سندرم تورت یك اختلال نوروبیولوژیك است كه علائم و نشانه‌های آن عموماً در دوران كودكی پدید می‌آید.
شایعترین سن شروع حركات غیرارادی در این كودكان اوایل دوره ابتدایی است. درنتیجه معلمان احتمالاً اولین كسانی هستند كه علائم بیماران را می‌بینند.
این بیماری با چهار علامت اولیه مشخص می‌شود كه برای تشخیص تورت وجود آنها ضروری است. البته خصوصیات بالینی دیگری هم در برخی از بیماران تورت مشاهده می‌شود.
این چهار علامت عبارتند از: كودك دچار تورت، تیك‌های حركتی غیرارادی متعدد دارد. این تیك‌ها می‌توانند به صورت پرش‌های ناگهانی سر، شانه یا حتی كل بدن، چشمك زدن‌های متناوب یا چرخاندن چشمها، شكلك درآوردن یا رفتارهای متناوب لمس كردن یا دق كردن‌های مكرر باشند. برخی از این بیماران حركات قالبی بسیار پیچیده پیدا می‌كنند و حتی ممكن است رفتارهای جبری تكراری نشان دهند، مثل بو كردن اشیاء یا روشن و خاموش كردن پشت سر هم چراغ ها.
خصوصیت دوم كودكان مبتلا به تورت تیك های صوتی است. یعنی از خود صدا درآوردن و به زبان آوردن لغات یا عبارات كوتاه به صورت غیرارادی. این تیك ها شامل بالا كشیدن بینی، صاف كردن گلو یا سرفه های مكرر، انواع مختلف صدا و فریادهای ناگهانی، خندیدن های غیرارادی، پژواك گویی (تكرار كلام اخیر دیگران یا خود) و كوپرولالیه (بر زبان راندن كلماتی كه از لحاظ اجتماعی گفتن آنها مناسب و جایز نیست). البته این نوع تیك در واقع خیلی شایع نیست اما به نظر می رسد از سایر نشانه‌های سندرم تورت شناخته شده‌تر باشد.
یكی دیگر از خصوصیات ویژه سندرم تورت این است كه نشانه‌های بیماری در زمان كوتاهی ظاهر و سپس ناپدید می شود. مثلا ممكن است زمان‌هایی باشد كه تیك‌های بیمار بسیار شدیدند و زمان هایی باشد كه بیمار هیچ نشانه و علامتی نداشته باشد.
و بالاخره نشانه‌های تورت در طول زمان تغییر می كنند. در یك سن، تیك های كودك ممكن است به صورت چشمك زدن و بالا كشیدن بینی باشد و سال بعد به صورت بالا انداختن شانه و صدای كلیك درآوردن با زبان.
یك خصوصیت ویژه نگران كننده دیگر غیرارادی بودن تیك هاست كه با این وجود برخی از بچه ها می توانند به مدت چند ثانیه یا حتی بیشتر آنها را سركوب كنند. در نتیجه كودكی كه تیك های صوتی دارد ممكن است بتواند در مراسم مذهبی خود را كاملاً آرام نگاه دارد و بعد در راه رسیدن به خانه آنها را با شدت و یا دفعات بیشتری بیرون بریزد. این خصوصیت تورت باعث می شود مردم به اشتباه فكر كنند رفتارهای بیمار عمدی است و یا اینكه كودك یا نوجوان مبتلا به هیچ وجه تیكی ندارد.
علل ایجاد عامل سندرم تورت:
تا همین اواخر افراد مبتلا به تورت و خانواده آنها رنج بسیار می بردند، زیرا علت رفتارهای غیرطبیعی آنها از سوی جامعه پزشكی درك نمی شد. بیشتر آنها به اشتباه تشخیص های دیگر می گرفتند و به آنها گفته می شد كه مشكلشان ریشه در اختلالات عاطفی دارد و در نتیجه درمان های مناسبی هم دریافت نمی كردند.
اكنون می دانیم كه سندرم تورت یك اختلال نوروبیولوژیك است كه نشانه ها و علائم آن رفتار را تحت تأثیر قرار می دهد. اگر آموزگاران در مورد نشانه‌های این سندرم آگاهی كافی داشته باشند بسیار كمك كننده است چرا كه آنها اغلب بیشترین برخورد را با كودك دارند و می‌توانند رفتار او را در درازمدت مشاهده كنند.
هم اكنون پذیرفته شده است كه این بیماری و مشكلات همراه آن اختلالی ارثی است و اغلب می‌توانیم بسیاری از علائم بیماری از جمله تیك‌های حركتی و رفتارهای همراه با آنها را در اعضای دیگر خانواده بیمار مشاهده كنیم و البته همانند سایر اختلالاتی كه ارثی هستند والدین این بیماران در مورد انتقال ارثی این مشكل به فرزندان خود احساس گناه می كنند. لذا به هنگام صحبت در رابطه با مشكلات بیماران باید به این نكته نیز توجه كافی داشت.
