دوران قاعدگی یکی از مهم‌ترین دوره‌های زندگی هر زنی است و از آنجا که به‌طورمعمول زنان را یک هفته در ماه درگیر می‌کند، اهمیت ویژه‌ای دارد. بروز اولین قاعدگی در دختران جوان نباید موجب ترس و نگرانی آنها شود. این امر نشان می‌دهد كه آنها سالم هستند و آمادگی مادرشدن را در آینده دارند. درضمن مادر، خواهر بزرگ‌تر، اولیای مدرسه و كاركنان بهداشتی می‌توانند درباره این پدیده با نوجوانان صحبت کرده و نگرانی و ترس آنها را برطرف کنند و به آنها توضیح دهند که قاعدگی نه تنها بیماری نیست بلكه امری ضروری و طبیعی برای بدن است، اگرچه ممكن است به ظاهر موجب ناراحتی شود.
باید بدانید که رعایت بهداشت فردی در این دوران به علت باز بودن دهانه رحم بسیار ضروری است و رعایت نکردن آن ممكن است به ایجاد عفونت و عوارضی مانند نازایی در آینده منجر شود. این عوارض می‌تواند فرد را از نعمت مادر شدن محروم کرده و ممكن است زندگی خانوادگی آینده وی را دچار مشكل بکند، بنابراین توجه به نكات بهداشتی و رعایت آنها اهمیت دارد:
1. نوار بهداشتی: سعی کنید در دوران قاعدگی از نوار بهداشتی استاندارد استفاده کرده و آن را مرتب و زود به زود تعویض کنید. اهمیت این موضوع به‌خصوص زمانی كه خون‌ریزی بیشتر است، پدیدار می‌شود. با این كار، علاوه بر رعایت بهداشت جسم، از آلوده شدن لباس‌های دیگر نیز خودداری می‌شود. پس از استفاده، نواربهداشتی مصرف شده را باید داخل كاغذ پیچیده و دور انداخت. دقت کنید نوار بهداشتی را نباید به طور مستقیم در توالت انداخت زیرا موجب گرفتگی چاه توالت می‌شود. چنانچه امكان استفاده از نواربهداشتی را ندارید، می‌توانید از پارچه‌های معمولی و قابل شستشو استفاده کرده و سپس آنها را با آب سرد و صابون شسته و در آفتاب خشك و در صورت امكان اتو کنید. سعی کنید تا حد امكان از پنبه یا دستمال كاغذی استفاده نکنید و در صورت استفاده، یك عدد گاز استریل روی پنبه قرار دهید زیرا ممكن است قطعات خرد شده دستمال و پنبه جذب شده و موجب عفونت شود. با توجه به اینكه در اوایل بلوغ، شروع قاعدگی نامنظم است، می‌توان با علامت‌زدن تاریخ قاعدگی در تقویم، حول و حوش تاریخ شروع آن را به خاطرسپرده و نوار بهداشتی را به‌خصوص در مدرسه به همراه داشت تا مشكلی ایجاد نشود.
2. لباس زیر مناسب: از لباس‌های نخی استفاده کنید و آنها را زود به زود عوض کنید. لباس‌های زیر را باید جدا از سایر لباس‌ها بشویید و درآفتاب خشك كنید. هیچ‌گاه از لباس زیر دیگران استفاده نكنید.
3. ورزش: انجام فعالیت‌ها و ورزش‌های عادی و سبك در این دوران نه تنها هیچ‌گونه منعی ندارد بلكه مفید هم است و به آرامش عضلات كمك می‌كند. باید بدانید که بدترین كار، درازكشیدن روی تخت و بی‌حركت ماندن است.
4. تغذیه: به منظور جبران خون از دست رفته در این دوران می‌توانید از غذاهای مقوی مانند شیر، گوشت، حبوبات، انواع سبزی، لبنیات و انواع میوه‌های تازه بیشتر استفاده كنید. توصیه می‌شود برای كاهش عوارض اختلالات پیش از قاعدگی، از یك هفته پیش از شروع قاعدگی از رژیم غذایی حاوی ویتامین B6 و آهن مانند گوشت، ماهی، دانه‌های بدون نمك و غلات سبوس‌دار مصرف کنید. توجه داشته باشید که سبزی ها و موز حاوی ویتامین B6 و دانه‌های بدون نمك، تخم‌مرغ، گوشت، جگر، نخود‌فرنگی و لوبیا منبع آهن هستند.
