهتر از این است كه هرگز مصرف نشود.
3. مصرف مكمل های كلسیم در بعضی افراد عوارض جانبی مثل یبوست و گازمعده را ایجاد می كند. اگر با مصرف مایعات و فیبر غذایی فراوان این مشكل رفع نشد، نوع مكمل خود را تغییر دهید. مثلاً به جای سیترات كلسیم، كربنات كلسیم را مصرف كنید.
همچنین باید مقدار مكمل مصرفی را به تدریج افزایش دهید. مثلاً هفته اول، فقط روی 500 میلی گرم مصرف كنید، سپس به آرامی مقدار مصرف مكمل را افزایش دهید.
4. اگر دارو مصرف می كنید، با پزشك خود و یا دكتر داروساز در مورد تداخل مكمل كلسیم با آن دارو مشورت كنید. بعنوان مثال مكمل كلسیم، جذب آنتی بیوتیك تتراسایكلین را كاهش می دهد. همچنین با جذب آهن نیز تداخل دارد. بنابراین مكمل كلسیم و مكمل آهن نبایستی همزمان با هم مصرف شوند. فقط به طور استثنائی، می توان مكمل آهن را با سیترات كلسیم یا ویتامینC مصرف كرد، زیرا حالت اسیدی دارند.
سایر داروهایی را كه با معده خالی مصرف می شوند، نباید با مكمل كلسیم دریافت كرد.
5. مكمل های كلسیم دارای سایر املاح و ویتامین ها نیز هستند.
مطالعات مختلف نشان داده دریافت كم كلسیم باعث كاهش توده استخوانی و افزایش شكستگی استخوان می شود.
ولی دریافت كم كلسیم یكی از عوامل كاهش توده استخوانی است. سایرعوامل تأثیرگذار بر روی كاهش استحكام استخوانی بدن شامل كاهش استروژن، عدم فعالیت بدنی، كشیدن سیگار، مصرف الكل یا سایر بیماری ها و درمان های پزشكی است. اگر این عوامل وجود داشته باشند، حتی با مصرف كلسیم فراوان نمی توان از شكستگی استخوان جلوگیری كرد.
DRI 1( مقدار دریافت غذایی توصیه شده ) كلسیم برای افراد بالغ 1000 تا 1200 میلی گرم در روز است كه این میزان بستگی به سن، جنس و شرایط فرد دارد. به عنوان مثال در زنان باردار و شیرده، كودكان و نوجوانان میزان نیاز به كلسیم بیشتر است.
یك واحد لبنیات حدود 300 میلی گرم كلسیم را تأمین می كند. یك واحد لبنیات برابر یك لیوان شیر یا یك لیوان ماست یا 45 گرم پنیر است.
افرادی كه به مقدار كافی كلسیم را از راه غذا دریافت نمی كنند، برای رفع نیازشان بایستی مكمل كلسیم مصرف كنند.
در مصرف مكمل كلسیم بایستی به این نكته توجه داشت كه مقدار عنصر كلسیم موجود در مكمل را در نظر بگیریم نه مقدار كل مكمل را. مثلاً یك قرص كربنات كلسیم 500 میلی گرمی ، فقط 200 میلی گرم كلسیم خالص دارد. بنابراین فرد با مصرف این قرص فقط 200 میلی گرم كلسیم دریافت می كند نه 500 میلی گرم.
كلسیم در روده كوچك جذب می شود، ولی تمام كلسیم مصرف شده، جذب نمی شود. مقدارجذب كلسیم بستگی به عوامل زیر دارد:
- محیط اسیدی روده

- مقدار ویتامینD بدن

- مقدار استروژن بدن

- نوع مكمل كلسیم

انواع مكمل های كلسیم:
یكی از عوامل مهم در جذب كلسیم، میزان محلولیت مكمل كلسیم در بدن است. سعی كنید همیشه مكمل های استاندارد و مورد اطمینان را مصرف كنید تا بدانید چه میزان عنصر كلسیم دارند و چه مقدار در بدن حل می شوند.
1. سیترات كلسیم:مكمل كلسیم در محیط اسیدی بهتر جذب می شود، پس سیترات كلسیم بهتر از سایر مكمل ها جذب می شود، زیرا اسیدی است. این مكمل نیاز به اسید معده زیادی برای جذب ندارد و می توان آن را در هر موقع از روز و حتی با شكم خالی مصرف كرد. اما این مكمل معمولاً كلسیم كمی دارد، بنابراین بسته به نیاز فرد برای تأمین كلسیم بیشتر بایستی تعداد قرص بیشتری مصرف كرد.
2. كربنات كلسیم:بیشتر مكمل های كلسیمی از این نوع هستند. این مكمل برای جذب بهتر نیاز به مقدار زیادی اسید معده دارد. بنابراین بایستی بعد از وعده غذایی مصرف شود.
3. گلوكونات كلسیم و لاكتات كلسیم: این نوع مكمل ها، كلسیم كمی دارند. بنابراین برای رفع نیاز به كلسیم بایستی تعداد قرص های بیشتری مصرف كرد.
4. كلسیم سخت(Coral calcium): این نوع مكمل كلسیم غیر از حفظ سلامت استخوان ها، در سایر بیماری ها نیز مصرف می شود. این مكمل بیش از 200 نوع بیماری را درمان می كند كه شامل بیماری های قلبی، سرطان، دیابت و... است. البته این یافته صددرصد تأیید شده نیست. این نوع مكمل فقط كربنات كلسیم دارد و به دلیل قلیایی بودن، مسمومیت اسیدی بدن را خنثی كرده و آن را از بین می برد.
* هشدار در مورد مصرف مكمل های كلسیم:
روزانه بیشتر از 2500 میلی گرم عنصر كلسیم ( نه خود قرص ) را مصرف نكنید.