درمان سندرم تورت:
اگر تیك‌ها خفیف باشند ممكن است علی‌رغم تشخیص بیماری، درمانی صورت نگیرد. گاهی اوقات برای آنكه كودك در خانه و مدرسه به راحتی به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهد پذیرفتن این حقیقت كه نشانه های بیمار و رفتارهای او در كنترل كودك نیستند و به قصد «شیطنت» و از روی عمد انجام نمی شوند كافی می باشد. ممكن است حتی لازم باشد كه در مورد این بیماری برای گروه همسالان كودك و والدین او نیز توضیحاتی داده شود تا آنها هم دلیل این رفتارها را از سوی بیمار متوجه شوند. با این وجود در برخی موارد تیك ها به شدت آزاردهنده می شوند و آن قدر كودك را رنج می دهند كه به درمان طبی نیاز می‌شود.
متأسفانه هیچ «قرص جادویی» وجود ندارد كه بتواند نشانه ها و علائم بیمار را بهبود بخشد و هیچ عوارض جانبی منفی هم نداشته باشد. بسیاری از داروهای مورد استفاده كنونی برای سندرم تورت عوارض جانبی احتمالی دارند كه عبارتند از: افزایش وزن، گیجی و منگی و كندی سرعت تفكر. علاوه بر اینها یك جا بند نشدن، نشانه های افسردگی، هراس از مدرسه یا حتی ایجاد واكنش های آلرژیك شدید نیز ممكن است روی دهند. در نتیجه داروهایی كه می توانند به بیمار كمك كنند قادرند كودك را خواب آلوده كنند و یا قدرت تمركز و یادگیری او را در مدرسه كمی كاهش دهند. علاوه بر این در حالی كه این داروها از نشانه های بیمار می كاهند به ندرت می توانند این نشانه ها را كاملاً از بین ببرند. پس مصرف داروهای مزبور در واقع یك معامله است و پزشك و خانواده بیمار با هم تصمیم خواهند گرفت كه آیا منافع مصرف آنها ارزش مشكلاتی كه ممكن است ایجاد كنند را دارند یا نه. در این بین اطلاعاتی كه آموزگاران از عملكرد روزانه كودك در مدرسه به دست می آورند در روند این تصمیم گیری بسیار اهمیت می یابد.
منبع : ایسنا
شایعترین سن شروع حركات غیرارادی در این كودكان اوایل دوره ابتدایی است. درنتیجه معلمان احتمالاً اولین كسانی هستند كه علائم بیماران را می‌بینند.
این بیماری با چهار علامت اولیه مشخص می‌شود كه برای تشخیص تورت وجود آنها ضروری است. البته خصوصیات بالینی دیگری هم در برخی از بیماران تورت مشاهده می‌شود.
این چهار علامت عبارتند از: كودك دچار تورت، تیك‌های حركتی غیرارادی متعدد دارد. این تیك‌ها می‌توانند به صورت پرش‌های ناگهانی سر، شانه یا حتی كل بدن، چشمك زدن‌های متناوب یا چرخاندن چشمها، شكلك درآوردن یا رفتارهای متناوب لمس كردن یا دق كردن‌های مكرر باشند. برخی از این بیماران حركات قالبی بسیار پیچیده پیدا می‌كنند و حتی ممكن است رفتارهای جبری تكراری نشان دهند، مثل بو كردن اشیاء یا روشن و خاموش كردن پشت سر هم چراغ ها.
خصوصیت دوم كودكان مبتلا به تورت تیك های صوتی است. یعنی از خود صدا درآوردن و به زبان آوردن لغات یا عبارات كوتاه به صورت غیرارادی. این تیك ها شامل بالا كشیدن بینی، صاف كردن گلو یا سرفه های مكرر، انواع مختلف صدا و فریادهای ناگهانی، خندیدن های غیرارادی، پژواك گویی (تكرار كلام اخیر دیگران یا خود) و كوپرولالیه (بر زبان راندن كلماتی كه از لحاظ اجتماعی گفتن آنها مناسب و جایز نیست). البته این نوع تیك در واقع خیلی شایع نیست اما به نظر می رسد از سایر نشانه‌های سندرم تورت شناخته شده‌تر باشد.
یكی دیگر از خصوصیات ویژه سندرم تورت این است كه نشانه‌های بیماری در زمان كوتاهی ظاهر و سپس ناپدید می شود. مثلا ممكن است زمان‌هایی باشد كه تیك‌های بیمار بسیار شدیدند و زمان هایی باشد كه بیمار هیچ نشانه و علامتی نداشته باشد.