5. حمام کردن: حمام‌كردن در دوران قاعدگی نه تنها ضرر ندارد بلكه لازم است. البته باید از نشستن كف حمام خودداری و تا حد امكان به شكل ایستاده حمام كنید تا بدن شما به آلودگی‌های میكروبی كف حمام مبتلا نشود. اما لازم است بدانید که در این دوران باید از رفتن به استخر و یا دریا اجتناب کنید.
6. استفاده از مسکن: وجود درد در روزهای اول قاعدگی مساله‌ای طبیعی است. علت این امر، آزاد شدن موادی در جداره داخلی رحم است كه موجب انقباض رحم و در نتیجه درد می‌شود. در صورت شدت درد می‌توانید با تجویز پزشك یا ماما از داروهای تسكین‌دهنده استفاده كنید. البته بهتر است 48 تا 72 ساعت پیش از شروع قاعدگی از این داروها استفاده شود. در ضمن، استفاده از حوله یا پارچه گرم در موضع درد هم مفید است زیرا گرما موجب شل‌شدن عضلات شده و می‌تواند انقباضات را متوقف كند. رژیم غذایی مناسب و اجتناب از مصرف زیاد شكر، قهوه، چای و استراحت كافی نیز می‌تواند در تسكین درد موثر باشد.
7. بهداشت ناحیه تناسلی: در خانم‌ها به علت نزدیك بودن مقعد با فرج و نیز مجرای خروج ادرار، امكان انتقال انواع میكروب‌ها به دستگاه تناسلی وجود دارد، بنابراین برای پیشگیری از وقوع عفونت به هنگام طهارت باید ابتدا فرج یا قسمت جلویی دستگاه خارجی تناسلی و سپس مقعد شسته شود. در دوران قاعدگی نیز باید پس از هر بار دست‌شویی رفتن به‌خصوص پس از اجابت مزاج شستشو به طریقه فوق صورت گیرد و پس از شستشو در صورت امكان با دستمال تمیز خشك شود. تا حد امكان سعی کنید برای طهارت از آب سرد استفاده نکنید، زیرا ممكن است سبب به‌وجود آمدن انقباض و درد زیر شكم شود. دقت کنید هیچ‌گاه با دست كثیف یا آلوده طهارت نگیرید.
8. آکنه: یكی از عوارض شایع دوران نوجوانی آكنه یا جوش غرور است كه علت آن تغییراتی است كه در هورمون‌ها صورت می‌گیرد و در دختران، به خصوص پیش از شروع عادت ماهیانه شدت می‌یابد. این مشکل با عواملی مانند پوست چرب و شیوه تغذیه نادرست شدت می‌یابد. بنابراین راه درمان آكنه‌های ساده رعایت بهداشت پوست، شستشوی مرتب صورت با صابون‌های غیرمحرك و پرهیز از دست‌زدن به آنها و درباره آكنه‌های شدید مراجعه به متخصص پوست است.
منبع
باید بدانید که رعایت بهداشت فردی در این دوران به علت باز بودن دهانه رحم بسیار ضروری است و رعایت نکردن آن ممكن است به ایجاد عفونت و عوارضی مانند نازایی در آینده منجر شود. این عوارض می‌تواند فرد را از نعمت مادر شدن محروم کرده و ممكن است زندگی خانوادگی آینده وی را دچار مشكل بکند، بنابراین توجه به نكات بهداشتی و رعایت آنها اهمیت دارد:
1. نوار بهداشتی: سعی کنید در دوران قاعدگی از نوار بهداشتی استاندارد استفاده کرده و آن را مرتب و زود به زود تعویض کنید. اهمیت این موضوع به‌خصوص زمانی كه خون‌ریزی بیشتر است، پدیدار می‌شود. با این كار، علاوه بر رعایت بهداشت جسم، از آلوده شدن لباس‌های دیگر نیز خودداری می‌شود. پس از استفاده، نواربهداشتی مصرف شده را باید داخل كاغذ پیچیده و دور انداخت. دقت کنید نوار بهداشتی را نباید به طور مستقیم در توالت انداخت زیرا موجب گرفتگی چاه توالت می‌شود. چنانچه امكان استفاده از نواربهداشتی را ندارید، می‌توانید از پارچه‌های معمولی و قابل شستشو استفاده کرده و سپس آنها را با آب سرد و صابون شسته و در آفتاب خشك و در صورت امكان اتو کنید. سعی کنید تا حد امكان از پنبه یا دستمال كاغذی استفاده نکنید و در صورت استفاده، یك عدد گاز استریل روی پنبه قرار دهید زیرا ممكن است قطعات خرد شده دستمال و پنبه جذب شده و موجب عفونت شود. با توجه به اینكه در اوایل بلوغ، شروع قاعدگی نامنظم است، می‌توان با علامت‌زدن تاریخ قاعدگی در تقویم، حول و حوش تاریخ شروع آن را به خاطرسپرده و نوار بهداشتی را به‌خصوص در مدرسه به همراه داشت تا مشكلی ایجاد نشود.