و بالاخره نشانه‌های تورت در طول زمان تغییر می كنند. در یك سن، تیك های كودك ممكن است به صورت چشمك زدن و بالا كشیدن بینی باشد و سال بعد به صورت بالا انداختن شانه و صدای كلیك درآوردن با زبان.
یك خصوصیت ویژه نگران كننده دیگر غیرارادی بودن تیك هاست كه با این وجود برخی از بچه ها می توانند به مدت چند ثانیه یا حتی بیشتر آنها را سركوب كنند. در نتیجه كودكی كه تیك های صوتی دارد ممكن است بتواند در مراسم مذهبی خود را كاملاً آرام نگاه دارد و بعد در راه رسیدن به خانه آنها را با شدت و یا دفعات بیشتری بیرون بریزد. این خصوصیت تورت باعث می شود مردم به اشتباه فكر كنند رفتارهای بیمار عمدی است و یا اینكه كودك یا نوجوان مبتلا به هیچ وجه تیكی ندارد.
علل ایجاد عامل سندرم تورت:
تا همین اواخر افراد مبتلا به تورت و خانواده آنها رنج بسیار می بردند، زیرا علت رفتارهای غیرطبیعی آنها از سوی جامعه پزشكی درك نمی شد. بیشتر آنها به اشتباه تشخیص های دیگر می گرفتند و به آنها گفته می شد كه مشكلشان ریشه در اختلالات عاطفی دارد و در نتیجه درمان های مناسبی هم دریافت نمی كردند.
اكنون می دانیم كه سندرم تورت یك اختلال نوروبیولوژیك است كه نشانه ها و علائم آن رفتار را تحت تأثیر قرار می دهد. اگر آموزگاران در مورد نشانه‌های این سندرم آگاهی كافی داشته باشند بسیار كمك كننده است چرا كه آنها اغلب بیشترین برخورد را با كودك دارند و می‌توانند رفتار او را در درازمدت مشاهده كنند.
هم اكنون پذیرفته شده است كه این بیماری و مشكلات همراه آن اختلالی ارثی است و اغلب می‌توانیم بسیاری از علائم بیماری از جمله تیك‌های حركتی و رفتارهای همراه با آنها را در اعضای دیگر خانواده بیمار مشاهده كنیم و البته همانند سایر اختلالاتی كه ارثی هستند والدین این بیماران در مورد انتقال ارثی این مشكل به فرزندان خود احساس گناه می كنند. لذا به هنگام صحبت در رابطه با مشكلات بیماران باید به این نكته نیز توجه كافی داشت.
درمان سندرم تورت:
اگر تیك‌ها خفیف باشند ممكن است علی‌رغم تشخیص بیماری، درمانی صورت نگیرد. گاهی اوقات برای آنكه كودك در خانه و مدرسه به راحتی به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهد پذیرفتن این حقیقت كه نشانه های بیمار و رفتارهای او در كنترل كودك نیستند و به قصد «شیطنت» و از روی عمد انجام نمی شوند كافی می باشد. ممكن است حتی لازم باشد كه در مورد این بیماری برای گروه همسالان كودك و والدین او نیز توضیحاتی داده شود تا آنها هم دلیل این رفتارها را از سوی بیمار متوجه شوند. با این وجود در برخی موارد تیك ها به شدت آزاردهنده می شوند و آن قدر كودك را رنج می دهند كه به درمان طبی نیاز می‌شود.
متأسفانه هیچ «قرص جادویی» وجود ندارد كه بتواند نشانه ها و علائم بیمار را بهبود بخشد و هیچ عوارض جانبی منفی هم نداشته باشد. بسیاری از داروهای مورد استفاده كنونی برای سندرم تورت عوارض جانبی احتمالی دارند كه عبارتند از: افزایش وزن، گیجی و منگی و كندی سرعت تفكر. علاوه بر اینها یك جا بند نشدن، نشانه های افسردگی، هراس از مدرسه یا حتی ایجاد واكنش های آلرژیك شدید نیز ممكن است روی دهند. در نتیجه داروهایی كه می توانند به بیمار كمك كنند قادرند كودك را خواب آلوده كنند و یا قدرت تمركز و یادگیری او را در مدرسه كمی كاهش دهند. علاوه بر این در حالی كه این داروها از نشانه های بیمار می كاهند به ندرت می توانند این نشانه ها را كاملاً از بین ببرند. پس مصرف داروهای مزبور در واقع یك معامله است و پزشك و خانواده بیمار با هم تصمیم خواهند گرفت كه آیا منافع مصرف آنها ارزش مشكلاتی كه ممكن است ایجاد كنند را دارند یا نه. در این بین اطلاعاتی كه آموزگاران از عملكرد روزانه كودك در مدرسه به دست می آورند در روند این تصمیم گیری بسیار اهمیت می یابد.
منبع : ایسنا
شرح موضوع