2. لباس زیر مناسب: از لباس‌های نخی استفاده کنید و آنها را زود به زود عوض کنید. لباس‌های زیر را باید جدا از سایر لباس‌ها بشویید و درآفتاب خشك كنید. هیچ‌گاه از لباس زیر دیگران استفاده نكنید.
3. ورزش: انجام فعالیت‌ها و ورزش‌های عادی و سبك در این دوران نه تنها هیچ‌گونه منعی ندارد بلكه مفید هم است و به آرامش عضلات كمك می‌كند. باید بدانید که بدترین كار، درازكشیدن روی تخت و بی‌حركت ماندن است.
4. تغذیه: به منظور جبران خون از دست رفته در این دوران می‌توانید از غذاهای مقوی مانند شیر، گوشت، حبوبات، انواع سبزی، لبنیات و انواع میوه‌های تازه بیشتر استفاده كنید. توصیه می‌شود برای كاهش عوارض اختلالات پیش از قاعدگی، از یك هفته پیش از شروع قاعدگی از رژیم غذایی حاوی ویتامین B6 و آهن مانند گوشت، ماهی، دانه‌های بدون نمك و غلات سبوس‌دار مصرف کنید. توجه داشته باشید که سبزی ها و موز حاوی ویتامین B6 و دانه‌های بدون نمك، تخم‌مرغ، گوشت، جگر، نخود‌فرنگی و لوبیا منبع آهن هستند.
5. حمام کردن: حمام‌كردن در دوران قاعدگی نه تنها ضرر ندارد بلكه لازم است. البته باید از نشستن كف حمام خودداری و تا حد امكان به شكل ایستاده حمام كنید تا بدن شما به آلودگی‌های میكروبی كف حمام مبتلا نشود. اما لازم است بدانید که در این دوران باید از رفتن به استخر و یا دریا اجتناب کنید.
6. استفاده از مسکن: وجود درد در روزهای اول قاعدگی مساله‌ای طبیعی است. علت این امر، آزاد شدن موادی در جداره داخلی رحم است كه موجب انقباض رحم و در نتیجه درد می‌شود. در صورت شدت درد می‌توانید با تجویز پزشك یا ماما از داروهای تسكین‌دهنده استفاده كنید. البته بهتر است 48 تا 72 ساعت پیش از شروع قاعدگی از این داروها استفاده شود. در ضمن، استفاده از حوله یا پارچه گرم در موضع درد هم مفید است زیرا گرما موجب شل‌شدن عضلات شده و می‌تواند انقباضات را متوقف كند. رژیم غذایی مناسب و اجتناب از مصرف زیاد شكر، قهوه، چای و استراحت كافی نیز می‌تواند در تسكین درد موثر باشد.
7. بهداشت ناحیه تناسلی: در خانم‌ها به علت نزدیك بودن مقعد با فرج و نیز مجرای خروج ادرار، امكان انتقال انواع میكروب‌ها به دستگاه تناسلی وجود دارد، بنابراین برای پیشگیری از وقوع عفونت به هنگام طهارت باید ابتدا فرج یا قسمت جلویی دستگاه خارجی تناسلی و سپس مقعد شسته شود. در دوران قاعدگی نیز باید پس از هر بار دست‌شویی رفتن به‌خصوص پس از اجابت مزاج شستشو به طریقه فوق صورت گیرد و پس از شستشو در صورت امكان با دستمال تمیز خشك شود. تا حد امكان سعی کنید برای طهارت از آب سرد استفاده نکنید، زیرا ممكن است سبب به‌وجود آمدن انقباض و درد زیر شكم شود. دقت کنید هیچ‌گاه با دست كثیف یا آلوده طهارت نگیرید.
8. آکنه: یكی از عوارض شایع دوران نوجوانی آكنه یا جوش غرور است كه علت آن تغییراتی است كه در هورمون‌ها صورت می‌گیرد و در دختران، به خصوص پیش از شروع عادت ماهیانه شدت می‌یابد. این مشکل با عواملی مانند پوست چرب و شیوه تغذیه نادرست شدت می‌یابد. بنابراین راه درمان آكنه‌های ساده رعایت بهداشت پوست، شستشوی مرتب صورت با صابون‌های غیرمحرك و پرهیز از دست‌زدن به آنها و درباره آكنه‌های شدید مراجعه به متخصص پوست است.
منبع
شرح موضوع